Pek çok insan için beslenme, yalnızca karın doyurmak ve ya canının çektiğini tüketmek olarak algılansa da işin aslı o denli değil. Neden mi? Zira vücudumuzun gereksinimi olan kuvvet ve 50 ye yakın besin öğesini sağladığımız en değerli kaynak besinler. Tabi, yalnızca sahih besinleri tercih etmek ehliyetli değil. Besinleri tüketirken nasıl pişirdiğimiz ve sakladığımız da nispeten değerli. Evet besinlerimizin pahasını arttıran pişirme prosedürlerini biliyor musunuz?
SAĞLIKLI YEMEK, SAĞLIKLI PİŞİRME KAPLARINDA PİŞER
Sağlıklı pişirme formülleri uygulamak için tercih ettiğiniz kapların kıymeti büyük. Kalayı dökülmüş bakır kaplar,teflonu çizilmiş tavalar,yıpranmış alüminyum kaplarda yapılan yemekler besin öğesi kayıplarına ve besin zehirlenmelerine neden olabilir.
Bakır kapta pişen ve bekletilen yemeklere kaptan bakır geçmesi nedeniyle vücuda alınan bakır ölçüsü artmakta, bu da zehirlenmeye neden olmaktadır. Bu nedenle bakırın besinle direkt temas etmesini engellemek için bakır kaplar kalaylanmadan kullanılmamalıdır.
Alüminyum kapların besinin alkali ve asit olmasından etkilenme özelliği vardır. Yani, asitli unsurların kap içerisinde durması alüminyumda yavaş yavaş çözünmeye olur. Çözünen maden besine karışır. Bu çok yavaş ve az olduğundan sıhhate tesiri acilen ortaya çıkmaz. Ama bulaşma sonucunda yıllar sonra unutkanlık üzere yan tesirler görülebilir. Başkaca besinlerle alınan alüminyumun artması, kalsiyum, demir, fosfor, magnezyum üzere minerallerin emilimini azaltır.
Toprak kaplar besindeki asit ve alkaliden etkilenmez ama ani ısı değişikliklerinde kırılabilirler. Yüzeylerinde çatlak oluşması mikroorganizma üremesine sebep olmaktadır. Bu nedenle tasarrufunda dikkatli olunmalıdır.
Cam pişirme kapları da asit ve alkaliden etkilenmediği için pişirme ve saklama kabı olarak tutarlıdır.
Teflon pişirme kapları ateşe dayanıklıdır gelgelelim çizilme yahut sıyrılma durumunda tehlikeli olabilir. Zira çizilen teflonun kimyasal hususu ve altındaki maden yemeğe karışır. Teflon tava ve tencerelerin prodüksiyonunda kullanılan perflorooktanoik asit (PFOA) isimli husus kanserojen tesir göstermektedir. Bu nedenle teflon tava kullanırken tahta kaşık tercih edilmeli ve emniyetli firmalardan alışveriş yapılmalıdır.
Düdüklü tencereyi süratli yemek yapmak zorunda kalmadığınız devirlerde tercih etmemelisiniz. Zira buharda ısının 110 kademeyi bulması, besinlerin vitamin ve mineral kaybına uğramasına sebep olmaktadır.
BESİNLERE BEDEL KATAN PİŞİRME PROSEDÜRLERI
Mangalda ızgara yapılan etlerin aleve çok yakın pişirilmesi, kanserojen öğelerin oluşmasına neden olur. Başkaca etlerden damlayan su ile B vitaminleri kayba uğrar. Bu nedenle metal çatal yanına tahta maşa kullanılması ve etlerin ateşe en az 15 cm uzaklıkta tutulması gerekmektedir.
Kuru fasulye, nohut, mercimek üzere baklagillerin haşlama sularının dökülmesi yahut çabuk pişmesi için maden suyu ek edilmesi besin pahasının azalmasına sebep olur.
Yumurtanın çiğ yahut az pişmiş olarak tüketilmesi, sindiriminin zorlaşmasına ve içeriğindeki biotin vitaminin emilimi mahzurlar. Başkaca besin zehirlenmesine sebep olabilir.
Yumurtanın 8-10 dakikadan çokça haşlanması ve uzun müddet bekletilmesi sarısının etrafında yeşil renkli sülfür halkaları oluşmasına sebep olur. Bu da yumurtanın hem sindirimini güçleştirir hem de besin bedelinin azalmasına sebep olur.
