Baş ağrısı, hemen hepimizin hayatında en az bir kez yaşadığı bir ağrı türüdür. Yaş ilerledikçe pek çok hastalık ve hastalık belirtisinin görülme sıklığı arttığı halde, baş ağrısının görülme sıklığı azalır. Geniş hasta gruplarını kapsayan çalışmalardan bir örnek verecek olursak: 21 - 34 yaş arası kadınların yüzde 92, erkeklerin yüzde 75’inde; 55 yaş üzeri kadınların yüzde 66, erkeklerin yüzde 59’unda; 75 yaşın üzerindeyse kadınların yüzde 55, erkeklerin yüzde 22’sinde baş ağrısına rastlanmaktadır.
Baş ağrısının nedenleri de yaş gruplarına göre farklılıklar gösterir. Genç yaşlarda baş ağrısı çoğunlukla birincil tiptedir. Yani bilinen ya da ortaya çıkarılabilen bir hastalıkla ilişkisi yoktur. İleri yaşta ise ikincil baş ağrılarına daha sık rastlanır. Bu nedenle altta yatan bir neden olup olmadığı konusunda dikkatli bir değerlendirme gerektirir.
- Depresyona eşlik eden gerilim tipi baş ağrısı, ileri yaş grubunda en sık rastlanan baş ağrısıdır. Ağrı genellikle iki taraflıdır; ense, şakaklar ya da başın ön kısmından başlayıp üst kısma doğru yayılır. Ağrı tipi künt, sıkıcı veya baskı şeklindedir. Baş, bir bantla çevrelenmiş gibi ya da bir mengeneyle sıkılıyormuş gibi diye tanımlanır. Günlerce sürebilir.
- Migren, ortaya çıkma sıklığı yaşla azalma gösteren bir hastalık olmakla birlikte, yüzde 2 oranında ileri yaşlarda da başlayabilir. Migrene eşlik eden görme bozukluğu, vücudun bir yarısında uyuşma, konuşma ve davranış bozukluğu gibi tabloların varlığı halinde, bu belirtilerin “geçici iskemik atak” dediğimiz beyin damar hastalıklarından ayırt edilmesi gereklidir. Geçici iskemik ataklar, daha sonra gelişebilecek inmelerin ön belirtisi olabilir.
- Trigeminal nevralji (yüzün duyusunu sağlayan sinirin ağrısı), tipik olarak tek taraflıdır. Trigeminal sinirin bir veya birkaç dalında çok kısa süreli, ani, keskin, saplanıcı, şiddetli bir ağrıdır. Tıraş olma, konuşma, diş fırçalama gibi uyaranlarla tetiklenebilir. Gün içinde çok sayıda tekrarlar. Nörolojik muayene normal bile bulunsa, görüntüleme yöntemleriyle değerlendirilmelidir.
- Temporal arterit, belirti ve bulguları arasında baş ağrısı, görme kaybı, halsizlik, kas ağrısı ve güçsüzlüğü yer alır. 50 yaşından sonra görülme sıklığı dramatik olarak artar. Erkeklerde kadınlara göre daha çok görülür. Baş ağrısı karakter değiştiren ya da yeni ortaya çıkan ileri yaştaki hastalarda temporal arterit mutlaka akla gelmelidir. Tipik olarak şakaklarda yerleşen, sürekli, zonklayıcı bir ağrıdır. Kafa derisinde aşırı duyarlılık ve şakak damarında nabız yokluğu saptanır. Tedavi edilmediğinde, en korkulan sonuç görme kaybıdır.
-Hipnik baş ağrısı, sıklıkla 60 yaşın üzerindeki kişilerde, gece uykuya daldık-tan sonra ortaya çıkan ve genellikle aynı saatte, uykudan uyandıran bir baş ağrısı-dır. Başın her iki tarafında yerleşir. 15 dakika - 3 saat arası devam eder. Yeniden uykuya daldıktan sonra tekrarlayabilir.
Nedenler ve tedavi farklılık gösterir
Baş ağrısı neden-leri arasında boyun omurları ve çene ekleminin dejeneratif bozuklukları ve glokom da unutulmamalıdır. İyi tedavi edilmemiş hipertansiyon, primer ya da metastatik beyin tümörleri ile beyin damarlarının tıkanma ya da kanaması da baş ağrısı nedenidir ve bu hastalıkların ileri yaşlarda ortaya çıkma sıklığı artmaktadır.
Yaş ilerleyince çeşitli sağlık problemleri için değişik ilaçlar kullanılmaya başlanır. Aşırı ağrı kesici kullanımı, bazı tansiyon ilaçları ve kalp damarlarının genişlemesini sağlayan ilaçlar ile östrojen hormonu da baş ağrısına neden olabilir.
İleri yaş grubunda baş ağrısı tedavisi de farklılık gösterir. Migren tedavisinde kullandığımız bazı ilaçları, koroner arter hastalığı olan hasta-larda kullanamayız. Benzer şekilde arterit tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar da hipertansiyonu ve şeker hastalığı olan hastalarda daha dikkatli kullanılmalı.
