Hazımsızlık nedir bilemeyen bir kişiye çevrenizde çok nadir rastlarsınız Yeme – içmelerden sonra pek çok kişiyi etkileyen oldukça yaygın bir sorundur Tıp dilinde dispepsi olarak adlandırılır ve kendi başına bir hastalık olarak kabul edilmez Daha çok altta yatan başka bir soruna işaret ediyor olabilir
Hazımsızlık sindirimle ilgili bir dizi şikayeti ortaya çıkarır
Neden olur diye sorduğumuzda, hazımsızlık temel olarak mide çeperindeki koruyucu tabakanın asit nedeniyle bozulmasıyla ortaya çıkar, tahriş ve ağrıya neden olabilir Midede asit dengelerini bozan çeşitli nedenleri ise makalenin devamında, hazımsızlığın diğer tetikleyicileri ile birlikte okuyabilirsiniz
Hazımsızlıkta ağrı, karnın üst kısmında ya da göğüste hissedilebilir Öte yandan hazımsızlık çekenler en çok şişkinlik hissinden, sıkıntı veren bir tokluk ve doluluk hissinden veya mide yanmasından yakınırlar Sık sık geğirme ve gaz çıkarma ihtiyacı hissedilir Ağızda acı bir tat oluşur Hazımsızlığın diğer belirtileri arasında bulantı, kusma ve iştah kaybı da sayılabilir
4Hazımsızlık Neden Olur?
Hazımsızlık ve mide yanması benzer nedenlerle tetiklenebilir Hazımsızlık kişilerin farklı şekillerde ve başka başka nedenlerle şikayetçi oldukları bir deneyim olabilir Nedenlerine baktığımızda stresten yeme hızına kadar uzanan pek çok ayrı etken görebiliriz Bazen birkaç neden aynı anda hazımsızlık üzerinde etkilidir
Yeme Şekli
*Öğünlerde büyük porsiyonlara yer vermek, fazla yemek, midenin çok fazla asit üretmesine neden olabilir Fiziksel olarak mideyi çok doldurmak baskı yapacağından, bu durum mide asidinin yemek borusuna doğru kaçmasına yol açabilir Görüldüğü gibi çok fazla yemek yemek birkaç koldan hazımsızlığı tetikler Makul porsiyonlarda veya gün içinde azar azar birkaç öğün tüketmek hazmı kolaylaştıracaktır
*Düzensiz ya da çok hızlı yemek yemek midedeki asit seviyelerinin normale dönmesi için yeterince zaman tanınmaması anlamına gelir İş veya ev işi koşulları gereği yaşanan koşuşturmaca sırasında sık sık düzensiz ve hızlı şekilde öğünlerin geçiştirilmesi hazımsızlığı da tetikler
*Hareket halindeyken ya da yatmadan hemen önce yemek yemek, mide asidinin yemek borusuna doğru çıkmasını kolaylaştırır En son yenilen yemekle yatağa girme arasında en az 23 saat olması tavsiye edilir Yatmadan hemen önce yemek yemek hem hazımsızlığa hem de uykusuzluğa yol açabilir
Gıda Tercihi
*Yağlı gıdalar midede daha uzun süre kalır çünkü yağların sindirimi daha zordur
*Yemek borusu ile mide arasında halka biçiminde, büzgen kas denilen bir kas grubu bulunur Bu kas asit ve yiyeceklerin midede kalmasını ve tekrar yukarı çıkmamasını salar Çikolata ve nane gibi yiyeceklerin bu kas üzerinde gevşetici bir etkisi olabilir Bu da asidin tekrar yemek borusuna tırmanmasına sebep olabilir
*Baharatlı yiyecekler, soğan ve domates ürünleri hazımsızlığı tetikleyebilir Asitli gıdalardan kaçınmak hazmı kolaylaştıracaktır
İçecek Tercihi
*Kafeinli ve alkollü içecekler midede asit oranını arttırabilir Çok yemediğiniz veya gıdanıza dikkat ettiğiniz halde hazımsızlık şikayetiniz varsa bu durumun sorumlusu içecek alışkanlıklarınız olabilir
*Çok sıcak içecekler ile turunçgil suları da hazımsızlıkta tetikleyici olarak bilinir
Hamilelik
*Hamilelikte hormonal değişimler nedeniyle sindirim ile ilgili problemler yaşanabilir Mide yanması, bulantı, hazımsızlık gibi şikayetlere sık rastlanır Anne adayları doktorlarıyla görüşerek hangi önlemleri alabileceklerini danışabilir Hamilelikte doktorun tavsiye etmediği hiçbir ilaç ya da bitkisel çözüm kullanılmamalıdır
