Güneşin sıhhate zararları konusundaki topluluk bilinci gün geçtikçe artmaktadır. Gelgelelim yapılan çalışmaların sonuçları şimdi korunma konusunda ehliyetli tedbirlerin alınmadığını göstermektedir. Ayrıyeten güneşten kollayıcı kremlerin yararları yanı sıra zararlı tesirleri olabileceği konusunda da tartışmalar devam etmektedir. Tüm tartışmalara karşın gerçek seçildiğinde ve kullanıldığında güneş korucuların en aktif faal ve inançlı korunma tekniklerinden biri olduğunu unutmamak gerekir.
Güneşin zararlı tesirleri nelerdir?
* Güneşe ziyade maruz kalındığında güneş yanığı ve güneş çarpması gelişebilir. Bebekler ve yaşlılar güneşten daha kolay etkilenirler.
* Güneş deri kanserine neden olabilmektedir. Mahsusen çok sayıda güneş yanığı geçirenler, çocukluk çağından itibaren sık ve ağır güneşe maruz kalanlar risk altındadır. Mahsusen açık tenli kimselerde bu risk daha yüksektir.
* Güneş deri yaşlanmasına ve deride lekelenmeye neden olur.
* Birtakım insanlarda güneş gören sahalarda kaşıntılı döküntüyle ortaya çıkan güneş alerjilerine neden olabilir.
Güneşin zararlı tesirlerinden nasıl korunabiliriz?
* Güneşin güçlü olduğu öğlen saatlerinde (10:00-16:00 arasında) güneş altında kalmamak.
* Güneşten korunmak için geniş kenarlı şapka, gözlük, tişört üzere giysiler kullanmak.
* Kar, deniz ve kum güneş ışınlarını yansıtarak güneş yanığını arttırabileceğini unutmamak.
* Güneşte müdafaa faktörü en az 30 olan güneşten kollayıcı kremler kullanmak.
Güneş himaye faktörü nedir?
Güneşten bize ulaşan ve gözle görünmeyen ışınlar ultraviole ışınları olarak isimlendirilir. Ultraviole A (UVA) ve ultraviole B (UVB) olmak üzere 2 farklı dalga uzunluğu vardır. UVB ışınları güneş yanığından sorumlu dalga uzunluğudur. UVA ışınları ise derinin daha derin tabakalarına kadar ulaşabilir. Her iki dalga uzunluğu da deri kanserini ve deri yaşlanmasını arttırır. Güneş korucularının üzerinde yazan güneş himaye faktörü (SPF) eserin UVB’den ne kadar koruduğunu gösterir. Örnek olarak SPF 15 olan bir güneşten kollayıcı krem kullanıldığında UVB’ ye bağlı kırmızılık yanıtı 15 kat daha uzun müddette ortaya müddette ortaya çıkacaktır. ( Güneş altında kollayıcı sürmeden 10 dakikada kızarıklık beliriyorsa, gözetici ile bu vade 150 dakikaya uzayacaktır.)
Güneşten hami seçerken nelere dikkat etmemiz gerekir?
* Hem UVA hem de UVB dalgalarına karşı geniş tesirli hami olması çok kıymetlidir. Yalnızca UVB’ yi bloke eden koruyucular deride güneş yanığını engelledikleri için güneşte uzun vade kalınmasına imkan sağlayacak ve zararlı UVA ışınlarından da korumadıkları için yarardan çok zarar verecektir.
* En az müdafaa faktörü 30 (SPF 30 ) olan bir eser seçmek gerekir.
* Cildi yağlı olanlar jel yahut yağsız ve su bazlı eserleri, kuru ciltli şahıslar krem bazlı eserleri seçebilir. Vücut himayesinde ise sprey eserlerin tasarrufu daha pratik olabilir. Suya dayanıklı eserler terleyince ve suda etkinliklerini daha uzun devam ettirebilirler.
Bebeklerde ve gebelerde hangi güneş korucularını tercih etmeliyiz?
Güneşten hami kremler içeriklerine nazaran kimyasal ve fizikî koruyucular olarak iki öbeğe ayrılırlar. Fizikî koruyucular güneş ışınlarını yansıtan titanyum dioksit ve çinko oksit üzere mineral filtreler içerirler. Mineral içerikli eserler daha az kimyasal içerdikleri için bebek ve gebelerde tercih edilebilir. Çocukluk çağında geçirilen güneş yanıkları deri kanseri riskini arttırmaktadır. Bu nedenle evlatların güneşten korunmaları çok kıymetlidir.
Güneşten hami kremler deri kanserinden koruyor mu?
Sık görülen deri kanserleri basal hücreli kanser ve skuamöz (yassı) hücreli kanser ve ölümcül olabilen malign melanomdur. Güneşten kollayıcı kremlerin skuamöz hücreli kanserden koruduğu çalışmalarda gösterilmiştir. Malign melanomdan koruyup koruyamadıkları konusu ise tartışmalıdır. 2011 yılında yayınlanan çalışmada nizamlı güneşten esirgeyici kullanmanın melanom riskini azalttığı raporlanmıştır. Ayrıyeten güneşten koruyucular yeni ben oluşumunu da önlemekdedir.
