İshal kişinin yaşına göre sayıca fazla ve sulu dışkılamasıdır.
Yenidoğan döneminde bebekler anne sütü ile beslendiği için sulu, sarı , sayıca günde 1 – 8 arası dışkılama yaparlar. Çoğu zan bu ishal diye algılanır. Ateşi olmayan beslenmesi iyi olan ve kakasında koku kan mukus olmayan bebeklerde herşey yolundadır. Bazen besin allerjisi olan küçük bebeklerde de ishal bazen kanlı kaka vardır. yapılacak bir kısım tetkiklerle bu durum enfeksiyondan ayrılmalıdır ve tedavi ona göre yapılmalıdır
İshaller oluşma sebebi , hastalığın ağırlığına şikayetlerin çocuğu ne kadar etkilediğine bakarak tedavi edilirler. İshalleri oluşma sebeplerine gore sınıflandıralım:
BEBEKLERDE BESİN ALLERJİSİ: anne sütü alan bebeklerde inek sütü vb gıdalara bağlı olarak kokulu köpüklü müküslü bazen kanlı kaka olur. Sebep bulunarak annenin diyeti ile önlenebilir. Bazen de ek gıdaya geçildiğinde ortaya çıkar. Çöliyak hastalığı gluten alerjisine bağlı ortaya çıkar, kronik ishal beslenme büyüme bozukluğu yapar. Laktoz intoleransı da bu gruptandır. Sebep olan gıdalar diyetten çıkarılınca ishaller biter
VİRÜS KAYNAKLI İSHALLER: ishallerin büyük bir kısmı viral kaynaklıdır. En sık görülenler ise rota,adeno,noro virüs ve diğer enterovirüslerdir. Özellikle kreş yuva okul gibi tolu yaşam alanlarında sıklıkla salgın yapar . Çocuktan çocuğa veya virüsle enfekte sıvı gıdaların yenmesiyle ortaya çıkar. Virüsü aldıktan 1-3 gün içinde şikayetler çıkar. Bazen ateş olur,sıklıkla kusma karın ağrısı ile başlar. Süreçte sulu , kokusuz ,kansız mukussuz dışkılama olur. Sayı olarak günde 5-15 arası olabilir. Çocuğun yaşı ve hastalığın şiddetine göre bol sıvı, kısmen diyet ateş düşürücüler kusma onleyiciler probiyotiklerle hastaneye yatırmadan tedavi olabilir. Ama sıvı alamayan yoğun ishali olan çocuklarda vücut sıvı elektrolit ph dengesi bozulabilir tedavi edilmezse böbrek yetmezliğine kadar gidebilecek durumlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle kısa veya uzun süreli serum elektrolit tedavisi için hastane yatışı gerekli olabilir.
BAKTERİ KAYNAKLI İSHALLER: Özellikle yaz aylarında sıcaktan gıda maddeleri çabuk bozulur kremalı gıdalar(pasta dondurma vb) tavuk ve açıkta satılan gıdalarda bakteriler ürer. Salmonella(tifo) coli basili, shigella(basilli dizanteri) amip, giardia(amipli dizanteri) bu mikroplardandır. Hastalarda genel olarak genel durumları bozuk, karın ağıları vardır. Süreçte kötü kokulu mukuslu bazen kanlı olabilen sayı olarak viral ishallere göre daha az sayıda ishal sayısı vardır. Yapılacak kan ve dışkı tetkikleri ile gerekirse antibiotik probitik tedavisi bazende hastanede yatarak tedavi edilir.
KRONİK İSHALLER: 1 haftadan daha uzun süren ishallere uzamış ishal denir 3 haftadan daha uzu sürerse kronik denir. Muhakkak sebebi bulunup tedavi edilmelidir. İshmal edilmemelidir.
KORUNMA: Şimdilik sadece rotavirüs e karşı aşıyla koruma yapılabilmektedir. El temizliği temiz su, açıktan gıda alınmaması ozellikle yaz aylarında pasta tavuk dondurma lahmacun gibi gıdalarda hasas davranılması gerekmektedir. Hasta çocukla temas etmeme hasta çocuğun izolasyonu dışkısının ortamdan hızlıca uzaklaştırılması önemlidir.
SON OLARAK: bebeklik döneminde rota aşısını ihmal etmeyelim, günde 3 kere kusma 7-8 kere ishal sıvı alamama halsilik yüksek ateş idrarda azalma durumları acil durumlardır. Saglık kurumlarına hemen başvurmak gerekir .Bebek ne kadar küçükse risk okadar yüksektir. Hastalık başlar başlamaz gidilmelidir.