*Hamilelikte anne karnında büyüyen bebek fiziksel olarak anne adayının sindirim sistemine baskı yapar Bu da bazı sindirim şikayetlerine yol açabilir
Diğer Nedenler
*Stres
*Bazı kalp, astım, romatizma ve tansiyon ilaçları, doğum kontrol hapları, tiroid hapları, antibiyotik, aspirin kullanımı
*Fazla kilolu olmak
*Gıda intoleransı
*Mideye baskı yapacak kadar dar giysiler giymek
*Sigara içmek
*Az hareket etmek
Hazımsızlığa Neden Olan Hastalıklar
Bazı hastalıklar ve sağlık sorunları hazımsızlıkta rol oynayabilir; ancak bu tip rahatsızlıklarda genellikle sık kusma, kilo kaybı, iştah kaybı, kansızlık, erken doyma, yutma zorluğu gibi başka belirtiler de görülür Her hazımsızlık şikayeti hemen ciddi bir hastalığa işaret etmez Ancak ne sıklıkta hazımsızlık yaşandığı, ortaya çıkan belirtilerin şiddeti ve genelde hazımsızlıkla bağdaştırılmayan çeşitli belirtiler de görülüyorsa, bir doktora başvurmak en doğrusu olacaktır
*Yemek borusunda reflü
*Safra kesesi, pankreas hastalıkları
*Mide ülseri, gastrit benzeri her türlü mide hastalığı
*Huzursuz bağırsak sendromu
*Çölyak hastalığı
*Safra taşı
*Kabızlık
*Pankreas iltihabı (pankreatit)
*Tiroid sorunları
*Mide kanseri
*Mide hareketlerinde sorunlar
*Mide boşalmasında gecikme gibi sindirim sistemi bozuklukları hastalıkları
4Hazımsızlık Mı Kalp Krizi Mi?
Hazımsızlık belirtileri ile kalp krizi belirtileri arasında bir benzerlik olduğu doğrudur Ancak kalp krizinde terleme, göğüs, boyun, çene ve kol ağrısı, nefes darlığı gibi başka belirtiler de hazımsızlık belirtilerine eşlik edebilir
Hazımsızlıktan sık yakınan biri değilseniz veya ortaya çıkan belirtiler size normal gelmiyorsa ve yukarıda saydığımız diğer kalp krizi belirtileri de söz konusuysa, hemen en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalısınız
4Hazımsızlık Nasıl Önlenir?
40 yaş üstü kişilerde hazımsızlık şikayeti varsa, hazımsızlığı kendi kendine gidermeye çalışmak yerine öncelikle mutlaka bir doktor muayenesi tavsiye edilir Bunun dışında genel hazımsızlık belirtileri dışında iştah kaybı, kilo kaybı, sık kusma, koyu renk dışkı, yutma sırasında zorlanma ya da ağrı gibi çeşitli hastalıkları akla getirebilecek daha şiddetli belirtiler varsa, yine yaş fark etmeksizin önce bir doktor muayenesi gerekir
Hazımsızlık genellikle kendiliğinden birkaç saat içerisinde geçer ya da reçetesiz de satılan mide asidi ilaçları ile rahatlama sağlanabilir Ancak hazımsızlığı baştan önlemek için yapabilecekleriniz de vardır
*Gün içerisinde küçük ve az yağlı yiyecekler içeren öğünler tüketilmelidir Ağır yiyeceklerden, geç yenen gece öğünlerden sakınılmalıdır
*Hızlı yemek yemekten kaçınılmalıdır Hızlı yeme alışkanlığı başlarda sizi zorlayabilir ancak her öğünde dikkat ederek bu alışkanlık geride bırakılabilir
*Kahve, gazlı veya alkollü içeceklerin tüketimi sınırlandırılmalıdır
*Aspirin ya da ağrı kesici gibi ilaçlar doktor tavsiyesi ile kullanılmıyorsa, ara verilmelidir Eğer doktor tavsiyesi ile kullandığınız ilacın hazımsızlığa yol açtığını düşünüyorsanız doktora danışmadan ilacı bırakmamalı, şikayetinizi size ilacı yazan doktora bildirmelisiniz
*Dinlenmeye vakit ayrılmalıdır
*Fiziksel ve duygusal stresi azaltmanın yolları araştırılmalıdır Stres vücutta çeşitli hormonlar üzerinde etkili olur ve çeşitli sağlık sorunlarını tetikler Mide de stresten olumsuz yönde etkilenir
4Hazımsızlık Nasıl Giderilir?