Güneşten kollayıcı kremlerin nasıl kullanılması gerekir?
Yapılan çalışmalar güneşten esirgeyici kremlerin yanlış kullanıldığını göstermektedir. Bu nedenle yerinde tesir gösterememekte bazen de yarardan çok zarar vermektedirler.
* Güneşe çıkmadan 15-30 dakika evvel uygulanmaları gerekir.
* Güneş müdafaa faktörü en az 30 olmalıdır.
* Eserin kutu üzerinde yazan faktör kadar koruyabilmesi için kalın tabaka olarak sürülmesi gerekir. Bu doz 2 mg/ cm² olmalıdır. Çalışmalar çoklukla bu ölçünün dörtte biri kadar dozun kullanıldığını göstermektedir. Yüz, ense, kulak, kol ve bacakları korumak için gerekli esirgeyici ölçüsü 2 çorba kaşığı kadar olmalıdır.
* İki saatde bir tekrar sürülmeleri gerekir.
* Yüzme ve kurulanma sonrasında tekrar sürülmeleri gerekir.
* En kıymetlisi güneşten esirgeyici kremler bize gereksiz bir inanç vermemeli ve güneşte kalma müddetimizi arttırmamalıdır.
Güneşten hami kremler D vitamini üretimini azaltır mı?
Vücudumuzda D vitamini üretiminin % 90’ı güneş ışınları ile olmaktadır. Teorik olarak yüksek muhafaza faktörlü koruyucular vücudun tüm güneş gören meydanlarına tertipli olarak her gün uygulandığında D vitamini eksikliği ortaya çıkabilir. Bu durumda D vitaminin ağızdan alınması gerekir. Güneş korucular umumiyetle günlük hayatta bu formda tüm güneş gören ortamlara yerinde ölçüde uygulanmamakta ve birden fazla hengam uzun saatler güneşte kalınan tatil devirlerinde kullanılmaktadırlar. Bu durumda ise D vitamini eksikliğine neden olmamaktadırlar.
Güneşten gözetici kremlerin zararlı tesirleri var mıdır?
Güneşten kollayıcı kremlerin içindeki kimyasal hususlar münhasıran PABA ( paraamininobenzoik asid ) ve oksibenzon egzemaya yahut güneş alerjisine neden olabilir. Bu nedenle derisi alerjik yahut hassas kimseler ve güneş alerjisi olan şahıslar mineral filtre içeren koruyucuları tercih edebilirler. Bebeklerde ve gebelerde ise hormon gibisi tesirleri konusunda tartışmaların devam ettiği paraben hususunu içermeyen eserler tercih edimelidir.
Güneşin zararlı tesirleri nelerdir?
* Güneşe ziyade maruz kalındığında güneş yanığı ve güneş çarpması gelişebilir. Bebekler ve yaşlılar güneşten daha kolay etkilenirler.
* Güneş deri kanserine neden olabilmektedir. Mahsusen çok sayıda güneş yanığı geçirenler, çocukluk çağından itibaren sık ve ağır güneşe maruz kalanlar risk altındadır. Mahsusen açık tenli kimselerde bu risk daha yüksektir.
* Güneş deri yaşlanmasına ve deride lekelenmeye neden olur.
* Birtakım insanlarda güneş gören sahalarda kaşıntılı döküntüyle ortaya çıkan güneş alerjilerine neden olabilir.
Güneşin zararlı tesirlerinden nasıl korunabiliriz?
* Güneşin güçlü olduğu öğlen saatlerinde (10:00-16:00 arasında) güneş altında kalmamak.
* Güneşten korunmak için geniş kenarlı şapka, gözlük, tişört üzere giysiler kullanmak.
* Kar, deniz ve kum güneş ışınlarını yansıtarak güneş yanığını arttırabileceğini unutmamak.
* Güneşte müdafaa faktörü en az 30 olan güneşten kollayıcı kremler kullanmak.
Güneş himaye faktörü nedir?
Güneşten bize ulaşan ve gözle görünmeyen ışınlar ultraviole ışınları olarak isimlendirilir. Ultraviole A (UVA) ve ultraviole B (UVB) olmak üzere 2 farklı dalga uzunluğu vardır. UVB ışınları güneş yanığından sorumlu dalga uzunluğudur. UVA ışınları ise derinin daha derin tabakalarına kadar ulaşabilir. Her iki dalga uzunluğu da deri kanserini ve deri yaşlanmasını arttırır. Güneş korucularının üzerinde yazan güneş himaye faktörü (SPF) eserin UVB’den ne kadar koruduğunu gösterir. Örnek olarak SPF 15 olan bir güneşten kollayıcı krem kullanıldığında UVB’ ye bağlı kırmızılık yanıtı 15 kat daha uzun müddette ortaya müddette ortaya çıkacaktır. ( Güneş altında kollayıcı sürmeden 10 dakikada kızarıklık beliriyorsa, gözetici ile bu vade 150 dakikaya uzayacaktır.)
