Komplikasyon kelime anlamına göre karmaşık hale gelmek demektir. Tıp terminolojisindeki komplikasyon ise var olan hastalığa veya duruma tedavi sırasında yeni bir sorunun eklenmesi anlamına gelir. Bu malpraktisten yani yanlış tedaviden farklı bir durumdur. Komplikasyonlar tedavinin doğru yapıldığı durumlarda da birtakım başka sebeplerle ortaya çıkabilir.
Kırık, bir kemiğin bütünlüğünün bozulmasıdır. Kırıkta erken dönemde ağrı, şişlik, morluk, şekil bozukluğu, fonksiyon kaybı, bölgesel hassasiyet, kırık uçlarının birbirine sürtünmesinden kaynaklanan ses, normalde hareket olmaması gereken bir bölgede anormal hareket olması gibi belirtiler vardır.
Kırık komplikasyonları nelerdir:
Kırığın komplikasyonları 4 başlıkta incelenir:
Kırık bölgesindeki komplikasyonlar,
Kırığa komşu bölgelerdeki komplikasyonlar,
Kırığa yakın bölgedeki komplikasyonlar,
Sistemik komplikasyonlar
1-Kırık Bölgesindeki Komplikasyonlar
Kaynama gecikmesi: Bazen kırıklar beklenen sürede kaynamayabilir. Her kemik ve yaşta farklıdır ama 6 aylık sürede kaynama yok ise kaynama gecikmesinden bahsedilebilir.
Kaynamama: Bazı kırıklar ise hiç kaynamayabilir. Yine her kemik ve yaşta farklıdır ama 9 aylık bir sürede kaynama tamamlanmadıysa kaynamamadan söz edilebilir.
Kötü kaynama: Bazen de kaynama istenen şekilde olmayabilir. Açısal eğrilik veya rotasyon (dönüklük) oluşabileceği gibi, aşırı kaynama nedeniyle de şekil bozukluğu oluşabilir.
Büyüme değişiklikleri: Kırılan kemikte kısalık veya uzunluk oluşabilir. Uzama genellikle çocuklarda görülür.
Avasküler nekroz: Özellikle kalça eklemini ilgilendiren “femur kemiği boyun bölgesi kırıklarında”, el bilekte “skafoid” kırığında ve ayak bileğinde “talus” kırığında görülebilir.
Osteomyelit: (kemik iltihabı). Kırık uçları dış ortama maruz kalmışsa (açık kırık) veya nadiren kapalı kırıkta veya ameliyat sonrasında kemikte enfeksiyon meydana gelebilir.
2- Kırığa Komşu Bölgedeki Komplikasyonlar
Cilt, cilt altı, kas, tendon yaralanmaları: Yaralanma sırasında oluşan darbe veya kırık kemik uçları ile cilt, cilt altı, kas ve tendon yaralanmaları meydana gelebilir.
Damar yaralanmaları: Aynı şekilde damarlarda oluşabilecek yaralanma bir uzvun kanlanmasını bozarak o uzvun kaybına dahi neden olabilir.
Kompartman sendromu: Çok sıkıntılı bir durumdur. O bölge dokularında aşırı basınç artışı oluşabilir. Bu basınç artışı o bölgedeki yumuşak dokulara (sinir, damar ve kaslara) zarar vererek daha ileri sakatlıklara neden olabilir (uzvun kesilmesi, uzuvlarda kalıcı şekil ve fonksiyon bozukluğu gibi).
Sinir yaralanmaları: Yaralanma sırasında oluşan darbe, kırık kemik uçları veya kompartman sendromu nedeniyle sinirlerde yaralanma oluşarak belli bir bölgede his veya istemli hareket (motor) kaybı oluşabilir.
Komşu organ yaralanmaları: Kırık kemiğe yakın organlarda (pelvis kırıklarında karın içi organlar, cinsel organlar, idrar yolları, damar ve sinirler yine kaburga ve göğüs kemiği kırıklarında kalp, akciğer ve büyük damarlar) yaralanmalar oluşabilir.
3-Kırığa Yakın Bölgedeki Komplikasyonlar
Artrit: Eklem bölgesindeki kırıklarda eklem kıkırdağı da hasar görerek ileride eklemlerde bozulmalara yol açabilir.
Eklem sertliği: Eklemde yaralanma olmasa da eklemlerde hareketsizliğe bağlı donmalar olabilir. Eklem içi kırıklarda, kırıklı çıkıklarda eklem hareket kısıtlılığı riski çok daha fazladır.
Heteretopik Osifikasyon: Kırık bölgesi ve çevre yumuşak dokular içerisinde kemiksi dokular oluşabilir.
Sudek atrofisi: Özellikle kırığın olduğu uzuvda hareketsizliğe bağlı kemik erimesi gelişebilir. Ciltte incelme, parlaklık ve ağrı ile giden bir durumdur. Özellikle el bilek ve ayak bileği kırıklarında sıktır.
4-Sistemik Komplikasyonlar
Şok: Dışarıya veya içeriye olan kanama bazen hastayı şoka sokarak hayati tehdit oluşturabilir.
Yağ embolisi: Özellikle uzun kemik kırıklarında, yağlı kemik iliği dolaşıma katılıp akciğerlere giderek tıkanıklığa neden olabilir.
Derin ven trombozu: Kırığın bulunduğu uzuvda toplardamarlarda (venlerde) oluşan pıhtı (trombüs) ile meydana gelebilir. Bu pıhtı veya pıhtının bir parçası dolaşıma katılarak akciğere gidip hayatı tehdit edebilir.
Bası yarası: Kırık nedeniyle uzun süre hareketsiz kalmak vücudun altta kalan ve yatak ile temas eden bölgelerinde bası yaralarına neden olabilir.