Hazımsızlığın başka bir hastalıktan kaynaklanmadığını bildiğiniz durumlarda kendiniz de hazımsızlığı gidermek için bazı kolay yöntemlere başvurabilirsiniz
*Eczaneden reçetesiz olarak satın alabileceğiniz, mide asidini düzenleyen hazımsızlık ilaçları temin edebilirsiniz İlaç dolabınızda bu tip bir ilacın bulunması fazla kaçırdığınız bir yemek sonrası işe yarayacaktır
*Şekersiz sakız çiğnemek, tükürük salgısını arttırarak hazımsızlık belirtilerini tetikleyen asidin seyrelmesini veya temizlenmesini sağlayabilir, hazımsızlık belirtilerini yatıştırabilir
*Yudum yudum, yavaş yavaş içeceğiniz kafeinsiz bir bitki çayı ya da sadece su, hazımsızlığı gidermede yardımcı olabilir Su tercihini ılık sudan yana yapmalısınız çünkü soğuk su mide kasılmalarını tetikleyebilir ve hazımsızlık ağrısına neden olur
*Yemek sonrası yavaş tempoda bir yürüyüşün faydası dokunabilir Hareket sayesinde yiyeceklerin bağırsaktaki yolculuğu kolaylaşır Böylece rahatsızlık veren o doluluk hissi de azalır Hafif bir egzersiz de midenin çabuk boşalmasına yardımcı olacaktır Ancak ağır egzersizden kaçınmalısınız yoksa hazımsızlık belirtileri daha da şiddetlenir
*Nane yağı hazımsızlık için sık önerilir ama unutulmamalı ki mide yanması şikayeti olan kişilerde nane yağı durumu daha da kötüleştirebilir
4Hazımsızlık Nasıl Teşhis Edilir?
Hazımsızlığı teşhis etmek için doktor önce hastanın tıbbi geçmişini, şikayetçi olduğu belirtileri dinler ve fiziksel muayene yapar Hastadan mide ve bağırsak röntgeni isteyebilir
Eğer doktor hazımsızlık nedeni olarak peptik ülsere yol açan bir bakteri türünden şüpheleniyorsa kan, nefes veya dışkı testleri yapılmasını isteyebilir
Endoskopi, hazımsızlık şikayetinde yemek borusu, mide ve bağırsağın görüntülenmesini sağlayan, başlıca tetkik yöntemlerinden biridir
Hazımsızlık teşhisinde reflü veya enfeksiyon ihtimallerini elemek üzere de tetkikler yapılabilir
Hazımsızlık sindirimle ilgili bir dizi şikayeti ortaya çıkarır
Neden olur diye sorduğumuzda, hazımsızlık temel olarak mide çeperindeki koruyucu tabakanın asit nedeniyle bozulmasıyla ortaya çıkar, tahriş ve ağrıya neden olabilir Midede asit dengelerini bozan çeşitli nedenleri ise makalenin devamında, hazımsızlığın diğer tetikleyicileri ile birlikte okuyabilirsiniz
Hazımsızlıkta ağrı, karnın üst kısmında ya da göğüste hissedilebilir Öte yandan hazımsızlık çekenler en çok şişkinlik hissinden, sıkıntı veren bir tokluk ve doluluk hissinden veya mide yanmasından yakınırlar Sık sık geğirme ve gaz çıkarma ihtiyacı hissedilir Ağızda acı bir tat oluşur Hazımsızlığın diğer belirtileri arasında bulantı, kusma ve iştah kaybı da sayılabilir
4Hazımsızlık Neden Olur?