Sütün uzun mühlet kaynatılması vitamin kayıplarına sebep olur. Pastörize ve sterilize edilmemiş sütün kabardıktan sonra 4 – 5 dakika karıştırılarak kaynatılması kafidir. Soğutulup cam kavanoz içerisinde buzdolabına konularak 1 – 2 gün içerisinde tüketilmelidir
Makarna ve erişte üzere B öbeği vitaminlerinden varlıklı besinlerin haşlama suları dökülmemeli, suyu çektirilerek pişirilmelidir. Haşlama suyu dökülür ve akabinde soğuk suyun altında tutulursa B1 vitamininde %80’e varan kayıplar oluşabilir.
Şehriye, pirinç ve unun kavrularak pişirilmesi protein ölçüsünde kayıplara neden olmaktadır.
Taze sebzeler büyük modüller halinde doğranmalı ve az su ile pişirilmelidir. Yeşil yapraklı sebzeler, hiç su koymadan pişirilebilirler. Zira zerzevat yemeklerine gereğinden çokça su eği vitamin ve mineral kayıplarına sebep olur.
Zerzevat yemekleri pişirirken maden suyu ek etmek, yeşil ve sarı sebzelerden yapılan salatalara limon yahut sirke ekleyerek uzun vade bekletmek A ve C vitamini kaybına yol açar.
Patates üzere kabuğu ile haşlanabilen sebzeler düzgünce yıkadıktan sonra soyulmadan haşlanmalıdır. Böylelikle besin bedeli de korunmuş olur.
Yakılan yağların sonradan yemeğe ek edilmesi kanserojen öğeler içermesine neden olur. (Örnek: İskender kebap, mantı, yayla çorba)
Çözdürme süreci; oda sıcaklığında, sıcak suda, kalorifer üzerinde, hafif ateşte yahut güneşli taraflarda bekletilerek yapılmamalıdır. Besinler, buzdolabının kahvaltılık kısmında çözdürülmelidir.
Sütlü tatlı yapılırken süt, un ve şekerin birlikte pişirilmesi sütün besin bedelinin azalmasına neden olur. Bu nedenle şeker ,indirmeye yakın yahut indirdikten sonra ek edilmelidir. Diyet tatlı yaparken de tatlandırıcı en son ek edilmelidir.
Tarhananın güneşte kurutulması, süt ve yoğurdun aydınlık mahalde bekletilmesiyle B2, B6 vitamini ve folik asit kaybına neden olur. Bu nedenle tarhananın gölgede ve fırında kurutulması önerilir.
Ekmek ince dilimlenip kızartılırsa gücü değil besin kıymetinde azalma olur.
Ekmek, çörek, kurabiye yapmak için hamurun mayalandırılması besin pahasının artmasını sağlar.
SAĞLIKLI YEMEK, SAĞLIKLI PİŞİRME KAPLARINDA PİŞER
Sağlıklı pişirme formülleri uygulamak için tercih ettiğiniz kapların kıymeti büyük. Kalayı dökülmüş bakır kaplar,teflonu çizilmiş tavalar,yıpranmış alüminyum kaplarda yapılan yemekler besin öğesi kayıplarına ve besin zehirlenmelerine neden olabilir.
Bakır kapta pişen ve bekletilen yemeklere kaptan bakır geçmesi nedeniyle vücuda alınan bakır ölçüsü artmakta, bu da zehirlenmeye neden olmaktadır. Bu nedenle bakırın besinle direkt temas etmesini engellemek için bakır kaplar kalaylanmadan kullanılmamalıdır.
Alüminyum kapların besinin alkali ve asit olmasından etkilenme özelliği vardır. Yani, asitli unsurların kap içerisinde durması alüminyumda yavaş yavaş çözünmeye olur. Çözünen maden besine karışır. Bu çok yavaş ve az olduğundan sıhhate tesiri acilen ortaya çıkmaz. Ama bulaşma sonucunda yıllar sonra unutkanlık üzere yan tesirler görülebilir. Başkaca besinlerle alınan alüminyumun artması, kalsiyum, demir, fosfor, magnezyum üzere minerallerin emilimini azaltır.
Toprak kaplar besindeki asit ve alkaliden etkilenmez ama ani ısı değişikliklerinde kırılabilirler. Yüzeylerinde çatlak oluşması mikroorganizma üremesine sebep olmaktadır. Bu nedenle tasarrufunda dikkatli olunmalıdır.
Cam pişirme kapları da asit ve alkaliden etkilenmediği için pişirme ve saklama kabı olarak tutarlıdır.
