İshal, özellikle de bir enfeksiyondan dolayı kaynaklanıyorsa, birkaç gün içerisinde kendi kendine geçecektir Çocuklarda iyileşme süresi genellikle 57 gün arasında değişir ve nadiren 2 haftayı aşar Yetişkinlerde iyileşme süresi 24 gündür arasındadır ancak bazı enfeksiyonlar bir hafta ya da daha uzun sürelerde iyileşebilir
İshalin iyileşmesini beklerken siz de bazı önlemler alarak süreci daha kolay atlatmaya çalışabilirsiniz
İshalin belirtilen sürede geçmediği ve daha uzun sürdüğü durumlar daha ciddi bir sağlık sorununu işaret edebileceğinden, mutlaka bir doktorla görüşülmelidir İshalle ilgili başka bir önemli nokta da, yetişkinlere önerilen ishal tedavileri ile çocuklara önerilecek tedavi biçimlerinin aynı olmayabileceğidir Çocuk ve bebekler ishal olmuşsa, vakit kaybetmeden bir doktora danışılmalıdır
4Bol Sıvı Tüketin
İshal boyunca vücut çokça su ve tuz kaybedebilir İshalin yanı sıra, özellikle kusma da varsa, vücudun susuz kalmasını önlemek adına bol bol sıvı tüketmek gerekir Su içerken, tek seferde çok su içmek yerine gün boyu sık sık ama yudum yudum su içilmesi önerilir
Suyun yanı sıra su, tuz ve şeker içeren diğer sıvıları da tüketebilirsiniz Tuz sıvı kaybını yavaşlatırken şeker de vücudun tuzu emmesini sağlar Suyla karıştırılmış, posasız meyve suyu, sporcu içecekleri veya yağsız tavuk suyuna çorba gibi sıvıları da içebilirsiniz Yeterince sıvı aldığınız takdirde idrarınız açık sarı hatta renksiz olacaktır
Evde kendiniz de bir sporcu içeceği hazırlayabilirsiniz Elma suyuna bir çay kaşığı kadar tuz atarak içebilirsiniz Bu kadarcık tuz içeceğin tadını bozmaz ancak vücudun su tutmasını sağlamaya yeterlidir İçecekleriniz soğuk değil de oda sıcaklığında olursa daha iyidir
Uzak durulacak içecekler: Kafeinli veya şekerli içecekler, alkollü içecekler, süt ve diğer süt ürünleri uzak durmanız gerekenler listesindedir Bu tip içecekler ishali kötüleştirebilir Probiyotik içeren yoğurt ve kefir dışında süt ve süt ürünleri ishali kötüleştirebilir çünkü ishal geçici olarak bir laktoz intoleransına neden olabilir
Çocuk ve bebeklerde vücudun susuz kalmaması son derece önemlidir Kusuyor olsalar bile çocuklara sık sık su yudumlatılmalıdır Böyle bir durumda az bir miktar su bile, hiç su içmemelerinden iyidir İshalken çocuklara meyve suyu ya da gazlı içecekler önerilmez çünkü bu tip içecekler çocuklarda ishali kötüleştirebilir
Meme emen ya da biberonla beslenen bebeğiniz ishalse, bebeği her zamanki şekilde beslemeye devam etmeniz önerilir
Bebek ve küçük çocuklarda ishal görüldüğü takdirde doktora danışmanız, çocuğun susuz kalmaması için ne tür önlemler alabileceğinizi ve su kaybı belirtilerini öğrenmeniz önemlidir
4Oral Rehidratasyon Çözeltileri
Vücudun susuz kalma ihtimali varsa (örneğin yaşlılarda) ya da su kaybı belirtileri çoktan görülmeye başlamışsa, doktorunuz veya eczacınız oral rehidratasyon çözeltilerinden kullanmanızı önerebilir
Oral rehidratasyon çözeltileri küçük paketlerde toz şeklinde bulunur ve eczanelerde reçetesiz olarak satılır Suyla karıştırılarak içilir ve vücudun kaybettiği tuz, şeker ve diğer önemli minerallerin tekrar yerine koyulmasını sağlarlar
