İskelet Konu Anlatımı
Değişik şekilli irili ufaklı kemiklerin birbirlerine bağlanmalarıyla oluşan kemik yapıya iskelet denir. İskelet:
*Vücuda şekil verir.
*Organlara askı görevi yapar.
*Organları korur ve desteklik sağlar.
*Kaslarla birlikte vücudun hareketini sağlar.
İskeletimizde kemikler üç çeşittir:
*Uzun Kemikler: Boyu, eninden fazladır.(Kol ve bacak kemikleri)
*Kısa Kemikler: Eni, boyuna eşittir.(parmak, bilek, omuz kemikleri)
*Yassı Kemikler: Geniş yüzeyli ve kalınlığı azdır.(kafatası, kaburgalar)
KEMİĞİN YAPISI
*Kemiklerin dışı beyazdır.
*Canlı olan bu beyaz kısımda, kemik zarı (periost) bulunur.
*Kemik zarı, canlı kemik hücrelerinin bölünerek çoğalmasıyla, kemiğin;
*Kalınlaşmasını,
*Kırılma ve çatlamalarda onarılmasını sağlar.
*Kemik zarının altında kemik dokusu bulunur.Sert olan kemik dokusunun;
*2/3’ü madensel tuzlar,
*1/3’ü yumuşak maddelerden oluşmuştur.
*Madensel tuzların başında kalsiyum gelir.
*Uzun kemiklerin ortasındaki boşlukta sarı ilik bulunur.
*Uzun kemiklerin baş kısımları ile kısa ve yassı kemiklerin içinde kırmızı ilik bulunur.
*Kırmızı ve sarı ilik, kan yapımında kullanılır.
İSKELETİN BÖLÜMLERİ
İskelet kemikleri, üç bölümde incelenir.Bunlar;
*Baş,
*Gövde,
*Kol ve bacak kemikleridir.
BAŞ KEMİKLERİ
Bu kemikler;
*Genellikle yassı kemiklerdir.
*Birbirleriyle testere dişi zikzaklarla bağlanmıştır.
*Hareket etmezler.
*Sadece alt çene kemiği hareketlidir.
Kafatası kemikleri ve
*Baş kemikleri
Yüz kemiklerinden oluşur.
GÖVDE KEMİKLERİ
Bu kemikler;
*Omuz kemikleri,
*Omurga,
*Göğüs kafesi ve
*Kalça kemikleridir.
OMUZ KEMİKLERİ
Önde köprücük, arkada kürek kemiklerinden oluşur.
OMURGA
*Omur adı verilen 33 kemiğin üst üste dizilmesiyle oluşur.
*Omurların ortasındaki delikler üst üste geldiğinden, omurganın içinde bir kanal oluşur.
*Bu kanalın içinde omurilik bulunur.
Omurga, (S) biçimde kıvrıktır.Bu kıvrıklık vücuda esneklik kazandırır.
GÖĞÜS KAFESİ
Göğüs kemiği ile 12 çift kaburgadan oluşur.
KALÇA KEMİKLERİ
Üç kemiğin kaynaşmasıyla oluşmuştur.Kalça kemikleri karın boşluğundaki iç organları bir leğen gibi tuttuğundan, bunlara leğen kemikleri de denir.
KOL VE BACAK KEMİKLERİ
KOL KEMİKLERİ
Pazı kemiği……………………….1
Önkol-Dirsek kemiği………….2
Bilek kemiği……………………..8
Tarak kemiği……………………..5
Parmak kemiği…………………14
30 Kemiktir.
BACAK KEMİKLERİ
Uyluk kemiği…………………….1
Dizkapağı kemiği……………….1
Baldır-Kaval kemiği…………..2
Ayak bilek kemiği……………..7
Ayak tarak kemiği……………..5
Ayak parmak kemiği…………14
30 Kemiktir.
EKLEMLER
Kemiklerin birbirine bağlandıkları yere eklem denir.İskeletimizde üç çeşit eklem vardır.
1.Oynamaz eklemler
2.Yarı oynar eklemler
3.Oynar eklemler
OYNAMAZ EKLEMLER
Hiç hareket etmeyen eklemlerdir.Kalça ve kafatasını oluşturan kemikler arasındaki eklemler, oynamaz eklemlerdir.
YARI OYNAR EKLEMLER
Çok az hareket edebilen eklemlerdir.Bel ve sırt omurları arasındaki eklemler bu gruptandır.
OYNAR EKLEMLER
Kolay ve çok yönlü hareket edebilen eklemlerdir.Kol ve bacak kemiklerimiz arasındaki eklemler bu gruptandır.