Hazımsızlık ve mide yanması benzer nedenlerle tetiklenebilir Hazımsızlık kişilerin farklı şekillerde ve başka başka nedenlerle şikayetçi oldukları bir deneyim olabilir Nedenlerine baktığımızda stresten yeme hızına kadar uzanan pek çok ayrı etken görebiliriz Bazen birkaç neden aynı anda hazımsızlık üzerinde etkilidir
Yeme Şekli
*Öğünlerde büyük porsiyonlara yer vermek, fazla yemek, midenin çok fazla asit üretmesine neden olabilir Fiziksel olarak mideyi çok doldurmak baskı yapacağından, bu durum mide asidinin yemek borusuna doğru kaçmasına yol açabilir Görüldüğü gibi çok fazla yemek yemek birkaç koldan hazımsızlığı tetikler Makul porsiyonlarda veya gün içinde azar azar birkaç öğün tüketmek hazmı kolaylaştıracaktır
*Düzensiz ya da çok hızlı yemek yemek midedeki asit seviyelerinin normale dönmesi için yeterince zaman tanınmaması anlamına gelir İş veya ev işi koşulları gereği yaşanan koşuşturmaca sırasında sık sık düzensiz ve hızlı şekilde öğünlerin geçiştirilmesi hazımsızlığı da tetikler
*Hareket halindeyken ya da yatmadan hemen önce yemek yemek, mide asidinin yemek borusuna doğru çıkmasını kolaylaştırır En son yenilen yemekle yatağa girme arasında en az 23 saat olması tavsiye edilir Yatmadan hemen önce yemek yemek hem hazımsızlığa hem de uykusuzluğa yol açabilir
Gıda Tercihi
*Yağlı gıdalar midede daha uzun süre kalır çünkü yağların sindirimi daha zordur
*Yemek borusu ile mide arasında halka biçiminde, büzgen kas denilen bir kas grubu bulunur Bu kas asit ve yiyeceklerin midede kalmasını ve tekrar yukarı çıkmamasını salar Çikolata ve nane gibi yiyeceklerin bu kas üzerinde gevşetici bir etkisi olabilir Bu da asidin tekrar yemek borusuna tırmanmasına sebep olabilir
*Baharatlı yiyecekler, soğan ve domates ürünleri hazımsızlığı tetikleyebilir Asitli gıdalardan kaçınmak hazmı kolaylaştıracaktır
İçecek Tercihi
*Kafeinli ve alkollü içecekler midede asit oranını arttırabilir Çok yemediğiniz veya gıdanıza dikkat ettiğiniz halde hazımsızlık şikayetiniz varsa bu durumun sorumlusu içecek alışkanlıklarınız olabilir
*Çok sıcak içecekler ile turunçgil suları da hazımsızlıkta tetikleyici olarak bilinir
Hamilelik
*Hamilelikte hormonal değişimler nedeniyle sindirim ile ilgili problemler yaşanabilir Mide yanması, bulantı, hazımsızlık gibi şikayetlere sık rastlanır Anne adayları doktorlarıyla görüşerek hangi önlemleri alabileceklerini danışabilir Hamilelikte doktorun tavsiye etmediği hiçbir ilaç ya da bitkisel çözüm kullanılmamalıdır
*Hamilelikte anne karnında büyüyen bebek fiziksel olarak anne adayının sindirim sistemine baskı yapar Bu da bazı sindirim şikayetlerine yol açabilir
Diğer Nedenler
*Stres
*Bazı kalp, astım, romatizma ve tansiyon ilaçları, doğum kontrol hapları, tiroid hapları, antibiyotik, aspirin kullanımı
*Fazla kilolu olmak
*Gıda intoleransı
*Mideye baskı yapacak kadar dar giysiler giymek
*Sigara içmek
*Az hareket etmek
Hazımsızlığa Neden Olan Hastalıklar
Bazı hastalıklar ve sağlık sorunları hazımsızlıkta rol oynayabilir; ancak bu tip rahatsızlıklarda genellikle sık kusma, kilo kaybı, iştah kaybı, kansızlık, erken doyma, yutma zorluğu gibi başka belirtiler de görülür Her hazımsızlık şikayeti hemen ciddi bir hastalığa işaret etmez Ancak ne sıklıkta hazımsızlık yaşandığı, ortaya çıkan belirtilerin şiddeti ve genelde hazımsızlıkla bağdaştırılmayan çeşitli belirtiler de görülüyorsa, bir doktora başvurmak en doğrusu olacaktır
*Yemek borusunda reflü
*Safra kesesi, pankreas hastalıkları
*Mide ülseri, gastrit benzeri her türlü mide hastalığı
*Huzursuz bağırsak sendromu
*Çölyak hastalığı
*Safra taşı
*Kabızlık
*Pankreas iltihabı (pankreatit)
*Tiroid sorunları
*Mide kanseri
*Mide hareketlerinde sorunlar
*Mide boşalmasında gecikme gibi sindirim sistemi bozuklukları hastalıkları
4Hazımsızlık Mı Kalp Krizi Mi?
Hazımsızlık belirtileri ile kalp krizi belirtileri arasında bir benzerlik olduğu doğrudur Ancak kalp krizinde terleme, göğüs, boyun, çene ve kol ağrısı, nefes darlığı gibi başka belirtiler de hazımsızlık belirtilerine eşlik edebilir
Hazımsızlıktan sık yakınan biri değilseniz veya ortaya çıkan belirtiler size normal gelmiyorsa ve yukarıda saydığımız diğer kalp krizi belirtileri de söz konusuysa, hemen en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalısınız
4Hazımsızlık Nasıl Önlenir?