Teflon pişirme kapları ateşe dayanıklıdır gelgelelim çizilme yahut sıyrılma durumunda tehlikeli olabilir. Zira çizilen teflonun kimyasal hususu ve altındaki maden yemeğe karışır. Teflon tava ve tencerelerin prodüksiyonunda kullanılan perflorooktanoik asit (PFOA) isimli husus kanserojen tesir göstermektedir. Bu nedenle teflon tava kullanırken tahta kaşık tercih edilmeli ve emniyetli firmalardan alışveriş yapılmalıdır.
Düdüklü tencereyi süratli yemek yapmak zorunda kalmadığınız devirlerde tercih etmemelisiniz. Zira buharda ısının 110 kademeyi bulması, besinlerin vitamin ve mineral kaybına uğramasına sebep olmaktadır.
BESİNLERE BEDEL KATAN PİŞİRME PROSEDÜRLERI
Mangalda ızgara yapılan etlerin aleve çok yakın pişirilmesi, kanserojen öğelerin oluşmasına neden olur. Başkaca etlerden damlayan su ile B vitaminleri kayba uğrar. Bu nedenle metal çatal yanına tahta maşa kullanılması ve etlerin ateşe en az 15 cm uzaklıkta tutulması gerekmektedir.
Kuru fasulye, nohut, mercimek üzere baklagillerin haşlama sularının dökülmesi yahut çabuk pişmesi için maden suyu ek edilmesi besin pahasının azalmasına sebep olur.
Yumurtanın çiğ yahut az pişmiş olarak tüketilmesi, sindiriminin zorlaşmasına ve içeriğindeki biotin vitaminin emilimi mahzurlar. Başkaca besin zehirlenmesine sebep olabilir.
Yumurtanın 8-10 dakikadan çokça haşlanması ve uzun müddet bekletilmesi sarısının etrafında yeşil renkli sülfür halkaları oluşmasına sebep olur. Bu da yumurtanın hem sindirimini güçleştirir hem de besin bedelinin azalmasına sebep olur.
Sütün uzun mühlet kaynatılması vitamin kayıplarına sebep olur. Pastörize ve sterilize edilmemiş sütün kabardıktan sonra 4 – 5 dakika karıştırılarak kaynatılması kafidir. Soğutulup cam kavanoz içerisinde buzdolabına konularak 1 – 2 gün içerisinde tüketilmelidir
Makarna ve erişte üzere B öbeği vitaminlerinden varlıklı besinlerin haşlama suları dökülmemeli, suyu çektirilerek pişirilmelidir. Haşlama suyu dökülür ve akabinde soğuk suyun altında tutulursa B1 vitamininde %80’e varan kayıplar oluşabilir.
Şehriye, pirinç ve unun kavrularak pişirilmesi protein ölçüsünde kayıplara neden olmaktadır.
Taze sebzeler büyük modüller halinde doğranmalı ve az su ile pişirilmelidir. Yeşil yapraklı sebzeler, hiç su koymadan pişirilebilirler. Zira zerzevat yemeklerine gereğinden çokça su eği vitamin ve mineral kayıplarına sebep olur.
Zerzevat yemekleri pişirirken maden suyu ek etmek, yeşil ve sarı sebzelerden yapılan salatalara limon yahut sirke ekleyerek uzun vade bekletmek A ve C vitamini kaybına yol açar.
Patates üzere kabuğu ile haşlanabilen sebzeler düzgünce yıkadıktan sonra soyulmadan haşlanmalıdır. Böylelikle besin bedeli de korunmuş olur.
Yakılan yağların sonradan yemeğe ek edilmesi kanserojen öğeler içermesine neden olur. (Örnek: İskender kebap, mantı, yayla çorba)
Çözdürme süreci; oda sıcaklığında, sıcak suda, kalorifer üzerinde, hafif ateşte yahut güneşli taraflarda bekletilerek yapılmamalıdır. Besinler, buzdolabının kahvaltılık kısmında çözdürülmelidir.
Sütlü tatlı yapılırken süt, un ve şekerin birlikte pişirilmesi sütün besin bedelinin azalmasına neden olur. Bu nedenle şeker ,indirmeye yakın yahut indirdikten sonra ek edilmelidir. Diyet tatlı yaparken de tatlandırıcı en son ek edilmelidir.
Tarhananın güneşte kurutulması, süt ve yoğurdun aydınlık mahalde bekletilmesiyle B2, B6 vitamini ve folik asit kaybına neden olur. Bu nedenle tarhananın gölgede ve fırında kurutulması önerilir.
Ekmek ince dilimlenip kızartılırsa gücü değil besin kıymetinde azalma olur.
Ekmek, çörek, kurabiye yapmak için hamurun mayalandırılması besin pahasının artmasını sağlar.