EKLEMİN YAPISI
Bir oynar eklemde, birbirleriyle birleşen birinin ucu tümsek, diğerinin ucu ise ona uyacak şekilde çukurdur.
İki kemiğin de ucu, aşınmaması için kaygan ve yumuşak olan kıkırdak maddesiyle örtülüdür.
Kıkırdak arasında kaygan sıvı vardır.Her iki kemik, ayrıca eklem bağlarıyla birbirine bağlanmıştır.
KASLARIMIZ
Vücudumuza biçim kazandıran, iskeletimizi ve iç organlarımızı hareket ettiren yapılara kas denir.
Kaslarımız iki çeşittir:
1.ÇİZGİLİ KASLAR
Bunlar;
*Kırmızı renklidir.
*İsteğimizle hareket ederler.
*İskeletimizin hareketini sağlarlar.
*Uzun süre çalışırlarsa yorulurlar.
YAPISI
*Ortası şişkin ve rengi kırmızıdır.
*Uçları sivri ve beyazdır.Bu beyaz kısımlara kiriş denir.
*Kirişler, kasın kemiklere tutunmasını sağlar.
*Çizgili kaslar ince, kas tellerinden oluşur.
*Kas telleri birleşerek, kas teli demetlerini, onlar da birleşerek kası oluşturur.
2.DÜZ KASLAR
İç organlarımızın (kalp hariç) hareketini sağlayan kaslardır.
*Renkleri beyazdır.
*İsteğimiz dışında hareket ederler.
*Hareketleri yavaştır ve yorulmazlar
1-Baş iskeleti:Toplam 29 kemik
a-Kafatası iskeleti
*Alın kemiği(1) *Yan kafa kemikleri(2) *Şakak kemikleri(2)
*Art kafa kemiği(1) *Temel kemik(1) *Kalbursu kemik(1)
b-Yüz iskeleti
*Alt çene kemiği(1) *Sapan kemiği(1) *Üst çene kemikleri(2)
*Elmacık kemikleri(2) *Burun kemikleri(2) *Tırnaksı kemikler(2)
*Boynuzsu kemikler(2) *Damak kemikleri(2)
c-Dil kemiği(1)
d-Kulak kemikleri(6)
2-Gövde iskeleti:Toplam 57 kemik
a-Omuz kemeri
*Köprücük kemikleri(2) *Kürek kemikleri(2)
b-Kalça kemeri
Sağda ve solda kalça ,oturga ,çatı kemiklerinin birleşmesinden oluşmuş Leğen kemiklerinden(2) meydana gelir
c-Omurga:
*Boyun omurları(7)(Atlas ve eksen omurları burada bulunur)
*Sırt omurları(12) *Bel omurları(5) *Sağrı omurları(5 Omur birleşmiş)(1)
Kuyruk sokumu omurları(4 Omur birleşmiş) (1)
d-Kaburgalar(24) *Göğüs kemiği(1)
3-Üyeler iskeleti:Toplam 120 kemik
a-Ön üyeler
*Pazu kemiği(1) *Ön kol kemiği(1) *Dirsek kemiği(1)
El bilek kemikleri(8) *El tarak kemikleri(5) *El parmak kemikleri(14)
b)Arka üyeler
*Uyluk kemiği(1) *Diz kapağı kemiği(1) *Baldır kemiği(1)
*Kaval kemiği(1) *Ayak bilek kemikleri(7) *Ayak tarak kemikleri(5)
*Ayak parmak kemikleri(14)
İnsan iskeletinde toplam 206 kemik bulunur.Bu sayı bazı bilim adamlarına göre ölçüt alınan normlara göre değişiklik gösterir.
III-Eklemler:
İskeleti oluşturan kemik yapıların birbirleri ile bağlandığı ve kemikler arası hareketin gerçekleşmesini sağlayan yapılardır.
Özelliklerine göre üç çeşittir.
a-Oynamaz eklemler:Aralarında bulunan bağ dokusu aracılığı ile birbirlerine dişli yüzeylerle hareket etmeyecek şekilde bağlanmışlardır.
Örnek:Kafatası kemikleri,Kalça kemerini oluşturan kemikler.Alt çene kemiği hariç yüz kemikleri.
b-Yarı oynar eklem:Aralarında bulunan kıkırdak yastıklar sayesinde kısıtlı harekete sahip eklemlerdir.
Örnek:Omurlar, El ve ayak bilek kemikleri
c-Oynar eklemler:Aralarında yer alan özel eklem yapısı ile geniş açılar oluşturacak şekilde hareket edebilen eklemlerdir.Eklem bölgelerinde eklem sıvısı denen sinovial sıvı bulunur.
Örnek:Omuz,Kalça,Parmak kemikleri arasındaki,diz,dirsek eklemleri.
