Kan şekeriniz normal kabul edilen değerlerin altındaysa bu duruma tıpta hipoglisemi adı verilir Hipogliseminin kendisi bir hastalık değildir ama vücutta başka bir sorunun belirtisidir Kan şekeri, yemekler sindirim sisteminde parçalandıktan sonra vücuttaki hücreler tarafından kullanılmak üzere ortaya çıkan, basit haldeki şekerdir
Bu şekerin bir diğer adı glikozdur Hipoglisemi söz konusuysa, vücudunuz karaciğerde depolanan glikozu salmıyor ve kan şekeri yükselmiyor demektir Normal değer 70 mgdl olarak kabul edilse de, bu değer kişiden kişiye farklılık gösterebilir En iyisi doktorunuzla görüşüp sizin bünyeniz için normal veya düşük sayılan kan şekeri değerinin ne olacağını öğrenmenizdir
Normalde vücudumuz çeşitli organların, hormonların ve salgı bezlerinin eş güdümlü çalışması sonucu kan şekeri değerlerini dar bir aralıkta tutar Ancak kötü beslenme ya da bir hastalık gibi nedenlerden dolayı kan şekerini dengeleyen mekanizmada sorun oluşabilir Kandaki şeker miktarı çok fazla arttığında diyabetin önemli belirtilerinden biri, hiperglisemi ortaya çıkar
Öte yandan, diyabetli kişilerde hipoglisemi atakları çok daha yaygındır çünkü çok fazla insülin, kan şekeri değerlerinin düşmesine neden olabilir Buna insülin reaksiyonu denir ve genellikle insülin iğnesi kullanan kişilerde rastlanır İnsülin, kan şekerininin enerji olarak kullanması için vücuda yardım eden bir hormondur
Hipoglisemi Belirtileri
Hipoglisemi tedavi edilmezse vücutta kalıcı nörolojik hasarlara ve hatta ölüme neden olabilir Hipoglisemi sorunuyla karşı karşıya olup olmadığınızı anlamanızın başlıca yolu, kan şekerinizi ölçmeniz ölçtürmenizdir Kan şekeri, beynin başlıca yakıtı olduğundan, kan şekerinin düşmesi yani hipoglisemi sırasında pek çok belirti ortaya çıkar Baş ağrısı, aşırı terleme, bulanık görme, baş dönmesi, titreme, kaygı, kafa karışıklığı, konuşma bozukluğu, halsizlik gibi belirtiler, hipoglisemi belirtileri arasındadır
Bunların dışında halsizlik, depresyon, unutkanlık, gece terlemeleri, çarpıntı benzeri şikayetler de hipoglisemi belirtileri arasındadır
Hipoglisemi Nedenleri
Ana başlıklar halinde topladığımızda:
Vücuttaki şeker (glikoz) çok hızlı tüketiliyorsa
Kana çok fazla insülin pompalanıyorsa
Glikoz kana çok yavaş karışıyorsa hipoglisemi ortaya çıkar
Hipoglisemi nedenlerine daha ayrıntılı baktığımızda, belli başlı nedenler şu şekilde sıralanabilir:
Çok fazla insülin almak (diyabet hastalarında), diyabet ilaçlarının yan etkisi
Öğün atlamak
Yeme bozuklukları
Yorucu şekilde egzersiz yapmak (araştırmalar kan şekerinin egzersiz anından çok, egzersizden 4 ila 10 saat sonra düştüğünü gösterir)
Çok fazla alkol almak (diyabet hastalarında veya aç karnına)
Organ yetmezliği (böbrek, kalp ya da karaciğer hastalıkları, örneğin hepatit hipoglisemi nedeni olabilir)
Hormon eksiklikleri (kortizol veya tiroid hormonları vb)
Tümörler (örneğin pankreasta görülen ve çok fazla insülin salgılanmasına neden olan bir tümör)
Oruç tutmak ya da kendini aç bırakmak
Kalıtsal sorunlar
Uygun şekilde beslenmeme (özellikle önemli bir hastalık söz konusuysa)
Mide bağırsak ameliyatları sonrası iyileşme süreci
Bazı zayıflama ameliyatları
Bazı ilaçlar – kinolonlar (antibakteriyel ilaçlar), pentamidin, kinin, beta engelleyiciler, metabolizmayı hızlandıran ilaçlar bu gruptadır)
Otoimmün hastalıklar
Yoğun stres ve kaygı durumu
Yeterince karbonhidrat almamak
Yemeklerden Sonra Hipoglisemi
