cariyelerin hukuki statuleri nelerdi?
Efendiler cariyeleri ile karı koca hayatı yaşayabilirler mi?
Acaba, İslam hukukunda cariyelerle efendileri sınırsız bir karıkoca munasebetine sahip midir? Cariyeler, bugunku metresler gibi, her gucu yeten hur erkek ile yatıp kalkmakta mıdırlar? Cariyeler, cinsi zevkleri tatmin icin kullanılan zevk aleti midirler? Maalesef cariyelik muessesesi denilince, bugun icin kamu oyunda bu tur manalar akla geldiğinden, bu sorulan sorarak konuya girme mecburiyetini hissettik Aslında buraya kadar yaptığımız izahlar ve ozellikle kolenin hukuki statusu ile ilgili hukumler, butun bu soruların cevabının Hayırolduğunu haykırıyor Cariye, kadın kole demektir Cariyeler de diğer koleler gibi, İslam Hukukunun koleler icin tesbit ettiği hukuki statuye sahiptir
İslam Hukukundaki cariyelerin coğunluğu, asrımızdaki işci kadınlar veya evlere gelen hizmetci kadınlar gibidirler Değişen sadece isimleridir Yani her cariye ile illa da karı koca munasebeti akla gelmemelidir Başkalarının hanımı bulunan ve sadece efendisinin evindeki hizmetleri gormekle mukellef olan cariyelerin sayısı, belli şartlar cercevesinde karıkoca hayatı yaşanılan cariyelere nisbetle en az on katıdır Bugun hizmetli kadınlar ile işverenleri arasında hangi munasebet varsa, İslam Hukukunda da cariye ile efendi arasında o munasebet vardır Kendisi ile Efendi’nin karıkoca hayatı yaşadığı cariyenin efendisiyle olan munasebeti ise, cok az hukumler dışında hur kadın ile kocası arasındaki munasebet gibidir
Efendi’nin, cariyesi ile karıkoca hayatı yaşama hakkına istifraş hakkı diyoruz Efendi’nin kole veya cariye uzerinde sahip olduğu mulki menfaatten kaynaklanan onları calıştırma hakkına ise istihdam hakkı diyoruz Cariye demek, Efendi’nin birinci derecede istihdam hakkı bulunduğu kadın kole demektir Efendilerin istifraş hakkına yani istedikleri zaman cinsi munasebet hakkına sahip oldukları cariyelerin hususi statuleri vardır
Bu hususi statu incelendiğinde gorulecektir ki, bugun gayrı meşru bir şekilde yurutulen ve adına metres, sevgili yahut aşk hayatı denilen gayri meşru ilişkilere gore, aranan şartlar altında cariye hayatını devam ettirmek zikredilenlere kıyasla evlilik kadar mukemmeldir Nitekim bu manayı Kur’an da tesbit etmiş ve ozellikle cariyeler uzerindeki eğer var ise, istifraş hakkının şartları cercevesinde ve fuhşa sevk etmeyecek şekilde kullanılmasını ısrarla tavsiye etmiştir: Şimdi cariyeleri efendilerinin izniyle nikahlayın ve herhangi bir mazeret ileri surmeden maruf bir şekilde mehirlerini verin; ancak iffet sahibi cariyelerle zinadan ve onları gizli dost hayatı yaşamaktan yani metres edinmekten şiddetle kacınmak şartıyla Fuhşa zorlanan cariyelerin Maliki ve Hanbeli hukukculara gore hurriyetlerine kavuşacaklarını biliyoruz
Diğer taraftan ise, Kur’an, cariyeleri mumkun mertebe evlendirmeyi ve onları aile hayatına kavuşturmayı tavsiye ve teşvik eylemektedir: cariyelerinizden evlenmeye uygun olanları evlendirin; eğer onlar fakir iseler de, Allah onları fazi u ihsanı ile zenginleştirir
Bu kısa genellemeden sonra şimdi de cariyelerin ayrı ayrı statulerini gorelim: Yukarıdaki hukumlerden anladık ki, kole olan kadınlar yani cariyelerin iki ayrı statusu vardır: Birincisi; hizmetci statusundeki cariyeler İkincisi; bazı farkları ile birlikte istifraş hakkı bulunan eş statusundeki cariyeler
Kaynak: ProfDr Ahmet AKGUNDUZ
Efendiler cariyeleri ile karı koca hayatı yaşayabilirler mi?
