Erken evrede hicbir belirti vermeyen karaciğer rahatsızlıkları, ilerleyen donemde karında şişkinlik, tırnaklarda matlaşma, cilt renginin sarıya donerek damarların belirgin hale gelmesi gibi belirtilerle ortaya cıkabiliyor Mantar zehirlenmesi veya toksik ilaclara maruz kalma durumlarında bu belirtiler haftalar hatta gunler icinde bile yaşanabiliyor Memorial Şişli Hastanesi Gastroenteroloji Bolumu'nden Doc Dr Oya Yonal, kronik karaciğer hastalıklarına neden olan etkenler hakkında bilgi verdi
h 4Kultur mantarından başka mantar tuketmeyin Kronik karaciğer hastalıkları ileri evrelere gelmeden belirti vermeyebilir Ancak mantar zehirlenmesi veya toksik ilaclara maruziyet durumunda belirtiler cok kısa surede ortaya cıkabilmektedir Zehirlenmenin 23 gunu gectiği ve toksik maddelerin karaciğere ulaştığı durumlarda karaciğer yetmezliğine kadar goturen tablolar yaşanabilmektedir
Kronik karaciğer rahatsızlıklarında, cilt renginin sararmasının yanında;
Karında sıvı toplanması ve şişkinlik
Bacaklarda şişkinlik ve odem
Bulantı ve iştahsızlık
Şuur bulanıklığı ve konuşmada yavaşlama
Deride damarların belirgin hale gelmesi
Tırnaklarda matlaşma gibi belirtiler gorulebilmektedir
h 4Gereksiz antibiyotik ve ağrı kesici kullanmayın İlaclar karaciğerde metabolize olup suzulduğu icin karaciğerde yorgunluk yapmaktadır Bazı ağrı kesici ve antibiyotikler toksik etkileri nedeniyle karaciğer hucrelerini oldurebilmektedir Bu tur ilacların gereksiz ve sık kullanıldığı durumlarda karaciğer yetmezliğine kadar varan tablolar ortaya cıkabilmektedir Psikiyatri ve epilepsi ilacları da benzer sonuclara neden olabileceği icin doktor kontrolu olmadan gereksiz ilac kullanımından uzak durulmalıdır İlac kullanımım yanı sıra, tarım veya bocek ilaclarına uzun sure maruz kalmak da karaciğer rahatsızlıklarına yol acabilmektedir
imageskaracigersagliginizicindikkatetmenizgerekenler5aed01bfab815
h 4Bitkisel karışımlar masum olmayabilir İnternet ortamında ve piyasada satılan bitkisel karışımlar sanıldığı gibi masum olmayabilir Ceşitli rahatsızlıklar icin satılan bitkisel karışımların iceriğinde kullanılan maddeler tam olarak bilinmediği icin olumsuz sonuclar yaratabilmektedir Sağlıklı insanlarda bile karaciğer yetmezliğine neden olan bu karışımlar, kronik karaciğer hastalığı olan kişilerde organın tamamen iflas etmesine yol acabilmektedir
h 4Kalbiniz karaciğerinizi etkileyebilir Karaciğer rahatsızlıkları farklı organlardan da kaynaklanabilmektedir Kalp yetmezliği durumlarında, kan akımının bozulmasına ve kirli kanın karaciğerde daha fazla kalmasına bağlı olarak kardiyak siroz denilen rahatsızlık gelişebilmektedir Safra kesesi taşlarının kanalı tıkadığı durumlarda da karaciğer rahatsızlıkları oluşabilmektedir Bunların yanında vucutta bakır, demir birikimiyle ilerleyen hastalıklar ve genetik rahatsızlıklar da karaciğer hastalıklarına neden olabilmektedir
h 4Hepatitlere karşı aşılanmayı ihmal etmeyin Hepatit A, B ve C virusleri karaciğere yerleşerek enfeksiyona neden olur Uygun bir şekilde tedavi edilmeyen Hepatit virusleri karaciğer yetmezliği ya da siroza neden olabilmektedir Erişkin yaşlarda kronik karaciğer rahatsızlıklarına neden olan Hepatit A hastalığı, genellikle cocukluk yaşlarında hicbir şikayet yaşanmadan gecirilip iyileşmektedir Karaciğer yetmezliği veya siroza neden olabilen Hepatit B icin en onemli korunma yolu aşılanmaktır Hepatit hastalıkları kan yoluyla bulaştığı icin; ortak diş fırcası ve tıraş bıcağı kullanmaktan kacınılmalı, korunmasız cinsel ilişkiye girilmemelidir Pedikur, manikur ve dovme yaptırırken kullanılan aletlerin iyi sterilize edildiğinden emin olunmalıdır Hepatit teşhisi konulan hastaların 6 ayda bir rutin kontrollerini yaptırması, hayati onem taşımaktadır
