İctepi Nedir?

[SoruCevap]

İctepi Nedir?

İnsanı gerekliliğe iten durtu

İnsana ozgudur ve hayvana ozgu bulunan icgudu ’yle karıştırılmamalıdır Aclık ve cinsellik ictepileri gibi yaşambilimsel (biyolojik) ve fizyolojiseldir İctepi, insanın hayvanlık evresinden kalma ve hayvansal yanında gittikce gucsuzleşerek surup giden icgudu kalıntılarıdır Bir zamanlar ‘ ’iradenin denetimine girmeyen bir istek ’ ’ olduğu ileri surulur ve karşı gelinemezolarak nitelenirdi Sonra, zamanla gelişen insan zeka ve iradesinin ictepileri denetleyebildiği ve onlara karşı gelebildiği anlaşıldı Ne var ki iradenin denetimi ve zekanın yonetimi, ictepinin doğumundan cok, eylem alanına gecip gecmemesinde etkendir Orneğin sağlıklı bir insan cinsellik ictepisi duymamazlık edemez, ama bu ictepiyi doyurup doyurmaması zeka ve iradesiyle belirlenir Oğrenme işlemiyle ters orantılı bulunan hayvansal icgudu, gittikce insanlaşan insanda tumuyle yok olmuş ve onun yerini ictepi almıştır icgudu, belli bir olay karşısında belli ve tursel bir davranıştır Orneğin duşmanını goren tavşan kacar, maymun ağaca tırmanır, arslan saldırır İnsansa ne turlu davranacağı o belli anda icinde bulunduğu toresel, toplumsal, anlıksal vb gibi birbirleriyle kaynaşabilen koşullara bağlıdır İnsan eğer koşullar gerektiriyorsa, duşmanını yanaklarından opebilir Oysa gene de icinde hoş olmayan bir duygu kıvranır ki işte bu duygu, zeka ve iradenin denetimine girmiş pek gucsuz bir ictepinin urunudur Orneğin yuzune bir şey atılan insan ictepisiyle yuzunu korur; ama ondan sonra ne turlu davranacağını ictepisi değil, bilinci belirler

 

[Zeberus]

İctepi, insanı gerekliliğe iten içgüdü olarak tanımlanabilir. İnsana özgüdür ve hayvana özgü içgüdü ile karıştırılmamalıdır. Aclık ve cinsellik gibi biyolojik ve fizyolojik olan içtepiler yaşamla ilgilidir. İctepi insanın hayvanlık evresinden kalan ve zamanla güçsüzleşerek kaybolan içgüdü kalıntılarıdır. İctepi, iradenin denetimine girmeyen bir istek olarak düşünülürdü ancak zamanla insan zeka ve iradesinin bu içtepilere karşı koyabileceği anlaşıldı. İradenin kontrolü ve zekanın yönetimi, içtepinin doğuşundan daha çok eylem alanına geçip geçmemesinde etkilidir. Sağlıklı bir insan cinsellik içtepsini hissetmekten kaçamaz ancak bu içtepiyi nasıl davranışa dönüştüreceği zekası ve iradesiyle belirlenir. İçgudu zamanla insanlaşan insanda yok olmuş ve yerine içtepi almıştır. İçgudu, belirli bir olay karşısında belirli ve tipik bir davranıştır. İnsanın ne şekilde davranacağı o anki koşullara bağlı olabilir. İnsanın içinde, zeka ve iradenin denetiminde güçsüz bir içtepinin ürünü olan hoş olmayan duygular da bulunabilir. Örneğin birine şey atan insan, içtepsiyle yüzünü koruyabilir ancak bundan sonraki davranışları bilinci belirler.