Sozlu anlatımda konuşmacının onunde geniş bir zaman, tekrar tekrar okuma ve duzeltme imkanı yoktur Bu sebeple usulune uygun etkili ve guzel bir konuşma yapmak, aynı konu hakkında yazı yazmaktan daha zordur Guzel yazı yazan biri aynı derecede iyi bir konuşmacı olmayabilir
Guzel ve etkili konuşmak her ne kadar kolay bir iş olmasa da yukarıda sıralanan konuşma yanlışlarından sakınmakla, bu konuyla ilgili kaynakları ve ornekleri incelemekle, biraz caba ve dikkatle en azından oncekilerden daha iyi ve başarılı bir konuşma yapmak mumkundur Konuşma eyleminin gercekleştiği bir ortamda konuşmacı veya dinleyici olarak bulunuyorsanız aşağıdaki hususlara dikkat etmelisiniz
1 Muhatabınıza onem veriniz, saygılı olunuz ve ovunmeyiniz Bu aynı zamanda kişinin kendisine olan saygısının da gereğidir Siz muhatabınıza saygı gostermezseniz o da size saygı gostermeyecektir
2 Dinlemesini biliniz Siz muhatabınızı dinlemezseniz karşı tarafın sizi dinlemesini istemeye hakkınız olmayacaktır Her kafadan bir sesin cıktığı, herkesin aynı anda konuşmaya calıştığı, gurultulu ve ilgisiz bir ortamda guzel konuşmak mumkun değildir
3 Samimi olunuz ve yapmacıklıktan sakınınız Sozlerinizin ve tavırla­rınızın birbirini desteklemesi inandırıcılığınızı artıracaktır Soylediklerinize oncelikle sizin inandığınız her halinizden belli olmalıdır
4 Yere, zamana, duruma, muhataba uygun bir konu seciniz ve boş konuşmayınız Duşunduklerinizin hepsini soylemeyin fakat soylediklerinizi duşunup soyleyiniz Soyleyecek sozunuz olmadığı zaman susmasını biliniz Sozu gereksiz yere uzatmayınız Konuşmanın sabır taşıracak uzunlukta olma­masına dikkat ediniz Sozun, duşunceyi tam olarak ifade etmesine ozen gosteriniz
5 Cevrenizdekilere sık sık nasihat vermeye kalkışmayınız Sizin duşunceniz sorulursa usulune uygun olarak karşılık veriniz
6 Konuşurken kelime secimine, bunları doğru soylemeye ve uslUbu­nuza ozen gosteriniz Soz varlığınızı genişletmeye calışınız Sınırlı bir dille, tekrarlanan kelimelerle konuşmayınız Anlamını tam bilmediğiniz kelimeleri kullanmaktan sakınınız ve kelimeleri doğru telaffuz ediniz Kelimelerin soylenişine ağız ozelliklerini yansıtmayınız Edebi dille, kultur diliyle konuşmaya calışınız Yakın anlamlı kelimeler arasındaki anlam inceliğine dikkat ediniz Konuşma­nızda kaba sozlere ve argoya yer vermeyiniz
7 Mumkun olduğu kadar sağlam cumleler kurmaya calışınız Uzun cumlelere hakim olamıyorsanız kısa cumleleri tercih ediniz
8 Sesin insanın kişiliğini yansıtan onemli bir unsur olduğunu unutma­yınız Dalgınlık, yorgunluk, hastalık, korkaklık, zayıflık, cekingenlik, kendini beğenmişlik gibi nitelikleri konuşmaya yansıtmamaya ozen gosteriniz Puruzlu, kaba, sert, cok ince, hım hım, genizden gelen sesin dinleyenler uzerinde olumlu etki bırakmayacağını unutmayınız
9 Sesinizin tonunu duygu ve duşuncenizin ozelliğine gore ayarlayınız Tek duze ses tonuyla konuşmayınız, gerektiği yerde ses tonunuzu değiştiriniz Vurgulara dikkat ediniz
10 Konuşmada jest ve mimiklerden aşırılığa kacmadan, gerektiği olcude soz ve duşuncenin ahengine uygun olarak yararlanınız
11 Bir sunuş konuşması yapmanız gerektiği zaman (konuyu ne kadar iyi bilirseniz bilin) mutlaka hazırlık yapınız, en azından konuşma planınızla ilgili kısa notlar alınız
12 Dinleyicilerinizle goz irtibatını kesmeyiniz Konuşma sırasında bir noktaya, bir yere veya bir kişiye değil, dinleyicilerinizin hepsine ve her tarafa bakarak konuşunuz