Görüldüğü gibi ileri yaşlarda ilk kez karşılaşılan ya da karakter değiştiren baş ağrılarının nedeni diğer yaş gruplarından farklıdır ve altta yatan nedenin ortaya çıkarılabilmesi için ayrıntılı inceleme gerekir.
Sonuç olarak 50 yaş üzerinde bir kişide yeni gelişen ya da karakter değiştiren bir baş ağrısı olduğunda mutlaka doktora danışılmalıdır.
Baş ağrısının nedenleri de yaş gruplarına göre farklılıklar gösterir. Genç yaşlarda baş ağrısı çoğunlukla birincil tiptedir. Yani bilinen ya da ortaya çıkarılabilen bir hastalıkla ilişkisi yoktur. İleri yaşta ise ikincil baş ağrılarına daha sık rastlanır. Bu nedenle altta yatan bir neden olup olmadığı konusunda dikkatli bir değerlendirme gerektirir.
- Depresyona eşlik eden gerilim tipi baş ağrısı, ileri yaş grubunda en sık rastlanan baş ağrısıdır. Ağrı genellikle iki taraflıdır; ense, şakaklar ya da başın ön kısmından başlayıp üst kısma doğru yayılır. Ağrı tipi künt, sıkıcı veya baskı şeklindedir. Baş, bir bantla çevrelenmiş gibi ya da bir mengeneyle sıkılıyormuş gibi diye tanımlanır. Günlerce sürebilir.
- Migren, ortaya çıkma sıklığı yaşla azalma gösteren bir hastalık olmakla birlikte, yüzde 2 oranında ileri yaşlarda da başlayabilir. Migrene eşlik eden görme bozukluğu, vücudun bir yarısında uyuşma, konuşma ve davranış bozukluğu gibi tabloların varlığı halinde, bu belirtilerin “geçici iskemik atak” dediğimiz beyin damar hastalıklarından ayırt edilmesi gereklidir. Geçici iskemik ataklar, daha sonra gelişebilecek inmelerin ön belirtisi olabilir.
- Trigeminal nevralji (yüzün duyusunu sağlayan sinirin ağrısı), tipik olarak tek taraflıdır. Trigeminal sinirin bir veya birkaç dalında çok kısa süreli, ani, keskin, saplanıcı, şiddetli bir ağrıdır. Tıraş olma, konuşma, diş fırçalama gibi uyaranlarla tetiklenebilir. Gün içinde çok sayıda tekrarlar. Nörolojik muayene normal bile bulunsa, görüntüleme yöntemleriyle değerlendirilmelidir.
- Temporal arterit, belirti ve bulguları arasında baş ağrısı, görme kaybı, halsizlik, kas ağrısı ve güçsüzlüğü yer alır. 50 yaşından sonra görülme sıklığı dramatik olarak artar. Erkeklerde kadınlara göre daha çok görülür. Baş ağrısı karakter değiştiren ya da yeni ortaya çıkan ileri yaştaki hastalarda temporal arterit mutlaka akla gelmelidir. Tipik olarak şakaklarda yerleşen, sürekli, zonklayıcı bir ağrıdır. Kafa derisinde aşırı duyarlılık ve şakak damarında nabız yokluğu saptanır. Tedavi edilmediğinde, en korkulan sonuç görme kaybıdır.
-Hipnik baş ağrısı, sıklıkla 60 yaşın üzerindeki kişilerde, gece uykuya daldık-tan sonra ortaya çıkan ve genellikle aynı saatte, uykudan uyandıran bir baş ağrısı-dır. Başın her iki tarafında yerleşir. 15 dakika - 3 saat arası devam eder. Yeniden uykuya daldıktan sonra tekrarlayabilir.
Nedenler ve tedavi farklılık gösterir
Baş ağrısı neden-leri arasında boyun omurları ve çene ekleminin dejeneratif bozuklukları ve glokom da unutulmamalıdır. İyi tedavi edilmemiş hipertansiyon, primer ya da metastatik beyin tümörleri ile beyin damarlarının tıkanma ya da kanaması da baş ağrısı nedenidir ve bu hastalıkların ileri yaşlarda ortaya çıkma sıklığı artmaktadır.
Yaş ilerleyince çeşitli sağlık problemleri için değişik ilaçlar kullanılmaya başlanır. Aşırı ağrı kesici kullanımı, bazı tansiyon ilaçları ve kalp damarlarının genişlemesini sağlayan ilaçlar ile östrojen hormonu da baş ağrısına neden olabilir.
İleri yaş grubunda baş ağrısı tedavisi de farklılık gösterir. Migren tedavisinde kullandığımız bazı ilaçları, koroner arter hastalığı olan hasta-larda kullanamayız. Benzer şekilde arterit tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar da hipertansiyonu ve şeker hastalığı olan hastalarda daha dikkatli kullanılmalı.
Görüldüğü gibi ileri yaşlarda ilk kez karşılaşılan ya da karakter değiştiren baş ağrılarının nedeni diğer yaş gruplarından farklıdır ve altta yatan nedenin ortaya çıkarılabilmesi için ayrıntılı inceleme gerekir.
Sonuç olarak 50 yaş üzerinde bir kişide yeni gelişen ya da karakter değiştiren bir baş ağrısı olduğunda mutlaka doktora danışılmalıdır.