Bu çözeltiler çocuklara da verilebilir ancak ne miktarda içecekleri çocuğun yaş, boy ve kilosuna göre değişecektir Bu nedenle çözelti vermeden önce doktora veya güvendiğiniz bir eczacıya danışmanız gerekir
4Probiyotikler
Bazı yoğurt ve gıda takviyelerinde bulunan probiyotiklerin ishalin kesilme sürecini hızlandırdığı görülmüştür Probiyotikler bağırsaklardaki yararlı bakterilerin yerini doldurur
Ancak elde edilen bilgiler ishale karşı probiyotiklerin olumlu etkisini henüz yüzde yüz olarak kanıtlamamıştır Öte yandan yapılan araştırmalar probiyotiklerin, antibiyotik kullanımından sonra ortaya çıkan ishali önlediğini göstermektedir
4İshal İlaçları
Çoğu kez ishal ilacına gerek kalmadan işler yoluna girse de doktorunuza ya da eczaneye danışarak alınacak ishal ilaçlarıyla iyileşme sürecini hızlandırmak mümkündür Ancak ilaçların yan etkileri, kullanım dozu ve süresi ile ilgili detaylı bilgi aldığınızdan emin olmalısınız Bu ilaçlardan bazılarının kullanımı birkaç günle sınırlı tutulmalıdır
İshal sırasında antibiyotik kullanılması önerilmez Ancak virüs veya özel tür bir bakteri nedeniyle ishal görülmüşse antibiyotik işe yarayacaktır ancak buna da doktor karar vermelidir Herhangi bir antibiyotikle ishal geçirilemez
Çocuklar söz konusu ise, çoğu ishal ilacı çocuklara önerilmez Bu nedenle doktor önermediği sürece çocuğunuza ishal kesici ilaçlardan vermemelisiniz
4Katı Gıdalar
İshal sırasında katı gıda alınıp alınmaması konusunda uzmanların zaman zaman görüş ayrılığı yaşadığı doğrudur Genel kanı kendinizi daha iyi hissettiğiniz anda katı gıda yemeye başlamanız gerektiğidir İlk 24 saat sadece sıvı gıdalar önerilir Ardından küçük ve hafif öğünlerle, yağsız ve baharatsız yiyeceklerle işe başlayabilirsiniz
Önerilen gıdalar: Patates, pirinç, muz, çorba, kızarmış ekmek, elma püresi ve haşlanmış sebze ishal olan kişilere en çok önerilen katı gıdalardır En çok tuzlu yiyecekler önerilir
İştahınızı kaybettiyseniz katı gıda tüketmek için kendinizi zorlamamalısınız ancak sıvı tüketmeye ara vermemelisiniz İshal beklediğinizden daha uzun sürmüşse yediklerinizi gözden geçirmeniz gerekiyor olabilir
Tam tahıllar, esmer pirinç gibi lifli yiyecekler, yağlı veya çok tatlı gıdalar durumu kötüleştiriyorolabilir Bunların dışında size dokunduğunu düşündüğünüz herhangi bir gıdayı da kesmeyi deneyebilirsiniz
Çocuklar eğer çok sıvı kaybetmişse yeterince sıvı vermeden katı gıdaya geçiş yapmamanız önerilir Sıvı kaybı belirtileri ortadan kalktıktan sonra tekrar normal beslenmelerine dönebilirler
Eğer çocukta sıvı kaybı belirtisi yoksa ama iştahsızsa, çocuğa sıvı vermeye devam edin ve katı gıdaya geçmeden önce iştahının yerine gelmesini bekleyin
4İshal İçin Menü Önerisi
İshal sırasında çoğu kez iştahınız yerinde olmayacaktır Ancak durum böyle değilse bile yediklerinize dikkat etmek hem ishalin çabuk geçmesi için hem de vücudun besinsiz ve susuz kalmaması açısından önemlidir
Yukarıda yenilmesi ve yenmemesi gerekenler hakkında kısaca bilgi verilmiş olsa da, ishal olmuş kişilerin nasıl beslenebileceğine dair örnek bir menü incelemek de faydalı olacaktır