13 Konuşma sırasında doğruyu guzel bir uslUpla ifade etmeye ozen gosteriniz Kendinize ait bir uslUp geliştirmeye calışınız Yeri geldikce benzetmelerden, mecazlardan, tezatlardan, kişileştirmelerden, ozlu sozlerden, fıkralardan yararlanınız
Guzel ve etkili konuşmak her ne kadar kolay bir iş olmasa da yukarıda sıralanan konuşma yanlışlarından sakınmakla, bu konuyla ilgili kaynakları ve ornekleri incelemekle, biraz caba ve dikkatle en azından oncekilerden daha iyi ve başarılı bir konuşma yapmak mumkundur Konuşma eyleminin gercekleştiği bir ortamda konuşmacı veya dinleyici olarak bulunuyorsanız aşağıdaki hususlara dikkat etmelisiniz
1 Muhatabınıza onem veriniz, saygılı olunuz ve ovunmeyiniz Bu aynı zamanda kişinin kendisine olan saygısının da gereğidir Siz muhatabınıza saygı gostermezseniz o da size saygı gostermeyecektir
2 Dinlemesini biliniz Siz muhatabınızı dinlemezseniz karşı tarafın sizi dinlemesini istemeye hakkınız olmayacaktır Her kafadan bir sesin cıktığı, herkesin aynı anda konuşmaya calıştığı, gurultulu ve ilgisiz bir ortamda guzel konuşmak mumkun değildir
3 Samimi olunuz ve yapmacıklıktan sakınınız Sozlerinizin ve tavırla­rınızın birbirini desteklemesi inandırıcılığınızı artıracaktır Soylediklerinize oncelikle sizin inandığınız her halinizden belli olmalıdır
4 Yere, zamana, duruma, muhataba uygun bir konu seciniz ve boş konuşmayınız Duşunduklerinizin hepsini soylemeyin fakat soylediklerinizi duşunup soyleyiniz Soyleyecek sozunuz olmadığı zaman susmasını biliniz Sozu gereksiz yere uzatmayınız Konuşmanın sabır taşıracak uzunlukta olma­masına dikkat ediniz Sozun, duşunceyi tam olarak ifade etmesine ozen gosteriniz
5 Cevrenizdekilere sık sık nasihat vermeye kalkışmayınız Sizin duşunceniz sorulursa usulune uygun olarak karşılık veriniz
6 Konuşurken kelime secimine, bunları doğru soylemeye ve uslUbu­nuza ozen gosteriniz Soz varlığınızı genişletmeye calışınız Sınırlı bir dille, tekrarlanan kelimelerle konuşmayınız Anlamını tam bilmediğiniz kelimeleri kullanmaktan sakınınız ve kelimeleri doğru telaffuz ediniz Kelimelerin soylenişine ağız ozelliklerini yansıtmayınız Edebi dille, kultur diliyle konuşmaya calışınız Yakın anlamlı kelimeler arasındaki anlam inceliğine dikkat ediniz Konuşma­nızda kaba sozlere ve argoya yer vermeyiniz
7 Mumkun olduğu kadar sağlam cumleler kurmaya calışınız Uzun cumlelere hakim olamıyorsanız kısa cumleleri tercih ediniz
8 Sesin insanın kişiliğini yansıtan onemli bir unsur olduğunu unutma­yınız Dalgınlık, yorgunluk, hastalık, korkaklık, zayıflık, cekingenlik, kendini beğenmişlik gibi nitelikleri konuşmaya yansıtmamaya ozen gosteriniz Puruzlu, kaba, sert, cok ince, hım hım, genizden gelen sesin dinleyenler uzerinde olumlu etki bırakmayacağını unutmayınız
9 Sesinizin tonunu duygu ve duşuncenizin ozelliğine gore ayarlayınız Tek duze ses tonuyla konuşmayınız, gerektiği yerde ses tonunuzu değiştiriniz Vurgulara dikkat ediniz
10 Konuşmada jest ve mimiklerden aşırılığa kacmadan, gerektiği olcude soz ve duşuncenin ahengine uygun olarak yararlanınız
11 Bir sunuş konuşması yapmanız gerektiği zaman (konuyu ne kadar iyi bilirseniz bilin) mutlaka hazırlık yapınız, en azından konuşma planınızla ilgili kısa notlar alınız
12 Dinleyicilerinizle goz irtibatını kesmeyiniz Konuşma sırasında bir noktaya, bir yere veya bir kişiye değil, dinleyicilerinizin hepsine ve her tarafa bakarak konuşunuz
13 Konuşma sırasında doğruyu guzel bir uslUpla ifade etmeye ozen gosteriniz Kendinize ait bir uslUp geliştirmeye calışınız Yeri geldikce benzetmelerden, mecazlardan, tezatlardan, kişileştirmelerden, ozlu sozlerden, fıkralardan yararlanınız