Lityum preparatları nelerdir,
Lityum dozu nasıl saptanır,
Ne kadar sure lityum kullanmak gerekir,
Lityumun yan etkileri nelerdir,
Lityum başka ilaclarla birlikte alınırsa neler olabilir,
Lityum karbonat ilacı, mani ve iki uclu mizac bozukluğu tedavisi icin 1950'lerden once uretilmiştir Guclu mizac duzenleyici etkiye sahiptir ve guvenli bir şekilde kullanılabilir Yatıştırıcı değildir Yukselme ya da alcalma şeklindeki mizac aşırılığını onler Lityumun asıl faydası, bir atağı onlemede ve bir atak başladıktan sonra tedavi etmede gorulur Lityum, duzenli olarak alındığında manik ve depresif ataklar daha az sıklıkta ve daha az şiddetde gorulur Tekrarlayıcı manikdepresif (iki uclu) bireyler ve tekrarlayıcı depresyon (tek uclu) hastalığın bazı formları, sıklıkla lityum ile tedavi edilebilmektedir Duzenli ve uygun dozda alındığında, yatıştırıcı ya da zihinsel fonksiyonlar uzerinde başka etkileri yoktur
İlk kez lityum kullanmaya başlamadan once hangi tıbbi testleri yapmak gereklidir?
Tıbbi bir değerlendirme hastalığın hikayesi, fizik muayene, kan ve idrarın basit laboratuar incelemelerini icerir Lityum tuzu, bobrekler yoluyla neredeyse tamamen vucuttan atıldığı icin, lityum tedavisi başlamadan once ve başladıktan sonra da duzenli aralıklarla bobrek fonksiyon testleri yapılmalıdır Tiroid fonksiyon testleri de tavsiye edilir Cunku lityum, nadiren hipertrofi (zararsız ve tedavi edilebilir tiroid bezi buyumesi) ya da tiroid fonksiyonlarında orta derecede duşmeye (hipotiroidizm) neden olabilir Tiroid hormonlarının kan seviyelerinin olculduğu kan testleri, genellikle duzenli aralıklarla yapılır
Bu nedenle uzun sureli lityum tedavisi sırasında, aşırı idrara cıkma ya da benzeri idrar ile ilgili yakınmalar olduğunda rutin aralıklarla yapılmakta olan bobrek fonksiyon testlerinin tekrarlanmasında fayda vardır Aynı şekilde Lityum tedavisi surdurulmekteyken kişide gunluk rutin işlere harcanan zamanda artma, genel hareketlerde yavaşlama, yorgunluk, halsizlik hissi vb gibi yakınmalar eklendiğinde hemen klinisyene başvurulmalıdır Bu tur yakınmalar bir depresyon atağının başlangıc belirtileri olabileceği gibi, Lityumun tiroid bezi uzerindeki etkisi nedeniyle olan tiroid hormon azlığına, yani hipotiroidizm denilen gecici rahatsızlığa bağlı da olabilir Bu durumda tiroid fonksiyon testlerinin tekrarlanması uygun olacaktır
Lityum dozu nasıl saptanır?
Kanda lityum seviyesini olcen basit, ucuz testler vardır Oyle ki, her hasta icin doğru doz tam olarak saptanabilir Başlangıcta, lityum seviyesi her birkac gunde bir kontrol edilir (en son akşam dozundan yaklaşık 12 saat sonra kan orneği alınır) Uygun kan lityum seviyesine ulaşıldığında, lityum seviyeleri aylık olarak ya da daha az sıklıkla olculur Kan testi yapılacak gunlerde test sonrasına kadar lityum alınmaz Yani en son akşam alınmış olan Lityum ilacından 12 saat sonrası, sabah ac karnına ve yeni Lityum ilacını almadan kan verilmeli, sonrasında yemek yenip onerilen sabah Lityum ilacı alınmalıdır
Ne kadar sure lityum kullanmak gerekir?