Kahvaltı: Sade bir kahvaltı hem iyileşmeyi hızlandıracak hem de sağlığınız için gerekli besinleri almanızı sağlayacaktır İshal sırasında kaybedilen elektrolitlerin yerine koyulmasını kolaylaştıracak, potasyum zengini muzu kahvaltıda yiyebilirsiniz Muzun yanında bir filim kızarmış beyaz ekmek de tüketilebilir Gündelik hayatınızda beyaz ekmek yerine kepekli, tahıllı ekmekler tüketiyor olabilirsiniz ancak ishal şikayeti varsa bu alışkanlığınıza ara vermeniz daha iyi olur Mideniz lif zengini tam tahılların sindiriminde zorlanabilir
Öğle ve Akşam yemekleri: Öğle ve akşam menülerinde fazla lif içermeyen, sade menülerle devam etmelisiniz Elma püresi, fırında patates (tuz dışında, acı olmayan bir baharat ekebilirsiniz), haşlanmış havuç veya pirinç lapası yenilebilir Fırında pişmiş ya da haşlanmış tavuk ve (terbiyesiz) çorba da menüye eklenebilir Tabii bu yiyeceklerin hepsini tek bir öğünde tüketmeniz gerekmez, az ve sık yemeniz daha iyidir İshal olan kişilere süt ve süt ürünleri önerilmez ancak yoğurt istisnadır Yoğurttaki iyi bakteriler ishalin iyileşmesine yardımcı olur
İshal olmuşsanız, gün boyu ufak ufak yiyecek atıştırmanız ve bir oturuşta büyük porsiyonlar yemeye çalışmamanız gerekir Bu şekilde yiyeceklerin hazmı kolaylaşır Ara ara antibakteriyel özelliği güçlü, kurutulmuş yaban mersini atıştırabilir veya papatya çayı da içebilirsiniz
4Kronik İshalde Uzak Durulması Gereken Yiyecekler
Sadece beslenmede yapılan değişiklikler kronik yani sık tekrarlayan ve uzun süren ishal şikayetini ortadan kaldırmak için yeterli değildir Ancak bazı yiyeceklerden sakınmak belirtileri hafifletmekte etkili olabilir Kronik ishalde tedavi planı bir doktor tarafından belirlenmelidir
Bağırsak hastalıkları, uzun süren enfeksiyon, gıda intoleransı gibi nedenler kronik ishale yol açabilir Kronik ishal hastalarının uzak durması gereken yiyecek türlerini genel olarak sıralayalım
Yağlı yiyecekler: Patates kızartması gibi yağda kızartılmış yiyecekler, tatlı çörek benzeri pastane işi yağlı gıdalar, krema ya da etin yağlı kısımları ishali tetikleyebilir
Süt ürünleri: Kronik ishali olan kişilerin, çoğu kez doktorun da önerisiyle bazı gıdaları beslenmelerinden eleyerek herhangi bir gıda intoleranslarının (hassasiyetlerinin) olup olmadığını ortaya çıkarmaları gerekir Süt ve süt ürünleri ishale yol açtığı bilinen gıdalar arasındadır Süt, yoğurt, peynir, dondurma benzeri gıdaları tükettikten sonra ishal şikayeti başlıyorsa bu durum laktoz intoleransına işaret ediyor olabilir
Buğday ve benzeri tahıllar: Ekmek benzeri, buğday unu ile hazırlanan yiyecekler, glüten hassasiyeti olan kişilerde ishale yol açabilir Glüten buğday ve benzeri tahıllarda bulunan bir protein türüdür Buğdayın huzursuz bağırsak sendromundan muzdarip olan kişilerde de ishale yol açtığı bilinmektedir İshal sırasında buğdaylı yiyecekler yerine patates veya pirinç tüketilmesi önerilir
Acı yiyecekler: Acı biber, acı baharat ya da acı sos gibi her türlü acı gıda ürünleri ve acılı yemekler ishali kötüleştirebilir
Lifli yiyecekler: Brokoli, karnabahar, mısır benzeri lif bakımından zengin sebze ve meyveler ile fasulye, soğan, sarımsak, lahana gibi gaz yapan sebze ve gıdalar ishali kötüleştirebilir
