Türk halk oyunları türleri
halk oyunları çeşitleri
Halk Oyunları nelerdir
Türk halk oyunları'nın genel olarak türleri şu şekilde ayrılmaktadır:
Hora Bölgesi; Trakya.
Zeybek Bölgesi; Dört alt gruptan oluşur. Kural olarak; 9 zamanlı ve aksak ritmli oyunlardır.
Asıl Zeybek Bölgesi; Ege, Güney Marmara, İçbatı Anadolu.
Teke Zeybek Bölgesi; Göller Yöresi, Batı Akdeniz.
Kaşıklı Zeybek Bölgesi; Güney Marmara, Batı Karadeniz, İçbatı Anadolu ve çevresi. Bu bölgelerde karşılıklı oynanan ritüelleşmiş düzenli oyunlara da rastlanmaktadır (Zonguldak, Karabük'te olduğu gibi).
Kaşık Oyunları Bölgesi; Konya Bölümü ve Antalya'nın doğu ilçelerinden itibaren Doğu Akdeniz çevresi.
Horon Bölgesi; Orta ve Doğu Karadeniz.
Halay Bölgesi; Üç alt bölümden oluşur.
Bozkır Halayları: İç Anadolu'nun Doğusu
Doğu Halayları: Doğu ve Güneydoğu Bölgeleri
Çukurova Halayları: Çukurova çevresi.
Bar Bölgesi; Kuzeydoğu Anadolu ve iç Artvin.
Kafkas Bölgesi; Kuzeydoğu Anadolu ve iç Artvin.
Bir oyunun halk oyunları vasfı taşıması için kural olarak "zamanda derinlik ve mekanda yaygınlık"ilkesini barındırması gerekir
ZEYBEK:
Zeybek oyunları tek kişi tarafından oynandığı gibi teklerden oluşan bir daire halinde de oynanmaktadır. Zeybek oyunları toplu olarak oynandığı zaman oyuncuların birbirlerine tutunmadan oynadıkları salma oyunlardır. Bu oyun türüne Ege Bölgesinde rastlanır Aydın İzmir Muğla Denizli Bilecik Eskişehir Kütahya Çanakkale Kastamonu Uşak Manisa Balıkesir Burdur...
HALAY:
Toplu düz dizi biçiminde ve oyuncuların birbirine tutunarak oynadığı oyun türüdür. Doğu güneydoğu ve Orta Anadoluâ??da davul zurna eşliğinde oynanır. Bitlis Bingöl Diyarbakır Elazığ Malatya Kahramanmaraş Gaziantep Erzurum Erzincan Sivas Mardin Muş Yozgat Çorum Adana Ankara Siirt Hatay Tokat Şanlıurfa...
HORON:
Oyuncuların dizi biçiminde birbirine tutunarak oynadığı oyunlardır. Doğa yapısının sert ve dağlık oluşu denizinin ve havasının kararsızlığı horon oyunlarında göze çarpar Doğu Karadeniz kıyılarında kemençe veya davul eşliğinde icra edilir Trabzon Samsun Artvin Ordu Rize...
BAR:
Toplu olarak ve genellikle düz dizi ya da yarım ay biçiminde oyuncuların birbirlerine tutunarak oynadıkları disiplinli grup oyunlarına bar denir. Genellikle Doğu ve Kuzeydoğu Anadolu bölgesinde icra edilen bir oyun türüdür. Erzurum Kars Ağrı Artvin Gümüşhane Bayburt Erzincan...
HORA:
Bu oyun Bar ve Halaylar gibi el ele ya da kol kola tutuşularak disiplinli bir biçimde ve dizi halinde oynanmaktadır. Genellikle Trakyaâ??da kısmen de Marmaraâ??nın doğu ve güneyinde görülen bir oyun türüdür. Edirne Kırklareli Tekirdağ Çanakkale...
KARŞILAMA:
Karşılama iki kişinin karşılıklı durarak oynadıkları bir oyun biçimidir. Çiftlerin karşılıklı olarak toplanmalarıyla bir grup halinde de oynanmaktadır. Kız ve erkek karşılıklı çiftlerin karşılıklı iki sıra halinde dizilmesiyle bir grup oyunu biçiminde de sürdürülmektedir. Karşılamalar salma oyunlardır. Oyuncular birbirlerine tutunmazlar. Bazı karşılamalarda bütün oyuncuların ellerinde birer mendil bulunur. Genellikle Trakyaâ??da kısmen de Marmaraâ??nın doğu ve güneyinde görülen bir oyun türüdür. Edirne Tekirdağ Kırklareli İzmit Adapazarı Çanakkale Bursa Bilecik...
