Karahitaylar Kimdir,
Karahitaylar Hakkında Bilgi
Karahitaylar, 1124-1211 arasında Asya’ nın batısında, ilk büyük Moğol imparatorlu­ğunu kuran hanedan.
10. yüzyıl sonlarında Jin (Ruzhen) ha­nedanının Gobi’ye doğru sürdüğü Kitanların bir bölümü 1124′te Yelü Dashi (hd 1124-43) önderliğinde Çu İrmağı boyundaki Balasagun’u merkez edinerek Karahitay Devleti’ni kurdular. Gürhan (büyük kağan) unvanıyla Karahitay kağanı olan Yelü Dashi Kuzey Moğolistan’daki Kırgızları egemen­lik altına aldıktan sonra Çin’e de akınlar düzenledi.
Öte yandan Büyük Selçukluların sınır bölgelerine akınlar düzenleyerek İmil, Kaşgar ve Hotan’ı ele geçirdi. 1137′de Horasan bölgesini topraklarına katan ve Harezmşahları vergiye bağlayan Yelü Dashi Katvan Savaşı’nda (Eylül 1141) Büyük Selçukluları yenerek Türkistan’ı işgal etti ve devleti en geniş sınırlarına ulaştırdı. Bu dönemde Karahitay sınırları batıda Ceyhun (Amu Derya) ve Harezm, güneyde Belh ve Hotan, doğuda Çin, kuzeyde de Nayman topraklarına kadar uzanıyordu. Asya’da Müslümanlığın yayılması ve Cengiz Han’ın önderliğindeki Moğol saldırıları, Karahitayların göçebe geleneklerine dayalı egemenli­ğini sarstı.
Son Karahitay hükümdarı Zhilu- hu (Chih-lu-hu) döneminde (1177-1211), Nayman hükümdarı Küçlük ve Harezmşah Alaeddin Muhammed’in saldırılan sonunda Karahitay egemenliği son buldu. Burak Hacib tarafından kurulan ve 1222- 1303 arasında Kirman’da hüküm süren Kutluğhanlar da Karahitay kökenli bir hane­dandı. Hiçbir zaman tam bağımsız olmayan ve Kirman Karahitayları da denen Kutluğ- hanlar, sırasıyla Harezmşah, Moğol ve il­hanlı egemenliği altında kaldıktan sonra Muzafferiler tarafından yıkıldılar.
Karahitaylar Hakkında Bilgi
Karahitaylar, 1124-1211 arasında Asya’ nın batısında, ilk büyük Moğol imparatorlu­ğunu kuran hanedan.
10. yüzyıl sonlarında Jin (Ruzhen) ha­nedanının Gobi’ye doğru sürdüğü Kitanların bir bölümü 1124′te Yelü Dashi (hd 1124-43) önderliğinde Çu İrmağı boyundaki Balasagun’u merkez edinerek Karahitay Devleti’ni kurdular. Gürhan (büyük kağan) unvanıyla Karahitay kağanı olan Yelü Dashi Kuzey Moğolistan’daki Kırgızları egemen­lik altına aldıktan sonra Çin’e de akınlar düzenledi.
Öte yandan Büyük Selçukluların sınır bölgelerine akınlar düzenleyerek İmil, Kaşgar ve Hotan’ı ele geçirdi. 1137′de Horasan bölgesini topraklarına katan ve Harezmşahları vergiye bağlayan Yelü Dashi Katvan Savaşı’nda (Eylül 1141) Büyük Selçukluları yenerek Türkistan’ı işgal etti ve devleti en geniş sınırlarına ulaştırdı. Bu dönemde Karahitay sınırları batıda Ceyhun (Amu Derya) ve Harezm, güneyde Belh ve Hotan, doğuda Çin, kuzeyde de Nayman topraklarına kadar uzanıyordu. Asya’da Müslümanlığın yayılması ve Cengiz Han’ın önderliğindeki Moğol saldırıları, Karahitayların göçebe geleneklerine dayalı egemenli­ğini sarstı.
Son Karahitay hükümdarı Zhilu- hu (Chih-lu-hu) döneminde (1177-1211), Nayman hükümdarı Küçlük ve Harezmşah Alaeddin Muhammed’in saldırılan sonunda Karahitay egemenliği son buldu. Burak Hacib tarafından kurulan ve 1222- 1303 arasında Kirman’da hüküm süren Kutluğhanlar da Karahitay kökenli bir hane­dandı. Hiçbir zaman tam bağımsız olmayan ve Kirman Karahitayları da denen Kutluğ- hanlar, sırasıyla Harezmşah, Moğol ve il­hanlı egemenliği altında kaldıktan sonra Muzafferiler tarafından yıkıldılar.