Sıkça görülen bir başka kansızlık nedeni Akdeniz anemisi yani talasemidir. Ülkemizde ve Kıbrıs’ta beta talasemi taşıyıcılığı sık görülmektedir. Ayrıntılı bir inceleme, demir eksikliğiyle Akdeniz anemisi taşıyıcılığının birbirinden kolaylıkla ayırt edilmesini sağlar.
DEMİR EKSİKLİĞİ
Akdeniz anemisi taşıyıcılığı doğumsal bir hastalık olduğundan önceki yıllara ait kan düzeyleri var ise bunlar tekrar gözden geçirilmelidir. Yıllar önceye ait düşük hemoglobin düzeyleri Akdeniz anemisi taşıyıcılığından kuşku duyulmasına neden olur.
Tabii burada yıllar boyunca tekrarlayan demir eksikliği anemisi olan ve tam tedavi edilmemiş hastaları da göz ardı etmemek gerekir.
ROMATİZMAL AĞRILAR
Bir diğer önemli nokta kalıtsal bir hastalık olduğundan Akdeniz anemisi taşıyıcılarının anne, baba ya da yakınlarında da aynı durumun söz konusu olmasıdır. Bu kişiler de araştırılmalıdır. Romatizmal hastalıklar, bağ dokusu bozuklukları, brusella ve tüberküloz gibi iltihapla seyreden bazı kronik hastalıklarda da bazen demir eksikliğiyle karışabilen kansızlık görülebilir.
Birçok hastalığa zemin hazırlar.
Tüm bu durumlar kan hücrelerinin yapımıyla ilgili bozukluklardır. Bir de tüm kan hücrelerinin hızlı yıkıldığı durumlar vardır ki bunun önemli nedenlerinden biri dalak büyüklüğüdür. Dalak büyüklüğü çok çeşitli hastalıklarda görülebilir. Mutlaka kan hastalığı olması gerekmez. Karaciğer hastalıklarından enfeksiyonlara değin bir dizi durum buna yol açabilir. Görüldüğü gibi kansızlığı uzun süreden beri devam eden bir kişinin ayrıntılı olarak incelenmesi ve altta yatan hastalığa göre tedavisinin yapılması şarttır.
Halk arasında kansızlık olarak bilinen anemiden kurtulmak için bol bol kırmızı et, yumurta ve sebze tüketmek şart.
Sabahları yorgun uyanıyor, kendinizi sürekli halsiz hissediyor, unutkanlığınız arttı, saçlarınız zayıfladı, çarpıntılarınız başladıysa sizde kansızlık (anemi) olabilir. Kansızlığın en önemli nedeni demir eksikliğidir.
Özellikle kadınların büyük çoğunluğunun ortak sorunu demir eksikliği ve kansızlıktır.
DOĞUM SONRASI DÖNEM RİSKLİ
Kansızlık, erkeklere nazaran kadınlarda daha yüksek oranda görülür. Bunun en önemli nedeni, her âdetle beraber kan kaybı. Eğer kaybedilen kan yerine konamıyorsa yavaş yavaş gelişen bir kansızlık başlar. Tıbbi Onkoloji ve Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Coşkun Tecimer, “Özellikle doğum sonrası annelerin büyük bölümünde kan kaybı ve demir eksikliğine bağlı kansızlık görülür.
ERKEN DOĞAN ÇOCUK
Yine düşük kilolu ve erken doğan çocuklarda kansızlık görülür, büyüme çağındaki çocuklar vücudun ihtiyacı arttığı için genellikle biraz anemik olabilir. Yapılan çalışmalar kadınların üçte birinde, erkeklerin ise beşte birinde demir eksikliği anemisi
olduğunu göstermiştir. Kansızlığın en önemli nedenlerinden biri de kanda demir eksikliğidir. Bu da beslenme tarzıyla doğrudan ilişkilidir.
KIRMIZI ET VE SAKATAT
Demir, ağırlıklı olarak kırmızı et ve sakatatta bulunduğu için hayvansal ürünlerin yenilmediği vegan tarzı beslenmede kronik bir demir eksikliği gelişebilir. Demir, kandaki oksijeni taşıyan alyuvarların içinde oksijenin bağlandığı hemoglobinin temel elementidir. Hemoglobin, kan hücrelerine kırmızı rengi veren bir protein ve demir kompleksidir.
SEBZE TÜKETİLMELİ
Akciğerden hava yoluyla alınan oksijen hemoglobin içindeki demire bağlanarak dokulara taşınır, demirin eksik olduğu durumlarda oksijenlenme bozulur, anemi gelişir. Yetişkin bir insanın vücudunda toplam 5-6 gr kadar demir bulunur. Vücudun sürekli ihtiyacının karşılanması için günlük 3-4 mg demir alınması gerekil; bu miktarın demirden zengin sebzelerden karşılanması oldukça güç” diyor.
