Dikkat Eksikliği Hİperaktivite Bozukluğu
1 Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Nedir?
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) nun temel ozelliği, dikkat suresinin kısalığı, engellemeye yonelik denetim eksikliği nedeniyle davranışlarda ya da bilişte ortaya cıkan ataklık ve aşırı hareketliliktir
Bunun sonucu olarak cocukta gelişimsel olarak aşağıdaki 3 temel sorun ortaya cıkmaktadır:
Kısa dikkat suresi
Yetersiz durtu kontrolu
Aşırı hareketlilik
Tanı duzenli oğrenim icin gerekli dikkat suresi ve yoğunlaşmasının gelişmesinin beklendiği ilkokul yıllarında konulmaktadır DEHB nufusun yaklaşık %36 ’sında gozlenir Erkek Kız oranı 31 ‘dir
2 DEHB ’nun en sık belirtileri nelerdir? Aşırı hareketlilik
Yerinde oturmada gucluk
Cok konuşma
Dikkatini surdurmede gucluk
Dikkatin kolay dağılması
Sıklıkla bir şeyler kaybetme
Sınıfta sorulara sırasını beklemeden cevap verme
Yonergeleri takip etmede gucluk
Sessizce oynamada gucluk
Oyunlarda sırasını beklemekte gucluk
Bir etkinlikten diğer etkinliğe kayma
Sıklıkla araya girme, sozunu kesme
Sıklıkla ne soylendiğini dinlememe
Tehlikeli etkinliklerle uğraşma
3 Nasıl DEHB tanısı konur?
Tanı koyarken 2 ana yaklaşım var:
DSMIV (APA, ABD)
ICD10 (WHO, Avrupa)
ICD10 oncelikle dikkat uzerine yoğunlaşmaktadır Tanıda DSMIV kriterleri daha sık kullanılmaktadır
DSMIV kriterlerine gore DEHB ’nun 3 tipi vardır:
Dikkat eksikliği baskın tip
Kombine tip
Aşırı hareketlilik ve impulsivite baskın tip
Tanı icin gozlenen belirtilerin ev ve okul gibi en az İKİ ORTAMDA gozlenmesi gereklidir
4 DEHB bir hastalık olarak duşunule bilinir mi?
Evrimsel goruşe gore DEHB bir kişilik tipi veya başa cıkma şeklidir DEHB olanlar farklıdır fakat hasta değildir şeklinde varsayılmaktadır
5 Yeni bir hastalık mı?
Hayır, tıbbi literaturde yuzyıldan daha oncesinde saptanmıştır Unlu Alman oyku yazarı Hoffman cocuklar icin yazdığı bir şiirde DEHB olan bir cocuğu tanımlamaktadır
6 Başka hangi isimlerle bilinir?
Minimal beyin disfonksiyonu (MBD) ve hiperaktivite
7 Nedenleri (etiyoloji) nelerdir?
Kanıtlanmış kesin bir neden gosterilemiyor Bazı olası nedenler şunlardır:
Genetik nedenler
Beyin hasarı
Norotransmitterler
Gıda ve katkı maddeleri
Psikososyal etkenler
8 Genetik etiyolojiyi acıklar mısınız
Şu anda en fazla kabul goren varsayımdır FrajilX, fotal alkol sendromu, cok duşuk doğum ağırlıklı cocuklar ve daha seyrek olarak ta genetik kokenli tiroid bozuklukları gibi durumla DEHB belirtileri gosterirler Ancak boylesi olgular tum DEHB olan cocukların cok kucuk bir bolumunu oluşturmaktadır
Genetik calışmalarda, ozellikle birinci ve ikinci dereceden akrabalarla yapılan aile calışmaları hiperaktif cocukların ailelerinde antisosyal kişilik bozukluğu, histeri, alkolizm ve madde kullanımının daha sık olduğunu ortaya koymaktadır Genetik konkordans monozigot ikizlerde %51, dizigot ikizlerde %33 olduğu bildirilmektedir Bu noktada bulunmuş belirli bir gen yoktur, fakat araştırmalar surmektedir DEHB ve Tourette Bozukluğu olan cocuklar ve aileleri ile yapılan bir calışmada genetik gecişin serotonin metabolizması ile ilgili gen ile yarı resesif yarı dominant olarak gecebileceği ileri surulmuştur
9 Beyin Hasarı etiyolojisini acıklar mısınız
Perinatal donemde gizli ya da acık minimal derecede MSS (merkezi sinir sistemi) hasarı olduğu belirtilmektedir Bu hasara yol acan toksik, metabolik, mekanik ve dolaşımla ilgili nedenler olabileceği gibi MSS ’yi etkileyen enfeksiyonlar da soz konusu olabilir Silik norolojik belirtiler ve daha az olmakla birlikte bazı oğrenme bozukluklarının olması ve ozgun olmayan EEG bozuklukları ve epilepsi gelişme olasılığının normalden daha yuksek olması bu hasarı kanıtlar niteliktedir
1 Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Nedir?
