ISPARTA"LI 9. Cumhurbaşkanı
Türkiye Cumhuriyeti 9. Cumhurbaşkanı
Süleyman Demirel, 1 Kasım 1924 yılında, Isparta şehir merkezine uzak olan İslamköy’de gösterişsiz köylü bir aileye mensup olarak doğdu.
1949 yılında, Istanbul Teknik Üniversitesi mühendislikten mezun oldu ve aynı yıl Ankara’da Elektrik İşleri Etüd İdaresi’ne katıldı. Aynı zamanda da, Amerika Birleşik Devletleri'nde sulama, elektrik teknolojileri ve baraj inşaatı doktorası yaptı (1949 – 1951).
1952’den 1954’e kadar mühendis sıfatı ile farklı hidro-elektrik projelerinin (ülkenin güneyinde, Seyhan üzerinde yapılan baraj) inşaatında bulundu. 1954 yılında, Türkiye Barajlar Dairesi’ne başkan olarak atandı (1954–1955). Demirel aynı zamanda bazı özel şirketler, A.B.D. hükümeti devlet daireleri; Kırsal Elekriklendirme İdaresi ve Tennessee Vadisi İdarelerinde (Eisenhower Elektrik Santralı) araştırma görevlisi olarak çalışmalar yaptı.
Ülkeye dönünce, Devlet Su İşlerinde Genel Müdür olarak görev aldı (1955 – 1960). Ayrıca, Ankara Orta Doğu Teknik Üniversitesinde Hidrolik Mühendislik dersleri verdi (1960–1964).
Süleyman Demirel siyasi kariyerine, 60’lı yılların başında sağ-kanat partilerinden Adalet Partisi üyeliği ve partinin 2. Büyük Kongresinde Genel Başkan seçilmesi (28 Kasım 1964) ile başlamış oldu. Demirel, partideki bu konumunu 1980’e kadar sürdürdü.
1965 Şubat ve Ekim ayları arasında, Demirel Başbakan seçildi. 10 Ekim 1965’deki genel seçimlerde, partisi, oyların %53’ünü aldı ve hemen ardından Başbakan seçilerek çoğunluk hükümeti kurdu (1965 – 1969). Böylece, Demirel 39 yaşında Türkiye’nin gelmiş geçmiş en genç Başbakanı olmuş oldu.
Demirel, Başbakanlık görevini farklı zamanlarda tekrar üstlendi: 1969 – 1971 (12 Mart 1971 askeri muhtırası üzerine ayrıldı); 1975 – Haziran 1977; Temmuz - Aralık 1977; 1979 – 1980; 1991 – 1993.
12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından generaller, Demirel’i resmi görevinden uzaklaştırarak 10 yıl sürecek olan bir siyasi yasaklı konumuna getirmişti ama 1983 yılında Doğru Yol Partisi’nin kurulması, 1986 yılında bir ulusal kampanya ve bir yıl sonra gidilen siyasi yasakların kaldırıldığı halk oylamasının (6 Eylül 1987) başlatıcısı oldu. Süleyman Demirel, gelişen olaylardan sonra 24 Eylül 1987 parti olağanüstü kongresinde Doğru Yol Partisi Genel Başkanlığı'na seçildi ve 29 Kasım 1987 Genel Seçimleri sonrası tekrar Millet Meclisi'ne girmiş oldu.
20 Ekim 1991 genel seçimlerinin sonrasında Demirel, Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) ile koalisyona giderek yedinci kez başbakan oldu.
Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın vefatı üzerine, Demirel 16 Mayıs 1993'te Turkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı’na atandı.
Kendisi gibi bir milliyetçi olmasına rağmen Demirel, o dönemin Başbakanı Bülent Ecevit’e karşı ciddi bir siyasi rakip olarak görülürdü. Batı’da Demirel Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne ve NATO’ya katılımının taraftarlarındandı. Son zamanlarda, Başbakanın Irak ile olan büyükelçilik seviyesinde ilişkilerini tekrarlamasını engelleyerek, Türkiye’nin Yugoslavya’ya karşı olan NATO hava saldırılarına katılmasına ikna etti. Demirel'in ayrıca, Türkiye’nin bölgesel güç olduğu konusunda açık görüşleri vardı. Sovyetler Birliği dağıldığında, Demirel "Türkiye’nin Büyük Çin Seddi’nden Adriyatik’e kadar uzanan Türkçe konuşan dünyaya rota çizmesi gerektiği" konusunda bildiri vermiştir. Ayrıca, Demirel Kıbrıs ve Kürt sorunları konusunda da eşit şekilde ödün vermez tutum sergilemiştir.
Hidrolik üzerine uzmanlaşmış bir mühendis olarak Demirel, Türkiye’nin en büyük üstyapısal projesi üzerine kapsamlı yatırımlarda bulundu. Özellikle de Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) üzerindeki kararlılığı kendisine "Barajlar Kralı" övgüsünü kazandırdı.
Demirel dindar bir müslüman olmasına rağmen, siyasette laikti. Türkiye’yi kendi geleneksel köklerinden koparmayarak ekonomik modernleşmeye yöneltiyordu.
Bülent Ecevit Hükümeti’nin hazırladığı Süleyman Demirel’in ikinci defa Cumhurbaşkanı şeçilmesi için verilen hukuksal reform taslağı, 5 Nisan 2000 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde reddedildi. Süleyman Demirel’in yerine İsmail Cem’in en güçlü aday olarak görülmesine rağmen, Türkiye Büyük Millet Meclisi 5 Mayıs'ta 3. tur oylama sonucunda, Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer’i, 16 Mayıs 2000’de göreve başlamak üzere tek 7 yıllık dönem için onun yerine yeni Cumhurbaşkanı seçti.
