GUZEL AHLAK
İnsanoğlu, ancak guzel ahlaka sahip olmakla nefsani hastalıklardan korunup ma‘rifettullah mertebesine ulaşabilir
Bir insanın, Halik ve mahlukat yanında:
izzet, Şeref vekaarı, Haysiyet, l‘timad ve l‘tibarı ahlakıyla olculur Muslumanlık guzel ahlak ile belli olur Cenabı Hak:
1 “Emir olunduğu gibi dosdoğru ol“ buyuruyor
Keza:
2 “Şuphe yok ki Rabbimiz Allah diyenler, sonra doğruluk uzere bulunanlar icin korku yoktur Mahzun da olmazlar Bunlar cennetlikdirler Yaptıklarının karşılığı olarak orada ebedi kalırlar“
Keza:
3 “Hayırlı işlere acele ediniz, iylik hususunda yarışınız!“
Hadisi Şeriflerde Peygamberimiz Sallallahu Teala aleyhi ve sellem buyuruyor:
“Guzel ahlak Allah Teala‘nın Yuce ahlakıdır
“Guzel ahlak, cennet ehlinin amellerindendir
“Guzel ahlak dinin kabıdır Bir kimsenin Dini, ahlakının guzelliği İle olculur“
“Dinden sonra, aklın başı: kendisini, guzel ahlak ile halka sevdirmek, iyi ve kotu kimselere karşı bol hayır yapmaktır“
“Guzel ahlakdan ayrılma! Cunku Ahlak bakımından insanların en iyisi, din bakımından en guzelidir“
“Muslumanlık guzel ahlaktır“
“Allah Teala Hazretleri, bir kulunun hem dış gorunuşunu, hem de icini ve ahlakını guzel yaratıp da, sonra onu ateşde yakmaz“
“Siz insanların hepsine, malınızla iylik etmeye yetişemezsiniz Oyle ise guller yuzlulukle, guzel ahlak ile yetişiniz!“ (Boylelikle butun insanlara iyilik yapmış olursunuz)
“İcinizde en sevdiklerim, kıyamet gununde bana en yakın olanınız, ahlakı en guzel olan mu‘minlerdir Ki bunlarla hoş gecilinir Bunlar insanlarla ulfet ederler ve kendileriyle ulfet ederler ve kendileriyle ulfet olunur“
“Allah Teala Hazretleri guzel ahlakı sever,kotu ahlakı sevmez“
“Bir insan ibadeti az olduğu halde guzel ahlakı sayesinde, ahiret derecelerinin en buyuğune ve konakların en şereflisine erişiribadeti cok olan bir kul da, kotu ahlakı yuzunden cehennemin en aşağı derecesine boylar“
“Sirke balı bozduğu gibi, kotu ahlak da insanın iyi amellerini bozup fenalaşdırır
“Gercek muslumanda“: Allah‘a karşı, gunah yapmakta, kendini alıkoyacak bir korunma duygusu,Sefihe karşı gelebilecek bir yumuşaklık huyu, insanlar arasında kendisini hoş yaşatacak guzel bir ahlak olmalıdırBunlardan birisi bile bulunmazsa, o kimsenin işlerinden hic birine i‘timad etmeyiniz!“ “Guzel ahlak, guneşin karı erittiği gibi gunahları eritir“
“Bir insan ahlakı kotu oldukca, Allah Teala‘dan hep uzak kalır “Diliyle eliyle insanları incitmeyen, Başkaları kendisinden emin olan, Bir mu‘min ve mustuman; iman ve muslumanlığın en yuksek mertebesini bulmuştur:“
“Bir kul,
Ahlakını guzelleştirmedikce,
Ofkesini yenmedikce,
Kendisi icin sevip istediğini, başkaları icin istemedikce, olgun bir mumin değildir“
“Bir kimse,
Kalbi diliyle beraber,
Dilide kalbiyle beraber olmadıkca
Sozu, işine aykırı olmaktan kurtulmadıkca Komşuları şerrinden emin olmadıkca Gercek mumin değildir“
“Merhameti olmayan, merhamet gormez“