h 4Karaciğerinizi yağlandırmayın Karaciğerde gorulen rahatsızlıkların bircoğu yağlanma kaynaklıdır Aşırı alkol kullanımının dışında yanlış beslenme duzeni ve obezite karaciğer yağlanmasına neden olmaktadır Salam, sucuk gibi katkı maddeli besinler, yağlı kızartmalar, hazır meyve suları ve şekerli beslenme karaciğer yağlanmasına yol acabilmektedir Karaciğerin duzenli calışabilmesi icin uyku duzeni de onemli bir yer tutmaktadır Haftanın 3 gunu spor yapmak hem genel sağlık hem de karaciğer yağlanması bakımından hayati onem taşımaktadır Bel cevresinin genişlemesiyle birlikte gorulen karaciğer yağlanması organ nakline kadar ilerleyebilen tablolar oluşturabilmektedir Kilo olmak gibi cok hızlı kilo kaybında kas yıkımı ve şekerin dengesiz kullanılması sonucu karaciğer vucudu korumak icin yağlanmayı artırabildiği unutulmamalıdır
imageskaracigersagliginizicindikkatetmenizgerekenler5aed01bfd65bd
h 4Bu beslenme kuralları karaciğer hastaları icin onemli Kronik karaciğer hastalıklarından ozellikle sirozda, kan kimyasında ceşitli bozukluklar ortaya cıkmaktadır Kronik karaciğer hastalığı olan ancak henuz siroz gelişmemiş hastalarda, normal dengeli beslenme şekli yeterlidir Bu hastaların gereksiz ilac kullanımından ve ozellikle alkolden uzak durması gerekmektedir Siroz hastalarının ise enerji gereksinimi diğer insanlara gore %50 daha fazladır
Karaciğer hastalarının duzenli idrar sokturucu kullanmaları ve tuketilen tuz dengesini ayarlamaları gerekmektedir
A ve B vitamini bakımından zengin olan enginar, idrar sokucu ve antioksidan ozelliğinden dolayı karaciğer hastalığının ilerlemesini yavaşlatabilmektedir
Cay şekeri, cikolata, bal, recel, kola, gazoz gibi basit şekerli gıdalar az tuketilmelidir
Basit şeker iceren gıdalar yerine sebzeler ve baklagiller, sutlu tatlılar, bulgur pilavı gibi bileşik şeker iceren gıdalar onerilir
Fastfood, hazır market urunleri, sosis, sucuk, salam tuketiminden uzak durulmalıdır
Et grubunda, 1 yumurta buyukluğundeki et, bir yumurta ve 4 yemek kaşığı bakliyata eşdeğerdir Değişim buna gore yapılmalıdır
Sut grubunda 1 su bardağı sut, bir su bardağı yoğurt, bir kibrit kutusu peynir ve 23 kibrit kutusu kaşar peyniri eşdeğerdir O gun yoğurt yenmek isteniyorsa karşılık gelen sut veya peynir azaltılmalıdır
Tahıl grubunda 2 dilim ekmek,4 yemek kaşığı makarna, pirinc pilavı ve bulgur pilavına eşdeğerdir
h 4Kultur mantarından başka mantar tuketmeyin Kronik karaciğer hastalıkları ileri evrelere gelmeden belirti vermeyebilir Ancak mantar zehirlenmesi veya toksik ilaclara maruziyet durumunda belirtiler cok kısa surede ortaya cıkabilmektedir Zehirlenmenin 23 gunu gectiği ve toksik maddelerin karaciğere ulaştığı durumlarda karaciğer yetmezliğine kadar goturen tablolar yaşanabilmektedir
Kronik karaciğer rahatsızlıklarında, cilt renginin sararmasının yanında;
Karında sıvı toplanması ve şişkinlik
Bacaklarda şişkinlik ve odem
Bulantı ve iştahsızlık
Şuur bulanıklığı ve konuşmada yavaşlama
Deride damarların belirgin hale gelmesi
Tırnaklarda matlaşma gibi belirtiler gorulebilmektedir
h 4Gereksiz antibiyotik ve ağrı kesici kullanmayın İlaclar karaciğerde metabolize olup suzulduğu icin karaciğerde yorgunluk yapmaktadır Bazı ağrı kesici ve antibiyotikler toksik etkileri nedeniyle karaciğer hucrelerini oldurebilmektedir Bu tur ilacların gereksiz ve sık kullanıldığı durumlarda karaciğer yetmezliğine kadar varan tablolar ortaya cıkabilmektedir Psikiyatri ve epilepsi ilacları da benzer sonuclara neden olabileceği icin doktor kontrolu olmadan gereksiz ilac kullanımından uzak durulmalıdır İlac kullanımım yanı sıra, tarım veya bocek ilaclarına uzun sure maruz kalmak da karaciğer rahatsızlıklarına yol acabilmektedir
imageskaracigersagliginizicindikkatetmenizgerekenler5aed01bfab815
h 4Bitkisel karışımlar masum olmayabilir İnternet ortamında ve piyasada satılan bitkisel karışımlar sanıldığı gibi masum olmayabilir Ceşitli rahatsızlıklar icin satılan bitkisel karışımların iceriğinde kullanılan maddeler tam olarak bilinmediği icin olumsuz sonuclar yaratabilmektedir Sağlıklı insanlarda bile karaciğer yetmezliğine neden olan bu karışımlar, kronik karaciğer hastalığı olan kişilerde organın tamamen iflas etmesine yol acabilmektedir