Türkiye Cumhuriyeti 9. Cumhurbaşkanı
Süleyman Demirel, 1 Kasım 1924 yılında, Isparta şehir merkezine uzak olan İslamköy’de gösterişsiz köylü bir aileye mensup olarak doğdu.
1949 yılında, Istanbul Teknik Üniversitesi mühendislikten mezun oldu ve aynı yıl Ankara’da Elektrik İşleri Etüd İdaresi’ne katıldı. Aynı zamanda da, Amerika Birleşik Devletleri'nde sulama, elektrik teknolojileri ve baraj inşaatı doktorası yaptı (1949 – 1951).
1952’den 1954’e kadar mühendis sıfatı ile farklı hidro-elektrik projelerinin (ülkenin güneyinde, Seyhan üzerinde yapılan baraj) inşaatında bulundu. 1954 yılında, Türkiye Barajlar Dairesi’ne başkan olarak atandı (1954–1955). Demirel aynı zamanda bazı özel şirketler, A.B.D. hükümeti devlet daireleri; Kırsal Elekriklendirme İdaresi ve Tennessee Vadisi İdarelerinde (Eisenhower Elektrik Santralı) araştırma görevlisi olarak çalışmalar yaptı.
Ülkeye dönünce, Devlet Su İşlerinde Genel Müdür olarak görev aldı (1955 – 1960). Ayrıca, Ankara Orta Doğu Teknik Üniversitesinde Hidrolik Mühendislik dersleri verdi (1960–1964).
Süleyman Demirel siyasi kariyerine, 60’lı yılların başında sağ-kanat partilerinden Adalet Partisi üyeliği ve partinin 2. Büyük Kongresinde Genel Başkan seçilmesi (28 Kasım 1964) ile başlamış oldu. Demirel, partideki bu konumunu 1980’e kadar sürdürdü.
1965 Şubat ve Ekim ayları arasında, Demirel Başbakan seçildi. 10 Ekim 1965’deki genel seçimlerde, partisi, oyların %53’ünü aldı ve hemen ardından Başbakan seçilerek çoğunluk hükümeti kurdu (1965 – 1969). Böylece, Demirel 39 yaşında Türkiye’nin gelmiş geçmiş en genç Başbakanı olmuş oldu.
Demirel, Başbakanlık görevini farklı zamanlarda tekrar üstlendi: 1969 – 1971 (12 Mart 1971 askeri muhtırası üzerine ayrıldı); 1975 – Haziran 1977; Temmuz - Aralık 1977; 1979 – 1980; 1991 – 1993.
12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından generaller, Demirel’i resmi görevinden uzaklaştırarak 10 yıl sürecek olan bir siyasi yasaklı konumuna getirmişti ama 1983 yılında Doğru Yol Partisi’nin kurulması, 1986 yılında bir ulusal kampanya ve bir yıl sonra gidilen siyasi yasakların kaldırıldığı halk oylamasının (6 Eylül 1987) başlatıcısı oldu. Süleyman Demirel, gelişen olaylardan sonra 24 Eylül 1987 parti olağanüstü kongresinde Doğru Yol Partisi Genel Başkanlığı'na seçildi ve 29 Kasım 1987 Genel Seçimleri sonrası tekrar Millet Meclisi'ne girmiş oldu.
20 Ekim 1991 genel seçimlerinin sonrasında Demirel, Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) ile koalisyona giderek yedinci kez başbakan oldu.
Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın vefatı üzerine, Demirel 16 Mayıs 1993'te Turkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı’na atandı.
Kendisi gibi bir milliyetçi olmasına rağmen Demirel, o dönemin Başbakanı Bülent Ecevit’e karşı ciddi bir siyasi rakip olarak görülürdü. Batı’da Demirel Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne ve NATO’ya katılımının taraftarlarındandı. Son zamanlarda, Başbakanın Irak ile olan büyükelçilik seviyesinde ilişkilerini tekrarlamasını engelleyerek, Türkiye’nin Yugoslavya’ya karşı olan NATO hava saldırılarına katılmasına ikna etti. Demirel'in ayrıca, Türkiye’nin bölgesel güç olduğu konusunda açık görüşleri vardı. Sovyetler Birliği dağıldığında, Demirel "Türkiye’nin Büyük Çin Seddi’nden Adriyatik’e kadar uzanan Türkçe konuşan dünyaya rota çizmesi gerektiği" konusunda bildiri vermiştir. Ayrıca, Demirel Kıbrıs ve Kürt sorunları konusunda da eşit şekilde ödün vermez tutum sergilemiştir.
Hidrolik üzerine uzmanlaşmış bir mühendis olarak Demirel, Türkiye’nin en büyük üstyapısal projesi üzerine kapsamlı yatırımlarda bulundu. Özellikle de Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) üzerindeki kararlılığı kendisine "Barajlar Kralı" övgüsünü kazandırdı.
Demirel dindar bir müslüman olmasına rağmen, siyasette laikti. Türkiye’yi kendi geleneksel köklerinden koparmayarak ekonomik modernleşmeye yöneltiyordu.
Bülent Ecevit Hükümeti’nin hazırladığı Süleyman Demirel’in ikinci defa Cumhurbaşkanı şeçilmesi için verilen hukuksal reform taslağı, 5 Nisan 2000 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde reddedildi. Süleyman Demirel’in yerine İsmail Cem’in en güçlü aday olarak görülmesine rağmen, Türkiye Büyük Millet Meclisi 5 Mayıs'ta 3. tur oylama sonucunda, Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer’i, 16 Mayıs 2000’de göreve başlamak üzere tek 7 yıllık dönem için onun yerine yeni Cumhurbaşkanı seçti.
