Hidroelektrik Enerji Üretimi
Hidroelektrik Enerji
hidroelektrik santralleri
Su gücüyle üretilen elektrik enerjisine hidroelektrik enerji denir. Hidroelektrik enerji santralları genellikle barajların yanında kurulur; böylece hızla akan bir akarsuyun ya da bir baraj gölünde birikerek yüksekten dökülen suyun enerjisi su türbinlerini, bu türbinler de elektrik üreteçlerini çalıştırır.
Hidroelektrik Enerji Nedir?
Hidroelektrik santrallerinin su gücünü kullanarak ürettiği enerjidir. Dünyadaki elektrik enerjisinin yaklaşık 1/6'sı hidroelektrik santralleri tarafından üretilmektedir.
Sistemin Çalışma Prensibi
Hidroelektrik santraller, suyun potansiyel enerjisinin kullanılarak elektrik üretilmesi esas alınarak çalışmaktadır. Barajlarda depolanan su, yüksekten akıtılarak türbine çarptırılır. Bununla birlikte türbin dönmeye başlar ve suyun potansiyel enerjisi bu türbinde mekanik enerjiye dönüşmüş olur. Bu mekanik enerji yardımıyla jeneratör mili döndürülerek jeneratörden gerilim üretilir.
Hidroelektrik santraller, su düşüşüne göre alçak basınçlı, orta basınçlı ve yüksek basınçlı santraller olmak üzere 3 sınıfa ayrılır. Hidroelektrik santrallerini sudan yararlanma şekillerine göre akarsu, barajlı, hazneli pompalı santraller olmak üzere guruplara ayırabiliriz.
Akarsu Santralleri: Alçak basınçlı santrallerdir. Akarsuyun yatağının değiştirilmesiyle daha fazla debi elde edilir ve türbin döner.
Barajlı Su Santralleri: Yüksek basınçlı santrallerdir. Baraj gölünde biriken su, kontrollü bir biçimde belli yükseklikten akıtılarak türbine çarptırılır ve türbin dönmeye başlar.
Hazneli Pompalı Su Santralleri: Üst haznede biriken su, aşağı düşürülerek türbin döndürülürken türbine çarpan su alt haznede biriktirilir. Biriken su pompayla tekrar üst hazneye pompalanır.
Kullanım Alanları:
Elektrik üretimi
Sulamada
Taşkınları önlemede
Balıkçılığı geliştirme
Ağaçlandırmayı sağlama
Turizmi geliştirme
Ulaşımı kolaylaştırma
Avantajları:
Yenilenebilir enerji kaynağıdır.
Kirlilik oluşturmaz.
Acil durumlarda hızla devreden çıkartılabilir.
Doğal kaynaktır, dışa bağımlı değildir.
Yapılan yatırım sadece enerji için değildir. Sulama ve taşkınları önlemede kullanılır.
Dezavantajları:
Toplam inşaat süresi uzundur.
Yağışlardan olumsuz etkilenebilir.
Yatırım maliyeti yüksektir.
Türkiye ve Dünyada Hidroelektrik Enerji
Türkiye, Avrupa'da Norveç'ten sonra en fazla yıllık hidroelektrik enerji potansiyeline sahip 2. ülke konumundadır. Bu potansiyel, Avrupa ülkelerinin toplam enerji potansiyelinin %16,5'ini oluşturmaktadır.
Halen işletmede olan ve GAP kapsamındaki Atatürk ve Karakaya hidroelektrik santralleri dünyada sırasıyla 23 ve 28. sırada, Avrupa'da ise 8 ve 11. sıradadır.
Türkiye; 433 milyar kWh brüt teorik hidroelektrik potansiyeli ile dünyada %1'lik, 129,9 milyon kWh ekonomik olarak yapılabilir potansiyeli ile Avrupa'da %15'lik paya sahiptir.
Türkiye, elektrik enerjisinin yaklaşık %20-30'unu sudan üretmektedir.
Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki akarsu yataklarının eğimi fazla olduğu için burası, hidroelektrik potansiyeli en yüksek bölgedir. Marmara Bölgesi ise bu potansiyele en az sahip olan bölgemizdir.