“Buyuklerini saymayan, kucuklerine şefkat ve merhamet gostermeyen bizden değildir“
“Yeryuzundekilere merhamet ediniz ki, gokdekilerde size merhamet etsinler“
“Mu‘min kişinin gonlune sevinc havası esdirmek ve onun İhtiyacını karşılamak, butun nafile ibadetten, benim icin daha sevimlidir“
“Ben ancak yuksek ahlakı tamamlamak icin gonderildim Peygamberlik vazifemin hedefi budur“
Ahlak hakkında Peygamberimiz Sallallahu Teala aleyhi ve sellemin binlerce hadisi şerifi vardır
Yukarıki hadisi şeriflerdende anlaşılır ki islam Dini, guzel ahlak ve fazilet dinidir
Guzel ahlak sahibi olmayanlar, ne kadar ilim, ibadet ve taatla meşgul olsalar yine olgun ve kamil musluman sayılmazlar
Bir gun peygamber sallallahu teala aleyhi vesellem Efendimizin yanında, her gun oruc tutan, butun gece namaz kılan bir kadından bahsetmişler
ve onu ovmuşler, sonrada;
Yalnız huyu kotudur Diliyle komşularını incitir, rahatsız eder demişler
Bunun uzerine Resuli Ekrem Sallallahu aleyhi ve sellem:
“O kadında hayır yoktur; Cehennemliktir“ buyurmuşlar
Buda gosteriyorki:
Muminin esas sıfatı guze! ahlakıdır
Vekar ve Hilm:
Peygamberimiz aleyhi‘ssalatu ve‘sselam ashabdan birine; şoyle buyurdu:
Sende Allah‘ın sevdiği iki haslet vardır:
Hilm: Yumuşak huyluluk
Vekar: Ağır başlılık
“İnsanların ekserisini cennete koyan:
Allah korkusu
Guzel ahlakıdır
Cehenneme koyan, dil ve fuhşiyattır“
Nefsimi kudret elinde bulunduran Allah a yemin ederimki “Cennete ancak huyu guzel olanlar girerler“
“Allah Teala, yumuşak, mulayim, tatlı ve guzel yuzlu insanları sever“
Resuli Ekrem Sallallahu aleyhi ve sellem sordu:
Cehennemin kimlere haram olduğunu bilirmisiniz?
Ashabı kiram:
Allah ve Resulu bilir, dediler
Bunun uzerine Resuli Ekrem:
Herkes yumuşak davranan, cana yakın olan kimselerdir, buyurdu
“Nefsin icin sevdiğini (hayırı), insanlar icin de seversen, hakiki musluman olursun!“
Guzel ahlak, gercek muslumanın huyudur Butun insanların, guzel ahlaklı olması nizamı alem icin şarttır
Guzel ahlakıyla kafirler bile hurmet ederler
Hayvanlarda bile guzel huylar gorulur
kopek‘de on guzel ahlak olduğu beyan ediliyor Ustadın buyurduğuna gore
“Bu on hasleti hamide‘nin {guzel ahlakın) her mu‘minde muhakkak bulunması layıktır ve gereklidir“
1Sadakat:
Kopek sahibini terk etmez? Kovsa da bırakmaz, kusmez, hizmet eder
2 Kanaat:
Ne verilirse razı olur Sofraya sokulmaz, bulduğu ile iktifa eder Yerine biri gelse onu oradan kovmaz
3 Tevazu‘:
Yattığı ve gezdiği yer, alelade yerlerdir Kendi icin yuksek yer aramaz Ne yediritirse yer
4 Tevekkul:
Yarını duşunmez, yerini yermez, erzak biriktirmez
5 Teslimiyyet:
Sahibini bırakmaz Dovse de, ayağını kırsa da yine cağırınca gelir, (kuyruğunu sallayarak) teslimiyyet gosterir, lylik edeni bilir ve unutmaz
6 Zuhd:
Kendisini umumi zuhurata bırakmıştır Gelecek icin bir duşuncesi ve hazırlığı ve esaslı bir bakımı yokdur
7 Miskinlik:
