Çoğul gebelikler içerisinde en sık görülen ikiz gebeliklerdir. İkiz gebelikler doğal yollar ile oluşmuş her 89 gebeliğin 1’inde gerçekleşmektedir. Bu oran gebelik için ilaç tedavisi alanlarda ,özellikle de tüp bebek uygulamalarında daha da artmaktadır.
İkizler tek yumurta ikizleri (monozigotik) ve çift yumurta ikizleri (dizigotik) olarak ikiye ayrılır. Tüm ikizlerin 1/3'ü monozigotik yani tek yumurta, 2/3'ü dizigotik yani çift yumurta ikizleridir.
Dizigotik ikizler (Çift yumurta ikizleri): Burada aynı anda iki yumurta hücresi 2 sperm tarafından döllenmiştir. Bunların genetik yapıları aynı değildir o yüzden cinsiyetleri, görünüşleri farklı olabilir. Aynı anda anne karnında bulunan iki ayrı kardeş gibilerdir. %70 oranında cinsiyetleri aynı olur, %30 farklı olur.
Bunlarda her zaman iki plesenta bulunur. Plesenta ve amniyonları farklıdır.
Monozigotik ikizler (Tek yumurta ikizleri): Burada tekiz gebelikler gibi 1 yumurta 1 sperm tarafından döllenmiştir fakat daha sonra ikiye bölünecektir. Cinsiyetler her zaman aynı olur. Genetik yapıları aynıdır. Bu bölünme döllenmeden sonra ilk 3 içerisinde olursa diamniyotik dikoryonik (iki amniyon kesesi, iki plasenta), 4-8 günler arasında olursa diamniyonik monokoryotik (iki amniyon kesesi, tek plasenta), 8. günden sonra olursa diamniyotik dikoryonik (iki amniyon kesesi, iki plasenta) ikiz gebelik olur. En sık görülen diamniyotik monokoriyoniktir. Daha geç olan bölünmelerde ise Bu dönemden sonra olan bölünmelerin sonucu ise siyam ikizleri (veya yapışık ikizler) oluşur.
İkiz gebeliğin takibinde plasentanın tek yada iki tane (monokoryonik-dikoryonik) olması çok önemlidir. Bunun ayrımı için 13-15 hafta civarında yapılan ultrason çok faydalı olabilir.
Çoğul gebeliklerde:
- Erken doğum daha sıktır.
- Gebelikte yüksek tansiyon (preeklampsi ve eklampsi) daha sıktır.
- Bulantı kusma daha sıktır.
- Plasenta anomalileri daha sıktır. Plasenta previai dekolman plasenta gibi.
- Kansızlık daha sıktır.
- Doğuştan anomali riski daha yüksektir.
- Serebral palsy (spastik özürlü) bebek daha sık görülür.
- ikizden ikize transfüzyon sendromu görülebilir.
- Kaybolan ikiz sendromu (vanishing twin syndrome) görülebilir.
İkizlerden birisinin ölü diğerinin canlı olması - İkiz eşinin intrauterin ölümü (İkiz eşi ex)
İkizlerden birisinin rahim içerisinde ölmesi durumudur. İkiz gebeliklerin %3-5'inde görülür. Bebeklerden birisinin ölü olması canlı olan bebek açısından da bazı riskler oluşturabilir.
Bu durumda özellikle ikizler monokoryonikse (iki bebeğin tek ortak plasentası varsa) canlı bebek için risk daha fazladır ve canlı olan bebekte ciddi nörolojik hasar, dizigotik ikizlere oranla 3-4 kat daha fazla oluşmaktadır. Doğumun ne zaman yaptıralacağı kararını vermek bu durumda zordur, canlı bebeğin kaç haftalık olduğu ve gelişimini tamamlamış olup olmaması gibi durumlar bu kararı etkiler. İkizlerin monokoryonik (iki bebeğin tek bir plasentası var) veya dikoryonik olması da (iki bebeğin ayrı plasentaları olması) doğum kararını etkileyecek bir kriterdir. İkizlerden birisinin ölü olması her zaman canlı bebeğin hemen doğurtulması gerektiği anlamına gelmez, karar o hastadaki obstetrik duruma göre değişebilir. Ancak genel olarak monokoryonik ikizlerde yaşayan bebek daha yüksek risk altında olduğu için fazla beklenmeden doğurtulur, dikoryonik ikizlerde ise yaşayan bebeğin zarar görme riski az olduğu için gerekli ise doğum daha fazla ertele
İkizler tek yumurta ikizleri (monozigotik) ve çift yumurta ikizleri (dizigotik) olarak ikiye ayrılır. Tüm ikizlerin 1/3'ü monozigotik yani tek yumurta, 2/3'ü dizigotik yani çift yumurta ikizleridir.
