Altın Erkeklere Neden Haram
Birtakım giyim ve sus eşyaları vardır ki, bazı hikmet ve sebeplerden dolayı kullanılmaları ve giyilmeleri erkekler icin caiz gorulmemiştir
Fakat yaradılışları icabı ziyneti ve susu seven kadınlar icin helaldir Bunlardan birisi ipekten yapılmış giyim eşyaları, diğeri de altındır
Bu husustaki hadisi şerif gayet acıktır Hazreti Alinin rivayetine gore, bir defasında Peygamberimiz (asm) ipek bir kumaşı sol eline, bir parca altını da sağ eline aldı Sonra bunları elleriyle yukarı kaldırdı, orada bulunanlara gosterdi ve şoyle buyurdu:
Şu iki şey ummetimin erkeklerine haram, kadınlarına helaldir1
Peygamberimiz, yasaklanan ve haram kılınan bazı şeyleri insanlara anlatmak, onları, alışageldikleri ve uzun muddet kullandıkları doğru olmayan şeylerden vazgecirmek icin farklı metodlar tatbik eder, muhatabın anlayış ve kavrayış seviyesine gore muamele ederdi Sahabiler de Peygamberimizin kesin kararı karşısında hic itiraz etmez, buyuk bir teslimiyet icinde kabul ederlerdi Peygamberimiz, devlet başkanları, kabile reisleri gibi yuksek seviyedeki kimselere islam ve iman hakikatlerini anlattığı gibi, butun hayatı colde gecmiş olan bedevilerle de muhatap olur, onlarda gorduğu eksikleri duzeltmeye calışırdı
Abdullah bin Abbasın rivayetine gore Resuli Ekrem Efendimiz (asm) bir zatın elinde altından bir yuzuk gordu ve onu parmağından cıkardı, attı Daha sonra şoyle buyurdu:
Sizden biriniz ateşten bir kor alıyor da, onu eline koyuyor
Resulullah (asm) gittikten sonra orada bulunanlar yuzuk sahibine, Yuzuğunu yerden al da onunla faydalanırsın dediler Fakat o zat, Hayır, vallahi onu ebediyyen almam cunku onu Resulullah (asm) attı dedi2
Bu hadisede iki husus dikkati cekmektedir Birisi, Peygamberimiz yasaklamış olduğu ve dinen haram sayılan altın yuzuk gibi birşeyi Sahabisinin parmağında gormuş, munker sayılan bu durumu def etmek ve onun hicbir şekilde kullanılmamasını anlatmak istemişti Onu eliyle men etmeye gucu yettiği ve muhatabın da kırılmayacağını tahmin ettiği icin, bizzat kendi eliyle yuzuğu cıkarıp atmıştır Bu davranışıyla ayrıca erkeklerin altından yapılmış zinet eşyasını kullanmasının kesinlikle yasak olduğunu orada hazır bulunanlara anlatmış oluyordu
O zatın yerdeki yuzuğu almamasının sebebi ise, hem Resulullaha olan hurmetinin bir ifadesiydi, hem de fakir bir Muslumanın onu alıp istifade etmesini temin duşuncesiydi Nitekim daha sonra fakir bir Sahabi onu almış ve bir ihtiyacı icin kullanmıştı
Bu mevzuda bazı hadislerin mealleri de şoyledir:
Eşas İbn Suleymin bir rivayetine gore Resulullah bizleri altın yuzuk, yahut altın halka takınmaktan nehyetti3
Hz Abdullahın rivayeti de şoyledir:
Resulullah evvela altından bir muhur yuzuk yaptırdı Bunu takındığı zaman yazılı kaşını avucunun icine alırdı Peygamberin elinde yuzuk goren herkes kuyumculara koşarak bir altın yuzuk yaptırıp parmaklarına taktılar Kısa bir muddet sonra Resulullah minber uzerine oturdu ve elindeki yuzuğu cıkardı Muteakiben, Ben bu muhur yuzuğu takınıyorum Yazılı kaşını da ic tarafta tutuyorum buyurdu ve bu yuzuğu elinden attı Sonra da, Vallahi bu altından muhur yuzuğu ebediyyen takınmam buyurdu Bunun uzerine parmaklarına altın yuzuk takmış olan Sahabiler de kendi yuzuklerini cıkarıp attılar4
Bu mesele hakkında uc hadisi verdikten sonar, değişik şekilde rivayet edilen hadisleri burada zikretmeye, aynı mealde oldukları icin, ihtiyac duymuyoruz