VEJETERYANLAR DİKKAT!
Kansızlığın sıkça görüldüğü bir başka hastalık B12 vitamininin eksikliğidir. Bu vitamin insan vücudunda başta kemik iliği hücreleri olmak üzere, bölünen hücrelerin DNA sentezi için gerekli bir maddedir. Vücutta sentezlenmez, yiyeceklerle dışarıdan alınır. Sindirim sistemine gelen B12 vitamini doğrudan emilemez. Özellikle kemik iliğinde bulunan kan hücreleri erken yıkıma uğrar ve kansızlık ortaya çıkar.
B12 VE DEMİR EKSİKLİĞİ
B12 vitamini eksikliği, tedavisi mümkün bir hastalıktır. Bunun için dışarıdan kas yoluyla B12 vitamini verilir. B12 iğneleri eksikliğin tespit edildiği ilk günler her gün yapılır. Daha sonra haftada bir uygulanır. Birkaç uygulama sonrası ayda bir olmak üzere ömür boyu B12 vitamini verilmesi gerekir. Folik asit denilen bir başka B vitamininin eksikliği de B12 eksikliğine benzer bir kansızlık yapar. Bu vitamini gıdalarla yeteri kadar almayan ya da ihtiyacın arttığı durumlarda ortaya çıkabilir. Tedavide folik asit hapları ağız yoluyla dışandan verilir.
DEMİR YÖNÜNDEN ZENGİN BESİNLER
Kırmızı et, Tavuk, hindi, Ton balığı, somon
Yumurta, Tofu, soya fasulyesi
Kuru baklagiller (kuru fasulye, mercimek, nohut, iç bakla, barbunya gibi) ¦Yağlı tohumlar (fındık, ceviz, badem)
Zenginleştirilmiş tahıllar
Taze bezelye, börülce, fasulye, yeşilbiber ¦Taze meyveler (portakal, kavun, çilek, dut, muz gibi)
Yeşil yapraklı sebzeler (maydanoz, nane, roka, ıspanak, pazı, brokoli, dereotu…)
Pekmez, tahin, kuru meyveler (kuru üzüm, kuru erik, kuru incir, hurma, kuru kayısı gibi),
Demirle zenginleştirilmiş mısır gevrekleri
DEMİR EKSİKLİĞİ
Akdeniz anemisi taşıyıcılığı doğumsal bir hastalık olduğundan önceki yıllara ait kan düzeyleri var ise bunlar tekrar gözden geçirilmelidir. Yıllar önceye ait düşük hemoglobin düzeyleri Akdeniz anemisi taşıyıcılığından kuşku duyulmasına neden olur.
Tabii burada yıllar boyunca tekrarlayan demir eksikliği anemisi olan ve tam tedavi edilmemiş hastaları da göz ardı etmemek gerekir.
ROMATİZMAL AĞRILAR
Bir diğer önemli nokta kalıtsal bir hastalık olduğundan Akdeniz anemisi taşıyıcılarının anne, baba ya da yakınlarında da aynı durumun söz konusu olmasıdır. Bu kişiler de araştırılmalıdır. Romatizmal hastalıklar, bağ dokusu bozuklukları, brusella ve tüberküloz gibi iltihapla seyreden bazı kronik hastalıklarda da bazen demir eksikliğiyle karışabilen kansızlık görülebilir.
Birçok hastalığa zemin hazırlar.
Tüm bu durumlar kan hücrelerinin yapımıyla ilgili bozukluklardır. Bir de tüm kan hücrelerinin hızlı yıkıldığı durumlar vardır ki bunun önemli nedenlerinden biri dalak büyüklüğüdür. Dalak büyüklüğü çok çeşitli hastalıklarda görülebilir. Mutlaka kan hastalığı olması gerekmez. Karaciğer hastalıklarından enfeksiyonlara değin bir dizi durum buna yol açabilir. Görüldüğü gibi kansızlığı uzun süreden beri devam eden bir kişinin ayrıntılı olarak incelenmesi ve altta yatan hastalığa göre tedavisinin yapılması şarttır.
Halk arasında kansızlık olarak bilinen anemiden kurtulmak için bol bol kırmızı et, yumurta ve sebze tüketmek şart.