Her yeri dolaşır Bir şey verilirse alır, vermezlerse bakar gecer
Kendine dokunmazlarsa, bir şey yapmaz; yoluna gider
8 Uyanıklık:
Cok az uyur Şehirlerin, koylerin sokaklarında gece bekcisidirHırsızları tanır, haber verirEvleri, bağları, bahceleri, suruleri korur
9 İstiğna:
Cekingendir Başkalarının nasibine tecavuz etmez (Kedi gibi sofralara sokulmaz) kabları bulaştırmaz
10Edep:
Kopek, haddini bilir, insanlar arasında ve hayvan cinsleri icinde, İnsanlara en cok hizmet edenlerdendir Emredilen işi tutar Terbiyeyi kabul eder, terbiye edildiği zaman, tam bir liyakatla, cok buyuk işler gorur Suru, kızak, ev, harb, bekcilik, keşif ve yitik bulma işlerinde hizmetleri coktur
Bu on guzel ahlak kopeklerde bulunmaktadır
Halbuki bunlar Halis muminlerin ve sadık muridlerin sıfatlarındandır
Bir gun bir sohbette bu bahsi okuyunca, kardeşlerden biri, duygulanarak:
“Daha bir kopeğin sahib olduğu ahlakı elde edemedik“ diye ağladı ve sohbettekileride ağlattı
Yine hadisi şeriflerden buyrulur:
“Sizden biriniz kendisi icin arzu ettiğini kardeşi icinde arzu etmedikce, iman etmiş olamaz“
“Kadın 4 şey icin nikah edilir:
Malı,
Soyu,
Guzelliği ve
Dini
Sen dindar (islam iman ve ahlakıyla mucehhezi kadını al; Mes‘ud olursun!“
“ Yedi sınıf insan vardır ki Allah Teala onları hic bir golgenin bulunmadığı gunde, arşın golgesinde golgelendirir:
Adaletli devlet reisi,
Allah‘a ibadetle buyuyen genc
Kalbi mescidlere bağlı kimse
Allah icin sevişen; birleşenler vede bu sevgiyi devam ettirenler
Mevki sahibi olan guzel bir kadın tarafından arzı nefs icin cağrıldığı zaman:
Ben Allah‘dan korkarım! diyerek reddeden adam Tenhalarda Allah‘ı zikrederek, gozleri yaşla dolup taşan kimseler“
“İyiliklerin en mukemmeli, bir kimsenin baba dostlarını gorup gozetmesidir“
Allah Teala kudsi hadiste buyuruyor: “Benim rızam uğrunda sevişenler icin, nebilerin, şehidlerin bile imrenecekleri derecede nurdan minberler vardır“
Allah Teala buyuruyor:
“Allah‘a ibadet edin!
Ona hicbirşeyi şerik koşmayın,
Ana, babaya, akrabaya
Yetimlere, Yoksullara,
Yakın komşuya,, yabancı komşuya,
Yanınızdaki arkadaşa,
Yolcuya ve
Malik bulunduğunuz kimselere iylik ediniz!“
Resuli Ekrem Sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz uc şeye cok dikkat ederdi:
Başkaları ile cekişmezdi
Cok konuşmazdı
Faydasız şeylerle uğraşmazdı
Uc hususda kendini tutardı:
Kimseyi kınamaz, ayıplamazdı
Kimsenin ayıp ve kusurlarını araştırmazdı
Mustehak olan kimseye bile fena soz soylemezdi Guzel nasihatlerde bulunurdu
Hazreti Hasan, babası Ali Kerremallahu veche‘den, o da Resulullah sallallahu aleyhi ve seltem‘den duyarak şu hadisi naklederler:
“Muhakkak guzellerin en guzeli, guzel ahlakdır
Allahumme sallı ala Seyyidina ve Nebiyyina ve Mevlana Muhammedin ve alihi ve sahbihi ecmainVelhamdu lillahi rabbi‘lalemin Mu‘minler, iman, ilim,Ameli salih ve Guzel ahlak sahibi olarak; kardeşlik icin şu esaslara uymaları lazımdır:
İnsanoğlu, ancak guzel ahlaka sahip olmakla nefsani hastalıklardan korunup ma‘rifettullah mertebesine ulaşabilir
Bir insanın, Halik ve mahlukat yanında:
izzet, Şeref vekaarı, Haysiyet, l‘timad ve l‘tibarı ahlakıyla olculur Muslumanlık guzel ahlak ile belli olur Cenabı Hak:
1 “Emir olunduğu gibi dosdoğru ol“ buyuruyor
Keza:
2 “Şuphe yok ki Rabbimiz Allah diyenler, sonra doğruluk uzere bulunanlar icin korku yoktur Mahzun da olmazlar Bunlar cennetlikdirler Yaptıklarının karşılığı olarak orada ebedi kalırlar“
Keza:
3 “Hayırlı işlere acele ediniz, iylik hususunda yarışınız!“
Hadisi Şeriflerde Peygamberimiz Sallallahu Teala aleyhi ve sellem buyuruyor:
“Guzel ahlak Allah Teala‘nın Yuce ahlakıdır
“Guzel ahlak, cennet ehlinin amellerindendir
“Guzel ahlak dinin kabıdır Bir kimsenin Dini, ahlakının guzelliği İle olculur“
“Dinden sonra, aklın başı: kendisini, guzel ahlak ile halka sevdirmek, iyi ve kotu kimselere karşı bol hayır yapmaktır“
“Guzel ahlakdan ayrılma! Cunku Ahlak bakımından insanların en iyisi, din bakımından en guzelidir“
“Muslumanlık guzel ahlaktır“
“Allah Teala Hazretleri, bir kulunun hem dış gorunuşunu, hem de icini ve ahlakını guzel yaratıp da, sonra onu ateşde yakmaz“
“Siz insanların hepsine, malınızla iylik etmeye yetişemezsiniz Oyle ise guller yuzlulukle, guzel ahlak ile yetişiniz!“ (Boylelikle butun insanlara iyilik yapmış olursunuz)
“İcinizde en sevdiklerim, kıyamet gununde bana en yakın olanınız, ahlakı en guzel olan mu‘minlerdir Ki bunlarla hoş gecilinir Bunlar insanlarla ulfet ederler ve kendileriyle ulfet ederler ve kendileriyle ulfet olunur“
“Allah Teala Hazretleri guzel ahlakı sever,kotu ahlakı sevmez“
“Bir insan ibadeti az olduğu halde guzel ahlakı sayesinde, ahiret derecelerinin en buyuğune ve konakların en şereflisine erişiribadeti cok olan bir kul da, kotu ahlakı yuzunden cehennemin en aşağı derecesine boylar“
“Sirke balı bozduğu gibi, kotu ahlak da insanın iyi amellerini bozup fenalaşdırır
“Gercek muslumanda“: Allah‘a karşı, gunah yapmakta, kendini alıkoyacak bir korunma duygusu,Sefihe karşı gelebilecek bir yumuşaklık huyu, insanlar arasında kendisini hoş yaşatacak guzel bir ahlak olmalıdırBunlardan birisi bile bulunmazsa, o kimsenin işlerinden hic birine i‘timad etmeyiniz!“ “Guzel ahlak, guneşin karı erittiği gibi gunahları eritir“
“Bir insan ahlakı kotu oldukca, Allah Teala‘dan hep uzak kalır “Diliyle eliyle insanları incitmeyen, Başkaları kendisinden emin olan, Bir mu‘min ve mustuman; iman ve muslumanlığın en yuksek mertebesini bulmuştur:“
“Bir kul,
Ahlakını guzelleştirmedikce,
Ofkesini yenmedikce,
Kendisi icin sevip istediğini, başkaları icin istemedikce, olgun bir mumin değildir“
“Bir kimse,
Kalbi diliyle beraber,
Dilide kalbiyle beraber olmadıkca
Sozu, işine aykırı olmaktan kurtulmadıkca Komşuları şerrinden emin olmadıkca Gercek mumin değildir“
“Merhameti olmayan, merhamet gormez“