Dizigotik ikizler (Çift yumurta ikizleri): Burada aynı anda iki yumurta hücresi 2 sperm tarafından döllenmiştir. Bunların genetik yapıları aynı değildir o yüzden cinsiyetleri, görünüşleri farklı olabilir. Aynı anda anne karnında bulunan iki ayrı kardeş gibilerdir. %70 oranında cinsiyetleri aynı olur, %30 farklı olur.
Bunlarda her zaman iki plesenta bulunur. Plesenta ve amniyonları farklıdır.
Monozigotik ikizler (Tek yumurta ikizleri): Burada tekiz gebelikler gibi 1 yumurta 1 sperm tarafından döllenmiştir fakat daha sonra ikiye bölünecektir. Cinsiyetler her zaman aynı olur. Genetik yapıları aynıdır. Bu bölünme döllenmeden sonra ilk 3 içerisinde olursa diamniyotik dikoryonik (iki amniyon kesesi, iki plasenta), 4-8 günler arasında olursa diamniyonik monokoryotik (iki amniyon kesesi, tek plasenta), 8. günden sonra olursa diamniyotik dikoryonik (iki amniyon kesesi, iki plasenta) ikiz gebelik olur. En sık görülen diamniyotik monokoriyoniktir. Daha geç olan bölünmelerde ise Bu dönemden sonra olan bölünmelerin sonucu ise siyam ikizleri (veya yapışık ikizler) oluşur.
İkiz gebeliğin takibinde plasentanın tek yada iki tane (monokoryonik-dikoryonik) olması çok önemlidir. Bunun ayrımı için 13-15 hafta civarında yapılan ultrason çok faydalı olabilir.
Çoğul gebeliklerde:
- Erken doğum daha sıktır.
- Gebelikte yüksek tansiyon (preeklampsi ve eklampsi) daha sıktır.
- Bulantı kusma daha sıktır.
- Plasenta anomalileri daha sıktır. Plasenta previai dekolman plasenta gibi.
- Kansızlık daha sıktır.
- Doğuştan anomali riski daha yüksektir.
- Serebral palsy (spastik özürlü) bebek daha sık görülür.
- ikizden ikize transfüzyon sendromu görülebilir.
- Kaybolan ikiz sendromu (vanishing twin syndrome) görülebilir.
İkizlerden birisinin ölü diğerinin canlı olması - İkiz eşinin intrauterin ölümü (İkiz eşi ex)
İkizlerden birisinin rahim içerisinde ölmesi durumudur. İkiz gebeliklerin %3-5'inde görülür. Bebeklerden birisinin ölü olması canlı olan bebek açısından da bazı riskler oluşturabilir.
Bu durumda özellikle ikizler monokoryonikse (iki bebeğin tek ortak plasentası varsa) canlı bebek için risk daha fazladır ve canlı olan bebekte ciddi nörolojik hasar, dizigotik ikizlere oranla 3-4 kat daha fazla oluşmaktadır. Doğumun ne zaman yaptıralacağı kararını vermek bu durumda zordur, canlı bebeğin kaç haftalık olduğu ve gelişimini tamamlamış olup olmaması gibi durumlar bu kararı etkiler. İkizlerin monokoryonik (iki bebeğin tek bir plasentası var) veya dikoryonik olması da (iki bebeğin ayrı plasentaları olması) doğum kararını etkileyecek bir kriterdir. İkizlerden birisinin ölü olması her zaman canlı bebeğin hemen doğurtulması gerektiği anlamına gelmez, karar o hastadaki obstetrik duruma göre değişebilir. Ancak genel olarak monokoryonik ikizlerde yaşayan bebek daha yüksek risk altında olduğu için fazla beklenmeden doğurtulur, dikoryonik ikizlerde ise yaşayan bebeğin zarar görme riski az olduğu için gerekli ise doğum daha fazla ertele