İshal ile ilgili olarak daha ayrıntılı bilgiye ihtiyacınız varsa 'http:nedenolurnetishalnedenolur'‘İshal Neden Olur?’ başlıklı makalemizi de okuyabilirsiniz
İshalin iyileşmesini beklerken siz de bazı önlemler alarak süreci daha kolay atlatmaya çalışabilirsiniz
İshalin belirtilen sürede geçmediği ve daha uzun sürdüğü durumlar daha ciddi bir sağlık sorununu işaret edebileceğinden, mutlaka bir doktorla görüşülmelidir İshalle ilgili başka bir önemli nokta da, yetişkinlere önerilen ishal tedavileri ile çocuklara önerilecek tedavi biçimlerinin aynı olmayabileceğidir Çocuk ve bebekler ishal olmuşsa, vakit kaybetmeden bir doktora danışılmalıdır
4Bol Sıvı Tüketin
İshal boyunca vücut çokça su ve tuz kaybedebilir İshalin yanı sıra, özellikle kusma da varsa, vücudun susuz kalmasını önlemek adına bol bol sıvı tüketmek gerekir Su içerken, tek seferde çok su içmek yerine gün boyu sık sık ama yudum yudum su içilmesi önerilir
Suyun yanı sıra su, tuz ve şeker içeren diğer sıvıları da tüketebilirsiniz Tuz sıvı kaybını yavaşlatırken şeker de vücudun tuzu emmesini sağlar Suyla karıştırılmış, posasız meyve suyu, sporcu içecekleri veya yağsız tavuk suyuna çorba gibi sıvıları da içebilirsiniz Yeterince sıvı aldığınız takdirde idrarınız açık sarı hatta renksiz olacaktır
Evde kendiniz de bir sporcu içeceği hazırlayabilirsiniz Elma suyuna bir çay kaşığı kadar tuz atarak içebilirsiniz Bu kadarcık tuz içeceğin tadını bozmaz ancak vücudun su tutmasını sağlamaya yeterlidir İçecekleriniz soğuk değil de oda sıcaklığında olursa daha iyidir
Uzak durulacak içecekler: Kafeinli veya şekerli içecekler, alkollü içecekler, süt ve diğer süt ürünleri uzak durmanız gerekenler listesindedir Bu tip içecekler ishali kötüleştirebilir Probiyotik içeren yoğurt ve kefir dışında süt ve süt ürünleri ishali kötüleştirebilir çünkü ishal geçici olarak bir laktoz intoleransına neden olabilir
Çocuk ve bebeklerde vücudun susuz kalmaması son derece önemlidir Kusuyor olsalar bile çocuklara sık sık su yudumlatılmalıdır Böyle bir durumda az bir miktar su bile, hiç su içmemelerinden iyidir İshalken çocuklara meyve suyu ya da gazlı içecekler önerilmez çünkü bu tip içecekler çocuklarda ishali kötüleştirebilir
Meme emen ya da biberonla beslenen bebeğiniz ishalse, bebeği her zamanki şekilde beslemeye devam etmeniz önerilir
Bebek ve küçük çocuklarda ishal görüldüğü takdirde doktora danışmanız, çocuğun susuz kalmaması için ne tür önlemler alabileceğinizi ve su kaybı belirtilerini öğrenmeniz önemlidir
4Oral Rehidratasyon Çözeltileri
Vücudun susuz kalma ihtimali varsa (örneğin yaşlılarda) ya da su kaybı belirtileri çoktan görülmeye başlamışsa, doktorunuz veya eczacınız oral rehidratasyon çözeltilerinden kullanmanızı önerebilir
Oral rehidratasyon çözeltileri küçük paketlerde toz şeklinde bulunur ve eczanelerde reçetesiz olarak satılır Suyla karıştırılarak içilir ve vücudun kaybettiği tuz, şeker ve diğer önemli minerallerin tekrar yerine koyulmasını sağlarlar
Bu çözeltiler çocuklara da verilebilir ancak ne miktarda içecekleri çocuğun yaş, boy ve kilosuna göre değişecektir Bu nedenle çözelti vermeden önce doktora veya güvendiğiniz bir eczacıya danışmanız gerekir
