İnsan Beyninin Kısımları
a. UÇ BEYİN (Beyin Yarım Küreleri)
Beyin yarımküreleri üstte nasırlı cisim alta beyin üçgeni denilen köprülerle bağlanır Köprüler aksonlardan oluşur .
Yarımkürelerin ortasında birinci ve ikinci karıncık vardır . Bu karıncıklar bir kanalla üçüncü karıncığa bağlanır. Karıncıkar kılcal damar ağı ile kuşatılmıştır.
Dışta miyelinsiz sinir gövdelerinden oluşmuş boz madde bulunur . Boz maddeye kabuk ta denir. İçte aksonlardan oluşmuş ak madde yer alır. Ak madde içine yer yer boz çekirdekler dağılmıştır. Boz çekirdekler beyne giren ve çıkan impulslar için istasyon görevi yapar. İskelet kasları, hafıza öğrenme, hayal kurma ,kişilik ve zekâ merkezleri vardır.
Beyin yarım kürelerinde önden arkaya doğru uzanan yarığa Rolanda Yarığı denir . Rolanda yarığının üst kısmında motor alt kısmında duyu nöronlarının yer aldığı bölgeler vardır.
Beyindeki motor merkezlerin alanları organların hassasiyeti ve yapılan işin inceliğine göre büyür . Organın büyüklüğü ile ilgisi yoktur.
Beyin kabuğunda görme, işitme merkezleri bulunur .
b. ARA BEYİN
Sinir kanalının üçüncü karıncığından oluşur . Üçüncü karıncığın kalın duvarları Talamus'u alt kısmı ise Hipotalamusu oluşturur.
Talamus, duyu sinirleriyle gelen uyartıların dağıtım merkezidir . Beynin alt kısmından gelen sinirler ve ön beynin duyu merkezlerine giden sinirler buradan geçer.
Hipotalamus, bir homeostasis merkezi gibi çalışır . Vücut sıcaklığı, kan basıncı, vücudun su dengesi, karbonhidrat ve yağ metabolizması, iştah, uyku eşeysel olgunlaşma ve yönelme merkezleri hipotalamustadır.
Ayrıca salgı yapan sinir hücrelerinin merkezleri de hipotalamustadır . (Hipofizi uyaran RF)
Hipotalamus ve talamus dıştan (duyu organları nöronları) ve içten gelen bilgileri bütünleştirir . Endokrin bezlerle sinir sisteminin etkileşimini sağlar.
II. ORTA BEYİN
Beyin kökünün beyincik ve ara beyin arasında kalan bölümüdür . İnsanda oldukça küçüktür.
Ön beyin Æ arka beyin ve
Ön beyin Æ gözler arasındaki uyartıları düzenler .
Orta beyinin üst kısmındaki dört çıkıntı (dördüz çıkıntı=optik lop) görme ve işitme merkezleridir .
Fazla ışıkta göz bebeklerinin kısılmasını sağlayan refleks merkezleri ile vücudun duruşunu ve kas tonusunu düzenleyen merkezler orta beyindedir .
III. ARKA BEYİN
Omurilik soğanı, beyincik ve ponstan oluşur .
a. OMURİLİK SOĞANI
Beyinciğin altında omurilikle pons arasındadır . Sinir kanalı burada dördüncü karıncığı oluşturur. Yapısı omuriliğe enzer ak madde dışta boz madde içtedir Boz maddede hücre gövdelerinin oluşturduğu gruplaşmalarla (ganglion) sinir merkezleri oluşur.
Omurilik soğanı, dolaşım, boşaltım ve solunumu düzenler .
• Soluma, yutma, çiğneme, kusma, öksürme ve damar genişlemesi damar büzülmesine ait reflekslerin merkezleri omurilik soğanındadır .
• Solunum hızı, kalp atış hızı, karaciğerin şeker metabolizmasını ayarlama merkezleri de omurilik soğanındadır .
• Vücut içi reflekslerin düzenlenmesi, omurilik ile beyin arasındaki mesajların taşınmasıda omurilik soğanının görevlerindendir . (Sinirlerin bir kısmı çaprazlaşarak geçer)
b. BEYİNCİK
Omurilik soğanının üzerinde iki yarımküreden oluşur . Loplu yapısı vardır. Dışta ak madde içte boz madde vardır. Yarımküreler ponsla birbirine bağlanır.
• Denge ve kas hareketlerinin merkezlerini taşır .
• Karmaşık ve ince hareketleri düzenler .