KAŞIK
Ellerinde ritim aracı olarak tahta kaşıklar bulundururlar. Güney Anadoluâ??nun Akdenizâ??e uzanan kesimleri genellikle kaşıklı oyunlar bölgesi olarak gösterilir. Eskişehir Afyon Kütahya Bilecik Kırşehir Konya Mersin Antalya Bolu Bursa...
BENGİ:
Marmara Bölgesinin güneyinde genellikle Balıkesir dolaylarında görülen bir oyun türüdür. Balıkesir Manisa Bursa Çanakkale...
MENGİ:
Ege bölgesi ve Akdeniz Bölgesinin bazı illerinde bu oyun türüne rastlamak mümkündür.
TEKE ZORTLATMASI:
Bu tür de yine Türkiyeâ??nin batı ve güney bölgelerinde oynanır. Antalya Isparta Alanya v.b
SEMAH:
Genellikle Türk-Alevi topluluklarının özel ayin ve toplantılarında kendi aralarında yaptıkları törenlerle ilgili oyunlardır. Türkiyeâ??nin hemen hemen her yerinde semahlara rastlamak mümkündür.
Atabarı
Atabarı veya Ata barı Çoruh oyunlarından kaynağı aşk ve kahramanlık olan üçten fazla kişi ile halka halinde yürütülen bir oyundur.
Her figür müziğin tek ölçüsüne uyarlanarak oynanır. Adı yeni fakat kendisi oldukça eski olan bu oyunun asıl adı Artvin Barıdır. Atatürk bu barı 1936 yılı Balkan Festivali'nde İstanbul'da Çoruh takımıyla daha iyi oynadığı için Artvin Barı'nın adı 3 Eylül 1936'dan itibaren Ata Barı olarak değiştirilmiştir. Dini ve milli bayramlarda ilk saygı ve ağırlama oyunu o günden beri artık Ata Barı kaldı. Yörenin her eğlenti vesilesi Ata Barı'yla açılmaktadır. Adı Atabarı şeklinde bitişik de yazılmaktadır. Atabarı'nı Çoruh nehrinin insan ve dekorlarının yağız yalçınlığı ortasında akıyorken seyretmeye
koşmalıdır.
halk oyunları çeşitleri
Halk Oyunları nelerdir
Türk halk oyunları'nın genel olarak türleri şu şekilde ayrılmaktadır:
Hora Bölgesi; Trakya.
Zeybek Bölgesi; Dört alt gruptan oluşur. Kural olarak; 9 zamanlı ve aksak ritmli oyunlardır.
Asıl Zeybek Bölgesi; Ege, Güney Marmara, İçbatı Anadolu.
Teke Zeybek Bölgesi; Göller Yöresi, Batı Akdeniz.
Kaşıklı Zeybek Bölgesi; Güney Marmara, Batı Karadeniz, İçbatı Anadolu ve çevresi. Bu bölgelerde karşılıklı oynanan ritüelleşmiş düzenli oyunlara da rastlanmaktadır (Zonguldak, Karabük'te olduğu gibi).
Kaşık Oyunları Bölgesi; Konya Bölümü ve Antalya'nın doğu ilçelerinden itibaren Doğu Akdeniz çevresi.
Horon Bölgesi; Orta ve Doğu Karadeniz.
Halay Bölgesi; Üç alt bölümden oluşur.
Bozkır Halayları: İç Anadolu'nun Doğusu
Doğu Halayları: Doğu ve Güneydoğu Bölgeleri
Çukurova Halayları: Çukurova çevresi.
Bar Bölgesi; Kuzeydoğu Anadolu ve iç Artvin.
Kafkas Bölgesi; Kuzeydoğu Anadolu ve iç Artvin.
Bir oyunun halk oyunları vasfı taşıması için kural olarak "zamanda derinlik ve mekanda yaygınlık"ilkesini barındırması gerekir
ZEYBEK:
Zeybek oyunları tek kişi tarafından oynandığı gibi teklerden oluşan bir daire halinde de oynanmaktadır. Zeybek oyunları toplu olarak oynandığı zaman oyuncuların birbirlerine tutunmadan oynadıkları salma oyunlardır. Bu oyun türüne Ege Bölgesinde rastlanır Aydın İzmir Muğla Denizli Bilecik Eskişehir Kütahya Çanakkale Kastamonu Uşak Manisa Balıkesir Burdur...
