Hz Yahya ayetleri
Kur'an'da Hz Yahya İle İlgili Ayetler
Kur'an'da adı geçen peygamberlerden biri Ulu Allah göre, Kur'an'da: Ey Zekeriyya! Sana Yahya isminde bir oğlanı müjdeliyoruz Bu adı daha önce kimseye vermemiştik(Meryem, 197) ayeti ile haber verildiğine göre; Yahya (as), Zekeriya (as)'ın oğlu idi Kendisine Yahya adı da, Allah kadar verilmişti
Yahya (as)'nın yüzü güzel, kaşları çatık, saçları seyrek, burnu uzun, sesi ince ve parmakları kısa idi O, İsâ (as)'dan altı ay önce dünyaya gelmişti Yani Isâ (as)'dan altı ay büyüktü Dolayısıyla, Musa (as)'nın şeraitiyle amel eden peygamberlerin sonuncusuydu
Daha küçük yaşta iken, kendisine hikmet verilmişti Yaşıtı olan çocuklar kendisine: Ey Yahya! Bizimle gel, oynayalımdedikleri zaman:
Ben, oyun için yaratılmadımderdi (esSa'lebî, elArais, Darı 1951, 375 vd)
Onun küçüklüğünden itibaren böyle pak, saygılı ve ibâdet ehli olduğu, Kur'an'da şöyle haber verilmiştir:
(Ona çocukluğunda): Ey Yahyâ! Kitabı, güçlü olarak tut! (dedik) Hemen Şimdi çocuk iken, ona, hikmet'i verdik (Tevrat'ı öğrettik) Tarafımızdan (ona) bir kalb yumuşaklığı ve (günahlardan) temizlik (verdik) O, fazla muttaki idi Anasına ve babasına itaatlı idi, bir serkeş ve asi değildi Dünyaya getirildiği günde, öleceği gün de, diri olarak (kabrinden) kaldırılacağı gün de, ona, selâm olsun!(Meryem, 1912, 13, 14, 15)
Bu ayetlerde görüldüğü gibi Ulu Allah, Yahya (as)'nın çeşitli güzel vasıflarını haber vermiş ve onu selamla anmıştır Bu, onun doğduğunda, vefat ettiğinde ve ahiret gününde Allah'ın himâyesinde bulunduğunu ifâde etmektedir Her insanın başına geleceği belirlenmiş olan bu üç yalnızlık ve nefret edilen şey günlerinde Allah'ın selâm ve esenliği içinde elde etmek, ne büyük bir bahtiyarlıktır Bu üç durumda Allah'ın himayesinde bulunmak, bir nevi sürekli bir şekilde Allah'ın himayesinde bulunmak demektir (Muhammed Ali esSabûnî, Safvetu'tTefâsîr, İstanbul 1987, II, 213)
Yahya (as) Allah'ın emrettiği gibi kitabı kuvvetle tuttu Önce Tevrat'a ve daha sonra İncil'e yerinde hareket etti Bu mukaddes kitapların hükümlerinin milleti göre yaşanması için çalıştı Hz Muhammed (sav) onun bu mücâdelesi hakkında şöyle buyurdu:
Yüce Allah, Zekeriyya (as)'nın oğlu Yahya (as) ya, hem kendisi amel etmek, keza de amel etmeleri için İsrail oğullarına emretmek üzere, beş kelime emretmişti Kendisi bu hususta azıcık ağır ve yavaş davranınca, İsâ (as) ona:
Sen, hem kendin amel etmek ayrıca de amel etmelerini İsrâil oğullarına emretmek üzere, beş kelime ile emrolunmuştun Bunu İsrail oğullarına ya sen beyanname edersin, ya da ben beyanname ederim, deyince, Yahya (as):
Ey kardeşim! Sen bu vazifeyi yerine getirmekte beni geçersen, ben azaba uğramamdan veyâ yere batırılmamdan korkarım, dedi ve hemen İsrâil oğullarını Beytü'lMakdis'te topladı Beytü'lMakdis, İsrail oğulları ile doldu Yahya (as) yüksek bir yere oturarak Allah'a hamd ve senada bulunduktan daha sonra şöyle dedi:
Ulu Allah, bana, keza kendim amel edeyim, ayrıca de amel etmenizi size emredeyim diye beş kelime emretti Onların ilki, Allah'a hiç bir şeyi Şerik koşmaksızın, O'na ibâdet etmenizdir Bunun misâli, öz malı olan altın veya gümüşle bir esir satın alıp çalıştıran bir adama benzer fakat, köle çalışmasının kazancını, efendisinden başkasına ödüyordur Hanginiz, kölesinin böyle davranmasına sevinir, razı olur? hiç kuşkusuz, sizi yüce Allah yarattı ve rızkınızı vermektedir Böylece ise Allah'â, hiç bir şeyi şerik koşmaksızın, ibâdet ediniz