• Kaslardan ve kulağın denge bölümlerinden gelen uyarılar beyinciğe gelir . Burada motorik düzenleme yapar.
• Vücudun ve kasların kasılma derecesini düzenler .
c. PONS (VAROL KÖPRÜSÜ)
Omurilik soğanının üstünde beyinciğin önündeki beyin köküdür .
Beyin yarım küreleri arasında bağlantı kurarak uyartı taşınmasında görevlidir . Orta beyinle bağlantı kurar.
Başa ait sinirlerin 5 . 6. 7. ve 8. ponsta bulunur.
II. OMURİLİK
Omurilik, omurga kanalı içerisinde bulunur . Sinir dokusu ve sinir dokusu destek hücrelerinden (nöroglia) oluşur. Üç katlı beyin zarlarıyla kuşatılmıştır.
Ak madde miyelinli akson ve dendritlerden, boz madde sinir gövdelerinden oluşur . Ak madde dışta boz madde içtedir.
Temel iki işlevi vardır .
1 . Duyu organlarından alınan uyartıları beyne, beyinden gelen emirleri hareket organına iletmede köprü olur.
2 . Refleks merkezi gibi çalışır.
Refleks bir çeşit savunma mekanizmasıdır . Omurilikteki refleks yayları tarafından oluşturulur.
Refleks yayı uyartının geçtiği yoldur . Refleksin gerçekleşmesi için impulsun beyinden geçmesine gerek yoktur. Bazı ara nöronlarla impuls beyne taşınabilir. Beyin bu uyartılarla refleks sonunda uyartının niteliğini yorumlar, nasıl hareket edileceğine karar verir. Asıl refleks merkezi omuriliktir. Bu yüzden elimize iğne battığında önce elimizi çekeriz, sonra acı hissini duyarız. Kafası kesilen kuşun kanat çırpması da bu durumu anlatan bir örnektir.
Kalıtsal refleksler : Doğuştan gelen reflekslerdir . Emme refleksi, diz kapağı refleksi, parlak ışıkta göz bebeklerinin küçülmesi, göz kapağı kırpılması gibi.
Şartlı refleksler : Bir uyaranın tekrarlanmasıyla kazanılan reflekslerdir . Eğitimle kazanılır. Pavlov'un köpek deneyi, tavukların bili bili sesine gelmesi örnektir.
a. UÇ BEYİN (Beyin Yarım Küreleri)
Beyin yarımküreleri üstte nasırlı cisim alta beyin üçgeni denilen köprülerle bağlanır Köprüler aksonlardan oluşur .
Yarımkürelerin ortasında birinci ve ikinci karıncık vardır . Bu karıncıklar bir kanalla üçüncü karıncığa bağlanır. Karıncıkar kılcal damar ağı ile kuşatılmıştır.
Dışta miyelinsiz sinir gövdelerinden oluşmuş boz madde bulunur . Boz maddeye kabuk ta denir. İçte aksonlardan oluşmuş ak madde yer alır. Ak madde içine yer yer boz çekirdekler dağılmıştır. Boz çekirdekler beyne giren ve çıkan impulslar için istasyon görevi yapar. İskelet kasları, hafıza öğrenme, hayal kurma ,kişilik ve zekâ merkezleri vardır.
Beyin yarım kürelerinde önden arkaya doğru uzanan yarığa Rolanda Yarığı denir . Rolanda yarığının üst kısmında motor alt kısmında duyu nöronlarının yer aldığı bölgeler vardır.
Beyindeki motor merkezlerin alanları organların hassasiyeti ve yapılan işin inceliğine göre büyür . Organın büyüklüğü ile ilgisi yoktur.
Beyin kabuğunda görme, işitme merkezleri bulunur .
b. ARA BEYİN
Sinir kanalının üçüncü karıncığından oluşur . Üçüncü karıncığın kalın duvarları Talamus'u alt kısmı ise Hipotalamusu oluşturur.
Talamus, duyu sinirleriyle gelen uyartıların dağıtım merkezidir . Beynin alt kısmından gelen sinirler ve ön beynin duyu merkezlerine giden sinirler buradan geçer.
Hipotalamus, bir homeostasis merkezi gibi çalışır . Vücut sıcaklığı, kan basıncı, vücudun su dengesi, karbonhidrat ve yağ metabolizması, iştah, uyku eşeysel olgunlaşma ve yönelme merkezleri hipotalamustadır.
