Kanda Yapılan Biyokimyasal Analizler
Kanda Yapılan Biyokimyasal Tetkikler
Kanda Yapılan Biyokimyasal Analizler ve Tetkikler
GLUKOZ:
Analiz Materyali: Serum
Alternatif Materyal: Plazma(Heparinli, EDTA'lı, NaF'lu)
Stabilitesi: Kan alındıktan sonra tam kan olarak bekletildiğinde, her saatte bir kan glukoz değeri 67 mgdl duşer Bu sebeple kan alındıktan sonra en kısa sure icinde serumuna ayrılması gerekmektedir Serum olarak oda ısısında yaklaşık 46 saat, buzdolabında 2448 saat stabil olarak kalır
Metod: Hekzokinaz
Analizi Etkileyen Olumsuz Faktorler: Hemolizli serum ornekleri ozellikle sonucları onemli oranda etkileyebilir Ayrıca lipemik ve ikterik serum ornekleri de tercih edilmemelidir Kan alınan gun en az 1214 saatlik aclık gerekmektedir
Normal değerler:
Erkek: 70105 mgdl Kadın: 70105 mgdl
Glukoz Duzeyinin Artmasına Yol Acan Bazı Sebepler:
DM ; Pituiter hastalıklar (Jigantizm, Akromegali) ; Dolaşımda adrenalin duzeyinin artması (Akut stres, Feokromasitoma, Dışarıdan adrenalin verilmesi, Ağır tirotoksikoz) ; Vitamin B1 eksikliği ; Glukagonoma ; Akut pankreatit ; Yaygın pankreas kanseri ; Periton diyalizi, hemodiyaliz ; İlaclar
Glukoz Duzeyinin Azalmasınına Yol Acan Bazı Sebepler:
Aclık hipoglisemisi ; İnsulinoma ; Endotoksik şok ; Kaşeksi ; Pankreas dışı malign tumorler ; Hipopituiterizm ; Glukagon eksikliği ; Katekolamin ; Adrenal yetersizliği ; Karaciğer hastalıkları (Siroz, Ağır hepatit, Karaciğer konjesyonu) ; İlaclar ; Ağır malnutrisyon ; Gebelik ; Enzim defektleri ; Alkol hipoglisemisi ; Yalancı hipoglisemi
URE :
Analiz Materyali: Serum
Alternatif Materyal: Plazma(EDTA'lı veya Sitratlı)
Stabilitesi: Oda ısısında yaklaşık 46 saat, buzdolabında 2448 saat
Metod: Ureaz
Analizi Etkileyen Olumsuz Faktorler: Hemolizli, lipemik, ikterik seru ornekleri tercih edilmemelidir Ayrıca, amonyum iceren anti koagulanların kullanıldığı tupler kullanılmamalıdır
Normal değerler:
Erkek: 1050 mgdl Kadın: 1050 mgdl
İnsan vucudunda nitrojen artıkları yuksek derecede eriyebilirliği olan ve toksik olmayan ure bileşiğine donuşturulmektedir Orta derecede aktif bir insan gunde 300 gr karbonhidrat, 100 gr protein ve 100 gr yağ aldığı zaman, yaklaşık 16,5 gr azot atar Azotun %95'i bobreklerden, %5'i ise dışkı ile atılır İnsanlarda azot atılımının en onemli yolu, karaciğerde urenin sentez kana gecmesi ve bobrekler tarafından temizlenmesidir Normal sağlıklı bir insanda, atılan azotun %8090'ını ure meydana getirir
Ure Duzeyinin Artmasına Yol Acan Bazı Sebepler:
• Bobrek fonksiyonlarının bozulması ;Prerenal yetmezlik: Konjestif kalp yetmezliği ; Su ve tuz kaybı(kusma, diare, diurez, terleme) ;Şok ;Postrenal yetmezlik: Uriner yol tıkanmaları ; Artan protein katabolizması: Gastrointestinal hemoraji ; Akut MI ; Stres ; Diyetle yuksek protein alınması
Urer Duzeyinin Azalmasına Yol Acan Bazı Sebepler:
• Karaciğer yetmezliği ; Bobrek yetmezliği oluşmamış nefrotik sendrom ; Kaşeksi ; Uygunsuz ADH sendromu ; Gebeliğin ileri donemleri ; Akromegali
KREATİNİN:
Analiz Materyali: Serum
Alternatif Materyal:
Stabilitesi: Oda ısısında yaklaşık 46 saat, buzdolabında 2448 saat
Metod: Jaffe metodu
Analizi Etkileyen Olumsuz Faktorler: Hemolizli ve ikterik serum ornekleri tercih edilmemelidir Ayrıca yuksek kan şekeri olan serum orneklerinde yalancı yuksek olcumlere sebep olunabilir
Normal değerler:
Erkek: 0,91,5 mgdl Kadın: 0,71,3 mgdl
Kreatinin, kreatin molekulunun anhidritidir Buyuk oranda kasda kreatin fosfatın, irreversibl enzimatik olmayan dehidratasyonu ile oluşur Kreatininin 24 saatlik idrarla atılımı kas kitlesi ile orantılıdır Kreatin molekulunden farklı olarak, kreatinin artık urunudur Kreatinin klirensi glomeruler filtrasyon oranının belirlenmesinde kabul edilen bir olcumdur
Kreatinin Duzeyinin Artmasına Yol Acan Bazı Sebepler:
• Akut ve kronik bobrek yetmezliği:
o Prerenal nedenler : Hipovolemi ; Hipotansiyon ; Ağır enfeksiyonlar
o Renal nedenler : Glomerulonefritler ; DIC ; Transplantasyon rejeksiyonu ; Nefrotoksisite ; İntertisyel nefritler ; Piyelonefritler ; Diabetik bobrek hastalığı ; Multisistem hastalıklar
o Postrenal nedenler : Tubuler obstruksiyon ; Ureter hasarı ; Ureter obstruksiyonu ; Uretrada taş
• İlaclar
• Nefrotik sendrom
• Karaciğer hastalıkları ile birlikte olan bobrek yetmezlikleri: Hepatosellur hastalıklar ; Tıkanma sarılığı ; Uzun suren hipotansiyon
• Metabolik hastalıklar: Orak hucreli anemi ; Karaciğer ve bobrek amiloid infiltrasyonu
• Akromegali ve jigantizm
• Kanserli hastalarda gelişen bobrek yetmezliği
• Bobrek tumorleri ve tumor invazyonları
AST (SGOT GLUTAMATOXALASETAT TRANSAMİNAZ):
Analiz Materyali: Serum
Alternatif Materyal: Plazma (Heparinli, EDTA'lı)
Stabilitesi: Oda ısısında yaklaşık 46 saat, buzdolabında 2448 saat
Metod: Enzimatik
Analizi Etkileyen Olumsuz Faktorler: Ozellikle hemolizli serum ornekleri yanlış yuksek olcumlere yol acar Ayrıca lipemik ve ikterik serum orneklerininde tercih edilmemesi gerekmektedir
Normal değerler:
Erkek: 1034 UL Kadın: 1031 UL
Amino asit ve karbonhidrat metabolizmasında rol oynayan intraselluler enzimlerdir Enzim kalp, karaciğer, iskelet kası, pankreas da bulunur
AST Duzeyinin Artmasına Yol Acan Bazı Sebepler:
Kalp hastalıklarına bağlı: Akut MI (yaklaşık ilk 4 saat icinde yukselmeye başlar) ; Kalp operasyonları ; Eksternal kalp masajından sonra ; Akut romatizmal kardit ; Anjiokardiografi ve kalp masajından sonra
Karaciğer hastalıklarına bağlı: Enfeksiyoz hepatit ; Karaciğerin malign infiltrasyonları ; Kolanjitis ; Aşırı alkol alınımı; EMN ; Karaciğere toksik olan madde ya da ilacların kullanımına bağlı olarak
Travmalara bağlı: İntra muskular enjeksiyonlar sonrası ; Lokal radyasyon hasarı ; Karbonmonoksit zehirlenmesi ; Arı sokması ; Kunt yaralanmalar ; Guneş carpmaları
Diğer nedenlere bağlı: Akut pankreatit ; Gut ; Dermatomiyozitis ; Pseudomuskular distrofi ; Astma krizi ; Proksismal miyoglobuliuri
AST Duzeyinin Azalmasına Yol Acan Bazı Sebepler: Bobrek yetmezliği ; Gebelik ; Piridoksin(B6) yetmezliği
ALT ( SGPT GLUTAMATPYRUVATTRANSAMİNAZ ):
Analiz Materyali: Serum
Alternatif Materyal: Plazma (Heparinli, EDTA'lı)
Stabilitesi: Oda ısısında yaklaşık 46 saat, buzdolabında 2448 saat
Metod: Enzimatik
Analizi Etkileyen Olumsuz Faktorler: Hemolizli, lipemik, ikterik serum ornekleri
Normal değerler:
Erkek: 943 UL Kadın: 936 UL
ALT enzimi, AST enzimine paralellik gosteren bir enzimdir Ancak substrat olarak pruvik asidi kullanmasıyla farklılık gosterir Karaciğer, bobrek, kalp, iskelet kası ve pankreas da bulunur
ALT Duzeyinin Artmasına Yol Acan Bazı Sebepler: Akut hepatitler ; Siroz ; EMN ; MI ; İlaclar ; AST duzeyini arttıran diğer nedenler genelde ALT duzeyini de arttırır
ALT Duzeyinin Azalmasına Yol Acan Bazı Sebepler: AST duzeyini azaltan nedenler ALT duzeyini de azaltır
ALKALEN FOSFATAZ:
Analiz Materyali: Serum
Alternatif Materyal: Plazma
Metod: Enzimatik, elektroforez
Normal Değerler:
Yetişkin: 3090 UL Cocuklarda(315 yaş arası): 90300 UL
Serum 2448 saat buzdolabında saklanabilirAncak serumun hemolizli olmamasına dikkat edilmelidir Alkalen fosfataz, laboratuvarda alkalen pH'da (910) optimum reaksiyon verir Vucuttaki alkalen fosfatazın buyuk bir kısmı osteoblastlar tarafından oluşturulur Barsaklarda, safra ve plasentada da bulunur Serum izoenzimlerin karışımı şeklindedir Cocuklarda normal kemik buyumesi nedeni ile yuksektir Gebeliğin 3 Trimasterinde yuksek olabilir
Alkalen fosfataz duzeyinde artmaya yol acan bazı patolojiler:
A İskelet sistemeni etkileyen hastalıklar:
1) Primer hiperparatiroidi: Paratiroidler cerrahi olarak cıkarıldıktan sonra, serum alkalen fosfatazdaki artış devam eder Kemik onarımı tamamlanana kadar, yavaş oarak normale doner2) Sekonder hiperparatiroidi 3) Kırığın iyileşmesi sırasında4) Paget hastalığı: Serum duzeyi hastalığın ilerlemesi ile yavaş olarak artar Osteojenik sarkom gelişirse hızlı bir artış gozlenir5) Osteomalazi: Erken donemde ve hipofosfatazlı nadir hastalar dışında alkalen fosfataz artmaktadır6) Ankilozan spondilitis7) Cushing sendromu8) Herediter hiperfosfatazemi9) Neoplastik hastalıklar: Osteojenik sarkoma ; Multiple myeloma; Kemik metastazları10)Gauher hastalığı
B Hepatobiliyer Hastalıklar:
1) Kolelitiyazis ile tıkanma2) Karaciğer apsesi3) Biliyer siroz4) Primer ya da metastatik karaciğer tumoru5) Viral hepatit6) Sarkoidozis7) Amiloidozis8) Alkolik hepatit9) Pankreatit10) Enfeksiyoz mononukleozis11) Kist hidatik12) CMV enfeksiyonu13) İlaclara bağlı karaciğer hastalığı
C Diğer nedenler:
1) Sepsis2) Bobrek yetmezliği3) DM4) Hipertiroidizm5) Losemiler6) Renal karsinoma7) Meme karsinomu ve metastazları8) Konjestif kalp yetmezliği9) Renal rikets10) İlaclar: Asetoheksamid, allopurinol, karbamazepim, sefaloridin, klorpropamid, furasemid, metildopa, oral kontraseptifler, fenotiyazin, tolazamid, tolbutamid gibi
Alkalen fosfataz duzeyinde azalmaya yol acan bazı patolojiler:
1) Hipotiroidi2) Herediter hipofosfatazemi: Serum kalsiyumu ve plazma inorganik fosforu normaldir Kemik ve serum alkalen fosfataz aktivitesi cok duşuktur3) Anemiler4) Akondroplazi: Cocuklarda, buyumedeki durma sonrasında, hızla yetişkinlerdeki duzeye duşer5) Kretenizm: Buyumedeki durma sonrasında, serum duzeyi hızla yetişkin duzeyine duşer6) Kwashiokor: Tedaviyi takiben iki haftada duşukluk artar, daha sonra normal duzeye yukselir7) C vitamani eksikllği8) Klofibrat tedavisi9) Kemeklerde radyoaktif maddelerin toplanması, osteoblastlarda yıkıma neden olduğundan serum alkalen fosfataz duzeyi duşebilir
ASİT FOSFATAZ:
Analiz Materyali: Serum
Metod: Enzimatik, biyokimya otoanalizorunde
Normal Değerler: 10 UL
Kanın alımında ozellikle hemolizli olmamasına dikkat edilmelidir Serum asit fosfatazı, laboratuvarda asit pH da (pH5) en iyi fonksiyon gosteren bir enzimdir Normal koşullarda, prostatda fazla miktarda bulunur Değişik izoenzimleri vardır İzoenzim 2 prostatd, izoenzimler 1 ve 4 serumda, izoenzimler 1 ve 3 doku hucrelerinde, dalakda, granulositlerde ve pankreada bulunur İzoenzimler eritrositlerde, plateletlerde, retikuloendotelyal hucrelerde ve bobreklerde bulunur
Asit fosfataz duzeyinde artmaya yol acan bazı patolojik durumlar:
I Prostatik asit fosfataz:1) Prostat kanseri: Serum duzeyi, tumorun cerrahi olarak cıkarılmasıyla, tumorun estrojen ile supresyonu ile ve her iki tedavi yolunun birlikte uygulanması ile duşer2) Prostat cerhasi sonrası3) Prostat enfarktı4) Uriner retansiyon5) Kateterizasyon6) Prostat masajından sonra: Vakaların %54'unde artar Buna karşılık, rektal tuşe, immunolojik yontemle saptanan prostatik asit fosfataz duzeyinde onemli bir değişiklik yapmaz
II Total asit fosfataz:1) Kemiği tutan malign tumorler (ozelikle meme ca)2) Gaucher hastalığı3) Hepatoselluler hastalıklar4) Kemiğin Paget hastalığı5) Retikuloendotelyal sistem hastalıkları6) Bobrek hastalıkları7) Tromboemboliler8) Ateşin yukseldiği durumlar9) Miyokard enfarktusunden sonra10)Hiperparatiroidi
Asit fosfatazın klinik olarak azaldığı durumlar onemli değildir
GGT (GAMAGLUTAMİLTRANSFERAZ):
Analiz Materyali: Serum
Alternatif Materyal: Plazma(Heparinli, EDTA'lı)
Stabilitesi: Oda ısısında yaklaşık 46 saat, buzdolabında 2448 saat
Metod: Szass
Analizi Etkileyen Olumsuz Faktorler: Hemolizli, lipemik, ikterik serum ornekleri
Normal değerler:
Erkek: 1143 mgdl Kadın: 937 mgdl
GGT, terminal glutamik asidi bir peptidden diğer peptide, ya da amino asitlere transfer eder GGT ozellikle bobrekler, pankreas, biliyer sistem, ince barsak, dalak, kalp ve beyinde bulunur Karaciğer hastalıklarının tanısında duyarlı bir testtir Alkolik karaciğer bozukluğunda once yukselir ve daha spesifiktir
GGT Duzeyinin Artmasına Yol Acan Bazı Sebepler:
Karaciğer hastalıkları: Akut hepatitler ; Kronik hepatitler ; Tıkanma sarılığı ; Alkole bağlı karaciğer hastalığı ; EMN; Kolanjitis ; Karaciğer metastazları
Pankreas hastalıkları: Pankreatitler ; Pankreas kanseri ; DM
Kalp hastalıkları:Konjestif kalp yetmezliği ; MI
Bobrek hastalıkları: Nefrotik sendrom ; Renal tumor ; Beyin tumorleri ; İlaclar ; Primer ve sekonder hiperlipidemiler
Kanda Yapılan Biyokimyasal Tetkikler
Kanda Yapılan Biyokimyasal Analizler ve Tetkikler
GLUKOZ:
Analiz Materyali: Serum
Alternatif Materyal: Plazma(Heparinli, EDTA'lı, NaF'lu)
Stabilitesi: Kan alındıktan sonra tam kan olarak bekletildiğinde, her saatte bir kan glukoz değeri 67 mgdl duşer Bu sebeple kan alındıktan sonra en kısa sure icinde serumuna ayrılması gerekmektedir Serum olarak oda ısısında yaklaşık 46 saat, buzdolabında 2448 saat stabil olarak kalır
Metod: Hekzokinaz
Analizi Etkileyen Olumsuz Faktorler: Hemolizli serum ornekleri ozellikle sonucları onemli oranda etkileyebilir Ayrıca lipemik ve ikterik serum ornekleri de tercih edilmemelidir Kan alınan gun en az 1214 saatlik aclık gerekmektedir
Normal değerler:
Erkek: 70105 mgdl Kadın: 70105 mgdl
Glukoz Duzeyinin Artmasına Yol Acan Bazı Sebepler:
DM ; Pituiter hastalıklar (Jigantizm, Akromegali) ; Dolaşımda adrenalin duzeyinin artması (Akut stres, Feokromasitoma, Dışarıdan adrenalin verilmesi, Ağır tirotoksikoz) ; Vitamin B1 eksikliği ; Glukagonoma ; Akut pankreatit ; Yaygın pankreas kanseri ; Periton diyalizi, hemodiyaliz ; İlaclar
Glukoz Duzeyinin Azalmasınına Yol Acan Bazı Sebepler:
Aclık hipoglisemisi ; İnsulinoma ; Endotoksik şok ; Kaşeksi ; Pankreas dışı malign tumorler ; Hipopituiterizm ; Glukagon eksikliği ; Katekolamin ; Adrenal yetersizliği ; Karaciğer hastalıkları (Siroz, Ağır hepatit, Karaciğer konjesyonu) ; İlaclar ; Ağır malnutrisyon ; Gebelik ; Enzim defektleri ; Alkol hipoglisemisi ; Yalancı hipoglisemi
URE :
Analiz Materyali: Serum
Alternatif Materyal: Plazma(EDTA'lı veya Sitratlı)
Stabilitesi: Oda ısısında yaklaşık 46 saat, buzdolabında 2448 saat
Metod: Ureaz
Analizi Etkileyen Olumsuz Faktorler: Hemolizli, lipemik, ikterik seru ornekleri tercih edilmemelidir Ayrıca, amonyum iceren anti koagulanların kullanıldığı tupler kullanılmamalıdır
Normal değerler:
Erkek: 1050 mgdl Kadın: 1050 mgdl
İnsan vucudunda nitrojen artıkları yuksek derecede eriyebilirliği olan ve toksik olmayan ure bileşiğine donuşturulmektedir Orta derecede aktif bir insan gunde 300 gr karbonhidrat, 100 gr protein ve 100 gr yağ aldığı zaman, yaklaşık 16,5 gr azot atar Azotun %95'i bobreklerden, %5'i ise dışkı ile atılır İnsanlarda azot atılımının en onemli yolu, karaciğerde urenin sentez kana gecmesi ve bobrekler tarafından temizlenmesidir Normal sağlıklı bir insanda, atılan azotun %8090'ını ure meydana getirir
Ure Duzeyinin Artmasına Yol Acan Bazı Sebepler:
• Bobrek fonksiyonlarının bozulması ;Prerenal yetmezlik: Konjestif kalp yetmezliği ; Su ve tuz kaybı(kusma, diare, diurez, terleme) ;Şok ;Postrenal yetmezlik: Uriner yol tıkanmaları ; Artan protein katabolizması: Gastrointestinal hemoraji ; Akut MI ; Stres ; Diyetle yuksek protein alınması
Urer Duzeyinin Azalmasına Yol Acan Bazı Sebepler:
• Karaciğer yetmezliği ; Bobrek yetmezliği oluşmamış nefrotik sendrom ; Kaşeksi ; Uygunsuz ADH sendromu ; Gebeliğin ileri donemleri ; Akromegali
KREATİNİN:
Analiz Materyali: Serum
Alternatif Materyal:
Stabilitesi: Oda ısısında yaklaşık 46 saat, buzdolabında 2448 saat
Metod: Jaffe metodu
Analizi Etkileyen Olumsuz Faktorler: Hemolizli ve ikterik serum ornekleri tercih edilmemelidir Ayrıca yuksek kan şekeri olan serum orneklerinde yalancı yuksek olcumlere sebep olunabilir
Normal değerler:
Erkek: 0,91,5 mgdl Kadın: 0,71,3 mgdl
Kreatinin, kreatin molekulunun anhidritidir Buyuk oranda kasda kreatin fosfatın, irreversibl enzimatik olmayan dehidratasyonu ile oluşur Kreatininin 24 saatlik idrarla atılımı kas kitlesi ile orantılıdır Kreatin molekulunden farklı olarak, kreatinin artık urunudur Kreatinin klirensi glomeruler filtrasyon oranının belirlenmesinde kabul edilen bir olcumdur
Kreatinin Duzeyinin Artmasına Yol Acan Bazı Sebepler:
• Akut ve kronik bobrek yetmezliği:
o Prerenal nedenler : Hipovolemi ; Hipotansiyon ; Ağır enfeksiyonlar
o Renal nedenler : Glomerulonefritler ; DIC ; Transplantasyon rejeksiyonu ; Nefrotoksisite ; İntertisyel nefritler ; Piyelonefritler ; Diabetik bobrek hastalığı ; Multisistem hastalıklar
o Postrenal nedenler : Tubuler obstruksiyon ; Ureter hasarı ; Ureter obstruksiyonu ; Uretrada taş
• İlaclar
• Nefrotik sendrom
• Karaciğer hastalıkları ile birlikte olan bobrek yetmezlikleri: Hepatosellur hastalıklar ; Tıkanma sarılığı ; Uzun suren hipotansiyon
• Metabolik hastalıklar: Orak hucreli anemi ; Karaciğer ve bobrek amiloid infiltrasyonu
• Akromegali ve jigantizm
• Kanserli hastalarda gelişen bobrek yetmezliği
• Bobrek tumorleri ve tumor invazyonları
AST (SGOT GLUTAMATOXALASETAT TRANSAMİNAZ):
Analiz Materyali: Serum
Alternatif Materyal: Plazma (Heparinli, EDTA'lı)
Stabilitesi: Oda ısısında yaklaşık 46 saat, buzdolabında 2448 saat
Metod: Enzimatik
Analizi Etkileyen Olumsuz Faktorler: Ozellikle hemolizli serum ornekleri yanlış yuksek olcumlere yol acar Ayrıca lipemik ve ikterik serum orneklerininde tercih edilmemesi gerekmektedir
Normal değerler:
Erkek: 1034 UL Kadın: 1031 UL
Amino asit ve karbonhidrat metabolizmasında rol oynayan intraselluler enzimlerdir Enzim kalp, karaciğer, iskelet kası, pankreas da bulunur
AST Duzeyinin Artmasına Yol Acan Bazı Sebepler:
Kalp hastalıklarına bağlı: Akut MI (yaklaşık ilk 4 saat icinde yukselmeye başlar) ; Kalp operasyonları ; Eksternal kalp masajından sonra ; Akut romatizmal kardit ; Anjiokardiografi ve kalp masajından sonra
Karaciğer hastalıklarına bağlı: Enfeksiyoz hepatit ; Karaciğerin malign infiltrasyonları ; Kolanjitis ; Aşırı alkol alınımı; EMN ; Karaciğere toksik olan madde ya da ilacların kullanımına bağlı olarak
Travmalara bağlı: İntra muskular enjeksiyonlar sonrası ; Lokal radyasyon hasarı ; Karbonmonoksit zehirlenmesi ; Arı sokması ; Kunt yaralanmalar ; Guneş carpmaları
Diğer nedenlere bağlı: Akut pankreatit ; Gut ; Dermatomiyozitis ; Pseudomuskular distrofi ; Astma krizi ; Proksismal miyoglobuliuri
AST Duzeyinin Azalmasına Yol Acan Bazı Sebepler: Bobrek yetmezliği ; Gebelik ; Piridoksin(B6) yetmezliği
ALT ( SGPT GLUTAMATPYRUVATTRANSAMİNAZ ):
Analiz Materyali: Serum
Alternatif Materyal: Plazma (Heparinli, EDTA'lı)
Stabilitesi: Oda ısısında yaklaşık 46 saat, buzdolabında 2448 saat
Metod: Enzimatik
Analizi Etkileyen Olumsuz Faktorler: Hemolizli, lipemik, ikterik serum ornekleri
Normal değerler:
Erkek: 943 UL Kadın: 936 UL
ALT enzimi, AST enzimine paralellik gosteren bir enzimdir Ancak substrat olarak pruvik asidi kullanmasıyla farklılık gosterir Karaciğer, bobrek, kalp, iskelet kası ve pankreas da bulunur
ALT Duzeyinin Artmasına Yol Acan Bazı Sebepler: Akut hepatitler ; Siroz ; EMN ; MI ; İlaclar ; AST duzeyini arttıran diğer nedenler genelde ALT duzeyini de arttırır
ALT Duzeyinin Azalmasına Yol Acan Bazı Sebepler: AST duzeyini azaltan nedenler ALT duzeyini de azaltır
ALKALEN FOSFATAZ:
Analiz Materyali: Serum
Alternatif Materyal: Plazma
Metod: Enzimatik, elektroforez
Normal Değerler:
Yetişkin: 3090 UL Cocuklarda(315 yaş arası): 90300 UL
Serum 2448 saat buzdolabında saklanabilirAncak serumun hemolizli olmamasına dikkat edilmelidir Alkalen fosfataz, laboratuvarda alkalen pH'da (910) optimum reaksiyon verir Vucuttaki alkalen fosfatazın buyuk bir kısmı osteoblastlar tarafından oluşturulur Barsaklarda, safra ve plasentada da bulunur Serum izoenzimlerin karışımı şeklindedir Cocuklarda normal kemik buyumesi nedeni ile yuksektir Gebeliğin 3 Trimasterinde yuksek olabilir
Alkalen fosfataz duzeyinde artmaya yol acan bazı patolojiler:
A İskelet sistemeni etkileyen hastalıklar:
1) Primer hiperparatiroidi: Paratiroidler cerrahi olarak cıkarıldıktan sonra, serum alkalen fosfatazdaki artış devam eder Kemik onarımı tamamlanana kadar, yavaş oarak normale doner2) Sekonder hiperparatiroidi 3) Kırığın iyileşmesi sırasında4) Paget hastalığı: Serum duzeyi hastalığın ilerlemesi ile yavaş olarak artar Osteojenik sarkom gelişirse hızlı bir artış gozlenir5) Osteomalazi: Erken donemde ve hipofosfatazlı nadir hastalar dışında alkalen fosfataz artmaktadır6) Ankilozan spondilitis7) Cushing sendromu8) Herediter hiperfosfatazemi9) Neoplastik hastalıklar: Osteojenik sarkoma ; Multiple myeloma; Kemik metastazları10)Gauher hastalığı
B Hepatobiliyer Hastalıklar:
1) Kolelitiyazis ile tıkanma2) Karaciğer apsesi3) Biliyer siroz4) Primer ya da metastatik karaciğer tumoru5) Viral hepatit6) Sarkoidozis7) Amiloidozis8) Alkolik hepatit9) Pankreatit10) Enfeksiyoz mononukleozis11) Kist hidatik12) CMV enfeksiyonu13) İlaclara bağlı karaciğer hastalığı
C Diğer nedenler:
1) Sepsis2) Bobrek yetmezliği3) DM4) Hipertiroidizm5) Losemiler6) Renal karsinoma7) Meme karsinomu ve metastazları8) Konjestif kalp yetmezliği9) Renal rikets10) İlaclar: Asetoheksamid, allopurinol, karbamazepim, sefaloridin, klorpropamid, furasemid, metildopa, oral kontraseptifler, fenotiyazin, tolazamid, tolbutamid gibi
Alkalen fosfataz duzeyinde azalmaya yol acan bazı patolojiler:
1) Hipotiroidi2) Herediter hipofosfatazemi: Serum kalsiyumu ve plazma inorganik fosforu normaldir Kemik ve serum alkalen fosfataz aktivitesi cok duşuktur3) Anemiler4) Akondroplazi: Cocuklarda, buyumedeki durma sonrasında, hızla yetişkinlerdeki duzeye duşer5) Kretenizm: Buyumedeki durma sonrasında, serum duzeyi hızla yetişkin duzeyine duşer6) Kwashiokor: Tedaviyi takiben iki haftada duşukluk artar, daha sonra normal duzeye yukselir7) C vitamani eksikllği8) Klofibrat tedavisi9) Kemeklerde radyoaktif maddelerin toplanması, osteoblastlarda yıkıma neden olduğundan serum alkalen fosfataz duzeyi duşebilir
ASİT FOSFATAZ:
Analiz Materyali: Serum
Metod: Enzimatik, biyokimya otoanalizorunde
Normal Değerler: 10 UL
Kanın alımında ozellikle hemolizli olmamasına dikkat edilmelidir Serum asit fosfatazı, laboratuvarda asit pH da (pH5) en iyi fonksiyon gosteren bir enzimdir Normal koşullarda, prostatda fazla miktarda bulunur Değişik izoenzimleri vardır İzoenzim 2 prostatd, izoenzimler 1 ve 4 serumda, izoenzimler 1 ve 3 doku hucrelerinde, dalakda, granulositlerde ve pankreada bulunur İzoenzimler eritrositlerde, plateletlerde, retikuloendotelyal hucrelerde ve bobreklerde bulunur
Asit fosfataz duzeyinde artmaya yol acan bazı patolojik durumlar:
I Prostatik asit fosfataz:1) Prostat kanseri: Serum duzeyi, tumorun cerrahi olarak cıkarılmasıyla, tumorun estrojen ile supresyonu ile ve her iki tedavi yolunun birlikte uygulanması ile duşer2) Prostat cerhasi sonrası3) Prostat enfarktı4) Uriner retansiyon5) Kateterizasyon6) Prostat masajından sonra: Vakaların %54'unde artar Buna karşılık, rektal tuşe, immunolojik yontemle saptanan prostatik asit fosfataz duzeyinde onemli bir değişiklik yapmaz
II Total asit fosfataz:1) Kemiği tutan malign tumorler (ozelikle meme ca)2) Gaucher hastalığı3) Hepatoselluler hastalıklar4) Kemiğin Paget hastalığı5) Retikuloendotelyal sistem hastalıkları6) Bobrek hastalıkları7) Tromboemboliler8) Ateşin yukseldiği durumlar9) Miyokard enfarktusunden sonra10)Hiperparatiroidi
Asit fosfatazın klinik olarak azaldığı durumlar onemli değildir
GGT (GAMAGLUTAMİLTRANSFERAZ):
Analiz Materyali: Serum
Alternatif Materyal: Plazma(Heparinli, EDTA'lı)
Stabilitesi: Oda ısısında yaklaşık 46 saat, buzdolabında 2448 saat
Metod: Szass
Analizi Etkileyen Olumsuz Faktorler: Hemolizli, lipemik, ikterik serum ornekleri
Normal değerler:
Erkek: 1143 mgdl Kadın: 937 mgdl
GGT, terminal glutamik asidi bir peptidden diğer peptide, ya da amino asitlere transfer eder GGT ozellikle bobrekler, pankreas, biliyer sistem, ince barsak, dalak, kalp ve beyinde bulunur Karaciğer hastalıklarının tanısında duyarlı bir testtir Alkolik karaciğer bozukluğunda once yukselir ve daha spesifiktir
GGT Duzeyinin Artmasına Yol Acan Bazı Sebepler:
Karaciğer hastalıkları: Akut hepatitler ; Kronik hepatitler ; Tıkanma sarılığı ; Alkole bağlı karaciğer hastalığı ; EMN; Kolanjitis ; Karaciğer metastazları
Pankreas hastalıkları: Pankreatitler ; Pankreas kanseri ; DM
Kalp hastalıkları:Konjestif kalp yetmezliği ; MI
Bobrek hastalıkları: Nefrotik sendrom ; Renal tumor ; Beyin tumorleri ; İlaclar ; Primer ve sekonder hiperlipidemiler