Allah namaz kılmanızı size emretti Namaza durduğunuzda, yüzünüzü sağa sola çevirmeyiniz Kararsızlık yok ama Ulu Allah, kulu, yüzünü diğer tarafa çevirmedikçe, defalarca ona yöneliktir
Allah size oruc'u emretti Bunun misâli, yanında misk kesesi olduğu halde, bir topluluk içinde yer alan ve tümü ondaki misk kokusunu duyan bir kimseye aynı Hiç şüphesiz oruçlunun ağzının kokusu, Allah'ın katında misk kokusundan daha güzeldir
Allah size sadakayı emretti Bunun misâli, düşmanın tutsak edip elini boynuna bağladıkları ve boynunu vurmak üzere yaklaştırdıkları bir kimseye benzer fakat o, canımı elinizden kurtarmak için size bir fidye, kurtulmalık versem, olmaz mı?diyerek kendisini onlardan kurtarıncaya dek, öyle ya da böyle kurtulmalık akçesi öder durur
Allah size Allah'ı çok zikretmenizi, anmanızı da emretti Bunun misâli, düşmanın hızla kendisini takib ettiği bir kimseye benzer ancak, sağlam bir kaleye gelip onun içine sığınmıştır İ,îte kul da, Allah'ı zikir ile meşgul epeyce, şeytandan böyle korunur(etTirmizî, esSünen, elEmsâl, 3; Ahmed b Hanbel, elMüsned, IV, 202)
Bu hadiste görüldüğü gibi tevhid inancı, namaz, oruç, zekât ve zikir gibi ibâdetler, yalnız Hz Muhammed (sav)'in ümmetine kasten ibâdetler değildir Daha önceki peygamberlerin de ümmetlerine emrettiği ibâdetlerdir
Yahya (as)'da, babası Zekeriyya (as) gibi milleti göre şehid edildi (Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'an Dili, İstanbul 1971, I, 421)
*
Kur'an'da Hz Yahya İle İlgili Ayetler
Kur'an'da adı geçen peygamberlerden biri Ulu Allah göre, Kur'an'da: Ey Zekeriyya! Sana Yahya isminde bir oğlanı müjdeliyoruz Bu adı daha önce kimseye vermemiştik(Meryem, 197) ayeti ile haber verildiğine göre; Yahya (as), Zekeriya (as)'ın oğlu idi Kendisine Yahya adı da, Allah kadar verilmişti
Yahya (as)'nın yüzü güzel, kaşları çatık, saçları seyrek, burnu uzun, sesi ince ve parmakları kısa idi O, İsâ (as)'dan altı ay önce dünyaya gelmişti Yani Isâ (as)'dan altı ay büyüktü Dolayısıyla, Musa (as)'nın şeraitiyle amel eden peygamberlerin sonuncusuydu
Daha küçük yaşta iken, kendisine hikmet verilmişti Yaşıtı olan çocuklar kendisine: Ey Yahya! Bizimle gel, oynayalımdedikleri zaman:
Ben, oyun için yaratılmadımderdi (esSa'lebî, elArais, Darı 1951, 375 vd)
Onun küçüklüğünden itibaren böyle pak, saygılı ve ibâdet ehli olduğu, Kur'an'da şöyle haber verilmiştir:
(Ona çocukluğunda): Ey Yahyâ! Kitabı, güçlü olarak tut! (dedik) Hemen Şimdi çocuk iken, ona, hikmet'i verdik (Tevrat'ı öğrettik) Tarafımızdan (ona) bir kalb yumuşaklığı ve (günahlardan) temizlik (verdik) O, fazla muttaki idi Anasına ve babasına itaatlı idi, bir serkeş ve asi değildi Dünyaya getirildiği günde, öleceği gün de, diri olarak (kabrinden) kaldırılacağı gün de, ona, selâm olsun!(Meryem, 1912, 13, 14, 15)
Bu ayetlerde görüldüğü gibi Ulu Allah, Yahya (as)'nın çeşitli güzel vasıflarını haber vermiş ve onu selamla anmıştır Bu, onun doğduğunda, vefat ettiğinde ve ahiret gününde Allah'ın himâyesinde bulunduğunu ifâde etmektedir Her insanın başına geleceği belirlenmiş olan bu üç yalnızlık ve nefret edilen şey günlerinde Allah'ın selâm ve esenliği içinde elde etmek, ne büyük bir bahtiyarlıktır Bu üç durumda Allah'ın himayesinde bulunmak, bir nevi sürekli bir şekilde Allah'ın himayesinde bulunmak demektir (Muhammed Ali esSabûnî, Safvetu'tTefâsîr, İstanbul 1987, II, 213)
