Kanamalarda ilkyardımilk yardım turnikeKanamalarda ilk yardım nasıl yapılırKanamalarda ve ilk yardım,kanama nedir
Kanın, normal olarak icinde bulunduğu kalp ve damarlardan dışarıya cıkmasına kanama denir
Nedeni ve yeri ne olursa olsun, durmayan ya da durdurulamayan her kanama, şok, hatta olume yol acar Kazalarda olumlerin onemli bolumu bir kanamadan kaynaklanır Kanama kontrolu bir ilkyardımcının en cok gereksinim duyacağı ve kullanacağı becerilerdendir
Kanamaları zedelenmiş damar ceşidine gore uce ayırabiliriz;
1 Kılcal damar kanamaları: Kılcal damarlar hucrelere ulaşan son damar uzantılarıdır Cok ince olup iclerinde cok az kan bulunduğu icin zedelenme, kesilmelerinde ancak sızıntı tarzında ve hafif bir kanama olur Bir kesi ya da darbe sonrası ortaya cıkabilir Hemen her zaman, dış mudahale olmasa bile, kendiliğinden sona erer Hayati tehlike yaratmaz
2 Toplardamar kanamaları: Toplardamarlar hucrelerden donen kanı kalbe taşıyan, duşuk basınclı kan akımı olan damarlardır Cilde yakın, yuzeysel toplardamarlar kol ve bacak, el, ayak sırtında rahatca secilebilir Toplardamar kesileriyle olan kanamalarda koyu renkli, taşma tarzında kan kacışı gorulur Coğu kez doğrudan baskı uygulayarak kontrol altına alınabilir Genellikle yaşamı tehlikeye sokmaz
3 Atardamar kanamaları: Atardamarlar kalbimizden yuksek basıncla pompalanan kanı hucrelere ileten, toplardamarların tersine kol ve bacakta derinde yol alan damarlardır Atardamardan olan kanamalarda, acık renkli kanın, yara ağzından kalp atımına uyumlu şekilde fışkırarak cıktığı izlenir Genellikle durdurulması daha zor olan, hayati tehlike yaratan kanamalardır
Kanamaları konumu ve yonune gore de uce ayırmak mumkundur
Kanın kacışının gozle izlenebildiği kanamaya dış kanama adı verilir İc organlara ait damarlar, ya da vucut icinde kafagoğuskarın boşluklarında yerleşik damarların, bir darbe ya da kesici delici bir aletle parcalanmasıyla ortaya cıkan kan kacışı dışardan gorulmez Bunlar, ic kanama olarak adlandırılır Kanayan damarın vucudun ic organlarında olduğu kanamalar, doğal deliklerden dışarıya doğru kanama olarak adlandırılır
Kanamada ilkyardımcının amacı, once damardan kan kacışını onlemek, sonra da, kan hacmi azaldığı icin şoka karşı onlem almaktır
Kanamaya mudahalede en basit, risksiz, malzeme gerektirmeyecek yontemden daha etkili, ancak uygulaması daha zor, riskler taşıyan yonteme doğru bir sıra izlenir Değişik yontemlerle damarı sıkıştıran, icinden kan gecmesi ve dışarıya kacmasını onleyen ilkyardımcı, damardan kan kacışını onleyen sağlam pıhtı oluşuna kadar uygulamasını surdurmelidir
Kanamayı durdurmak icin kullanılan ilkyardım yontemleri sırayla;
1 Kanayan yer uzerine doğrudan baskı yapmak,
2 Kanayan damarın kalpten geliş yolu uzerindeki ozel noktalara baskı yapmak,
3 İlk iki yontemle kontrol edilemeyen ozel durumlarda, turnikeboğucu sargı yapmaktır
Ufak bir keside, kesi yerinin su ve sabunla yıkanıp uzerine birkac dakika bastırılması yeterli olacaktır Uzeri bir yara bandı ile kapatılabilir
Daha buyuk bir yaralanmada, yara bezi uzerinden avuc ya da parmaklarla yapılacak baskı ile kanama durdurulduktan sonra, yeniden acılmayı onlemek icin rulo, ya da, bohca haline getirilecek yara bezleri ile, uzerine sıkı bandaj yapılması uygun olur Kanamalı kişinin sakinleştirilmesi ve kanayan kol ya da bacağın yukarıya kaldırılması, kanamanın durmasını kolaylaştıracaktır Kanla ıslanan bandaj sokulmez, ustten yenilenir
Doğrudan baskı ile kontrol edilmeyen kanamalarda, ilkyardımcı kanamanın yerine uygun bir noktadan, baş parmağı ya da yumruğu ile baskı yaparak, kanı getiren atardamarı sıkıştırır Ancak uygun baskı noktaları bu konuda beceri eğitimi almadan kullanılmamalıdır
Organ kopması birden fazla atardamar kanamasına yanı anda baskı uygulayamayacak tek ilkyardımcı olması, kazazedenin yanından ayrılma zorunluluğu, ilkyardımcının uzun surecek yol boyunca baskı yapacak gucu olmaması durumunda, son care olarak, boğucu sargıturnike uygulanır Uygulama omuzdirsek ya da dizkalca arasındaki tek kemikli bolgeye yapılır Kan dolaşımının tam olarak kesilmesi kalıcı doku hasarlarına neden olabileceği icin istenmeyen bir uygulamadır
Her yuz kanamalı olaydan doksanının yara yerine baskı yapılarak, geri kalan on olayın dokuzunun ozel noktalara baskı ile kontrol altına alınabileceği, turnikeboğucu sargının cok az başvurulacak yontemler olduğu unutulmamalıdır