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) nun temel ozelliği, dikkat suresinin kısalığı, engellemeye yonelik denetim eksikliği nedeniyle davranışlarda ya da bilişte ortaya cıkan ataklık ve aşırı hareketliliktir
Bunun sonucu olarak cocukta gelişimsel olarak aşağıdaki 3 temel sorun ortaya cıkmaktadır:
Kısa dikkat suresi
Yetersiz durtu kontrolu
Aşırı hareketlilik
Tanı duzenli oğrenim icin gerekli dikkat suresi ve yoğunlaşmasının gelişmesinin beklendiği ilkokul yıllarında konulmaktadır DEHB nufusun yaklaşık %36 ’sında gozlenir Erkek Kız oranı 31 ‘dir
2 DEHB ’nun en sık belirtileri nelerdir? Aşırı hareketlilik
Yerinde oturmada gucluk
Cok konuşma
Dikkatini surdurmede gucluk
Dikkatin kolay dağılması
Sıklıkla bir şeyler kaybetme
Sınıfta sorulara sırasını beklemeden cevap verme
Yonergeleri takip etmede gucluk
Sessizce oynamada gucluk
Oyunlarda sırasını beklemekte gucluk
Bir etkinlikten diğer etkinliğe kayma
Sıklıkla araya girme, sozunu kesme
Sıklıkla ne soylendiğini dinlememe
Tehlikeli etkinliklerle uğraşma
3 Nasıl DEHB tanısı konur?
Tanı koyarken 2 ana yaklaşım var:
DSMIV (APA, ABD)
ICD10 (WHO, Avrupa)
ICD10 oncelikle dikkat uzerine yoğunlaşmaktadır Tanıda DSMIV kriterleri daha sık kullanılmaktadır
DSMIV kriterlerine gore DEHB ’nun 3 tipi vardır:
Dikkat eksikliği baskın tip
Kombine tip
Aşırı hareketlilik ve impulsivite baskın tip
Tanı icin gozlenen belirtilerin ev ve okul gibi en az İKİ ORTAMDA gozlenmesi gereklidir
4 DEHB bir hastalık olarak duşunule bilinir mi?
Evrimsel goruşe gore DEHB bir kişilik tipi veya başa cıkma şeklidir DEHB olanlar farklıdır fakat hasta değildir şeklinde varsayılmaktadır
5 Yeni bir hastalık mı?
Hayır, tıbbi literaturde yuzyıldan daha oncesinde saptanmıştır Unlu Alman oyku yazarı Hoffman cocuklar icin yazdığı bir şiirde DEHB olan bir cocuğu tanımlamaktadır
6 Başka hangi isimlerle bilinir?
Minimal beyin disfonksiyonu (MBD) ve hiperaktivite
7 Nedenleri (etiyoloji) nelerdir?
Kanıtlanmış kesin bir neden gosterilemiyor Bazı olası nedenler şunlardır:
Genetik nedenler
Beyin hasarı
Norotransmitterler
Gıda ve katkı maddeleri
Psikososyal etkenler
8 Genetik etiyolojiyi acıklar mısınız
Şu anda en fazla kabul goren varsayımdır FrajilX, fotal alkol sendromu, cok duşuk doğum ağırlıklı cocuklar ve daha seyrek olarak ta genetik kokenli tiroid bozuklukları gibi durumla DEHB belirtileri gosterirler Ancak boylesi olgular tum DEHB olan cocukların cok kucuk bir bolumunu oluşturmaktadır
Genetik calışmalarda, ozellikle birinci ve ikinci dereceden akrabalarla yapılan aile calışmaları hiperaktif cocukların ailelerinde antisosyal kişilik bozukluğu, histeri, alkolizm ve madde kullanımının daha sık olduğunu ortaya koymaktadır Genetik konkordans monozigot ikizlerde %51, dizigot ikizlerde %33 olduğu bildirilmektedir Bu noktada bulunmuş belirli bir gen yoktur, fakat araştırmalar surmektedir DEHB ve Tourette Bozukluğu olan cocuklar ve aileleri ile yapılan bir calışmada genetik gecişin serotonin metabolizması ile ilgili gen ile yarı resesif yarı dominant olarak gecebileceği ileri surulmuştur
9 Beyin Hasarı etiyolojisini acıklar mısınız
Perinatal donemde gizli ya da acık minimal derecede MSS (merkezi sinir sistemi) hasarı olduğu belirtilmektedir Bu hasara yol acan toksik, metabolik, mekanik ve dolaşımla ilgili nedenler olabileceği gibi MSS ’yi etkileyen enfeksiyonlar da soz konusu olabilir Silik norolojik belirtiler ve daha az olmakla birlikte bazı oğrenme bozukluklarının olması ve ozgun olmayan EEG bozuklukları ve epilepsi gelişme olasılığının normalden daha yuksek olması bu hasarı kanıtlar niteliktedir