40 yaş üstü kişilerde hazımsızlık şikayeti varsa, hazımsızlığı kendi kendine gidermeye çalışmak yerine öncelikle mutlaka bir doktor muayenesi tavsiye edilir Bunun dışında genel hazımsızlık belirtileri dışında iştah kaybı, kilo kaybı, sık kusma, koyu renk dışkı, yutma sırasında zorlanma ya da ağrı gibi çeşitli hastalıkları akla getirebilecek daha şiddetli belirtiler varsa, yine yaş fark etmeksizin önce bir doktor muayenesi gerekir
Hazımsızlık genellikle kendiliğinden birkaç saat içerisinde geçer ya da reçetesiz de satılan mide asidi ilaçları ile rahatlama sağlanabilir Ancak hazımsızlığı baştan önlemek için yapabilecekleriniz de vardır
*Gün içerisinde küçük ve az yağlı yiyecekler içeren öğünler tüketilmelidir Ağır yiyeceklerden, geç yenen gece öğünlerden sakınılmalıdır
*Hızlı yemek yemekten kaçınılmalıdır Hızlı yeme alışkanlığı başlarda sizi zorlayabilir ancak her öğünde dikkat ederek bu alışkanlık geride bırakılabilir
*Kahve, gazlı veya alkollü içeceklerin tüketimi sınırlandırılmalıdır
*Aspirin ya da ağrı kesici gibi ilaçlar doktor tavsiyesi ile kullanılmıyorsa, ara verilmelidir Eğer doktor tavsiyesi ile kullandığınız ilacın hazımsızlığa yol açtığını düşünüyorsanız doktora danışmadan ilacı bırakmamalı, şikayetinizi size ilacı yazan doktora bildirmelisiniz
*Dinlenmeye vakit ayrılmalıdır
*Fiziksel ve duygusal stresi azaltmanın yolları araştırılmalıdır Stres vücutta çeşitli hormonlar üzerinde etkili olur ve çeşitli sağlık sorunlarını tetikler Mide de stresten olumsuz yönde etkilenir
4Hazımsızlık Nasıl Giderilir?
Hazımsızlığın başka bir hastalıktan kaynaklanmadığını bildiğiniz durumlarda kendiniz de hazımsızlığı gidermek için bazı kolay yöntemlere başvurabilirsiniz
*Eczaneden reçetesiz olarak satın alabileceğiniz, mide asidini düzenleyen hazımsızlık ilaçları temin edebilirsiniz İlaç dolabınızda bu tip bir ilacın bulunması fazla kaçırdığınız bir yemek sonrası işe yarayacaktır
*Şekersiz sakız çiğnemek, tükürük salgısını arttırarak hazımsızlık belirtilerini tetikleyen asidin seyrelmesini veya temizlenmesini sağlayabilir, hazımsızlık belirtilerini yatıştırabilir
*Yudum yudum, yavaş yavaş içeceğiniz kafeinsiz bir bitki çayı ya da sadece su, hazımsızlığı gidermede yardımcı olabilir Su tercihini ılık sudan yana yapmalısınız çünkü soğuk su mide kasılmalarını tetikleyebilir ve hazımsızlık ağrısına neden olur
*Yemek sonrası yavaş tempoda bir yürüyüşün faydası dokunabilir Hareket sayesinde yiyeceklerin bağırsaktaki yolculuğu kolaylaşır Böylece rahatsızlık veren o doluluk hissi de azalır Hafif bir egzersiz de midenin çabuk boşalmasına yardımcı olacaktır Ancak ağır egzersizden kaçınmalısınız yoksa hazımsızlık belirtileri daha da şiddetlenir
*Nane yağı hazımsızlık için sık önerilir ama unutulmamalı ki mide yanması şikayeti olan kişilerde nane yağı durumu daha da kötüleştirebilir
4Hazımsızlık Nasıl Teşhis Edilir?
Hazımsızlığı teşhis etmek için doktor önce hastanın tıbbi geçmişini, şikayetçi olduğu belirtileri dinler ve fiziksel muayene yapar Hastadan mide ve bağırsak röntgeni isteyebilir
Eğer doktor hazımsızlık nedeni olarak peptik ülsere yol açan bir bakteri türünden şüpheleniyorsa kan, nefes veya dışkı testleri yapılmasını isteyebilir
Endoskopi, hazımsızlık şikayetinde yemek borusu, mide ve bağırsağın görüntülenmesini sağlayan, başlıca tetkik yöntemlerinden biridir
Hazımsızlık teşhisinde reflü veya enfeksiyon ihtimallerini elemek üzere de tetkikler yapılabilir
