İlkyardımın temel ilkeleri nelerdir
İlkyardım hakkında bilgi
Herhangi bir kaza ya da hayatı tehlikeye duşuren bir durumda sağlık gorevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar kişinin icinde bulunduğu durumun daha kotuye gitmesini onleyebilmek icin yapılan uygulamaların tamamına ilkyardım denir
Hayatı koruma ve surdurulmesini sağlamak,
Mevcut durumun daha kotuye gitmesini onlemek,
İyileştirmeyi kolaylaştırmaktır
İlk yardımın onemi: Her gun basından ve televizyonlardan buyuk hasara ve can kaybına neden olan kaza haberleri dinleriz Meydana gelen kazalardaki olumler ve sakat kalmaların en buyuk nedenlerden birisi kazalara mudahale eden kişilerin ilk yardım uygulamalarını bilmemesindendir Ayrıca kazalara zamanında ilk yardımın uygulanmaması olum oranını artırmaktadır Bu nedenle kazalarda yapılacak ilk yardımın zamanında yapılması cok onemlidir Yani ilk yardımın onemi kaza yerinde zamanında ve tekniğe uygun yapılmasına bağlıdır Kaza sırasında zamanlamanın onemi yapılan araştırmalarda ortaya konulmuştur Kazalardaki olumlerin yaklaşık olarak %10 u ilk beş dakikada meydana gelmektedir Kazalardaki olumlerin yaklaşık %50 si ise ilk yarım saat icinde gercekleşir Kazalarda ilk yardımın en kısa surede ve etkin bir şekilde yapılmasıyla, kurtarılacak hayat sayısı da artar Orneğin; ABD de yapılan bir araştırmada kalp durmalarında ilk yardımın zamanında yapılmasıyla hastaların yaklaşık %40ı kurtarılmıştır Aynı araştırmada kalp durmalarında ambulans gelinceye kadar yapılan mudahaleler ile yaklaşık %20 sinin kurtarıldığı tespit edilmiştir
Herhangi acil bir durumda yapılacak basit uygulamalar kadar bazı tehlikeli davranışlardan
kacınılması da kişinin hayatını kurtarır Bu amacla ilk yardım bilgileri verilirken nelerin yapılacağının oğretilmesinin yanında nelerin yapılmayacağı da kavratılmalıdır İlk yardımı uygulayan kişi kaza sırasında yapılmaması gerekenleri engelleyerek de hayat kurtarır Kaza sırasında hayat kurtarmak icin kazazedenin yanlış taşınması veya yanlış uygulamalar Sakat kalmasına ya da olumune neden olmaktadır Kısaca belirtecek olursak ilk yardım kurallarını bilmeyen kişilerin yaptığı mudahale kazazedeye yarardan cok zarar verebilir
İlk yardımın ilkeleri: İlk yardımın 3T olarak bilinen uc temel ilkesi vardır Bunlar TEŞHİS(TANI), TEDAVİ ve TAŞIMA dır
İlk yardımın temel ilkelerini daha kavrayabilmek icin aşağıdaki gibi kısaca acıklayabiliriz
Teşhis (tanı): İlk yardım uygulayacak kişi, hasta ya da yaralının hikayesini oğrenir Hastanın hikayesi tanı ve tedavi icin onemlidir Orneğin, kaza geciren kişinin kaza sırasında kafasını carpıp carpmadığı, goğsunun bir yere sıkışıp sıkışmadığı gibi durumların onceden belirlenmesi gerekir Teşhiste yapılacak ikinci uygulama belirtilerin tespit edilmesidir Bu amacla hasta ya da yaralının;
Ağrısının olup olmadığı sorulur Ağrının belli bir bolgede mi yoksa vucudun her yerinde mi olduğu belirlenir
Uşume, titreme ve terlemesinin olup olmadığı belirlenir
Bulantı ve kusmasının olup olmadığına bakılır
Teşhiste yapılacak son uygulama ise bulguların tespit edilmesidir Bu amacla hasta ya da yaralının butun vucudu muayene edilerek yara, morluk, kanama kırık vb durumları belirlenir
Tedavi: Bu aşamada yaralı ya da hasta icin en uygun olan ilk yardım uygulanır Kazazedenin durumuna gore uygulanacak ilk yardım kuralları ilerleyen konularda yeri geldikce acıklanacaktır