Kırık ateşi: Kırığa bağlı olarak ilk günlerde hafif bir ateş olabilir.
Psikolojik bozukluklar: Kişinin yaralanması ve sakatlanması psikolojik bozukluklara dahi yol açabilir.
Kırık, bir kemiğin bütünlüğünün bozulmasıdır. Kırıkta erken dönemde ağrı, şişlik, morluk, şekil bozukluğu, fonksiyon kaybı, bölgesel hassasiyet, kırık uçlarının birbirine sürtünmesinden kaynaklanan ses, normalde hareket olmaması gereken bir bölgede anormal hareket olması gibi belirtiler vardır.
Kırık komplikasyonları nelerdir:
Kırığın komplikasyonları 4 başlıkta incelenir:
Kırık bölgesindeki komplikasyonlar,
Kırığa komşu bölgelerdeki komplikasyonlar,
Kırığa yakın bölgedeki komplikasyonlar,
Sistemik komplikasyonlar
1-Kırık Bölgesindeki Komplikasyonlar
Kaynama gecikmesi: Bazen kırıklar beklenen sürede kaynamayabilir. Her kemik ve yaşta farklıdır ama 6 aylık sürede kaynama yok ise kaynama gecikmesinden bahsedilebilir.
Kaynamama: Bazı kırıklar ise hiç kaynamayabilir. Yine her kemik ve yaşta farklıdır ama 9 aylık bir sürede kaynama tamamlanmadıysa kaynamamadan söz edilebilir.
Kötü kaynama: Bazen de kaynama istenen şekilde olmayabilir. Açısal eğrilik veya rotasyon (dönüklük) oluşabileceği gibi, aşırı kaynama nedeniyle de şekil bozukluğu oluşabilir.
Büyüme değişiklikleri: Kırılan kemikte kısalık veya uzunluk oluşabilir. Uzama genellikle çocuklarda görülür.
Avasküler nekroz: Özellikle kalça eklemini ilgilendiren “femur kemiği boyun bölgesi kırıklarında”, el bilekte “skafoid” kırığında ve ayak bileğinde “talus” kırığında görülebilir.
Osteomyelit: (kemik iltihabı). Kırık uçları dış ortama maruz kalmışsa (açık kırık) veya nadiren kapalı kırıkta veya ameliyat sonrasında kemikte enfeksiyon meydana gelebilir.
2- Kırığa Komşu Bölgedeki Komplikasyonlar
Cilt, cilt altı, kas, tendon yaralanmaları: Yaralanma sırasında oluşan darbe veya kırık kemik uçları ile cilt, cilt altı, kas ve tendon yaralanmaları meydana gelebilir.
Damar yaralanmaları: Aynı şekilde damarlarda oluşabilecek yaralanma bir uzvun kanlanmasını bozarak o uzvun kaybına dahi neden olabilir.
Kompartman sendromu: Çok sıkıntılı bir durumdur. O bölge dokularında aşırı basınç artışı oluşabilir. Bu basınç artışı o bölgedeki yumuşak dokulara (sinir, damar ve kaslara) zarar vererek daha ileri sakatlıklara neden olabilir (uzvun kesilmesi, uzuvlarda kalıcı şekil ve fonksiyon bozukluğu gibi).
Sinir yaralanmaları: Yaralanma sırasında oluşan darbe, kırık kemik uçları veya kompartman sendromu nedeniyle sinirlerde yaralanma oluşarak belli bir bölgede his veya istemli hareket (motor) kaybı oluşabilir.
Komşu organ yaralanmaları: Kırık kemiğe yakın organlarda (pelvis kırıklarında karın içi organlar, cinsel organlar, idrar yolları, damar ve sinirler yine kaburga ve göğüs kemiği kırıklarında kalp, akciğer ve büyük damarlar) yaralanmalar oluşabilir.
3-Kırığa Yakın Bölgedeki Komplikasyonlar
Artrit: Eklem bölgesindeki kırıklarda eklem kıkırdağı da hasar görerek ileride eklemlerde bozulmalara yol açabilir.
Eklem sertliği: Eklemde yaralanma olmasa da eklemlerde hareketsizliğe bağlı donmalar olabilir. Eklem içi kırıklarda, kırıklı çıkıklarda eklem hareket kısıtlılığı riski çok daha fazladır.
Heteretopik Osifikasyon: Kırık bölgesi ve çevre yumuşak dokular içerisinde kemiksi dokular oluşabilir.
Sudek atrofisi: Özellikle kırığın olduğu uzuvda hareketsizliğe bağlı kemik erimesi gelişebilir. Ciltte incelme, parlaklık ve ağrı ile giden bir durumdur. Özellikle el bilek ve ayak bileği kırıklarında sıktır.
4-Sistemik Komplikasyonlar
Şok: Dışarıya veya içeriye olan kanama bazen hastayı şoka sokarak hayati tehdit oluşturabilir.
Yağ embolisi: Özellikle uzun kemik kırıklarında, yağlı kemik iliği dolaşıma katılıp akciğerlere giderek tıkanıklığa neden olabilir.
Derin ven trombozu: Kırığın bulunduğu uzuvda toplardamarlarda (venlerde) oluşan pıhtı (trombüs) ile meydana gelebilir. Bu pıhtı veya pıhtının bir parçası dolaşıma katılarak akciğere gidip hayatı tehdit edebilir.
Bası yarası: Kırık nedeniyle uzun süre hareketsiz kalmak vücudun altta kalan ve yatak ile temas eden bölgelerinde bası yaralarına neden olabilir.
Kırık ateşi: Kırığa bağlı olarak ilk günlerde hafif bir ateş olabilir.
Psikolojik bozukluklar: Kişinin yaralanması ve sakatlanması psikolojik bozukluklara dahi yol açabilir.