Yahya (as) Allah'ın emrettiği gibi kitabı kuvvetle tuttu Önce Tevrat'a ve daha sonra İncil'e yerinde hareket etti Bu mukaddes kitapların hükümlerinin milleti göre yaşanması için çalıştı Hz Muhammed (sav) onun bu mücâdelesi hakkında şöyle buyurdu:
Yüce Allah, Zekeriyya (as)'nın oğlu Yahya (as) ya, hem kendisi amel etmek, keza de amel etmeleri için İsrail oğullarına emretmek üzere, beş kelime emretmişti Kendisi bu hususta azıcık ağır ve yavaş davranınca, İsâ (as) ona:
Sen, hem kendin amel etmek ayrıca de amel etmelerini İsrâil oğullarına emretmek üzere, beş kelime ile emrolunmuştun Bunu İsrail oğullarına ya sen beyanname edersin, ya da ben beyanname ederim, deyince, Yahya (as):
Ey kardeşim! Sen bu vazifeyi yerine getirmekte beni geçersen, ben azaba uğramamdan veyâ yere batırılmamdan korkarım, dedi ve hemen İsrâil oğullarını Beytü'lMakdis'te topladı Beytü'lMakdis, İsrail oğulları ile doldu Yahya (as) yüksek bir yere oturarak Allah'a hamd ve senada bulunduktan daha sonra şöyle dedi:
Ulu Allah, bana, keza kendim amel edeyim, ayrıca de amel etmenizi size emredeyim diye beş kelime emretti Onların ilki, Allah'a hiç bir şeyi Şerik koşmaksızın, O'na ibâdet etmenizdir Bunun misâli, öz malı olan altın veya gümüşle bir esir satın alıp çalıştıran bir adama benzer fakat, köle çalışmasının kazancını, efendisinden başkasına ödüyordur Hanginiz, kölesinin böyle davranmasına sevinir, razı olur? hiç kuşkusuz, sizi yüce Allah yarattı ve rızkınızı vermektedir Böylece ise Allah'â, hiç bir şeyi şerik koşmaksızın, ibâdet ediniz
Allah namaz kılmanızı size emretti Namaza durduğunuzda, yüzünüzü sağa sola çevirmeyiniz Kararsızlık yok ama Ulu Allah, kulu, yüzünü diğer tarafa çevirmedikçe, defalarca ona yöneliktir
Allah size oruc'u emretti Bunun misâli, yanında misk kesesi olduğu halde, bir topluluk içinde yer alan ve tümü ondaki misk kokusunu duyan bir kimseye aynı Hiç şüphesiz oruçlunun ağzının kokusu, Allah'ın katında misk kokusundan daha güzeldir
Allah size sadakayı emretti Bunun misâli, düşmanın tutsak edip elini boynuna bağladıkları ve boynunu vurmak üzere yaklaştırdıkları bir kimseye benzer fakat o, canımı elinizden kurtarmak için size bir fidye, kurtulmalık versem, olmaz mı?diyerek kendisini onlardan kurtarıncaya dek, öyle ya da böyle kurtulmalık akçesi öder durur
Allah size Allah'ı çok zikretmenizi, anmanızı da emretti Bunun misâli, düşmanın hızla kendisini takib ettiği bir kimseye benzer ancak, sağlam bir kaleye gelip onun içine sığınmıştır İ,îte kul da, Allah'ı zikir ile meşgul epeyce, şeytandan böyle korunur(etTirmizî, esSünen, elEmsâl, 3; Ahmed b Hanbel, elMüsned, IV, 202)
Bu hadiste görüldüğü gibi tevhid inancı, namaz, oruç, zekât ve zikir gibi ibâdetler, yalnız Hz Muhammed (sav)'in ümmetine kasten ibâdetler değildir Daha önceki peygamberlerin de ümmetlerine emrettiği ibâdetlerdir
Yahya (as)'da, babası Zekeriyya (as) gibi milleti göre şehid edildi (Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'an Dili, İstanbul 1971, I, 421)
*