karadeniz bolgesinde bulunan doğal varlıklar

[SoruCevap]

karadeniz bolgesinde bulunan doğal varlıklar hangileridir

Cevap: karadeniz bolgesinde bulunan doğal varlıklar

DOĞU KARADENİZ'DE DOĞAL VE TARİHSEL MİRAS
TRABZON KULTUR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KURULU BAŞKANI CENGİZ ERUZUN İLE SOYLEŞİ

Trabzon Kultur ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nun başkanısınız Bu koruma kurulunun gorev alanına nereler giriyor, yetkileri nelerdir? Bunları yerine getirecek olanaklara sahip midir?

Trabzon Kultur ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu cok yakın zamana kadar Sarp'tan İnce Burun'a kadar, ic kesimlerden de Gumuşhane dahil olmak uzere neredeyse butun Doğu Karadeniz bolgesini iceren geniş bir alanı kapsıyordu Bu alanın cok geniş olduğu ve burada ikinci bir koruma kurulunun kurulmasının zorunlu olduğunu kendimiz dile getirdik Bunun uzerine epeyce uzun zaman gectikten sonra nihayet Samsun'da bir kurul daha oluşturulduTrabzon'a kalan alanlar ise Giresun, Trabzon, Gumuşhane, Rize ve Artvin illerini kapsıyor

1 Fatsa'nın doğusunda Bolaman Konağı
Konak eski bir kalenin uzerine 18 yuzyılda inşa edilmiş
Osman Koker
2 Ordu'nun Fatsa ilcesinde birinci derece doğal sit alanı olan
Gaga Golu
Cengiz Eruzun
Fakat bu alan daralması Trabzon Koruma Kurulu'nun yoğun calışmalarına rahatlama getirmiyor Doğu Karadeniz, kultur varlıklarına oranla tabiat varlıkları bakımından cok zengin bir bolge Fırtına Vadisi ve Deresi son gunlerde oldukca sık gundeme geldi Topografik bicimleniş, flora (bitki) ve fauna (bitki dışındaki canlılar) bakımından dunyada benzerine rastlanılmayan zenginliğe sahip; ama butun bolgede, cok geniş bir alana yayılan, benzer karakterde vadiler var Bu vadilerde de hem kultur varlığı olarak korunması gereken kırsal yerleşmeler, hem de birinci derecede doğal sit karakterini oluşturan dağlar, tepeler, kayalar, yoreye ozgun ormanlar var Buralara ulaşabilmek icin engebeli arazide emniyetli ulaşım sağlayabilen arac gerekir Resmi kuruluşlardan sağlanan araclar oldukca eski ve guvensiz Ustelik coğu kez arac vermekten imtina ediyorlar Ya belediyelerin sağladığı araclarla gidiyorsunuz ya da minibus tutuyorsunuz Stabilize bile olmayan toprak yollarda, yağışlı gunlerde o minibuslerle yaylaya cıkmak gibi bir zorunluluk var Yukseklik korkusu olan arkadaşlar bu tur araclara binmekten cekiniyorlar Can guvenliğinin sağlanması gerekiyor; en azından arazi vitesi olan cipler devletin elinde var, onlardan birinin bize tahsis edilmesi ya da istediğimiz an kullandırılması gerekirken bu mumkun olamıyor Bu nedenden oturu Trabzon Koruma Kurulu zor koşullar altında calışan bir kuruldur

Kurulumuz surekli eksik uyelerle calışıyor, şu anda da 5 kişiyi tamamlayamadık

Aslında yetkilerimiz fena değildi, ama daha sonra yonetmelikte yapılan birtakım kısıtlamalar soz konusudur Mesela, kurulun devamlılığı esastır, eskiden alınan ve son ilke kararlarına ters duşen kararları değiştirme olanağı yoktur Koruma anlayışında surekli bir gelişme var Bu gelişmeyi dikkate alıp bugunku ilke kararlarını yururluğe soktuğunuz zaman, vatandaşın kazanılmış haklarıgibi bir sorun ortaya cıkıyor Eski ilke kararlarına gore uygulaması tamamlanmış konular icin bu değerlendirme doğrudur Ama uygulamaya gecilemeyen, suruncemede kalmış, aradan on yıl gibi bir sure gecmiş ve zamanaşımına uğramış konular yeniden gundeme geldiğinde bugun yururlukte olan ilke kararlarına gore değerlendirme yapılması gerekir Ama Kultur Bakanlığı'nın yorumu, ancak vatandaşın lehine olabilecek kararların bugunku ilke kararlarıyla sanuclandırılabileceği; vatandaşın aleyhine olabilecek bazı durumlar icin ise eski ilke kararlarının kullanılabileceği bicimindedir Bir başka deyişle 1995'te yururlukten kalkmış olan bir ilke kararını bugun de calıştırmamız gerektiği yorumu yapılmaktadır Uluslararası koruma ilkeleriyle de celişen bu yorumlar bir anlamda koruma kurullarının ozgur iradelerini sınırlandırma anlamına da geliyor