Kanın, normal olarak icinde bulunduğu kalp ve damarlardan dışarıya cıkmasına kanama denir
Nedeni ve yeri ne olursa olsun, durmayan ya da durdurulamayan her kanama, şok, hatta olume yol acar Kazalarda olumlerin onemli bolumu bir kanamadan kaynaklanır Kanama kontrolu bir ilkyardımcının en cok gereksinim duyacağı ve kullanacağı becerilerdendir
Kanamaları zedelenmiş damar ceşidine gore uce ayırabiliriz;
1 Kılcal damar kanamaları: Kılcal damarlar hucrelere ulaşan son damar uzantılarıdır Cok ince olup iclerinde cok az kan bulunduğu icin zedelenme, kesilmelerinde ancak sızıntı tarzında ve hafif bir kanama olur Bir kesi ya da darbe sonrası ortaya cıkabilir Hemen her zaman, dış mudahale olmasa bile, kendiliğinden sona erer Hayati tehlike yaratmaz
2 Toplardamar kanamaları: Toplardamarlar hucrelerden donen kanı kalbe taşıyan, duşuk basınclı kan akımı olan damarlardır Cilde yakın, yuzeysel toplardamarlar kol ve bacak, el, ayak sırtında rahatca secilebilir Toplardamar kesileriyle olan kanamalarda koyu renkli, taşma tarzında kan kacışı gorulur Coğu kez doğrudan baskı uygulayarak kontrol altına alınabilir Genellikle yaşamı tehlikeye sokmaz
3 Atardamar kanamaları: Atardamarlar kalbimizden yuksek basıncla pompalanan kanı hucrelere ileten, toplardamarların tersine kol ve bacakta derinde yol alan damarlardır Atardamardan olan kanamalarda, acık renkli kanın, yara ağzından kalp atımına uyumlu şekilde fışkırarak cıktığı izlenir Genellikle durdurulması daha zor olan, hayati tehlike yaratan kanamalardır
Kanamaları konumu ve yonune gore de uce ayırmak mumkundur
Kanın kacışının gozle izlenebildiği kanamaya dış kanama adı verilir İc organlara ait damarlar, ya da vucut icinde kafagoğuskarın boşluklarında yerleşik damarların, bir darbe ya da kesici delici bir aletle parcalanmasıyla ortaya cıkan kan kacışı dışardan gorulmez Bunlar, ic kanama olarak adlandırılır Kanayan damarın vucudun ic organlarında olduğu kanamalar, doğal deliklerden dışarıya doğru kanama olarak adlandırılır
Kanamada ilkyardımcının amacı, once damardan kan kacışını onlemek, sonra da, kan hacmi azaldığı icin şoka karşı onlem almaktır
Kanamaya mudahalede en basit, risksiz, malzeme gerektirmeyecek yontemden daha etkili, ancak uygulaması daha zor, riskler taşıyan yonteme doğru bir sıra izlenir Değişik yontemlerle damarı sıkıştıran, icinden kan gecmesi ve dışarıya kacmasını onleyen ilkyardımcı, damardan kan kacışını onleyen sağlam pıhtı oluşuna kadar uygulamasını surdurmelidir
Kanamayı durdurmak icin kullanılan ilkyardım yontemleri sırayla;
1 Kanayan yer uzerine doğrudan baskı yapmak,
2 Kanayan damarın kalpten geliş yolu uzerindeki ozel noktalara baskı yapmak,
3 İlk iki yontemle kontrol edilemeyen ozel durumlarda, turnikeboğucu sargı yapmaktır
Ufak bir keside, kesi yerinin su ve sabunla yıkanıp uzerine birkac dakika bastırılması yeterli olacaktır Uzeri bir yara bandı ile kapatılabilir
Daha buyuk bir yaralanmada, yara bezi uzerinden avuc ya da parmaklarla yapılacak baskı ile kanama durdurulduktan sonra, yeniden acılmayı onlemek icin rulo, ya da, bohca haline getirilecek yara bezleri ile, uzerine sıkı bandaj yapılması uygun olur Kanamalı kişinin sakinleştirilmesi ve kanayan kol ya da bacağın yukarıya kaldırılması, kanamanın durmasını kolaylaştıracaktır Kanla ıslanan bandaj sokulmez, ustten yenilenir
Doğrudan baskı ile kontrol edilmeyen kanamalarda, ilkyardımcı kanamanın yerine uygun bir noktadan, baş parmağı ya da yumruğu ile baskı yaparak, kanı getiren atardamarı sıkıştırır Ancak uygun baskı noktaları bu konuda beceri eğitimi almadan kullanılmamalıdır
Organ kopması birden fazla atardamar kanamasına yanı anda baskı uygulayamayacak tek ilkyardımcı olması, kazazedenin yanından ayrılma zorunluluğu, ilkyardımcının uzun surecek yol boyunca baskı yapacak gucu olmaması durumunda, son care olarak, boğucu sargıturnike uygulanır Uygulama omuzdirsek ya da dizkalca arasındaki tek kemikli bolgeye yapılır Kan dolaşımının tam olarak kesilmesi kalıcı doku hasarlarına neden olabileceği icin istenmeyen bir uygulamadır
Her yuz kanamalı olaydan doksanının yara yerine baskı yapılarak, geri kalan on olayın dokuzunun ozel noktalara baskı ile kontrol altına alınabileceği, turnikeboğucu sargının cok az başvurulacak yontemler olduğu unutulmamalıdır