İslamiyetin haram kıldığı meselelerde şuphesiz, bircok hikmetler vardır Ancak haramlığın hikmet ciheti, illet yerine gecmez Yani birşeyin haram kılınışında asıl sebep, Allahın onu yasaklamış olmasıdır Yasaklanış hikmetleri icin, Allah yasakladığı icin o haramdan sakınmamız gerekir Hikmetlerin araştırılması bu temel prensibin anlaşılmasından sonra gelmelidir Bu cercevede, altın yuzuğun erkeklere haram oluşunun bir hikmeti şu olabilir:
Altın ticari bir madendir Piyasada tedavulde olan en muhim bir maldır Eğer altın yuzuk takmakta bir beis olmayıp sunnet olsaydı, bugun hemen hemen her Musluman erkek takmaya gayret gosterecekti Bu da iktisadi hayatın onemli bir parcası olan altının buyuk bir kısmının tedavulden kalkıp faydasız olarak insanların parmağında atıl kalmasını netice verecek ki, iktisadi hayata menfi yonde tesir edecekti Nitekim Peygamberimizin bizzat altın yuzuğu parmağından cıkararak atması, iktisadi yonden musbet gelişmeleri netice vermiştir
Ayrıca, altın kadına ait sus eşyası olduğundan, erkeğin şahsiyeti uzerinde menfi tesiri duşunulebilir Nasıl ki kadının erkek elbisesi giymesiyle kadınlık şahsiyetinde menfi değişmeler oluyorsa, erkeğin de kadınlara ait kıyafet ve sus eşyalarını giyip takmasıyla da erkeklik şahsiyetinde menfi tesir bıraktığı psikolojik bir gercektir
Altın dışındaki birtakım madenlerden yapılan yuzuğu de aynı şekilde erkek ve kadının takınması caiz değildir Demir, bakır ve tunc gibi madenler bu kabildendir Bu mevzuda bazı hadisler zikredilmektedir Abdullah İbni Beridden rivayet edildiğine gore, Sahabilerden bir zat Resulullaha geldi Elinde tunctan bir yuzuk vardı Resulullah ona hitaben, Ne oluyor, sende putların kokusunu seziyorum buyurdu Bunun uzerine o zat elindeki yuzuğu attı Sonra parmağında demirden bir yuzuk olduğu halde geldi Peygamberimiz, Ne oluyor, senin uzerinde Cehennem ehlinin zinetini goruyorum buyurunca, o zat parmağındaki yuzuğu fırlattı Bunun uzerine o zat, Ya Resulallah, nasıl bir yuzuk takayım? diye sordu ve Peygamberimiz de gumuşten bir yuzuk tak, bu da miskali (yaklaşık 3,5 gramı) gecmesin buyurdu5
İbni abidin ReddulMuhtar isimli eserinde bu hadisi zikrettikten sonra şoyle der:
Gumuşten yapılmış yuzuk takmak helal; altın, demir ve tunccan yapılmış olan yuzuğu takmak ise haramdır
Cevhere isimli fetva kitabından yaptığı bir nakilde ise, kadınlar icin de, erkekler icin de demirden, tunctan, bakırdan ve kurşundan yapılmış yuzuklerin caiz olmayıp tahrimen mekruh olduğunu zikreder Esas metinde ise, gumuşun haricindeki butun madenlerden yapılan yuzukleri takmanın haram olduğu ifade edilmektedir6
Gumuşten yapılan yuzuğu takmak mubah, aynı zamanda sunnettir Bu hususta Enes bin Malikten gelen rivayet şoyledir:
Resulullahın (asm) muhur yuzuğu gumuşten idi Bu yuzuğun kaşı da Habeşi (akik taşı) idi7
Yukarıda mealini zikrettiğimiz hadisi şeriflerden hukum cıkaran butun mezhep imamlarına gore, erkeklerin başta yuzuk olmak uzere altından yapılmış sus eşyalarını takınmaları da caiz değildir
Altın ve gumuşten yapılmış kaplardan birşey yeyip icmek hem erkekler icin, hem de kadınlar icin caiz değildir Bunun hikmeti de bir hadisi şerifte şoyle beyan edilir:
Altın ve gumuş kaptan su icmeyin İbrişim ve ipeği de giymeyin cunku bunlar dunyada onların (kafirlerin), ahirette, kıyamet gununde ise sizindir8