Ayrıca salgı yapan sinir hücrelerinin merkezleri de hipotalamustadır . (Hipofizi uyaran RF)
Hipotalamus ve talamus dıştan (duyu organları nöronları) ve içten gelen bilgileri bütünleştirir . Endokrin bezlerle sinir sisteminin etkileşimini sağlar.
II. ORTA BEYİN
Beyin kökünün beyincik ve ara beyin arasında kalan bölümüdür . İnsanda oldukça küçüktür.
Ön beyin Æ arka beyin ve
Ön beyin Æ gözler arasındaki uyartıları düzenler .
Orta beyinin üst kısmındaki dört çıkıntı (dördüz çıkıntı=optik lop) görme ve işitme merkezleridir .
Fazla ışıkta göz bebeklerinin kısılmasını sağlayan refleks merkezleri ile vücudun duruşunu ve kas tonusunu düzenleyen merkezler orta beyindedir .
III. ARKA BEYİN
Omurilik soğanı, beyincik ve ponstan oluşur .
a. OMURİLİK SOĞANI
Beyinciğin altında omurilikle pons arasındadır . Sinir kanalı burada dördüncü karıncığı oluşturur. Yapısı omuriliğe enzer ak madde dışta boz madde içtedir Boz maddede hücre gövdelerinin oluşturduğu gruplaşmalarla (ganglion) sinir merkezleri oluşur.
Omurilik soğanı, dolaşım, boşaltım ve solunumu düzenler .
• Soluma, yutma, çiğneme, kusma, öksürme ve damar genişlemesi damar büzülmesine ait reflekslerin merkezleri omurilik soğanındadır .
• Solunum hızı, kalp atış hızı, karaciğerin şeker metabolizmasını ayarlama merkezleri de omurilik soğanındadır .
• Vücut içi reflekslerin düzenlenmesi, omurilik ile beyin arasındaki mesajların taşınmasıda omurilik soğanının görevlerindendir . (Sinirlerin bir kısmı çaprazlaşarak geçer)
b. BEYİNCİK
Omurilik soğanının üzerinde iki yarımküreden oluşur . Loplu yapısı vardır. Dışta ak madde içte boz madde vardır. Yarımküreler ponsla birbirine bağlanır.
• Denge ve kas hareketlerinin merkezlerini taşır .
• Karmaşık ve ince hareketleri düzenler .
• Kaslardan ve kulağın denge bölümlerinden gelen uyarılar beyinciğe gelir . Burada motorik düzenleme yapar.
• Vücudun ve kasların kasılma derecesini düzenler .
c. PONS (VAROL KÖPRÜSÜ)
Omurilik soğanının üstünde beyinciğin önündeki beyin köküdür .
Beyin yarım küreleri arasında bağlantı kurarak uyartı taşınmasında görevlidir . Orta beyinle bağlantı kurar.
Başa ait sinirlerin 5 . 6. 7. ve 8. ponsta bulunur.
II. OMURİLİK
Omurilik, omurga kanalı içerisinde bulunur . Sinir dokusu ve sinir dokusu destek hücrelerinden (nöroglia) oluşur. Üç katlı beyin zarlarıyla kuşatılmıştır.
Ak madde miyelinli akson ve dendritlerden, boz madde sinir gövdelerinden oluşur . Ak madde dışta boz madde içtedir.
Temel iki işlevi vardır .
1 . Duyu organlarından alınan uyartıları beyne, beyinden gelen emirleri hareket organına iletmede köprü olur.
2 . Refleks merkezi gibi çalışır.
Refleks bir çeşit savunma mekanizmasıdır . Omurilikteki refleks yayları tarafından oluşturulur.
Refleks yayı uyartının geçtiği yoldur . Refleksin gerçekleşmesi için impulsun beyinden geçmesine gerek yoktur. Bazı ara nöronlarla impuls beyne taşınabilir. Beyin bu uyartılarla refleks sonunda uyartının niteliğini yorumlar, nasıl hareket edileceğine karar verir. Asıl refleks merkezi omuriliktir. Bu yüzden elimize iğne battığında önce elimizi çekeriz, sonra acı hissini duyarız. Kafası kesilen kuşun kanat çırpması da bu durumu anlatan bir örnektir.
Kalıtsal refleksler : Doğuştan gelen reflekslerdir . Emme refleksi, diz kapağı refleksi, parlak ışıkta göz bebeklerinin küçülmesi, göz kapağı kırpılması gibi.
Şartlı refleksler : Bir uyaranın tekrarlanmasıyla kazanılan reflekslerdir . Eğitimle kazanılır. Pavlov'un köpek deneyi, tavukların bili bili sesine gelmesi örnektir.