Uzun süren öksürük nöbetleri, hapşurma, burunda tıkanma ve gözlerinizde kaşıntı gibi şikayetleriniz mi oluyor? Astım tanısı konuldu ama şikayetleriniz tedavi ile rahatlamıyor mu? Unutmayınız astımlı hastaların yaklaşık üçte birinde bir evcil hayvan alerjisi vardır. Astım hastalığınızı tetikleyen neden belirlendikten sonra tedavisi çok daha etkili olacaktır.
Bir kediyi veya köpeği sevdikten sonra veya onların olduğu bir ortamda bulunduktan sonra hapşurma, öksürük nöbetleri, burun akıntısı, gözlerde kaşınma ve sulanma gibi şikayetler ortaya çıkıyorsa bir hayvan alerjiniz olabilir. Bu alerjik hastalık için evinizde evcil bir hayvanın olması da şart değildir. Mesela sık ziyaret ettiğiniz bir arkadaşınızın veya komşunuzun ev hayvanı varsa, çocuğunuzun okulda sıra arkadaşının bir ev hayvanı varsa yine bu sorunla karşılaşabilirsiniz. Yukarıda saydığımız şikayetleri uzun zamandan beri olan kişiler kendi durumlarını bildiği için evde hayvan beslememe konusunda kararlı olabilirler. Ama öncesinde sağlıklı ve hiçbir şikayeti olmayan kişilerin, eve yeni alınan bir evcil hayvan sonrası sorunlarının başlaması bir alarm bulgusu olarak kabul edilip önemsenmelidir. İnsanlarla sıklıkla bir arada bulunması ve yaygınlığı nedeniyle kedi alerjisi en sık görülen evcil hayvan alerjilerindendir. En çok çocuklarda görülmesine karşın, yetişkinlerde de ortaya çıkabilir.
Bütün kediler birden fazla miktarda alerjen üretirler. Bu alerjenler genelde kedinin tükürüğünde bulunur ve bunu yalayarak deri ve tüylerine bulaştırırlar. Deri ve tüylerinden de kuruyup dökülerek veya uçup havaya karışarak, tekstil yüzeylere ve elbiselere yerleşirler. Bazen de alerjinin nedeni kedinin antijenleri değildir, kedinin maması, suyu, dışkısı ve dışkı kabındaki mantarlar da alerjinin kaynağı olabilir. Kedi alerjisini saptamak için öykünün yanında cilt testleri de tanıda yardımcı olabilir. Ancak testin negatif çıkması o hayvanın sorun çıkarmayacağı anlamına gelmez. Bu evcil hayvanla, solunum şikayetleri arasındaki bağın inkar edilmesi de sorunun büyümesi ve çözümsüz kalmasına neden olabilir.
Yapılması gerekenler
Kedi (veya başka evcil hayvan) ile ilgili bir alerji düşünülüyorsa, çok zor da olsa, kedi ve kediye ait tüm malzemelerin o evden uzaklaştırılması gerekir. Evin duvarları, kedinin yaşadığı tüm alanlar birkaç kez temizlenmeli; halı yüzeyler, elbiseler, yatak kılıfları, perdeler titizlikle yıkanmalıdır. Bazen bu temizlikten aylar sonra bile hala ortamda kedi alerjenleri saptanabilir.
Ev hayvanının uzaklaştırılmasının yanında, evin havalandırılması, yatak odasının kapısının kapalı tutulması, evde HEPA filtreli elektrik süpürgesi veya HEPA filtreli klima kullanılması faydalı olabilir. Evcil hayvandan uzaklaşmanın mümkün olmadığı durumlarda veya semptomları devam eden hastalarda şikayetin çeşidine göre burun spreyleri veya steroidli solunum ilaçları tedavide kullanılabilir. Astımlı hastaların üçte birinde veya yarısına yakınında ev hayvanlarına karşı alerji vardır. O nedenle şikayetleri tedavi ile kontrol altına alınamayan astımlılarda ev hayvanı alerjisi konusunda dikkatli olunmalıdır. Alınan önlemler ve tıbbi tedavi ile şikayetler düzelmiyorsa immünoterapi (aşı tedavisi) de düşünülebilir.