Hadiste de ifade edildiği gibi, altın ve gumuş kaplar, Cennet nimetlerinden sayılmakta, muminlerin dunyada iken onları fani bir surette kullanmaları istenmektedir Fakat altın ve gumuşten yapılmış kap ve sus eşyalarını evde bulundurmanın bir mahzuru bulunmamaktadır
Altından yapılmış bir yuzuk takan kimsenin gunah ve mesuliyeti sadece kendisinedir O gunah bir başkasına sirayet etmez Mesela parmağında altın yuzuk bulunan bir kimsenin aynı safta namaz kılması, yanında bulunan kimselerin namazına zarar vermez Zaten altın yuzuk takmak, takan kimsenin namazına da bir eksiklik getirmez Sadece o yuzuğu takmakla bir haram işlemiş olur, ibadeti batıl olmaz
Bununla beraber, parmağında altın yuzuk bulunan birisine, bir haram işlediği icin yan gozle bakmak da doğru değildir Bize duşen, munasip bir zamanını ve yerini bulunca onu takmanın caiz olmadığını hatırlatmaktır
Resulullah efendimiz gumuş yuzuk kullanır ve yuzuğunu sağ eline takardı Sol eline de taktığı gorulmuştur Sağ ele de, sol ele de takmak caizdir Kucuk parmağa veya yanındaki parmağa takılır Uzerinde yazı bulunan yuzuğu, helaya girerken, sol elden sağ ele gecirmek iyi olur Numan bin Beşirin parmağındaki altın yuzuğu goren Resulullah efendimiz, (Cennete girmeden once, nicin cennet ziynetini kullandın?) buyurdu Demir yuzuk kullanmaya başladı Bunu gorunce, (Nicin Cehennem eşyası taşıyorsun?) buyurdu Bunu da cıkardı Bronz yuzuk taktı Bunu gorunce, (Nicin sende put kokusu duyuyorum?) buyurdu Nasıl yuzuk kullanayım, ya Resulallah dedi (Gumuş yuzuk takabilirsin Ağırlığı da bir miskali 48 gramı gecmesin ve sağ eline tak!) buyurdu (Mevahibi ledunniyye)
Birtakım giyim ve sus eşyaları vardır ki, bazı hikmet ve sebeplerden dolayı kullanılmaları ve giyilmeleri erkekler icin caiz gorulmemiştir
Fakat yaradılışları icabı ziyneti ve susu seven kadınlar icin helaldir Bunlardan birisi ipekten yapılmış giyim eşyaları, diğeri de altındır
Bu husustaki hadisi şerif gayet acıktır Hazreti Alinin rivayetine gore, bir defasında Peygamberimiz (asm) ipek bir kumaşı sol eline, bir parca altını da sağ eline aldı Sonra bunları elleriyle yukarı kaldırdı, orada bulunanlara gosterdi ve şoyle buyurdu:
Şu iki şey ummetimin erkeklerine haram, kadınlarına helaldir1
Peygamberimiz, yasaklanan ve haram kılınan bazı şeyleri insanlara anlatmak, onları, alışageldikleri ve uzun muddet kullandıkları doğru olmayan şeylerden vazgecirmek icin farklı metodlar tatbik eder, muhatabın anlayış ve kavrayış seviyesine gore muamele ederdi Sahabiler de Peygamberimizin kesin kararı karşısında hic itiraz etmez, buyuk bir teslimiyet icinde kabul ederlerdi Peygamberimiz, devlet başkanları, kabile reisleri gibi yuksek seviyedeki kimselere islam ve iman hakikatlerini anlattığı gibi, butun hayatı colde gecmiş olan bedevilerle de muhatap olur, onlarda gorduğu eksikleri duzeltmeye calışırdı
Abdullah bin Abbasın rivayetine gore Resuli Ekrem Efendimiz (asm) bir zatın elinde altından bir yuzuk gordu ve onu parmağından cıkardı, attı Daha sonra şoyle buyurdu:
Sizden biriniz ateşten bir kor alıyor da, onu eline koyuyor
Resulullah (asm) gittikten sonra orada bulunanlar yuzuk sahibine, Yuzuğunu yerden al da onunla faydalanırsın dediler Fakat o zat, Hayır, vallahi onu ebediyyen almam cunku onu Resulullah (asm) attı dedi2