HALAY:
Toplu düz dizi biçiminde ve oyuncuların birbirine tutunarak oynadığı oyun türüdür. Doğu güneydoğu ve Orta Anadoluâ??da davul zurna eşliğinde oynanır. Bitlis Bingöl Diyarbakır Elazığ Malatya Kahramanmaraş Gaziantep Erzurum Erzincan Sivas Mardin Muş Yozgat Çorum Adana Ankara Siirt Hatay Tokat Şanlıurfa...
HORON:
Oyuncuların dizi biçiminde birbirine tutunarak oynadığı oyunlardır. Doğa yapısının sert ve dağlık oluşu denizinin ve havasının kararsızlığı horon oyunlarında göze çarpar Doğu Karadeniz kıyılarında kemençe veya davul eşliğinde icra edilir Trabzon Samsun Artvin Ordu Rize...
BAR:
Toplu olarak ve genellikle düz dizi ya da yarım ay biçiminde oyuncuların birbirlerine tutunarak oynadıkları disiplinli grup oyunlarına bar denir. Genellikle Doğu ve Kuzeydoğu Anadolu bölgesinde icra edilen bir oyun türüdür. Erzurum Kars Ağrı Artvin Gümüşhane Bayburt Erzincan...
HORA:
Bu oyun Bar ve Halaylar gibi el ele ya da kol kola tutuşularak disiplinli bir biçimde ve dizi halinde oynanmaktadır. Genellikle Trakyaâ??da kısmen de Marmaraâ??nın doğu ve güneyinde görülen bir oyun türüdür. Edirne Kırklareli Tekirdağ Çanakkale...
KARŞILAMA:
Karşılama iki kişinin karşılıklı durarak oynadıkları bir oyun biçimidir. Çiftlerin karşılıklı olarak toplanmalarıyla bir grup halinde de oynanmaktadır. Kız ve erkek karşılıklı çiftlerin karşılıklı iki sıra halinde dizilmesiyle bir grup oyunu biçiminde de sürdürülmektedir. Karşılamalar salma oyunlardır. Oyuncular birbirlerine tutunmazlar. Bazı karşılamalarda bütün oyuncuların ellerinde birer mendil bulunur. Genellikle Trakyaâ??da kısmen de Marmaraâ??nın doğu ve güneyinde görülen bir oyun türüdür. Edirne Tekirdağ Kırklareli İzmit Adapazarı Çanakkale Bursa Bilecik...
KAŞIK
Ellerinde ritim aracı olarak tahta kaşıklar bulundururlar. Güney Anadoluâ??nun Akdenizâ??e uzanan kesimleri genellikle kaşıklı oyunlar bölgesi olarak gösterilir. Eskişehir Afyon Kütahya Bilecik Kırşehir Konya Mersin Antalya Bolu Bursa...
BENGİ:
Marmara Bölgesinin güneyinde genellikle Balıkesir dolaylarında görülen bir oyun türüdür. Balıkesir Manisa Bursa Çanakkale...
MENGİ:
Ege bölgesi ve Akdeniz Bölgesinin bazı illerinde bu oyun türüne rastlamak mümkündür.
TEKE ZORTLATMASI:
Bu tür de yine Türkiyeâ??nin batı ve güney bölgelerinde oynanır. Antalya Isparta Alanya v.b
SEMAH:
Genellikle Türk-Alevi topluluklarının özel ayin ve toplantılarında kendi aralarında yaptıkları törenlerle ilgili oyunlardır. Türkiyeâ??nin hemen hemen her yerinde semahlara rastlamak mümkündür.
Atabarı
Atabarı veya Ata barı Çoruh oyunlarından kaynağı aşk ve kahramanlık olan üçten fazla kişi ile halka halinde yürütülen bir oyundur.
Her figür müziğin tek ölçüsüne uyarlanarak oynanır. Adı yeni fakat kendisi oldukça eski olan bu oyunun asıl adı Artvin Barıdır. Atatürk bu barı 1936 yılı Balkan Festivali'nde İstanbul'da Çoruh takımıyla daha iyi oynadığı için Artvin Barı'nın adı 3 Eylül 1936'dan itibaren Ata Barı olarak değiştirilmiştir. Dini ve milli bayramlarda ilk saygı ve ağırlama oyunu o günden beri artık Ata Barı kaldı. Yörenin her eğlenti vesilesi Ata Barı'yla açılmaktadır. Adı Atabarı şeklinde bitişik de yazılmaktadır. Atabarı'nı Çoruh nehrinin insan ve dekorlarının yağız yalçınlığı ortasında akıyorken seyretmeye
koşmalıdır.