Ayrıca yorumdaki, vatandaşın lehineve aleyhineolabilecek kararların kriteri nedir? Orneğin koruma kurulu bir karar veriyor ve yapılaşmada kat sınırlaması getiriyorsa, bu karar icin vatandaşın aleyhineyorumu yapılabilir mi? Gercekte koruma kamu yararınadır ve kamunun lehine olan butun uygulamalar vatandaşın da lehinedir Korunan tarihsel cevrede kat ilave etmeden yapılacak bir bina veya herhangi bir uygulama cevreye uyumu acısından daha değerli olacaktır Antalya Kaleici orneklenirse, sit alanındaki tescilli bir ev bir apartman değerinde olabilmektedir Demek ki, bir apartman yapmaya gerek yok

Koruma ilkelerini belirlerken, her ne kadar her ulke kendi koşullarına gore bu ilkeleri belirliyorsa da, uluslararası standartlara uymamız gerektiğini duşunuyorum 1995 yılından once ucuncu ve dorduncu grup tarihi eser uygulaması vardı Roleve cıkardıktan ve arşivledikten sonra binanın korunmasına artık gerek yok anlamına gelen bir uygulamaydı Dunyanın hicbir yerinde boyle bir şey yoktur Cunku korumada amac roleve değil, eserin yıkılmadan korunmasıdır 1995 yılından sonra ulkemizde de ucuncu, dorduncu grup uygulaması ortadan kalktı Daha once acıkladığım gibi vatandaşın lehineyorumu ile ucuncu, dorduncu grup uygulamasını surdurmek gibi bir durumla karşı karşıya kalıyoruz Buradaki celişkiler, bu konunun kamuda henuz kabul edilmediğini, gerekli bilincin henuz aşılanamadığını ortaya koyuyor

Bir de milli parklar, kuş cennetleri var Bizim koruma alanımızın dışına cıkarılmış olan Kızılırmak'ın deltası Bafra Ovası'nda kacak olarak deniz kıyılarına yapılmış villalar var Kıyı cizgisinin deniz tarafında kaldıkları icin bu ruhsatsız binaların yasallaştırılması mumkun değil Bu konuda vatandaş deniz cizgisinin değiştirileceği beklentisi icinde; birinci derece doğal sit alanlarının ucuncu derece doğal sit alanı olarak değiştirilmesini talep edebiliyor Kıyı cizgisinin değişmeyen bir doğal sınır olduğunu, mahkeme kararıyla değiştirilemeyeceğini anlatabilmek adeta imkansızlaşıyor

Bolgenizdeki tarihsel varlıkların envanteri hangi oranda cıkarılmış durumda?
Bence, kendi bolgemizin envanterinin henuz yuzde 10'u bile tamamlanmış değil Ulaşılması zor olan dağ yerleşimleri ile korunması gereken havzalarda yerleşmeler var ki, bunların coğunun yolu patikadır, vasıta bile giremez Tabii buralara ulaşım ille de karayoluyla olacak diye bir zorunluluk yok Teleferik gibi doğaya uygun başka teknolojiler de kullanılabilir Ulkemizde bu gibi ulaşım sistemlerine itibar edilmediği icin ulaşma olanağı oldukca guctur Kultur Bakanlığı'nın da bu konuda parasızlık nedeniyle katkısı olamıyor


Envanter calışmasının Turkiye genelinde yuzde 15 civarında gercekleştiği, yuzde 20'ye ulaşılamadığı yaklaşık olarak ifade ediliyor Kesin bir oran verilemez Kesin bir oran verilebilmesi icin zaten korunması gereken kultur ve tabiat varlıklarının toplamının kesin bilinmesi gerekir ki bu da envanterin tamamlanması demektir

Doğu Karadeniz'deki bazı doğal sit alanları eleştirilirken, aşırı geniş alanın korunmasından yakınmalar oluyor Oysa doğal siti tarif eden metin var, eğer tanımları uyuyorsa geniş veya dar olması onemli değil; ne kadar benzer alan varsa hepsinin doğal sit olması lazım Doğu Karadeniz'de alınan kararlar geniş değil, aksine sınırlıdır Cunku bircok vadiye henuz ulaşılamamıştır Orneğin Melet Irmağı'nın belki butunu sit olabilecekken, ulaşılamadığı icin bilemiyoruz Belgelemek icin belki de helikoperterden yararlanarak hava fotoğraflarını elde etmek, yakına yaklaşıp detaylar almak gerekir diye duşunuyorum

Envanterin tamamlanmasında en buyuk problemlerden biri de harita yokluğudur Yalnızca 125000 olcekli askeri haritalar var Onları da gizli haritalar olduğu icin elde etmek son derece zor Hatta mulkiyet haritaları (kadastro haritaları) bile tamamlanmamıştır Haritalar tamamlanmadan sağlıklı bir envanter calışması yapabilme olanağı yoktur

Envanter meselesinin ciddi bir bicimde ele alınması gerekir Bu konuda onerilerimiz, envanterin tek başına Kultur Bakanlığı tarafından yapılmamasıdır Envanter, kultur ve tabiat varlıklarının tespit ve tescilinden ibaret bir calışmadır Tespiti, tespit fişlerini doldurup fotoğrafları yapıştırabilecek her vatandaş yapabilir; ama tescili koruma kurulları yapmalıdır Kultur ve tabiat varlıklarını koruma yonetmeliklerine gore tespit ve tescil yapmak bakanlığın yetkisindedir Bakanlık Kackarlar'ın tepesine cıkıp tespit yapmaya ne zaman, ne kadro, ne de para ayırabiliyor