Bu hadisede iki husus dikkati cekmektedir Birisi, Peygamberimiz yasaklamış olduğu ve dinen haram sayılan altın yuzuk gibi birşeyi Sahabisinin parmağında gormuş, munker sayılan bu durumu def etmek ve onun hicbir şekilde kullanılmamasını anlatmak istemişti Onu eliyle men etmeye gucu yettiği ve muhatabın da kırılmayacağını tahmin ettiği icin, bizzat kendi eliyle yuzuğu cıkarıp atmıştır Bu davranışıyla ayrıca erkeklerin altından yapılmış zinet eşyasını kullanmasının kesinlikle yasak olduğunu orada hazır bulunanlara anlatmış oluyordu
O zatın yerdeki yuzuğu almamasının sebebi ise, hem Resulullaha olan hurmetinin bir ifadesiydi, hem de fakir bir Muslumanın onu alıp istifade etmesini temin duşuncesiydi Nitekim daha sonra fakir bir Sahabi onu almış ve bir ihtiyacı icin kullanmıştı
Bu mevzuda bazı hadislerin mealleri de şoyledir:
Eşas İbn Suleymin bir rivayetine gore Resulullah bizleri altın yuzuk, yahut altın halka takınmaktan nehyetti3
Hz Abdullahın rivayeti de şoyledir:
Resulullah evvela altından bir muhur yuzuk yaptırdı Bunu takındığı zaman yazılı kaşını avucunun icine alırdı Peygamberin elinde yuzuk goren herkes kuyumculara koşarak bir altın yuzuk yaptırıp parmaklarına taktılar Kısa bir muddet sonra Resulullah minber uzerine oturdu ve elindeki yuzuğu cıkardı Muteakiben, Ben bu muhur yuzuğu takınıyorum Yazılı kaşını da ic tarafta tutuyorum buyurdu ve bu yuzuğu elinden attı Sonra da, Vallahi bu altından muhur yuzuğu ebediyyen takınmam buyurdu Bunun uzerine parmaklarına altın yuzuk takmış olan Sahabiler de kendi yuzuklerini cıkarıp attılar4
Bu mesele hakkında uc hadisi verdikten sonar, değişik şekilde rivayet edilen hadisleri burada zikretmeye, aynı mealde oldukları icin, ihtiyac duymuyoruz
İslamiyetin haram kıldığı meselelerde şuphesiz, bircok hikmetler vardır Ancak haramlığın hikmet ciheti, illet yerine gecmez Yani birşeyin haram kılınışında asıl sebep, Allahın onu yasaklamış olmasıdır Yasaklanış hikmetleri icin, Allah yasakladığı icin o haramdan sakınmamız gerekir Hikmetlerin araştırılması bu temel prensibin anlaşılmasından sonra gelmelidir Bu cercevede, altın yuzuğun erkeklere haram oluşunun bir hikmeti şu olabilir:
Altın ticari bir madendir Piyasada tedavulde olan en muhim bir maldır Eğer altın yuzuk takmakta bir beis olmayıp sunnet olsaydı, bugun hemen hemen her Musluman erkek takmaya gayret gosterecekti Bu da iktisadi hayatın onemli bir parcası olan altının buyuk bir kısmının tedavulden kalkıp faydasız olarak insanların parmağında atıl kalmasını netice verecek ki, iktisadi hayata menfi yonde tesir edecekti Nitekim Peygamberimizin bizzat altın yuzuğu parmağından cıkararak atması, iktisadi yonden musbet gelişmeleri netice vermiştir
Ayrıca, altın kadına ait sus eşyası olduğundan, erkeğin şahsiyeti uzerinde menfi tesiri duşunulebilir Nasıl ki kadının erkek elbisesi giymesiyle kadınlık şahsiyetinde menfi değişmeler oluyorsa, erkeğin de kadınlara ait kıyafet ve sus eşyalarını giyip takmasıyla da erkeklik şahsiyetinde menfi tesir bıraktığı psikolojik bir gercektir