Acaba, İslam hukukunda cariyelerle efendileri sınırsız bir karıkoca munasebetine sahip midir? Cariyeler, bugunku metresler gibi, her gucu yeten hur erkek ile yatıp kalkmakta mıdırlar? Cariyeler, cinsi zevkleri tatmin icin kullanılan zevk aleti midirler? Maalesef cariyelik muessesesi denilince, bugun icin kamu oyunda bu tur manalar akla geldiğinden, bu sorulan sorarak konuya girme mecburiyetini hissettik Aslında buraya kadar yaptığımız izahlar ve ozellikle kolenin hukuki statusu ile ilgili hukumler, butun bu soruların cevabının Hayırolduğunu haykırıyor Cariye, kadın kole demektir Cariyeler de diğer koleler gibi, İslam Hukukunun koleler icin tesbit ettiği hukuki statuye sahiptir
İslam Hukukundaki cariyelerin coğunluğu, asrımızdaki işci kadınlar veya evlere gelen hizmetci kadınlar gibidirler Değişen sadece isimleridir Yani her cariye ile illa da karı koca munasebeti akla gelmemelidir Başkalarının hanımı bulunan ve sadece efendisinin evindeki hizmetleri gormekle mukellef olan cariyelerin sayısı, belli şartlar cercevesinde karıkoca hayatı yaşanılan cariyelere nisbetle en az on katıdır Bugun hizmetli kadınlar ile işverenleri arasında hangi munasebet varsa, İslam Hukukunda da cariye ile efendi arasında o munasebet vardır Kendisi ile Efendi’nin karıkoca hayatı yaşadığı cariyenin efendisiyle olan munasebeti ise, cok az hukumler dışında hur kadın ile kocası arasındaki munasebet gibidir
Efendi’nin, cariyesi ile karıkoca hayatı yaşama hakkına istifraş hakkı diyoruz Efendi’nin kole veya cariye uzerinde sahip olduğu mulki menfaatten kaynaklanan onları calıştırma hakkına ise istihdam hakkı diyoruz Cariye demek, Efendi’nin birinci derecede istihdam hakkı bulunduğu kadın kole demektir Efendilerin istifraş hakkına yani istedikleri zaman cinsi munasebet hakkına sahip oldukları cariyelerin hususi statuleri vardır
Bu hususi statu incelendiğinde gorulecektir ki, bugun gayrı meşru bir şekilde yurutulen ve adına metres, sevgili yahut aşk hayatı denilen gayri meşru ilişkilere gore, aranan şartlar altında cariye hayatını devam ettirmek zikredilenlere kıyasla evlilik kadar mukemmeldir Nitekim bu manayı Kur’an da tesbit etmiş ve ozellikle cariyeler uzerindeki eğer var ise, istifraş hakkının şartları cercevesinde ve fuhşa sevk etmeyecek şekilde kullanılmasını ısrarla tavsiye etmiştir: Şimdi cariyeleri efendilerinin izniyle nikahlayın ve herhangi bir mazeret ileri surmeden maruf bir şekilde mehirlerini verin; ancak iffet sahibi cariyelerle zinadan ve onları gizli dost hayatı yaşamaktan yani metres edinmekten şiddetle kacınmak şartıyla Fuhşa zorlanan cariyelerin Maliki ve Hanbeli hukukculara gore hurriyetlerine kavuşacaklarını biliyoruz
Diğer taraftan ise, Kur’an, cariyeleri mumkun mertebe evlendirmeyi ve onları aile hayatına kavuşturmayı tavsiye ve teşvik eylemektedir: cariyelerinizden evlenmeye uygun olanları evlendirin; eğer onlar fakir iseler de, Allah onları fazi u ihsanı ile zenginleştirir
Bu kısa genellemeden sonra şimdi de cariyelerin ayrı ayrı statulerini gorelim: Yukarıdaki hukumlerden anladık ki, kole olan kadınlar yani cariyelerin iki ayrı statusu vardır: Birincisi; hizmetci statusundeki cariyeler İkincisi; bazı farkları ile birlikte istifraş hakkı bulunan eş statusundeki cariyeler
Kaynak: ProfDr Ahmet AKGUNDUZ