h 4Kalbiniz karaciğerinizi etkileyebilir Karaciğer rahatsızlıkları farklı organlardan da kaynaklanabilmektedir Kalp yetmezliği durumlarında, kan akımının bozulmasına ve kirli kanın karaciğerde daha fazla kalmasına bağlı olarak kardiyak siroz denilen rahatsızlık gelişebilmektedir Safra kesesi taşlarının kanalı tıkadığı durumlarda da karaciğer rahatsızlıkları oluşabilmektedir Bunların yanında vucutta bakır, demir birikimiyle ilerleyen hastalıklar ve genetik rahatsızlıklar da karaciğer hastalıklarına neden olabilmektedir
h 4Hepatitlere karşı aşılanmayı ihmal etmeyin Hepatit A, B ve C virusleri karaciğere yerleşerek enfeksiyona neden olur Uygun bir şekilde tedavi edilmeyen Hepatit virusleri karaciğer yetmezliği ya da siroza neden olabilmektedir Erişkin yaşlarda kronik karaciğer rahatsızlıklarına neden olan Hepatit A hastalığı, genellikle cocukluk yaşlarında hicbir şikayet yaşanmadan gecirilip iyileşmektedir Karaciğer yetmezliği veya siroza neden olabilen Hepatit B icin en onemli korunma yolu aşılanmaktır Hepatit hastalıkları kan yoluyla bulaştığı icin; ortak diş fırcası ve tıraş bıcağı kullanmaktan kacınılmalı, korunmasız cinsel ilişkiye girilmemelidir Pedikur, manikur ve dovme yaptırırken kullanılan aletlerin iyi sterilize edildiğinden emin olunmalıdır Hepatit teşhisi konulan hastaların 6 ayda bir rutin kontrollerini yaptırması, hayati onem taşımaktadır
h 4Karaciğerinizi yağlandırmayın Karaciğerde gorulen rahatsızlıkların bircoğu yağlanma kaynaklıdır Aşırı alkol kullanımının dışında yanlış beslenme duzeni ve obezite karaciğer yağlanmasına neden olmaktadır Salam, sucuk gibi katkı maddeli besinler, yağlı kızartmalar, hazır meyve suları ve şekerli beslenme karaciğer yağlanmasına yol acabilmektedir Karaciğerin duzenli calışabilmesi icin uyku duzeni de onemli bir yer tutmaktadır Haftanın 3 gunu spor yapmak hem genel sağlık hem de karaciğer yağlanması bakımından hayati onem taşımaktadır Bel cevresinin genişlemesiyle birlikte gorulen karaciğer yağlanması organ nakline kadar ilerleyebilen tablolar oluşturabilmektedir Kilo olmak gibi cok hızlı kilo kaybında kas yıkımı ve şekerin dengesiz kullanılması sonucu karaciğer vucudu korumak icin yağlanmayı artırabildiği unutulmamalıdır
imageskaracigersagliginizicindikkatetmenizgerekenler5aed01bfd65bd
h 4Bu beslenme kuralları karaciğer hastaları icin onemli Kronik karaciğer hastalıklarından ozellikle sirozda, kan kimyasında ceşitli bozukluklar ortaya cıkmaktadır Kronik karaciğer hastalığı olan ancak henuz siroz gelişmemiş hastalarda, normal dengeli beslenme şekli yeterlidir Bu hastaların gereksiz ilac kullanımından ve ozellikle alkolden uzak durması gerekmektedir Siroz hastalarının ise enerji gereksinimi diğer insanlara gore %50 daha fazladır
Karaciğer hastalarının duzenli idrar sokturucu kullanmaları ve tuketilen tuz dengesini ayarlamaları gerekmektedir
A ve B vitamini bakımından zengin olan enginar, idrar sokucu ve antioksidan ozelliğinden dolayı karaciğer hastalığının ilerlemesini yavaşlatabilmektedir
Cay şekeri, cikolata, bal, recel, kola, gazoz gibi basit şekerli gıdalar az tuketilmelidir
Basit şeker iceren gıdalar yerine sebzeler ve baklagiller, sutlu tatlılar, bulgur pilavı gibi bileşik şeker iceren gıdalar onerilir
Fastfood, hazır market urunleri, sosis, sucuk, salam tuketiminden uzak durulmalıdır
Et grubunda, 1 yumurta buyukluğundeki et, bir yumurta ve 4 yemek kaşığı bakliyata eşdeğerdir Değişim buna gore yapılmalıdır
Sut grubunda 1 su bardağı sut, bir su bardağı yoğurt, bir kibrit kutusu peynir ve 23 kibrit kutusu kaşar peyniri eşdeğerdir O gun yoğurt yenmek isteniyorsa karşılık gelen sut veya peynir azaltılmalıdır
Tahıl grubunda 2 dilim ekmek,4 yemek kaşığı makarna, pirinc pilavı ve bulgur pilavına eşdeğerdir