Bir kişinin atak sonlandıktan sonra uzun sure tedavi altında kalıp kalmayacağı, bazı bireysel faktorlere bağlıdır Bu kararın verilmesi doktor, hasta ve aile arasında ilişki kurulmasını ve tartışılmasını gerektirir Bazı bireyler, uzun donem lityum tedavisine ihtiyac duymaz Eğer orta derecede hastalığı icin tedavi goren birisi ya da birkac yıl icinde tekrarlanma olasılığı olmayan birisi ise, uzamış ilac kullanımıyla gelen potansiyel risklere ve masrafa maruz kalacaksa gerekli değildir Ne yazık ki, bu daha uygun gruba girebilecek kişileri guvenli bir şekilde tahmin etmek nadiren mumkun olabilmektedir
Lityum dozu nasıl saptanır,
Ne kadar sure lityum kullanmak gerekir,
Lityumun yan etkileri nelerdir,
Lityum başka ilaclarla birlikte alınırsa neler olabilir,
Lityum karbonat ilacı, mani ve iki uclu mizac bozukluğu tedavisi icin 1950'lerden once uretilmiştir Guclu mizac duzenleyici etkiye sahiptir ve guvenli bir şekilde kullanılabilir Yatıştırıcı değildir Yukselme ya da alcalma şeklindeki mizac aşırılığını onler Lityumun asıl faydası, bir atağı onlemede ve bir atak başladıktan sonra tedavi etmede gorulur Lityum, duzenli olarak alındığında manik ve depresif ataklar daha az sıklıkta ve daha az şiddetde gorulur Tekrarlayıcı manikdepresif (iki uclu) bireyler ve tekrarlayıcı depresyon (tek uclu) hastalığın bazı formları, sıklıkla lityum ile tedavi edilebilmektedir Duzenli ve uygun dozda alındığında, yatıştırıcı ya da zihinsel fonksiyonlar uzerinde başka etkileri yoktur
İlk kez lityum kullanmaya başlamadan once hangi tıbbi testleri yapmak gereklidir?
Tıbbi bir değerlendirme hastalığın hikayesi, fizik muayene, kan ve idrarın basit laboratuar incelemelerini icerir Lityum tuzu, bobrekler yoluyla neredeyse tamamen vucuttan atıldığı icin, lityum tedavisi başlamadan once ve başladıktan sonra da duzenli aralıklarla bobrek fonksiyon testleri yapılmalıdır Tiroid fonksiyon testleri de tavsiye edilir Cunku lityum, nadiren hipertrofi (zararsız ve tedavi edilebilir tiroid bezi buyumesi) ya da tiroid fonksiyonlarında orta derecede duşmeye (hipotiroidizm) neden olabilir Tiroid hormonlarının kan seviyelerinin olculduğu kan testleri, genellikle duzenli aralıklarla yapılır
Bu nedenle uzun sureli lityum tedavisi sırasında, aşırı idrara cıkma ya da benzeri idrar ile ilgili yakınmalar olduğunda rutin aralıklarla yapılmakta olan bobrek fonksiyon testlerinin tekrarlanmasında fayda vardır Aynı şekilde Lityum tedavisi surdurulmekteyken kişide gunluk rutin işlere harcanan zamanda artma, genel hareketlerde yavaşlama, yorgunluk, halsizlik hissi vb gibi yakınmalar eklendiğinde hemen klinisyene başvurulmalıdır Bu tur yakınmalar bir depresyon atağının başlangıc belirtileri olabileceği gibi, Lityumun tiroid bezi uzerindeki etkisi nedeniyle olan tiroid hormon azlığına, yani hipotiroidizm denilen gecici rahatsızlığa bağlı da olabilir Bu durumda tiroid fonksiyon testlerinin tekrarlanması uygun olacaktır
Lityum dozu nasıl saptanır?
Kanda lityum seviyesini olcen basit, ucuz testler vardır Oyle ki, her hasta icin doğru doz tam olarak saptanabilir Başlangıcta, lityum seviyesi her birkac gunde bir kontrol edilir (en son akşam dozundan yaklaşık 12 saat sonra kan orneği alınır) Uygun kan lityum seviyesine ulaşıldığında, lityum seviyeleri aylık olarak ya da daha az sıklıkla olculur Kan testi yapılacak gunlerde test sonrasına kadar lityum alınmaz Yani en son akşam alınmış olan Lityum ilacından 12 saat sonrası, sabah ac karnına ve yeni Lityum ilacını almadan kan verilmeli, sonrasında yemek yenip onerilen sabah Lityum ilacı alınmalıdır
Ne kadar sure lityum kullanmak gerekir?
Bir kişinin atak sonlandıktan sonra uzun sure tedavi altında kalıp kalmayacağı, bazı bireysel faktorlere bağlıdır Bu kararın verilmesi doktor, hasta ve aile arasında ilişki kurulmasını ve tartışılmasını gerektirir Bazı bireyler, uzun donem lityum tedavisine ihtiyac duymaz Eğer orta derecede hastalığı icin tedavi goren birisi ya da birkac yıl icinde tekrarlanma olasılığı olmayan birisi ise, uzamış ilac kullanımıyla gelen potansiyel risklere ve masrafa maruz kalacaksa gerekli değildir Ne yazık ki, bu daha uygun gruba girebilecek kişileri guvenli bir şekilde tahmin etmek nadiren mumkun olabilmektedir