Hipoglisemi çoğunlukla aç kalmışsanız meydana gelir ama bazen bu durum tam tersidir Yemeklerden sonra vücut daha çok insülin salgıladığı için, yemek sonrası da hipoglisemi oluşabilir Bu tip hipoglisemiye reaktif hipoglisemi denir ve gastrik bypass ameliyatı olan kişilerde görülebilir Ancak bu ameliyatı geçirmemiş kişilerde de reaktif hipoglisemiye rastlanabilir
Hipoglisemi Tedavisi
Hipoglisemi tedavisini iki şekilde ele alabiliriz Biri şekerin düşmesi üzerine ‘hemen ilk müdahale’ diğer aşama ise ‘altta yatan ana nedenin tedavisidir’
İlk müdahalede belirtilere göre hareket edilir Basit aşamadaki belirtiler genellikle şeker yenmesi, meyve suyu içilmesi ya da glikoz tabletleri alınmasıyla giderilebilir Daha ciddi şikayetler ortaya çıkmışsa ve ağızdan şeker alınması mümkün olmuyorsa Glukagon iğnesi yapılması gerekebilir
Altta yatan nedenin tedavisi ise ancak doktorunuzun sizde hipoglisemiye neden olan ana sebebi belirlemesiyle mümkün olacaktır İlaç kullanılması veya kullanılan bir ilacın dozajının ayarlanması, bir tümör söz konusuysa bu tümörün alınması gibi çeşitli tedavi yöntemleri uygulanabilir
Ancak bu noktada hemen belirtelim ki, bazı özel durumlar dışında çoğu kez hipoglisemi tümüyle tedavi edilemez Bu nedenle kişilerin hipoglisemiyle baş etme ve kan şekerini dengede tutma yöntemleri ile ilgili bilgilendirilmesi gerekir Böylece hipoglisemisi olan kişiler, atakları önleyecek tedbirleri alabilirler
Hipoglisemide Beslenme
Öğün atlamamaya dikkat edin, kendinizi aç bırakmayın
Her gün aynı saatte yemek yemeye çalışın
Basit şeker ve undan uzak durmaya özen gösterin
Unlu tatlılar, pirinç, beyaz ekmek, beyaz makarna, bal, reçel ve pekmez tüketmeyin
Tam buğday ekmeği, bulgur, kepekli makarna ve rafine tahılları tüketebilirsiniz
Yemek üzerine tatlı veya meyve yemeyin Ara öğünde meyveyle birlikte peynir fındık gibi bir protein kaynağına da yer verin
Meyve sularından uzak durun
Protein ve sebze ağırlıklı beslenin
Bu şekerin bir diğer adı glikozdur Hipoglisemi söz konusuysa, vücudunuz karaciğerde depolanan glikozu salmıyor ve kan şekeri yükselmiyor demektir Normal değer 70 mgdl olarak kabul edilse de, bu değer kişiden kişiye farklılık gösterebilir En iyisi doktorunuzla görüşüp sizin bünyeniz için normal veya düşük sayılan kan şekeri değerinin ne olacağını öğrenmenizdir
Normalde vücudumuz çeşitli organların, hormonların ve salgı bezlerinin eş güdümlü çalışması sonucu kan şekeri değerlerini dar bir aralıkta tutar Ancak kötü beslenme ya da bir hastalık gibi nedenlerden dolayı kan şekerini dengeleyen mekanizmada sorun oluşabilir Kandaki şeker miktarı çok fazla arttığında diyabetin önemli belirtilerinden biri, hiperglisemi ortaya çıkar
Öte yandan, diyabetli kişilerde hipoglisemi atakları çok daha yaygındır çünkü çok fazla insülin, kan şekeri değerlerinin düşmesine neden olabilir Buna insülin reaksiyonu denir ve genellikle insülin iğnesi kullanan kişilerde rastlanır İnsülin, kan şekerininin enerji olarak kullanması için vücuda yardım eden bir hormondur
Hipoglisemi Belirtileri
Hipoglisemi tedavi edilmezse vücutta kalıcı nörolojik hasarlara ve hatta ölüme neden olabilir Hipoglisemi sorunuyla karşı karşıya olup olmadığınızı anlamanızın başlıca yolu, kan şekerinizi ölçmeniz ölçtürmenizdir Kan şekeri, beynin başlıca yakıtı olduğundan, kan şekerinin düşmesi yani hipoglisemi sırasında pek çok belirti ortaya çıkar Baş ağrısı, aşırı terleme, bulanık görme, baş dönmesi, titreme, kaygı, kafa karışıklığı, konuşma bozukluğu, halsizlik gibi belirtiler, hipoglisemi belirtileri arasındadır