Taşıma: Teşhis ve tedavisi yapılana hasta ya da yaralının en yakın sağlık kuruluşuna taşınması ilk yardımın ucuncu ilkesidir Taşıma sırasında kazazedelerin durumuna gore oncelikli olan taşınmalıdır Hasta ya da yaralının taşınması sırasında da ilk yardım uygulamasına ara verilmeden devam edilmelidir
İlk yardımın hedefleri: ilk yardımın hedeflerini aşağıdaki gibi ozetleyebiliriz:
İlk yardımın temel hedefi paniği onlemektir Panik, yapılacak olan ilk yardımı olumsuz etkiler Paniğin onlenmesinden sonra ilk yardım uygulanmasına gecilir
Solunum kontrol edilir Solunum durmuş ise ağızdan ağıza yapay solunum yapılır
Kalbin durup durmadığı kontrol edilir Kalp atımları yoksa zaman gecirilmeden kalp masajı yapılır
Herhangi bir kanama olup olmadığı kontrol edilir Kanama olması durumunda ileride acıklanacak olan teknikler uygulanarak kanama durdurulur
Şok durumu varsa onlenmeye calışılır
Yaranın olması durumunda dış etkilerden korunur
Hasta ya da yaralının vucut ısısı korunmaya calışılır Bu amacla soğukta hastanın uzeri battaniye, palto, ceket vb şeylerle ortulur
Hasta ya da yaralı bulunduğu durumdan alınarak ikinci bir kazanın meydana gelmeyeceği uygun bir yerde istirahat ettirilir Hastanın gereksiz hareket etmesi onlenir
Hasta ya da yaralının cevresinde kalabalık oluşması onlenir
Hasta ya da yaralının durumu ve kaza hakkında, ilgili birimlere haber verilir Boylece ambulans ve diğer teknik yardımların gelmesi sağlanır
İlk yardımın hedeflerin son aşaması ise yaralı ya da hastanın ambulansla, ambulans olmadığı durumlarda diğer araclarla sağlık kuruluşlarına taşınmalıdır
İlkyardım hakkında bilgi
Herhangi bir kaza ya da hayatı tehlikeye duşuren bir durumda sağlık gorevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar kişinin icinde bulunduğu durumun daha kotuye gitmesini onleyebilmek icin yapılan uygulamaların tamamına ilkyardım denir
Hayatı koruma ve surdurulmesini sağlamak,
Mevcut durumun daha kotuye gitmesini onlemek,
İyileştirmeyi kolaylaştırmaktır
İlk yardımın onemi: Her gun basından ve televizyonlardan buyuk hasara ve can kaybına neden olan kaza haberleri dinleriz Meydana gelen kazalardaki olumler ve sakat kalmaların en buyuk nedenlerden birisi kazalara mudahale eden kişilerin ilk yardım uygulamalarını bilmemesindendir Ayrıca kazalara zamanında ilk yardımın uygulanmaması olum oranını artırmaktadır Bu nedenle kazalarda yapılacak ilk yardımın zamanında yapılması cok onemlidir Yani ilk yardımın onemi kaza yerinde zamanında ve tekniğe uygun yapılmasına bağlıdır Kaza sırasında zamanlamanın onemi yapılan araştırmalarda ortaya konulmuştur Kazalardaki olumlerin yaklaşık olarak %10 u ilk beş dakikada meydana gelmektedir Kazalardaki olumlerin yaklaşık %50 si ise ilk yarım saat icinde gercekleşir Kazalarda ilk yardımın en kısa surede ve etkin bir şekilde yapılmasıyla, kurtarılacak hayat sayısı da artar Orneğin; ABD de yapılan bir araştırmada kalp durmalarında ilk yardımın zamanında yapılmasıyla hastaların yaklaşık %40ı kurtarılmıştır Aynı araştırmada kalp durmalarında ambulans gelinceye kadar yapılan mudahaleler ile yaklaşık %20 sinin kurtarıldığı tespit edilmiştir
Herhangi acil bir durumda yapılacak basit uygulamalar kadar bazı tehlikeli davranışlardan