Altın dışındaki birtakım madenlerden yapılan yuzuğu de aynı şekilde erkek ve kadının takınması caiz değildir Demir, bakır ve tunc gibi madenler bu kabildendir Bu mevzuda bazı hadisler zikredilmektedir Abdullah İbni Beridden rivayet edildiğine gore, Sahabilerden bir zat Resulullaha geldi Elinde tunctan bir yuzuk vardı Resulullah ona hitaben, Ne oluyor, sende putların kokusunu seziyorum buyurdu Bunun uzerine o zat elindeki yuzuğu attı Sonra parmağında demirden bir yuzuk olduğu halde geldi Peygamberimiz, Ne oluyor, senin uzerinde Cehennem ehlinin zinetini goruyorum buyurunca, o zat parmağındaki yuzuğu fırlattı Bunun uzerine o zat, Ya Resulallah, nasıl bir yuzuk takayım? diye sordu ve Peygamberimiz de gumuşten bir yuzuk tak, bu da miskali (yaklaşık 3,5 gramı) gecmesin buyurdu5
İbni abidin ReddulMuhtar isimli eserinde bu hadisi zikrettikten sonra şoyle der:
Gumuşten yapılmış yuzuk takmak helal; altın, demir ve tunccan yapılmış olan yuzuğu takmak ise haramdır
Cevhere isimli fetva kitabından yaptığı bir nakilde ise, kadınlar icin de, erkekler icin de demirden, tunctan, bakırdan ve kurşundan yapılmış yuzuklerin caiz olmayıp tahrimen mekruh olduğunu zikreder Esas metinde ise, gumuşun haricindeki butun madenlerden yapılan yuzukleri takmanın haram olduğu ifade edilmektedir6
Gumuşten yapılan yuzuğu takmak mubah, aynı zamanda sunnettir Bu hususta Enes bin Malikten gelen rivayet şoyledir:
Resulullahın (asm) muhur yuzuğu gumuşten idi Bu yuzuğun kaşı da Habeşi (akik taşı) idi7
Yukarıda mealini zikrettiğimiz hadisi şeriflerden hukum cıkaran butun mezhep imamlarına gore, erkeklerin başta yuzuk olmak uzere altından yapılmış sus eşyalarını takınmaları da caiz değildir
Altın ve gumuşten yapılmış kaplardan birşey yeyip icmek hem erkekler icin, hem de kadınlar icin caiz değildir Bunun hikmeti de bir hadisi şerifte şoyle beyan edilir:
Altın ve gumuş kaptan su icmeyin İbrişim ve ipeği de giymeyin cunku bunlar dunyada onların (kafirlerin), ahirette, kıyamet gununde ise sizindir8
Hadiste de ifade edildiği gibi, altın ve gumuş kaplar, Cennet nimetlerinden sayılmakta, muminlerin dunyada iken onları fani bir surette kullanmaları istenmektedir Fakat altın ve gumuşten yapılmış kap ve sus eşyalarını evde bulundurmanın bir mahzuru bulunmamaktadır
Altından yapılmış bir yuzuk takan kimsenin gunah ve mesuliyeti sadece kendisinedir O gunah bir başkasına sirayet etmez Mesela parmağında altın yuzuk bulunan bir kimsenin aynı safta namaz kılması, yanında bulunan kimselerin namazına zarar vermez Zaten altın yuzuk takmak, takan kimsenin namazına da bir eksiklik getirmez Sadece o yuzuğu takmakla bir haram işlemiş olur, ibadeti batıl olmaz
Bununla beraber, parmağında altın yuzuk bulunan birisine, bir haram işlediği icin yan gozle bakmak da doğru değildir Bize duşen, munasip bir zamanını ve yerini bulunca onu takmanın caiz olmadığını hatırlatmaktır
Resulullah efendimiz gumuş yuzuk kullanır ve yuzuğunu sağ eline takardı Sol eline de taktığı gorulmuştur Sağ ele de, sol ele de takmak caizdir Kucuk parmağa veya yanındaki parmağa takılır Uzerinde yazı bulunan yuzuğu, helaya girerken, sol elden sağ ele gecirmek iyi olur Numan bin Beşirin parmağındaki altın yuzuğu goren Resulullah efendimiz, (Cennete girmeden once, nicin cennet ziynetini kullandın?) buyurdu Demir yuzuk kullanmaya başladı Bunu gorunce, (Nicin Cehennem eşyası taşıyorsun?) buyurdu Bunu da cıkardı Bronz yuzuk taktı Bunu gorunce, (Nicin sende put kokusu duyuyorum?) buyurdu Nasıl yuzuk kullanayım, ya Resulallah dedi (Gumuş yuzuk takabilirsin Ağırlığı da bir miskali 48 gramı gecmesin ve sağ eline tak!) buyurdu (Mevahibi ledunniyye)