“Buyuklerini saymayan, kucuklerine şefkat ve merhamet gostermeyen bizden değildir“
“Yeryuzundekilere merhamet ediniz ki, gokdekilerde size merhamet etsinler“
“Mu‘min kişinin gonlune sevinc havası esdirmek ve onun İhtiyacını karşılamak, butun nafile ibadetten, benim icin daha sevimlidir“
“Ben ancak yuksek ahlakı tamamlamak icin gonderildim Peygamberlik vazifemin hedefi budur“
Ahlak hakkında Peygamberimiz Sallallahu Teala aleyhi ve sellemin binlerce hadisi şerifi vardır
Yukarıki hadisi şeriflerdende anlaşılır ki islam Dini, guzel ahlak ve fazilet dinidir
Guzel ahlak sahibi olmayanlar, ne kadar ilim, ibadet ve taatla meşgul olsalar yine olgun ve kamil musluman sayılmazlar
Bir gun peygamber sallallahu teala aleyhi vesellem Efendimizin yanında, her gun oruc tutan, butun gece namaz kılan bir kadından bahsetmişler
ve onu ovmuşler, sonrada;
Yalnız huyu kotudur Diliyle komşularını incitir, rahatsız eder demişler
Bunun uzerine Resuli Ekrem Sallallahu aleyhi ve sellem:
“O kadında hayır yoktur; Cehennemliktir“ buyurmuşlar
Buda gosteriyorki:
Muminin esas sıfatı guze! ahlakıdır
Vekar ve Hilm:
Peygamberimiz aleyhi‘ssalatu ve‘sselam ashabdan birine; şoyle buyurdu:
Sende Allah‘ın sevdiği iki haslet vardır:
Hilm: Yumuşak huyluluk
Vekar: Ağır başlılık
“İnsanların ekserisini cennete koyan:
Allah korkusu
Guzel ahlakıdır
Cehenneme koyan, dil ve fuhşiyattır“
Nefsimi kudret elinde bulunduran Allah a yemin ederimki “Cennete ancak huyu guzel olanlar girerler“
“Allah Teala, yumuşak, mulayim, tatlı ve guzel yuzlu insanları sever“
Resuli Ekrem Sallallahu aleyhi ve sellem sordu:
Cehennemin kimlere haram olduğunu bilirmisiniz?
Ashabı kiram:
Allah ve Resulu bilir, dediler
Bunun uzerine Resuli Ekrem:
Herkes yumuşak davranan, cana yakın olan kimselerdir, buyurdu
“Nefsin icin sevdiğini (hayırı), insanlar icin de seversen, hakiki musluman olursun!“
Guzel ahlak, gercek muslumanın huyudur Butun insanların, guzel ahlaklı olması nizamı alem icin şarttır
Guzel ahlakıyla kafirler bile hurmet ederler
Hayvanlarda bile guzel huylar gorulur
kopek‘de on guzel ahlak olduğu beyan ediliyor Ustadın buyurduğuna gore
“Bu on hasleti hamide‘nin {guzel ahlakın) her mu‘minde muhakkak bulunması layıktır ve gereklidir“
1Sadakat:
Kopek sahibini terk etmez? Kovsa da bırakmaz, kusmez, hizmet eder
2 Kanaat:
Ne verilirse razı olur Sofraya sokulmaz, bulduğu ile iktifa eder Yerine biri gelse onu oradan kovmaz
3 Tevazu‘:
Yattığı ve gezdiği yer, alelade yerlerdir Kendi icin yuksek yer aramaz Ne yediritirse yer
4 Tevekkul:
Yarını duşunmez, yerini yermez, erzak biriktirmez
5 Teslimiyyet:
Sahibini bırakmaz Dovse de, ayağını kırsa da yine cağırınca gelir, (kuyruğunu sallayarak) teslimiyyet gosterir, lylik edeni bilir ve unutmaz
6 Zuhd:
Kendisini umumi zuhurata bırakmıştır Gelecek icin bir duşuncesi ve hazırlığı ve esaslı bir bakımı yokdur
7 Miskinlik:
Her yeri dolaşır Bir şey verilirse alır, vermezlerse bakar gecer
Kendine dokunmazlarsa, bir şey yapmaz; yoluna gider
8 Uyanıklık:
Cok az uyur Şehirlerin, koylerin sokaklarında gece bekcisidirHırsızları tanır, haber verirEvleri, bağları, bahceleri, suruleri korur
9 İstiğna:
Cekingendir Başkalarının nasibine tecavuz etmez (Kedi gibi sofralara sokulmaz) kabları bulaştırmaz
10Edep:
Kopek, haddini bilir, insanlar arasında ve hayvan cinsleri icinde, İnsanlara en cok hizmet edenlerdendir Emredilen işi tutar Terbiyeyi kabul eder, terbiye edildiği zaman, tam bir liyakatla, cok buyuk işler gorur Suru, kızak, ev, harb, bekcilik, keşif ve yitik bulma işlerinde hizmetleri coktur
Bu on guzel ahlak kopeklerde bulunmaktadır
Halbuki bunlar Halis muminlerin ve sadık muridlerin sıfatlarındandır
Bir gun bir sohbette bu bahsi okuyunca, kardeşlerden biri, duygulanarak:
“Daha bir kopeğin sahib olduğu ahlakı elde edemedik“ diye ağladı ve sohbettekileride ağlattı
Yine hadisi şeriflerden buyrulur:
“Sizden biriniz kendisi icin arzu ettiğini kardeşi icinde arzu etmedikce, iman etmiş olamaz“
“Kadın 4 şey icin nikah edilir:
Malı,
Soyu,
Guzelliği ve
Dini
Sen dindar (islam iman ve ahlakıyla mucehhezi kadını al; Mes‘ud olursun!“
“ Yedi sınıf insan vardır ki Allah Teala onları hic bir golgenin bulunmadığı gunde, arşın golgesinde golgelendirir:
Adaletli devlet reisi,
Allah‘a ibadetle buyuyen genc
Kalbi mescidlere bağlı kimse
Allah icin sevişen; birleşenler vede bu sevgiyi devam ettirenler
Mevki sahibi olan guzel bir kadın tarafından arzı nefs icin cağrıldığı zaman:
Ben Allah‘dan korkarım! diyerek reddeden adam Tenhalarda Allah‘ı zikrederek, gozleri yaşla dolup taşan kimseler“
“İyiliklerin en mukemmeli, bir kimsenin baba dostlarını gorup gozetmesidir“
Allah Teala kudsi hadiste buyuruyor: “Benim rızam uğrunda sevişenler icin, nebilerin, şehidlerin bile imrenecekleri derecede nurdan minberler vardır“
Allah Teala buyuruyor:
“Allah‘a ibadet edin!
Ona hicbirşeyi şerik koşmayın,
Ana, babaya, akrabaya
Yetimlere, Yoksullara,
Yakın komşuya,, yabancı komşuya,
Yanınızdaki arkadaşa,
Yolcuya ve
Malik bulunduğunuz kimselere iylik ediniz!“
Resuli Ekrem Sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz uc şeye cok dikkat ederdi:
Başkaları ile cekişmezdi
Cok konuşmazdı
Faydasız şeylerle uğraşmazdı
Uc hususda kendini tutardı:
Kimseyi kınamaz, ayıplamazdı
Kimsenin ayıp ve kusurlarını araştırmazdı
Mustehak olan kimseye bile fena soz soylemezdi Guzel nasihatlerde bulunurdu
Hazreti Hasan, babası Ali Kerremallahu veche‘den, o da Resulullah sallallahu aleyhi ve seltem‘den duyarak şu hadisi naklederler:
“Muhakkak guzellerin en guzeli, guzel ahlakdır
Allahumme sallı ala Seyyidina ve Nebiyyina ve Mevlana Muhammedin ve alihi ve sahbihi ecmainVelhamdu lillahi rabbi‘lalemin Mu‘minler, iman, ilim,Ameli salih ve Guzel ahlak sahibi olarak; kardeşlik icin şu esaslara uymaları lazımdır: