Hal değişimi nedir?
Hal değişimini etkileyen faktorler
Hal değişimi nedir? Hal değişmini etkileyen faktorler nelerdir? hepsini bu konuda bulabilirsinizimageshaldegisimindesicakligietkileyenfaktorlernelerdir5afb476edbe1dgif
Hal değişimi, maddelerin bir halden başka bir hale gecmesine denir Maddelerin icinde bulunduğu sıcaklığa gore, katı, sıvı ve gaz halinde bulundukları biliniyor Maddeler ısı alarak ya da ısı vererek bir halden diğer bir hale geciş yapabilirler
Maddenin halleri ve hal değişimi:
Erime ve Donma
Maddelerin katı halden sıvı hale gecmesine erime, sıvı halden katı hale gecmesine de donma denir Eğer bir maddeye ısı verildiği halde sıcaklığı değişmiyorsa madde hal değiştiriyor demektir Madde hal değiştirirken sıcaklığı değişmez, verilen ısı enerjisi maddenin molekuller arasındaki bağları kopararak hal değiştirmesinde harcanır Hal değişim sırasında maddelerin hacminde de değişme olur
Erime Sıcaklığı
Sabit atmosfer basıncı altında butun katı maddelerin katı halden sıvı hale gectiği sabit bir sıcaklık değeri vardır Bu sıcaklık değerine erime sıcaklığı ya da erime sıcaklık noktası denir Sabit atmosfer basıncı altında her maddenin erime sıcaklığı farklı olduğu icin maddeler icin ayırt edici bir ozelliktir Orneğin deniz duzeyinde buzun erime sıcaklığı 0 °C dir
Erime Isısı
Erime sıcaklığındaki bir katının 1 gramının yine aynı sıcaklıkta sıvı hale gelmesi icin verilmesi gerekli ısıya erime ısısı denir Erime ısısı da ayırt edici bir ozelliktir Kutlesi m olan, erime sıcaklığındaki bir katıyı eritmek icin verilmesi gereken ısı miktarı, Q m Le bağıntısı ile bulunur
Orneğin, buzun erime ısısı Le 80 calg dır
Sıvı bir maddenin ısı vererek katı haline gecmesine donma denir Sabit atmosfer basıncı altında butun sıvı maddelerin katı hale gectiği sabit bir sıcaklık değeri vardır Bu değere donma sıcaklığı ya da donma sıcaklık noktası denir Erime ile donma birbirinin tersidir Bundan dolayı bir maddenin erime sıcaklığı, donma sıcaklığına eşittir Erime ısısı da donma ısısına eşittir Orneğin deniz duzeyinde 0 °C deki su donarken dışarı 80 calg lık ısı verir
# Madde hal değiştirirken sıcaklığı değişmez
# Bir maddenin erime sıcaklıkları ile donma sıcaklığı eşittir
# Erime sıcaklığı ve erime ısısı,maddenin ayırt edici ozelliklerindendir
Erime ve Donmaya Etki Eden Faktorler
Erime ve donma sıcaklığı normal şartlarda sabittir Eğer basınc ve maddenin saflığı değiştirilirse, maddelerin erime ve donma sıcaklığıda değişir
1 Basıncın Erime ve Donmaya Etkisi
Basınc, birim yuzeye etkiyen dik kuvvet olduğundan, maddenin molekullerini bir arada tutarak dağılmasını onleme yonunde etki eder Erirken hacmi artan maddeler icin, basıncın artması erimeyi zorlaştırdığı icin erime noktası yukselir Basıncın azalması ise, erime noktasını duşurur Buz erirken hacmi kuculur Dolayısıyla basıncın artması, hacmin kuculmesine yardımcı olduğu icin erime sıcaklığı azalır Buz icin yani erirken hacmi kuculen maddeler icin basıncın azalması erime sıcaklığını yukseltir Deniz duzeyinde, normal basıncta 0 °C de eriyen buz, basınc artırılmasıyla sıfırın altındaki bir sıcaklıkta da eriyebilir
Yuksek dağların zirvesindeki karların yaz mevsiminde de erimemesinin nedenlerinden birisi de acık hava basıncının yukseklere cıkıldıkca azalması ve karın erime noktasının yukselmesidir
2 Safsızlığın Erime ve Donmaya Etkisi
Saf bir maddenin icine başka bir madde karıştırılırsa, maddenin saflığı bozulur Saf olmayan bu karışımın, saf maddeye gore erime ve donma sıcaklığı değişir Arabaların soğutucu suyunun icine antifriz denen maddenin karıştırılması suyun donma noktasını 20 °C, 25 °C gibi sıcaklıklara indirmektedir Kışın hava sıcaklığının 0 °C nin altında olduğu durumlarda, yollardaki buzu eritmek icin, tuz dokulur Tuz, buzun erime noktasını duşurur ve () değerli sıcaklıklarda da buz eriyebilir
Kaynama, Buharlaşma ve Sublimleşme
Kaynama
Bir kapta bulunan sıvı ısıtılırsa sıcaklığı yukselir ve buharlaşma artar Sıvının sıcaklığının yukselmesiyle meydana gelen buhar basıncı, sıvının yuzeyine etki eden basınca eşit olduğu an, sıvı kaynamaya başlar Kaynama sırasında sıvının sıcaklığı değişmez Sabit atmosfer basıncı altında butun sıvı maddelerin, sıvı halden gaz hale gectiği sabit bir sıcaklık değeri vardır Bu sıcaklık değerine kaynama noktası denir Kaynama sıcaklığı maddeler icin ayırt edici bir ozelliktir
Buharlaşma
Sıvı bir maddenin ısı olarak gaz haline gecmesi olayına buharlaşma denir Buharlaşma olayı sıvı yuzeyinde olur Isı alan sıvı molekullerinden bazıları sıvı yuzeyinde, molekuller arası cekim kuvvetini ve sıvının yuzey gerilimini yenerek gaz fazına gecer
Diğer fiziksel ve basıncın buharlaşmaya etkisi:
Buharlaşma her sıcaklıkta olabilir
# Maddeler dışarıdan ısı alarak buharlaşırlar Dolayısıyla buharlaşmanın olduğu yerde serinleme
olur
# Sıcaklığın artması buharlaşmayı hızlandırır
# Acık hava basıncının azalması buharlaşmayı artırır
# Sıvının acık yuzey alanı arttıkca buharlaşma daha fazla olur
# Ruzgarlı havada buharlaşma fazla olduğundan camaşırlar daha cabuk kurur
Buharlaşma ısısı
Kaynama noktasına gelmiş 1 gram sıvı maddenin tamamının aynı sıcaklıkta gaz haline gelmesi icin verilmesi gereken ısıya buharlaşma ısısı denir Buharlaşma ısısı Lb ile gosterilir Kaynama sıcaklığındaki m gramlık maddeyi gaz haline getirmek icin verilmesi gereken ısı miktarı Q mLb bağıntısı ile bulunur Suyun buharlaşma ısısı Lb 540 calg dır Buharlaşma ısısı maddeler icin ayırt edici bir ozelliktir Gaz halindeki bir maddenin ısı vererek sıvı hale gecmesine yoğunlaşma denir Erime ve donmada olduğu gibi, yoğunlaşma da, kaynamanın tersidir Dolayısıyla bir maddenin kaynama sıcaklığı ile yoğunlaşma sıcaklığı eşittir Buharlaşma ısısı ile yoğunlaşma ısısı da eşittir
# Kaynama ve yoğunlaşma anında maddenin sıcaklığı değişmez
# Bir maddenin kaynama sıcaklığı ile yoğunlaşma ısısı eşittir
# Bir maddenin buharlaşma ısısı ile yoğunlaşma ısısı eşittir
# Kaynama sıcaklığı ile buharlaşma ısıs ayırt edici ozelliklerdendir
Sublimleşme
Bazı katı maddeler ısıtılınca sıvı hale gecmeden doğrudan gaz hale gecerler Bu olaya sublimleşme denir Naftalin, ernet ve bazı koku yayan maddelerin zamanla azaldığı gorulur Fakat hic sıvılaştığı gorulmez Bu tur maddelerde sublimleşme olur
Kaynama ve Yoğunlaşmaya Etki Eden Faktorler
Yine erime ve donmada olduğu gibi, kaynama ve yoğunlaşmaya etki eden faktorler vardır Basınc ve maddenin saflığının değiştirilmesi, kaynama sıcaklığını etkiler Kaynama olayının gercekleşmesi icin, buhar basıncının atmosfer basıncına eşit olması gerekir Atmosfer basıncı artarsa, ağzı acık kaptaki sıvının kaynaması zorlaşır Atmosfer basıncının azalması ise kaynamayı kolaylaştırır Dolayısıyla sıvı daha duşuk sıcaklıkta kaynar Deniz duzeyinde 100 °C de kaynayan saf su, Ankarada 96 °C de, Erzurumda ise 94 °C de kaynar Duduklu tencerede basıncın artmasıyla sıvının kaynama sıcaklığı artırılır, dolayısıyla yemekler daha cabuk pişer Saf sıvı icine karıştırılan farklı maddeler sıvının saflığını bozar Saflığı bozulan sıvının kaynama noktası değişir Orneğin suyun icine tuz karıştırılırsa, kaynama noktası yukselir
Hal değişimini etkileyen faktorler
Hal değişimi nedir? Hal değişmini etkileyen faktorler nelerdir? hepsini bu konuda bulabilirsinizimageshaldegisimindesicakligietkileyenfaktorlernelerdir5afb476edbe1dgif
Hal değişimi, maddelerin bir halden başka bir hale gecmesine denir Maddelerin icinde bulunduğu sıcaklığa gore, katı, sıvı ve gaz halinde bulundukları biliniyor Maddeler ısı alarak ya da ısı vererek bir halden diğer bir hale geciş yapabilirler
Maddenin halleri ve hal değişimi:
Erime ve Donma
Maddelerin katı halden sıvı hale gecmesine erime, sıvı halden katı hale gecmesine de donma denir Eğer bir maddeye ısı verildiği halde sıcaklığı değişmiyorsa madde hal değiştiriyor demektir Madde hal değiştirirken sıcaklığı değişmez, verilen ısı enerjisi maddenin molekuller arasındaki bağları kopararak hal değiştirmesinde harcanır Hal değişim sırasında maddelerin hacminde de değişme olur
Erime Sıcaklığı
Sabit atmosfer basıncı altında butun katı maddelerin katı halden sıvı hale gectiği sabit bir sıcaklık değeri vardır Bu sıcaklık değerine erime sıcaklığı ya da erime sıcaklık noktası denir Sabit atmosfer basıncı altında her maddenin erime sıcaklığı farklı olduğu icin maddeler icin ayırt edici bir ozelliktir Orneğin deniz duzeyinde buzun erime sıcaklığı 0 °C dir
Erime Isısı
Erime sıcaklığındaki bir katının 1 gramının yine aynı sıcaklıkta sıvı hale gelmesi icin verilmesi gerekli ısıya erime ısısı denir Erime ısısı da ayırt edici bir ozelliktir Kutlesi m olan, erime sıcaklığındaki bir katıyı eritmek icin verilmesi gereken ısı miktarı, Q m Le bağıntısı ile bulunur
Orneğin, buzun erime ısısı Le 80 calg dır
Sıvı bir maddenin ısı vererek katı haline gecmesine donma denir Sabit atmosfer basıncı altında butun sıvı maddelerin katı hale gectiği sabit bir sıcaklık değeri vardır Bu değere donma sıcaklığı ya da donma sıcaklık noktası denir Erime ile donma birbirinin tersidir Bundan dolayı bir maddenin erime sıcaklığı, donma sıcaklığına eşittir Erime ısısı da donma ısısına eşittir Orneğin deniz duzeyinde 0 °C deki su donarken dışarı 80 calg lık ısı verir
# Madde hal değiştirirken sıcaklığı değişmez
# Bir maddenin erime sıcaklıkları ile donma sıcaklığı eşittir
# Erime sıcaklığı ve erime ısısı,maddenin ayırt edici ozelliklerindendir
Erime ve Donmaya Etki Eden Faktorler
Erime ve donma sıcaklığı normal şartlarda sabittir Eğer basınc ve maddenin saflığı değiştirilirse, maddelerin erime ve donma sıcaklığıda değişir
1 Basıncın Erime ve Donmaya Etkisi
Basınc, birim yuzeye etkiyen dik kuvvet olduğundan, maddenin molekullerini bir arada tutarak dağılmasını onleme yonunde etki eder Erirken hacmi artan maddeler icin, basıncın artması erimeyi zorlaştırdığı icin erime noktası yukselir Basıncın azalması ise, erime noktasını duşurur Buz erirken hacmi kuculur Dolayısıyla basıncın artması, hacmin kuculmesine yardımcı olduğu icin erime sıcaklığı azalır Buz icin yani erirken hacmi kuculen maddeler icin basıncın azalması erime sıcaklığını yukseltir Deniz duzeyinde, normal basıncta 0 °C de eriyen buz, basınc artırılmasıyla sıfırın altındaki bir sıcaklıkta da eriyebilir
Yuksek dağların zirvesindeki karların yaz mevsiminde de erimemesinin nedenlerinden birisi de acık hava basıncının yukseklere cıkıldıkca azalması ve karın erime noktasının yukselmesidir
2 Safsızlığın Erime ve Donmaya Etkisi