Sabahları yorgun uyanıyor, kendinizi sürekli halsiz hissediyor, unutkanlığınız arttı, saçlarınız zayıfladı, çarpıntılarınız başladıysa sizde kansızlık (anemi) olabilir. Kansızlığın en önemli nedeni demir eksikliğidir.
Özellikle kadınların büyük çoğunluğunun ortak sorunu demir eksikliği ve kansızlıktır.
DOĞUM SONRASI DÖNEM RİSKLİ
Kansızlık, erkeklere nazaran kadınlarda daha yüksek oranda görülür. Bunun en önemli nedeni, her âdetle beraber kan kaybı. Eğer kaybedilen kan yerine konamıyorsa yavaş yavaş gelişen bir kansızlık başlar. Tıbbi Onkoloji ve Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Coşkun Tecimer, “Özellikle doğum sonrası annelerin büyük bölümünde kan kaybı ve demir eksikliğine bağlı kansızlık görülür.
ERKEN DOĞAN ÇOCUK
Yine düşük kilolu ve erken doğan çocuklarda kansızlık görülür, büyüme çağındaki çocuklar vücudun ihtiyacı arttığı için genellikle biraz anemik olabilir. Yapılan çalışmalar kadınların üçte birinde, erkeklerin ise beşte birinde demir eksikliği anemisi
olduğunu göstermiştir. Kansızlığın en önemli nedenlerinden biri de kanda demir eksikliğidir. Bu da beslenme tarzıyla doğrudan ilişkilidir.
KIRMIZI ET VE SAKATAT
Demir, ağırlıklı olarak kırmızı et ve sakatatta bulunduğu için hayvansal ürünlerin yenilmediği vegan tarzı beslenmede kronik bir demir eksikliği gelişebilir. Demir, kandaki oksijeni taşıyan alyuvarların içinde oksijenin bağlandığı hemoglobinin temel elementidir. Hemoglobin, kan hücrelerine kırmızı rengi veren bir protein ve demir kompleksidir.
SEBZE TÜKETİLMELİ
Akciğerden hava yoluyla alınan oksijen hemoglobin içindeki demire bağlanarak dokulara taşınır, demirin eksik olduğu durumlarda oksijenlenme bozulur, anemi gelişir. Yetişkin bir insanın vücudunda toplam 5-6 gr kadar demir bulunur. Vücudun sürekli ihtiyacının karşılanması için günlük 3-4 mg demir alınması gerekil; bu miktarın demirden zengin sebzelerden karşılanması oldukça güç” diyor.
VEJETERYANLAR DİKKAT!
Kansızlığın sıkça görüldüğü bir başka hastalık B12 vitamininin eksikliğidir. Bu vitamin insan vücudunda başta kemik iliği hücreleri olmak üzere, bölünen hücrelerin DNA sentezi için gerekli bir maddedir. Vücutta sentezlenmez, yiyeceklerle dışarıdan alınır. Sindirim sistemine gelen B12 vitamini doğrudan emilemez. Özellikle kemik iliğinde bulunan kan hücreleri erken yıkıma uğrar ve kansızlık ortaya çıkar.
B12 VE DEMİR EKSİKLİĞİ
B12 vitamini eksikliği, tedavisi mümkün bir hastalıktır. Bunun için dışarıdan kas yoluyla B12 vitamini verilir. B12 iğneleri eksikliğin tespit edildiği ilk günler her gün yapılır. Daha sonra haftada bir uygulanır. Birkaç uygulama sonrası ayda bir olmak üzere ömür boyu B12 vitamini verilmesi gerekir. Folik asit denilen bir başka B vitamininin eksikliği de B12 eksikliğine benzer bir kansızlık yapar. Bu vitamini gıdalarla yeteri kadar almayan ya da ihtiyacın arttığı durumlarda ortaya çıkabilir. Tedavide folik asit hapları ağız yoluyla dışandan verilir.
DEMİR YÖNÜNDEN ZENGİN BESİNLER
Kırmızı et, Tavuk, hindi, Ton balığı, somon
Yumurta, Tofu, soya fasulyesi
Kuru baklagiller (kuru fasulye, mercimek, nohut, iç bakla, barbunya gibi) ¦Yağlı tohumlar (fındık, ceviz, badem)
Zenginleştirilmiş tahıllar
Taze bezelye, börülce, fasulye, yeşilbiber ¦Taze meyveler (portakal, kavun, çilek, dut, muz gibi)
Yeşil yapraklı sebzeler (maydanoz, nane, roka, ıspanak, pazı, brokoli, dereotu…)
Pekmez, tahin, kuru meyveler (kuru üzüm, kuru erik, kuru incir, hurma, kuru kayısı gibi),
Demirle zenginleştirilmiş mısır gevrekleri