Bunların dışında halsizlik, depresyon, unutkanlık, gece terlemeleri, çarpıntı benzeri şikayetler de hipoglisemi belirtileri arasındadır
Hipoglisemi Nedenleri
Ana başlıklar halinde topladığımızda:
Vücuttaki şeker (glikoz) çok hızlı tüketiliyorsa
Kana çok fazla insülin pompalanıyorsa
Glikoz kana çok yavaş karışıyorsa hipoglisemi ortaya çıkar
Hipoglisemi nedenlerine daha ayrıntılı baktığımızda, belli başlı nedenler şu şekilde sıralanabilir:
Çok fazla insülin almak (diyabet hastalarında), diyabet ilaçlarının yan etkisi
Öğün atlamak
Yeme bozuklukları
Yorucu şekilde egzersiz yapmak (araştırmalar kan şekerinin egzersiz anından çok, egzersizden 4 ila 10 saat sonra düştüğünü gösterir)
Çok fazla alkol almak (diyabet hastalarında veya aç karnına)
Organ yetmezliği (böbrek, kalp ya da karaciğer hastalıkları, örneğin hepatit hipoglisemi nedeni olabilir)
Hormon eksiklikleri (kortizol veya tiroid hormonları vb)
Tümörler (örneğin pankreasta görülen ve çok fazla insülin salgılanmasına neden olan bir tümör)
Oruç tutmak ya da kendini aç bırakmak
Kalıtsal sorunlar
Uygun şekilde beslenmeme (özellikle önemli bir hastalık söz konusuysa)
Mide bağırsak ameliyatları sonrası iyileşme süreci
Bazı zayıflama ameliyatları
Bazı ilaçlar – kinolonlar (antibakteriyel ilaçlar), pentamidin, kinin, beta engelleyiciler, metabolizmayı hızlandıran ilaçlar bu gruptadır)
Otoimmün hastalıklar
Yoğun stres ve kaygı durumu
Yeterince karbonhidrat almamak
Yemeklerden Sonra Hipoglisemi
Hipoglisemi çoğunlukla aç kalmışsanız meydana gelir ama bazen bu durum tam tersidir Yemeklerden sonra vücut daha çok insülin salgıladığı için, yemek sonrası da hipoglisemi oluşabilir Bu tip hipoglisemiye reaktif hipoglisemi denir ve gastrik bypass ameliyatı olan kişilerde görülebilir Ancak bu ameliyatı geçirmemiş kişilerde de reaktif hipoglisemiye rastlanabilir
Hipoglisemi Tedavisi
Hipoglisemi tedavisini iki şekilde ele alabiliriz Biri şekerin düşmesi üzerine ‘hemen ilk müdahale’ diğer aşama ise ‘altta yatan ana nedenin tedavisidir’
İlk müdahalede belirtilere göre hareket edilir Basit aşamadaki belirtiler genellikle şeker yenmesi, meyve suyu içilmesi ya da glikoz tabletleri alınmasıyla giderilebilir Daha ciddi şikayetler ortaya çıkmışsa ve ağızdan şeker alınması mümkün olmuyorsa Glukagon iğnesi yapılması gerekebilir
Altta yatan nedenin tedavisi ise ancak doktorunuzun sizde hipoglisemiye neden olan ana sebebi belirlemesiyle mümkün olacaktır İlaç kullanılması veya kullanılan bir ilacın dozajının ayarlanması, bir tümör söz konusuysa bu tümörün alınması gibi çeşitli tedavi yöntemleri uygulanabilir
Ancak bu noktada hemen belirtelim ki, bazı özel durumlar dışında çoğu kez hipoglisemi tümüyle tedavi edilemez Bu nedenle kişilerin hipoglisemiyle baş etme ve kan şekerini dengede tutma yöntemleri ile ilgili bilgilendirilmesi gerekir Böylece hipoglisemisi olan kişiler, atakları önleyecek tedbirleri alabilirler
Hipoglisemide Beslenme
Öğün atlamamaya dikkat edin, kendinizi aç bırakmayın
Her gün aynı saatte yemek yemeye çalışın
Basit şeker ve undan uzak durmaya özen gösterin
Unlu tatlılar, pirinç, beyaz ekmek, beyaz makarna, bal, reçel ve pekmez tüketmeyin
Tam buğday ekmeği, bulgur, kepekli makarna ve rafine tahılları tüketebilirsiniz
Yemek üzerine tatlı veya meyve yemeyin Ara öğünde meyveyle birlikte peynir fındık gibi bir protein kaynağına da yer verin
Meyve sularından uzak durun
Protein ve sebze ağırlıklı beslenin