Hidroelektrik Enerji
hidroelektrik santralleri
Su gücüyle üretilen elektrik enerjisine hidroelektrik enerji denir. Hidroelektrik enerji santralları genellikle barajların yanında kurulur; böylece hızla akan bir akarsuyun ya da bir baraj gölünde birikerek yüksekten dökülen suyun enerjisi su türbinlerini, bu türbinler de elektrik üreteçlerini çalıştırır.
Hidroelektrik Enerji Nedir?
Hidroelektrik santrallerinin su gücünü kullanarak ürettiği enerjidir. Dünyadaki elektrik enerjisinin yaklaşık 1/6'sı hidroelektrik santralleri tarafından üretilmektedir.
Sistemin Çalışma Prensibi
Hidroelektrik santraller, suyun potansiyel enerjisinin kullanılarak elektrik üretilmesi esas alınarak çalışmaktadır. Barajlarda depolanan su, yüksekten akıtılarak türbine çarptırılır. Bununla birlikte türbin dönmeye başlar ve suyun potansiyel enerjisi bu türbinde mekanik enerjiye dönüşmüş olur. Bu mekanik enerji yardımıyla jeneratör mili döndürülerek jeneratörden gerilim üretilir.
Hidroelektrik santraller, su düşüşüne göre alçak basınçlı, orta basınçlı ve yüksek basınçlı santraller olmak üzere 3 sınıfa ayrılır. Hidroelektrik santrallerini sudan yararlanma şekillerine göre akarsu, barajlı, hazneli pompalı santraller olmak üzere guruplara ayırabiliriz.
Akarsu Santralleri: Alçak basınçlı santrallerdir. Akarsuyun yatağının değiştirilmesiyle daha fazla debi elde edilir ve türbin döner.
Barajlı Su Santralleri: Yüksek basınçlı santrallerdir. Baraj gölünde biriken su, kontrollü bir biçimde belli yükseklikten akıtılarak türbine çarptırılır ve türbin dönmeye başlar.
Hazneli Pompalı Su Santralleri: Üst haznede biriken su, aşağı düşürülerek türbin döndürülürken türbine çarpan su alt haznede biriktirilir. Biriken su pompayla tekrar üst hazneye pompalanır.
Kullanım Alanları:
Elektrik üretimi
Sulamada
Taşkınları önlemede
Balıkçılığı geliştirme
Ağaçlandırmayı sağlama
Turizmi geliştirme
Ulaşımı kolaylaştırma
Avantajları:
Yenilenebilir enerji kaynağıdır.
Kirlilik oluşturmaz.
Acil durumlarda hızla devreden çıkartılabilir.
Doğal kaynaktır, dışa bağımlı değildir.
Yapılan yatırım sadece enerji için değildir. Sulama ve taşkınları önlemede kullanılır.
Dezavantajları:
Toplam inşaat süresi uzundur.
Yağışlardan olumsuz etkilenebilir.
Yatırım maliyeti yüksektir.
Türkiye ve Dünyada Hidroelektrik Enerji
Türkiye, Avrupa'da Norveç'ten sonra en fazla yıllık hidroelektrik enerji potansiyeline sahip 2. ülke konumundadır. Bu potansiyel, Avrupa ülkelerinin toplam enerji potansiyelinin %16,5'ini oluşturmaktadır.
Halen işletmede olan ve GAP kapsamındaki Atatürk ve Karakaya hidroelektrik santralleri dünyada sırasıyla 23 ve 28. sırada, Avrupa'da ise 8 ve 11. sıradadır.
Türkiye; 433 milyar kWh brüt teorik hidroelektrik potansiyeli ile dünyada %1'lik, 129,9 milyon kWh ekonomik olarak yapılabilir potansiyeli ile Avrupa'da %15'lik paya sahiptir.
Türkiye, elektrik enerjisinin yaklaşık %20-30'unu sudan üretmektedir.
Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki akarsu yataklarının eğimi fazla olduğu için burası, hidroelektrik potansiyeli en yüksek bölgedir. Marmara Bölgesi ise bu potansiyele en az sahip olan bölgemizdir.