Güneşten hami seçerken nelere dikkat etmemiz gerekir?
* Hem UVA hem de UVB dalgalarına karşı geniş tesirli hami olması çok kıymetlidir. Yalnızca UVB’ yi bloke eden koruyucular deride güneş yanığını engelledikleri için güneşte uzun vade kalınmasına imkan sağlayacak ve zararlı UVA ışınlarından da korumadıkları için yarardan çok zarar verecektir.
* En az müdafaa faktörü 30 (SPF 30 ) olan bir eser seçmek gerekir.
* Cildi yağlı olanlar jel yahut yağsız ve su bazlı eserleri, kuru ciltli şahıslar krem bazlı eserleri seçebilir. Vücut himayesinde ise sprey eserlerin tasarrufu daha pratik olabilir. Suya dayanıklı eserler terleyince ve suda etkinliklerini daha uzun devam ettirebilirler.
Bebeklerde ve gebelerde hangi güneş korucularını tercih etmeliyiz?
Güneşten hami kremler içeriklerine nazaran kimyasal ve fizikî koruyucular olarak iki öbeğe ayrılırlar. Fizikî koruyucular güneş ışınlarını yansıtan titanyum dioksit ve çinko oksit üzere mineral filtreler içerirler. Mineral içerikli eserler daha az kimyasal içerdikleri için bebek ve gebelerde tercih edilebilir. Çocukluk çağında geçirilen güneş yanıkları deri kanseri riskini arttırmaktadır. Bu nedenle evlatların güneşten korunmaları çok kıymetlidir.
Güneşten hami kremler deri kanserinden koruyor mu?
Sık görülen deri kanserleri basal hücreli kanser ve skuamöz (yassı) hücreli kanser ve ölümcül olabilen malign melanomdur. Güneşten kollayıcı kremlerin skuamöz hücreli kanserden koruduğu çalışmalarda gösterilmiştir. Malign melanomdan koruyup koruyamadıkları konusu ise tartışmalıdır. 2011 yılında yayınlanan çalışmada nizamlı güneşten esirgeyici kullanmanın melanom riskini azalttığı raporlanmıştır. Ayrıyeten güneşten koruyucular yeni ben oluşumunu da önlemekdedir.
Güneşten kollayıcı kremlerin nasıl kullanılması gerekir?
Yapılan çalışmalar güneşten esirgeyici kremlerin yanlış kullanıldığını göstermektedir. Bu nedenle yerinde tesir gösterememekte bazen de yarardan çok zarar vermektedirler.
* Güneşe çıkmadan 15-30 dakika evvel uygulanmaları gerekir.
* Güneş müdafaa faktörü en az 30 olmalıdır.
* Eserin kutu üzerinde yazan faktör kadar koruyabilmesi için kalın tabaka olarak sürülmesi gerekir. Bu doz 2 mg/ cm² olmalıdır. Çalışmalar çoklukla bu ölçünün dörtte biri kadar dozun kullanıldığını göstermektedir. Yüz, ense, kulak, kol ve bacakları korumak için gerekli esirgeyici ölçüsü 2 çorba kaşığı kadar olmalıdır.
* İki saatde bir tekrar sürülmeleri gerekir.
* Yüzme ve kurulanma sonrasında tekrar sürülmeleri gerekir.
* En kıymetlisi güneşten esirgeyici kremler bize gereksiz bir inanç vermemeli ve güneşte kalma müddetimizi arttırmamalıdır.
Güneşten hami kremler D vitamini üretimini azaltır mı?
Vücudumuzda D vitamini üretiminin % 90’ı güneş ışınları ile olmaktadır. Teorik olarak yüksek muhafaza faktörlü koruyucular vücudun tüm güneş gören meydanlarına tertipli olarak her gün uygulandığında D vitamini eksikliği ortaya çıkabilir. Bu durumda D vitaminin ağızdan alınması gerekir. Güneş korucular umumiyetle günlük hayatta bu formda tüm güneş gören ortamlara yerinde ölçüde uygulanmamakta ve birden fazla hengam uzun saatler güneşte kalınan tatil devirlerinde kullanılmaktadırlar. Bu durumda ise D vitamini eksikliğine neden olmamaktadırlar.
Güneşten gözetici kremlerin zararlı tesirleri var mıdır?
Güneşten kollayıcı kremlerin içindeki kimyasal hususlar münhasıran PABA ( paraamininobenzoik asid ) ve oksibenzon egzemaya yahut güneş alerjisine neden olabilir. Bu nedenle derisi alerjik yahut hassas kimseler ve güneş alerjisi olan şahıslar mineral filtre içeren koruyucuları tercih edebilirler. Bebeklerde ve gebelerde ise hormon gibisi tesirleri konusunda tartışmaların devam ettiği paraben hususunu içermeyen eserler tercih edimelidir.