Saf bir maddenin icine başka bir madde karıştırılırsa, maddenin saflığı bozulur Saf olmayan bu karışımın, saf maddeye gore erime ve donma sıcaklığı değişir Arabaların soğutucu suyunun icine antifriz denen maddenin karıştırılması suyun donma noktasını 20 °C, 25 °C gibi sıcaklıklara indirmektedir Kışın hava sıcaklığının 0 °C nin altında olduğu durumlarda, yollardaki buzu eritmek icin, tuz dokulur Tuz, buzun erime noktasını duşurur ve () değerli sıcaklıklarda da buz eriyebilir
Kaynama, Buharlaşma ve Sublimleşme
Kaynama
Bir kapta bulunan sıvı ısıtılırsa sıcaklığı yukselir ve buharlaşma artar Sıvının sıcaklığının yukselmesiyle meydana gelen buhar basıncı, sıvının yuzeyine etki eden basınca eşit olduğu an, sıvı kaynamaya başlar Kaynama sırasında sıvının sıcaklığı değişmez Sabit atmosfer basıncı altında butun sıvı maddelerin, sıvı halden gaz hale gectiği sabit bir sıcaklık değeri vardır Bu sıcaklık değerine kaynama noktası denir Kaynama sıcaklığı maddeler icin ayırt edici bir ozelliktir
Buharlaşma
Sıvı bir maddenin ısı olarak gaz haline gecmesi olayına buharlaşma denir Buharlaşma olayı sıvı yuzeyinde olur Isı alan sıvı molekullerinden bazıları sıvı yuzeyinde, molekuller arası cekim kuvvetini ve sıvının yuzey gerilimini yenerek gaz fazına gecer
Diğer fiziksel ve basıncın buharlaşmaya etkisi:
Buharlaşma her sıcaklıkta olabilir
# Maddeler dışarıdan ısı alarak buharlaşırlar Dolayısıyla buharlaşmanın olduğu yerde serinleme
olur
# Sıcaklığın artması buharlaşmayı hızlandırır
# Acık hava basıncının azalması buharlaşmayı artırır
# Sıvının acık yuzey alanı arttıkca buharlaşma daha fazla olur
# Ruzgarlı havada buharlaşma fazla olduğundan camaşırlar daha cabuk kurur
Buharlaşma ısısı
Kaynama noktasına gelmiş 1 gram sıvı maddenin tamamının aynı sıcaklıkta gaz haline gelmesi icin verilmesi gereken ısıya buharlaşma ısısı denir Buharlaşma ısısı Lb ile gosterilir Kaynama sıcaklığındaki m gramlık maddeyi gaz haline getirmek icin verilmesi gereken ısı miktarı Q mLb bağıntısı ile bulunur Suyun buharlaşma ısısı Lb 540 calg dır Buharlaşma ısısı maddeler icin ayırt edici bir ozelliktir Gaz halindeki bir maddenin ısı vererek sıvı hale gecmesine yoğunlaşma denir Erime ve donmada olduğu gibi, yoğunlaşma da, kaynamanın tersidir Dolayısıyla bir maddenin kaynama sıcaklığı ile yoğunlaşma sıcaklığı eşittir Buharlaşma ısısı ile yoğunlaşma ısısı da eşittir
# Kaynama ve yoğunlaşma anında maddenin sıcaklığı değişmez
# Bir maddenin kaynama sıcaklığı ile yoğunlaşma ısısı eşittir
# Bir maddenin buharlaşma ısısı ile yoğunlaşma ısısı eşittir
# Kaynama sıcaklığı ile buharlaşma ısıs ayırt edici ozelliklerdendir
Sublimleşme
Bazı katı maddeler ısıtılınca sıvı hale gecmeden doğrudan gaz hale gecerler Bu olaya sublimleşme denir Naftalin, ernet ve bazı koku yayan maddelerin zamanla azaldığı gorulur Fakat hic sıvılaştığı gorulmez Bu tur maddelerde sublimleşme olur
Kaynama ve Yoğunlaşmaya Etki Eden Faktorler
Yine erime ve donmada olduğu gibi, kaynama ve yoğunlaşmaya etki eden faktorler vardır Basınc ve maddenin saflığının değiştirilmesi, kaynama sıcaklığını etkiler Kaynama olayının gercekleşmesi icin, buhar basıncının atmosfer basıncına eşit olması gerekir Atmosfer basıncı artarsa, ağzı acık kaptaki sıvının kaynaması zorlaşır Atmosfer basıncının azalması ise kaynamayı kolaylaştırır Dolayısıyla sıvı daha duşuk sıcaklıkta kaynar Deniz duzeyinde 100 °C de kaynayan saf su, Ankarada 96 °C de, Erzurumda ise 94 °C de kaynar Duduklu tencerede basıncın artmasıyla sıvının kaynama sıcaklığı artırılır, dolayısıyla yemekler daha cabuk pişer Saf sıvı icine karıştırılan farklı maddeler sıvının saflığını bozar Saflığı bozulan sıvının kaynama noktası değişir Orneğin suyun icine tuz karıştırılırsa, kaynama noktası yukselir