4Probiyotikler
Bazı yoğurt ve gıda takviyelerinde bulunan probiyotiklerin ishalin kesilme sürecini hızlandırdığı görülmüştür Probiyotikler bağırsaklardaki yararlı bakterilerin yerini doldurur
Ancak elde edilen bilgiler ishale karşı probiyotiklerin olumlu etkisini henüz yüzde yüz olarak kanıtlamamıştır Öte yandan yapılan araştırmalar probiyotiklerin, antibiyotik kullanımından sonra ortaya çıkan ishali önlediğini göstermektedir
4İshal İlaçları
Çoğu kez ishal ilacına gerek kalmadan işler yoluna girse de doktorunuza ya da eczaneye danışarak alınacak ishal ilaçlarıyla iyileşme sürecini hızlandırmak mümkündür Ancak ilaçların yan etkileri, kullanım dozu ve süresi ile ilgili detaylı bilgi aldığınızdan emin olmalısınız Bu ilaçlardan bazılarının kullanımı birkaç günle sınırlı tutulmalıdır
İshal sırasında antibiyotik kullanılması önerilmez Ancak virüs veya özel tür bir bakteri nedeniyle ishal görülmüşse antibiyotik işe yarayacaktır ancak buna da doktor karar vermelidir Herhangi bir antibiyotikle ishal geçirilemez
Çocuklar söz konusu ise, çoğu ishal ilacı çocuklara önerilmez Bu nedenle doktor önermediği sürece çocuğunuza ishal kesici ilaçlardan vermemelisiniz
4Katı Gıdalar
İshal sırasında katı gıda alınıp alınmaması konusunda uzmanların zaman zaman görüş ayrılığı yaşadığı doğrudur Genel kanı kendinizi daha iyi hissettiğiniz anda katı gıda yemeye başlamanız gerektiğidir İlk 24 saat sadece sıvı gıdalar önerilir Ardından küçük ve hafif öğünlerle, yağsız ve baharatsız yiyeceklerle işe başlayabilirsiniz
Önerilen gıdalar: Patates, pirinç, muz, çorba, kızarmış ekmek, elma püresi ve haşlanmış sebze ishal olan kişilere en çok önerilen katı gıdalardır En çok tuzlu yiyecekler önerilir
İştahınızı kaybettiyseniz katı gıda tüketmek için kendinizi zorlamamalısınız ancak sıvı tüketmeye ara vermemelisiniz İshal beklediğinizden daha uzun sürmüşse yediklerinizi gözden geçirmeniz gerekiyor olabilir
Tam tahıllar, esmer pirinç gibi lifli yiyecekler, yağlı veya çok tatlı gıdalar durumu kötüleştiriyorolabilir Bunların dışında size dokunduğunu düşündüğünüz herhangi bir gıdayı da kesmeyi deneyebilirsiniz
Çocuklar eğer çok sıvı kaybetmişse yeterince sıvı vermeden katı gıdaya geçiş yapmamanız önerilir Sıvı kaybı belirtileri ortadan kalktıktan sonra tekrar normal beslenmelerine dönebilirler
Eğer çocukta sıvı kaybı belirtisi yoksa ama iştahsızsa, çocuğa sıvı vermeye devam edin ve katı gıdaya geçmeden önce iştahının yerine gelmesini bekleyin
4İshal İçin Menü Önerisi
İshal sırasında çoğu kez iştahınız yerinde olmayacaktır Ancak durum böyle değilse bile yediklerinize dikkat etmek hem ishalin çabuk geçmesi için hem de vücudun besinsiz ve susuz kalmaması açısından önemlidir
Yukarıda yenilmesi ve yenmemesi gerekenler hakkında kısaca bilgi verilmiş olsa da, ishal olmuş kişilerin nasıl beslenebileceğine dair örnek bir menü incelemek de faydalı olacaktır