Her ne kadar toplumumuzda kedi temiz kabul edilse de bazı kişiler için bu evcil dostlarımız sorun oluşturabilir. Evcil hayvanların sık temizlenmesi, yatak odalarına girmelerinin kısıtlanması, atıklarının yaşanılan ortamlarda çok bekletilmemesi ve duyarlı kişilerin de tedavi konusunda bir uzmana danışmasında yarar vardır.
Bir kediyi veya köpeği sevdikten sonra veya onların olduğu bir ortamda bulunduktan sonra hapşurma, öksürük nöbetleri, burun akıntısı, gözlerde kaşınma ve sulanma gibi şikayetler ortaya çıkıyorsa bir hayvan alerjiniz olabilir. Bu alerjik hastalık için evinizde evcil bir hayvanın olması da şart değildir. Mesela sık ziyaret ettiğiniz bir arkadaşınızın veya komşunuzun ev hayvanı varsa, çocuğunuzun okulda sıra arkadaşının bir ev hayvanı varsa yine bu sorunla karşılaşabilirsiniz. Yukarıda saydığımız şikayetleri uzun zamandan beri olan kişiler kendi durumlarını bildiği için evde hayvan beslememe konusunda kararlı olabilirler. Ama öncesinde sağlıklı ve hiçbir şikayeti olmayan kişilerin, eve yeni alınan bir evcil hayvan sonrası sorunlarının başlaması bir alarm bulgusu olarak kabul edilip önemsenmelidir. İnsanlarla sıklıkla bir arada bulunması ve yaygınlığı nedeniyle kedi alerjisi en sık görülen evcil hayvan alerjilerindendir. En çok çocuklarda görülmesine karşın, yetişkinlerde de ortaya çıkabilir.
Bütün kediler birden fazla miktarda alerjen üretirler. Bu alerjenler genelde kedinin tükürüğünde bulunur ve bunu yalayarak deri ve tüylerine bulaştırırlar. Deri ve tüylerinden de kuruyup dökülerek veya uçup havaya karışarak, tekstil yüzeylere ve elbiselere yerleşirler. Bazen de alerjinin nedeni kedinin antijenleri değildir, kedinin maması, suyu, dışkısı ve dışkı kabındaki mantarlar da alerjinin kaynağı olabilir. Kedi alerjisini saptamak için öykünün yanında cilt testleri de tanıda yardımcı olabilir. Ancak testin negatif çıkması o hayvanın sorun çıkarmayacağı anlamına gelmez. Bu evcil hayvanla, solunum şikayetleri arasındaki bağın inkar edilmesi de sorunun büyümesi ve çözümsüz kalmasına neden olabilir.
Yapılması gerekenler
Kedi (veya başka evcil hayvan) ile ilgili bir alerji düşünülüyorsa, çok zor da olsa, kedi ve kediye ait tüm malzemelerin o evden uzaklaştırılması gerekir. Evin duvarları, kedinin yaşadığı tüm alanlar birkaç kez temizlenmeli; halı yüzeyler, elbiseler, yatak kılıfları, perdeler titizlikle yıkanmalıdır. Bazen bu temizlikten aylar sonra bile hala ortamda kedi alerjenleri saptanabilir.
Ev hayvanının uzaklaştırılmasının yanında, evin havalandırılması, yatak odasının kapısının kapalı tutulması, evde HEPA filtreli elektrik süpürgesi veya HEPA filtreli klima kullanılması faydalı olabilir. Evcil hayvandan uzaklaşmanın mümkün olmadığı durumlarda veya semptomları devam eden hastalarda şikayetin çeşidine göre burun spreyleri veya steroidli solunum ilaçları tedavide kullanılabilir. Astımlı hastaların üçte birinde veya yarısına yakınında ev hayvanlarına karşı alerji vardır. O nedenle şikayetleri tedavi ile kontrol altına alınamayan astımlılarda ev hayvanı alerjisi konusunda dikkatli olunmalıdır. Alınan önlemler ve tıbbi tedavi ile şikayetler düzelmiyorsa immünoterapi (aşı tedavisi) de düşünülebilir.
Her ne kadar toplumumuzda kedi temiz kabul edilse de bazı kişiler için bu evcil dostlarımız sorun oluşturabilir. Evcil hayvanların sık temizlenmesi, yatak odalarına girmelerinin kısıtlanması, atıklarının yaşanılan ortamlarda çok bekletilmemesi ve duyarlı kişilerin de tedavi konusunda bir uzmana danışmasında yarar vardır.