Yenidoğan döneminde bebekler anne sütü ile beslendiği için sulu, sarı , sayıca günde 1 – 8 arası dışkılama yaparlar. Çoğu zan bu ishal diye algılanır. Ateşi olmayan beslenmesi iyi olan ve kakasında koku kan mukus olmayan bebeklerde herşey yolundadır. Bazen besin allerjisi olan küçük bebeklerde de ishal bazen kanlı kaka vardır. yapılacak bir kısım tetkiklerle bu durum enfeksiyondan ayrılmalıdır ve tedavi ona göre yapılmalıdır
İshaller oluşma sebebi , hastalığın ağırlığına şikayetlerin çocuğu ne kadar etkilediğine bakarak tedavi edilirler. İshalleri oluşma sebeplerine gore sınıflandıralım:
BEBEKLERDE BESİN ALLERJİSİ: anne sütü alan bebeklerde inek sütü vb gıdalara bağlı olarak kokulu köpüklü müküslü bazen kanlı kaka olur. Sebep bulunarak annenin diyeti ile önlenebilir. Bazen de ek gıdaya geçildiğinde ortaya çıkar. Çöliyak hastalığı gluten alerjisine bağlı ortaya çıkar, kronik ishal beslenme büyüme bozukluğu yapar. Laktoz intoleransı da bu gruptandır. Sebep olan gıdalar diyetten çıkarılınca ishaller biter
VİRÜS KAYNAKLI İSHALLER: ishallerin büyük bir kısmı viral kaynaklıdır. En sık görülenler ise rota,adeno,noro virüs ve diğer enterovirüslerdir. Özellikle kreş yuva okul gibi tolu yaşam alanlarında sıklıkla salgın yapar . Çocuktan çocuğa veya virüsle enfekte sıvı gıdaların yenmesiyle ortaya çıkar. Virüsü aldıktan 1-3 gün içinde şikayetler çıkar. Bazen ateş olur,sıklıkla kusma karın ağrısı ile başlar. Süreçte sulu , kokusuz ,kansız mukussuz dışkılama olur. Sayı olarak günde 5-15 arası olabilir. Çocuğun yaşı ve hastalığın şiddetine göre bol sıvı, kısmen diyet ateş düşürücüler kusma onleyiciler probiyotiklerle hastaneye yatırmadan tedavi olabilir. Ama sıvı alamayan yoğun ishali olan çocuklarda vücut sıvı elektrolit ph dengesi bozulabilir tedavi edilmezse böbrek yetmezliğine kadar gidebilecek durumlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle kısa veya uzun süreli serum elektrolit tedavisi için hastane yatışı gerekli olabilir.
BAKTERİ KAYNAKLI İSHALLER: Özellikle yaz aylarında sıcaktan gıda maddeleri çabuk bozulur kremalı gıdalar(pasta dondurma vb) tavuk ve açıkta satılan gıdalarda bakteriler ürer. Salmonella(tifo) coli basili, shigella(basilli dizanteri) amip, giardia(amipli dizanteri) bu mikroplardandır. Hastalarda genel olarak genel durumları bozuk, karın ağıları vardır. Süreçte kötü kokulu mukuslu bazen kanlı olabilen sayı olarak viral ishallere göre daha az sayıda ishal sayısı vardır. Yapılacak kan ve dışkı tetkikleri ile gerekirse antibiotik probitik tedavisi bazende hastanede yatarak tedavi edilir.
KRONİK İSHALLER: 1 haftadan daha uzun süren ishallere uzamış ishal denir 3 haftadan daha uzu sürerse kronik denir. Muhakkak sebebi bulunup tedavi edilmelidir. İshmal edilmemelidir.
KORUNMA: Şimdilik sadece rotavirüs e karşı aşıyla koruma yapılabilmektedir. El temizliği temiz su, açıktan gıda alınmaması ozellikle yaz aylarında pasta tavuk dondurma lahmacun gibi gıdalarda hasas davranılması gerekmektedir. Hasta çocukla temas etmeme hasta çocuğun izolasyonu dışkısının ortamdan hızlıca uzaklaştırılması önemlidir.
SON OLARAK: bebeklik döneminde rota aşısını ihmal etmeyelim, günde 3 kere kusma 7-8 kere ishal sıvı alamama halsilik yüksek ateş idrarda azalma durumları acil durumlardır. Saglık kurumlarına hemen başvurmak gerekir .Bebek ne kadar küçükse risk okadar yüksektir. Hastalık başlar başlamaz gidilmelidir.