Kahvaltı: Sade bir kahvaltı hem iyileşmeyi hızlandıracak hem de sağlığınız için gerekli besinleri almanızı sağlayacaktır İshal sırasında kaybedilen elektrolitlerin yerine koyulmasını kolaylaştıracak, potasyum zengini muzu kahvaltıda yiyebilirsiniz Muzun yanında bir filim kızarmış beyaz ekmek de tüketilebilir Gündelik hayatınızda beyaz ekmek yerine kepekli, tahıllı ekmekler tüketiyor olabilirsiniz ancak ishal şikayeti varsa bu alışkanlığınıza ara vermeniz daha iyi olur Mideniz lif zengini tam tahılların sindiriminde zorlanabilir
Öğle ve Akşam yemekleri: Öğle ve akşam menülerinde fazla lif içermeyen, sade menülerle devam etmelisiniz Elma püresi, fırında patates (tuz dışında, acı olmayan bir baharat ekebilirsiniz), haşlanmış havuç veya pirinç lapası yenilebilir Fırında pişmiş ya da haşlanmış tavuk ve (terbiyesiz) çorba da menüye eklenebilir Tabii bu yiyeceklerin hepsini tek bir öğünde tüketmeniz gerekmez, az ve sık yemeniz daha iyidir İshal olan kişilere süt ve süt ürünleri önerilmez ancak yoğurt istisnadır Yoğurttaki iyi bakteriler ishalin iyileşmesine yardımcı olur
İshal olmuşsanız, gün boyu ufak ufak yiyecek atıştırmanız ve bir oturuşta büyük porsiyonlar yemeye çalışmamanız gerekir Bu şekilde yiyeceklerin hazmı kolaylaşır Ara ara antibakteriyel özelliği güçlü, kurutulmuş yaban mersini atıştırabilir veya papatya çayı da içebilirsiniz
4Kronik İshalde Uzak Durulması Gereken Yiyecekler
Sadece beslenmede yapılan değişiklikler kronik yani sık tekrarlayan ve uzun süren ishal şikayetini ortadan kaldırmak için yeterli değildir Ancak bazı yiyeceklerden sakınmak belirtileri hafifletmekte etkili olabilir Kronik ishalde tedavi planı bir doktor tarafından belirlenmelidir
Bağırsak hastalıkları, uzun süren enfeksiyon, gıda intoleransı gibi nedenler kronik ishale yol açabilir Kronik ishal hastalarının uzak durması gereken yiyecek türlerini genel olarak sıralayalım
Yağlı yiyecekler: Patates kızartması gibi yağda kızartılmış yiyecekler, tatlı çörek benzeri pastane işi yağlı gıdalar, krema ya da etin yağlı kısımları ishali tetikleyebilir
Süt ürünleri: Kronik ishali olan kişilerin, çoğu kez doktorun da önerisiyle bazı gıdaları beslenmelerinden eleyerek herhangi bir gıda intoleranslarının (hassasiyetlerinin) olup olmadığını ortaya çıkarmaları gerekir Süt ve süt ürünleri ishale yol açtığı bilinen gıdalar arasındadır Süt, yoğurt, peynir, dondurma benzeri gıdaları tükettikten sonra ishal şikayeti başlıyorsa bu durum laktoz intoleransına işaret ediyor olabilir
Buğday ve benzeri tahıllar: Ekmek benzeri, buğday unu ile hazırlanan yiyecekler, glüten hassasiyeti olan kişilerde ishale yol açabilir Glüten buğday ve benzeri tahıllarda bulunan bir protein türüdür Buğdayın huzursuz bağırsak sendromundan muzdarip olan kişilerde de ishale yol açtığı bilinmektedir İshal sırasında buğdaylı yiyecekler yerine patates veya pirinç tüketilmesi önerilir
Acı yiyecekler: Acı biber, acı baharat ya da acı sos gibi her türlü acı gıda ürünleri ve acılı yemekler ishali kötüleştirebilir
Lifli yiyecekler: Brokoli, karnabahar, mısır benzeri lif bakımından zengin sebze ve meyveler ile fasulye, soğan, sarımsak, lahana gibi gaz yapan sebze ve gıdalar ishali kötüleştirebilir
İshal ile ilgili olarak daha ayrıntılı bilgiye ihtiyacınız varsa 'http:nedenolurnetishalnedenolur'‘İshal Neden Olur?’ başlıklı makalemizi de okuyabilirsiniz