Değişik şekilli irili ufaklı kemiklerin birbirlerine bağlanmalarıyla oluşan kemik yapıya iskelet denir. İskelet:
*Vücuda şekil verir.
*Organlara askı görevi yapar.
*Organları korur ve desteklik sağlar.
*Kaslarla birlikte vücudun hareketini sağlar.
İskeletimizde kemikler üç çeşittir:
*Uzun Kemikler: Boyu, eninden fazladır.(Kol ve bacak kemikleri)
*Kısa Kemikler: Eni, boyuna eşittir.(parmak, bilek, omuz kemikleri)
*Yassı Kemikler: Geniş yüzeyli ve kalınlığı azdır.(kafatası, kaburgalar)
KEMİĞİN YAPISI
*Kemiklerin dışı beyazdır.
*Canlı olan bu beyaz kısımda, kemik zarı (periost) bulunur.
*Kemik zarı, canlı kemik hücrelerinin bölünerek çoğalmasıyla, kemiğin;
*Kalınlaşmasını,
*Kırılma ve çatlamalarda onarılmasını sağlar.
*Kemik zarının altında kemik dokusu bulunur.Sert olan kemik dokusunun;
*2/3’ü madensel tuzlar,
*1/3’ü yumuşak maddelerden oluşmuştur.
*Madensel tuzların başında kalsiyum gelir.
*Uzun kemiklerin ortasındaki boşlukta sarı ilik bulunur.
*Uzun kemiklerin baş kısımları ile kısa ve yassı kemiklerin içinde kırmızı ilik bulunur.
*Kırmızı ve sarı ilik, kan yapımında kullanılır.
İSKELETİN BÖLÜMLERİ
İskelet kemikleri, üç bölümde incelenir.Bunlar;
*Baş,
*Gövde,
*Kol ve bacak kemikleridir.
BAŞ KEMİKLERİ
Bu kemikler;
*Genellikle yassı kemiklerdir.
*Birbirleriyle testere dişi zikzaklarla bağlanmıştır.
*Hareket etmezler.
*Sadece alt çene kemiği hareketlidir.
Kafatası kemikleri ve
*Baş kemikleri
Yüz kemiklerinden oluşur.
GÖVDE KEMİKLERİ
Bu kemikler;
*Omuz kemikleri,
*Omurga,
*Göğüs kafesi ve
*Kalça kemikleridir.
OMUZ KEMİKLERİ
Önde köprücük, arkada kürek kemiklerinden oluşur.
OMURGA
*Omur adı verilen 33 kemiğin üst üste dizilmesiyle oluşur.
*Omurların ortasındaki delikler üst üste geldiğinden, omurganın içinde bir kanal oluşur.
*Bu kanalın içinde omurilik bulunur.
Omurga, (S) biçimde kıvrıktır.Bu kıvrıklık vücuda esneklik kazandırır.
GÖĞÜS KAFESİ
Göğüs kemiği ile 12 çift kaburgadan oluşur.
KALÇA KEMİKLERİ
Üç kemiğin kaynaşmasıyla oluşmuştur.Kalça kemikleri karın boşluğundaki iç organları bir leğen gibi tuttuğundan, bunlara leğen kemikleri de denir.
KOL VE BACAK KEMİKLERİ
KOL KEMİKLERİ
Pazı kemiği……………………….1
Önkol-Dirsek kemiği………….2
Bilek kemiği……………………..8
Tarak kemiği……………………..5
Parmak kemiği…………………14
30 Kemiktir.
BACAK KEMİKLERİ
Uyluk kemiği…………………….1
Dizkapağı kemiği……………….1
Baldır-Kaval kemiği…………..2
Ayak bilek kemiği……………..7
Ayak tarak kemiği……………..5
Ayak parmak kemiği…………14
30 Kemiktir.
EKLEMLER
Kemiklerin birbirine bağlandıkları yere eklem denir.İskeletimizde üç çeşit eklem vardır.
1.Oynamaz eklemler
2.Yarı oynar eklemler
3.Oynar eklemler
OYNAMAZ EKLEMLER
Hiç hareket etmeyen eklemlerdir.Kalça ve kafatasını oluşturan kemikler arasındaki eklemler, oynamaz eklemlerdir.
YARI OYNAR EKLEMLER
Çok az hareket edebilen eklemlerdir.Bel ve sırt omurları arasındaki eklemler bu gruptandır.
OYNAR EKLEMLER
Kolay ve çok yönlü hareket edebilen eklemlerdir.Kol ve bacak kemiklerimiz arasındaki eklemler bu gruptandır.