kacınılması da kişinin hayatını kurtarır Bu amacla ilk yardım bilgileri verilirken nelerin yapılacağının oğretilmesinin yanında nelerin yapılmayacağı da kavratılmalıdır İlk yardımı uygulayan kişi kaza sırasında yapılmaması gerekenleri engelleyerek de hayat kurtarır Kaza sırasında hayat kurtarmak icin kazazedenin yanlış taşınması veya yanlış uygulamalar Sakat kalmasına ya da olumune neden olmaktadır Kısaca belirtecek olursak ilk yardım kurallarını bilmeyen kişilerin yaptığı mudahale kazazedeye yarardan cok zarar verebilir
İlk yardımın ilkeleri: İlk yardımın 3T olarak bilinen uc temel ilkesi vardır Bunlar TEŞHİS(TANI), TEDAVİ ve TAŞIMA dır
İlk yardımın temel ilkelerini daha kavrayabilmek icin aşağıdaki gibi kısaca acıklayabiliriz
Teşhis (tanı): İlk yardım uygulayacak kişi, hasta ya da yaralının hikayesini oğrenir Hastanın hikayesi tanı ve tedavi icin onemlidir Orneğin, kaza geciren kişinin kaza sırasında kafasını carpıp carpmadığı, goğsunun bir yere sıkışıp sıkışmadığı gibi durumların onceden belirlenmesi gerekir Teşhiste yapılacak ikinci uygulama belirtilerin tespit edilmesidir Bu amacla hasta ya da yaralının;
Ağrısının olup olmadığı sorulur Ağrının belli bir bolgede mi yoksa vucudun her yerinde mi olduğu belirlenir
Uşume, titreme ve terlemesinin olup olmadığı belirlenir
Bulantı ve kusmasının olup olmadığına bakılır
Teşhiste yapılacak son uygulama ise bulguların tespit edilmesidir Bu amacla hasta ya da yaralının butun vucudu muayene edilerek yara, morluk, kanama kırık vb durumları belirlenir
Tedavi: Bu aşamada yaralı ya da hasta icin en uygun olan ilk yardım uygulanır Kazazedenin durumuna gore uygulanacak ilk yardım kuralları ilerleyen konularda yeri geldikce acıklanacaktır
Taşıma: Teşhis ve tedavisi yapılana hasta ya da yaralının en yakın sağlık kuruluşuna taşınması ilk yardımın ucuncu ilkesidir Taşıma sırasında kazazedelerin durumuna gore oncelikli olan taşınmalıdır Hasta ya da yaralının taşınması sırasında da ilk yardım uygulamasına ara verilmeden devam edilmelidir
İlk yardımın hedefleri: ilk yardımın hedeflerini aşağıdaki gibi ozetleyebiliriz:
İlk yardımın temel hedefi paniği onlemektir Panik, yapılacak olan ilk yardımı olumsuz etkiler Paniğin onlenmesinden sonra ilk yardım uygulanmasına gecilir
Solunum kontrol edilir Solunum durmuş ise ağızdan ağıza yapay solunum yapılır
Kalbin durup durmadığı kontrol edilir Kalp atımları yoksa zaman gecirilmeden kalp masajı yapılır
Herhangi bir kanama olup olmadığı kontrol edilir Kanama olması durumunda ileride acıklanacak olan teknikler uygulanarak kanama durdurulur
Şok durumu varsa onlenmeye calışılır
Yaranın olması durumunda dış etkilerden korunur
Hasta ya da yaralının vucut ısısı korunmaya calışılır Bu amacla soğukta hastanın uzeri battaniye, palto, ceket vb şeylerle ortulur
Hasta ya da yaralı bulunduğu durumdan alınarak ikinci bir kazanın meydana gelmeyeceği uygun bir yerde istirahat ettirilir Hastanın gereksiz hareket etmesi onlenir
Hasta ya da yaralının cevresinde kalabalık oluşması onlenir
Hasta ya da yaralının durumu ve kaza hakkında, ilgili birimlere haber verilir Boylece ambulans ve diğer teknik yardımların gelmesi sağlanır
İlk yardımın hedeflerin son aşaması ise yaralı ya da hastanın ambulansla, ambulans olmadığı durumlarda diğer araclarla sağlık kuruluşlarına taşınmalıdır