Tarifi: Kıl dönmesi, kılların kuyruk sokumu, kasık ortamı, koltukaltı ve nadiren göbekte cilt altına geçip yara, apse ve fistül oluşturmasıdır. Başka isimleri ‘dermoid kist’ yahut ‘pilonidal sinüs’ yani cilt altı kıl yuvasıdır. Sırt ve baştan dökülen kılların kuyruk sokumundaki iki kaba et arasında, kıllı ve terli oluğa takılıp sürtünmelerle oluğun en dibindeki ter bezi deliklerinden vida üzere dönerek cilt altı yağ dokusu içine hissettirmeden girmesi, delikler açması ve bu deliklere giren bakterin de eği ile etrafı iltihaplanmasıdır.
Sıklığı: Kıl dönmesi; 16 ila 30 yaş arası kıllı ve toplu, genç erkeklerde oluşur. Hatunlarda daha seçkindir. Fistül ağızlarının % 78'i oluğun sol kenarında ve % 82'si kıl giriş deliklerinin yukarı tarafında nokta alır.
Risk faktörleri: Kıl dönmesi, örtük ortam nedeni ile oluktaki cildin incelmesi ve kolay delinip tahriş olması ve sert kuyruk kemiğinin baskısı nedeni kılların daha da kolay ilerlemesidir. Başkaca, doğuştan bu illete yatkınlık olabilir. Kıl dönmesi, kuyruk sokumu dışında, göbek çukurunda olabilir, apse ve fistüller eşlik edebilir.
Belirtileri: Kuyruk sokumunda yahut makatın art yukarı tarafında küçük şişlikler, kaşıntı, akıntı, kıllı yahut kılsız milimetrik delikler ve apse oluşumudur.
Tanı: Tabip muayenesi ile tanı konulur.
Ameliyatsız tedavi: Kıl dönmesinin ameliyatsız tedavisinde, gümüş nitrat ve fenol kullanılmaktadır. Bu unsurlar fistül girişlerinden içeriye verilir ve bu süreçler ortalama 10-15 dakika içinde tamamlanır. Haftalık denetimlerle ortalama 2-4 hafta içinde düzgünleşme olması beklenir. Bazen lokal anestezi altında fistüller arasındaki ilgileri kesmek gerekebilir. Müsait koşullarda yapıldığında çok olumlu sonuçlar alınabilmekte ve nüks yani tekrarlama bahtı % 3 ile 5 civarında olduğu bildirilmektedir. Hasta 2-3 gün üst üste tabibe yara bakımı emelli gitmelidir. Ameliyatsız kıl dönmesi tedavisinde: fenol yahut gümüş nitrat; labirent dışında kaçırılmadığı sürece yan tesir oluşturmaz. Kaçırıldığında birkaç gün içinde birebir yanda ağrı ve akıntı yaparsa da tedavisi lokal anestezi altında pansumanla sağlanır. Ameliyatsız kıl dönmesi tedavisinin avantajları: umumî anestezi gerektirmemesi, muayenehane koşullarında uygulanabilen küçük bir teşebbüs olması, süreç sonrasında yatak istirahati gerektirmemesi, nüks orantısının düşük olması ve nüks ederse tıpkı metotla tedavi edilebilmesi ve çok az bir kesi izi kalması, kozmetik sorun olmamasıdır.
Ameliyat formülleri: Kıl dönmesinde cerrahi tedavi usulleri:
1. Primer kapatma: kistin cerrahi olarak çıkartılıp, yaranın dikilmesidir.
2. Açık bırakma: kistin cerrahi olarak çıkartılıp, yaranın açık bırakılmasıdır. Apseli olan olgularda tercih edilir. Yaranın kapanması 3-6 ay arasında vakit alır.
3. İntrofleksiyon: kistin cerrahi olarak çıkartılıp, yaranın kısmi olarak kapatılmasıdır. Yaranın kapanması 2-3 ay arasında devir alır.
4. Flep tekniği: Limberg, Karidakis üzere flep sistemleri yüklü olarak tercih edilir. Buradaki tedavinin esası farklı bir kesimdeki dokuları oluşan boşluk sahasına kaydırmak ve marazın meydana geldiği orta hattın cihetin saptırmaktır. Hastanede bir gün yatış ve akabinde 10 gün kadar yatak istirahati gerektirir. Tekniklere nazaran değişmekle birlikte kıl dönmesi ameliyatı sonrasında, % 5-15 arasında değişen nüks yahut tekrar etme nispetleri mevcuttur.
Lokal anestezi altında fistül duvarları çıkartılabilir.
En önemli komplikasyonlar: Kıl dönmesi tedavi edilmezse kuyruk sokumunda apse ve akıntılar daima bir hal alır, yıllarca süren kronik, iltihabi akıntılar sonrasında epidermoid kanser gelişebilir. Kıl dönmesinin nüks etmesini önlemek için: tabibin önerdiği halde, hastalar arilik ve pansumanları yaptırmalı, yara yahut kıl giriş delikleri güzelleştikten sonra, kuyruk sokumu oluğu her gün yıkanıp silinerek boşta gezen kıllar temizlenmeli ve çok kıllı olanlar, kuyruk sokumu oluğunu, haftada bir defa kıl dökücü krem ile yahut cımbızla temizlemeli, kaba etlerini genişçe traş ettirmelidir. Ayrıyeten, lazer epilasyonun nüksü tedbire açısından çok önemli ekler sağladığı bilinmektedir.