EKLEMİN YAPISI
Bir oynar eklemde, birbirleriyle birleşen birinin ucu tümsek, diğerinin ucu ise ona uyacak şekilde çukurdur.
İki kemiğin de ucu, aşınmaması için kaygan ve yumuşak olan kıkırdak maddesiyle örtülüdür.
Kıkırdak arasında kaygan sıvı vardır.Her iki kemik, ayrıca eklem bağlarıyla birbirine bağlanmıştır.
KASLARIMIZ
Vücudumuza biçim kazandıran, iskeletimizi ve iç organlarımızı hareket ettiren yapılara kas denir.
Kaslarımız iki çeşittir:
1.ÇİZGİLİ KASLAR
Bunlar;
*Kırmızı renklidir.
*İsteğimizle hareket ederler.
*İskeletimizin hareketini sağlarlar.
*Uzun süre çalışırlarsa yorulurlar.
YAPISI
*Ortası şişkin ve rengi kırmızıdır.
*Uçları sivri ve beyazdır.Bu beyaz kısımlara kiriş denir.
*Kirişler, kasın kemiklere tutunmasını sağlar.
*Çizgili kaslar ince, kas tellerinden oluşur.
*Kas telleri birleşerek, kas teli demetlerini, onlar da birleşerek kası oluşturur.
2.DÜZ KASLAR
İç organlarımızın (kalp hariç) hareketini sağlayan kaslardır.
*Renkleri beyazdır.
*İsteğimiz dışında hareket ederler.
*Hareketleri yavaştır ve yorulmazlar
1-Baş iskeleti:Toplam 29 kemik
a-Kafatası iskeleti
*Alın kemiği(1) *Yan kafa kemikleri(2) *Şakak kemikleri(2)
*Art kafa kemiği(1) *Temel kemik(1) *Kalbursu kemik(1)
b-Yüz iskeleti
*Alt çene kemiği(1) *Sapan kemiği(1) *Üst çene kemikleri(2)
*Elmacık kemikleri(2) *Burun kemikleri(2) *Tırnaksı kemikler(2)
*Boynuzsu kemikler(2) *Damak kemikleri(2)
c-Dil kemiği(1)
d-Kulak kemikleri(6)
2-Gövde iskeleti:Toplam 57 kemik
a-Omuz kemeri
*Köprücük kemikleri(2) *Kürek kemikleri(2)
b-Kalça kemeri
Sağda ve solda kalça ,oturga ,çatı kemiklerinin birleşmesinden oluşmuş Leğen kemiklerinden(2) meydana gelir
c-Omurga:
*Boyun omurları(7)(Atlas ve eksen omurları burada bulunur)
*Sırt omurları(12) *Bel omurları(5) *Sağrı omurları(5 Omur birleşmiş)(1)
Kuyruk sokumu omurları(4 Omur birleşmiş) (1)
d-Kaburgalar(24) *Göğüs kemiği(1)
3-Üyeler iskeleti:Toplam 120 kemik
a-Ön üyeler
*Pazu kemiği(1) *Ön kol kemiği(1) *Dirsek kemiği(1)
El bilek kemikleri(8) *El tarak kemikleri(5) *El parmak kemikleri(14)
b)Arka üyeler
*Uyluk kemiği(1) *Diz kapağı kemiği(1) *Baldır kemiği(1)
*Kaval kemiği(1) *Ayak bilek kemikleri(7) *Ayak tarak kemikleri(5)
*Ayak parmak kemikleri(14)
İnsan iskeletinde toplam 206 kemik bulunur.Bu sayı bazı bilim adamlarına göre ölçüt alınan normlara göre değişiklik gösterir.
III-Eklemler:
İskeleti oluşturan kemik yapıların birbirleri ile bağlandığı ve kemikler arası hareketin gerçekleşmesini sağlayan yapılardır.
Özelliklerine göre üç çeşittir.
a-Oynamaz eklemler:Aralarında bulunan bağ dokusu aracılığı ile birbirlerine dişli yüzeylerle hareket etmeyecek şekilde bağlanmışlardır.
Örnek:Kafatası kemikleri,Kalça kemerini oluşturan kemikler.Alt çene kemiği hariç yüz kemikleri.
b-Yarı oynar eklem:Aralarında bulunan kıkırdak yastıklar sayesinde kısıtlı harekete sahip eklemlerdir.
Örnek:Omurlar, El ve ayak bilek kemikleri
c-Oynar eklemler:Aralarında yer alan özel eklem yapısı ile geniş açılar oluşturacak şekilde hareket edebilen eklemlerdir.Eklem bölgelerinde eklem sıvısı denen sinovial sıvı bulunur.
Örnek:Omuz,Kalça,Parmak kemikleri arasındaki,diz,dirsek eklemleri.