Hastanede yatış: 1 gün
İşe geri dönme: 10-15 gün
Ameliyat sonrasında kısıtlama: banyo kısıtlanır ve cerrahın teklifine nazaran yapılır.
Dikişlerin alınması: 10-15 gün arasında
Sıklığı: Kıl dönmesi; 16 ila 30 yaş arası kıllı ve toplu, genç erkeklerde oluşur. Hatunlarda daha seçkindir. Fistül ağızlarının % 78'i oluğun sol kenarında ve % 82'si kıl giriş deliklerinin yukarı tarafında nokta alır.
Risk faktörleri: Kıl dönmesi, örtük ortam nedeni ile oluktaki cildin incelmesi ve kolay delinip tahriş olması ve sert kuyruk kemiğinin baskısı nedeni kılların daha da kolay ilerlemesidir. Başkaca, doğuştan bu illete yatkınlık olabilir. Kıl dönmesi, kuyruk sokumu dışında, göbek çukurunda olabilir, apse ve fistüller eşlik edebilir.
Belirtileri: Kuyruk sokumunda yahut makatın art yukarı tarafında küçük şişlikler, kaşıntı, akıntı, kıllı yahut kılsız milimetrik delikler ve apse oluşumudur.
Tanı: Tabip muayenesi ile tanı konulur.
Ameliyatsız tedavi: Kıl dönmesinin ameliyatsız tedavisinde, gümüş nitrat ve fenol kullanılmaktadır. Bu unsurlar fistül girişlerinden içeriye verilir ve bu süreçler ortalama 10-15 dakika içinde tamamlanır. Haftalık denetimlerle ortalama 2-4 hafta içinde düzgünleşme olması beklenir. Bazen lokal anestezi altında fistüller arasındaki ilgileri kesmek gerekebilir. Müsait koşullarda yapıldığında çok olumlu sonuçlar alınabilmekte ve nüks yani tekrarlama bahtı % 3 ile 5 civarında olduğu bildirilmektedir. Hasta 2-3 gün üst üste tabibe yara bakımı emelli gitmelidir. Ameliyatsız kıl dönmesi tedavisinde: fenol yahut gümüş nitrat; labirent dışında kaçırılmadığı sürece yan tesir oluşturmaz. Kaçırıldığında birkaç gün içinde birebir yanda ağrı ve akıntı yaparsa da tedavisi lokal anestezi altında pansumanla sağlanır. Ameliyatsız kıl dönmesi tedavisinin avantajları: umumî anestezi gerektirmemesi, muayenehane koşullarında uygulanabilen küçük bir teşebbüs olması, süreç sonrasında yatak istirahati gerektirmemesi, nüks orantısının düşük olması ve nüks ederse tıpkı metotla tedavi edilebilmesi ve çok az bir kesi izi kalması, kozmetik sorun olmamasıdır.
Ameliyat formülleri: Kıl dönmesinde cerrahi tedavi usulleri:
1. Primer kapatma: kistin cerrahi olarak çıkartılıp, yaranın dikilmesidir.
2. Açık bırakma: kistin cerrahi olarak çıkartılıp, yaranın açık bırakılmasıdır. Apseli olan olgularda tercih edilir. Yaranın kapanması 3-6 ay arasında vakit alır.
3. İntrofleksiyon: kistin cerrahi olarak çıkartılıp, yaranın kısmi olarak kapatılmasıdır. Yaranın kapanması 2-3 ay arasında devir alır.
4. Flep tekniği: Limberg, Karidakis üzere flep sistemleri yüklü olarak tercih edilir. Buradaki tedavinin esası farklı bir kesimdeki dokuları oluşan boşluk sahasına kaydırmak ve marazın meydana geldiği orta hattın cihetin saptırmaktır. Hastanede bir gün yatış ve akabinde 10 gün kadar yatak istirahati gerektirir. Tekniklere nazaran değişmekle birlikte kıl dönmesi ameliyatı sonrasında, % 5-15 arasında değişen nüks yahut tekrar etme nispetleri mevcuttur.
Lokal anestezi altında fistül duvarları çıkartılabilir.
En önemli komplikasyonlar: Kıl dönmesi tedavi edilmezse kuyruk sokumunda apse ve akıntılar daima bir hal alır, yıllarca süren kronik, iltihabi akıntılar sonrasında epidermoid kanser gelişebilir. Kıl dönmesinin nüks etmesini önlemek için: tabibin önerdiği halde, hastalar arilik ve pansumanları yaptırmalı, yara yahut kıl giriş delikleri güzelleştikten sonra, kuyruk sokumu oluğu her gün yıkanıp silinerek boşta gezen kıllar temizlenmeli ve çok kıllı olanlar, kuyruk sokumu oluğunu, haftada bir defa kıl dökücü krem ile yahut cımbızla temizlemeli, kaba etlerini genişçe traş ettirmelidir. Ayrıyeten, lazer epilasyonun nüksü tedbire açısından çok önemli ekler sağladığı bilinmektedir.
Hastanede yatış: 1 gün
İşe geri dönme: 10-15 gün
Ameliyat sonrasında kısıtlama: banyo kısıtlanır ve cerrahın teklifine nazaran yapılır.
Dikişlerin alınması: 10-15 gün arasında