Bircok insan yaşadığı kırık ve cıkıklar sebebiyle genellikle kucuk yaşta acil servise goturulduğunde bir ortopedi uzmanının ne demek olduğunu oğrenir Bir bisiklet kazasının belli belirsiz hatıraları ve sonrasında alcıya alınmış bir kol ya da bacakla okula gidip gelinen gunler coğumuzun cocukluk anıları arasında yer almaktadır
Fraktur ne demek?
Fraktur, bilinen adıyla kemik kırıkları, ortopedi dalında en sık gorulen sorunların arasında yer alır ABD’de her yıl ortalama 7 milyon insan hastanelerin ortopedi bolumlerine başvurmaktadır Gelişmiş ulkelerin vatandaşları hayatları boyunca ortalama 2 defa kemik kırığı yaşamaktadır
Fraktur ve kırık arasında fark var mıdır?
Fraktur ve kırık temelde aynı şeydir Fakat kemik kırığı halk arasında kemiğin ikiye ayrılması olarak bilinirken, fraktur tıp dilinde her turlu kırık ve catlaklara verilen genel isimdir Latince kokenli bir kelime olan “fraktur, İngilizce sozcukte de “kırılma eylemi gercekleşmiş bir nesne anlamına gelmektedir Fraktur ve kemik kırıklarının farklı ceşitleri bulunur fakat bu iki kelime aynı anlama gelmektedir
Frakturler kemiğin belirli bir noktasına uygulanan basıncın kaldıramaması durumudur (acıklaması oldukca kolay bir durum, fakat derinliğe inildiğinde daha karmaşık hale geliyor) Ek olarak kemik kırıklarının oluşmasında iki onemli faktor vardır:
• Basıncın kuvveti
• Kemiğin sağlamlığı
Kemiğe uygulanan basınclar akut yuksek basınc (carpma, duşme) ya da kronik duşuk basınc (stres kırıkları) olarak ikiye ayrılır Kemiğin sağlamlığıysa normal ya da zayıf olarak ikiye ayrılır Cok basit bir problem gibi gozuken frakturler giderek karmaşık bir hal almaktadır
İstatistiklerYuz (Kulak burun boğaz) ve kafatası (norocerrahi) kemiklerinde gercekleşen kırılmalar haricindeki tum kırılmalar ortopedik cerrahların uzmanlık alanı dahilindedir Kemik uclarındaki kırılmalar en sık gorulen fraktur ceşididir ve genelde 45 yaş altı erkeklerde ve 45 yaş ustu kadınlarda gorulur Kadın ve erkek arasındaki bu farkın sebebiyse kadınlarda menopoz doneminde ostrojen salgısının durmasının kemik kaybı oranının artmasına neden olmasıdır Bu yuzden kadınlarda menopoz sonrasında kemik erimesi ve kemik erimesine bağlı frakturler gorulmesi cok muhtemeldir 75 yaş altı kadınlarda en sık gorulen fraktur ceşidi bilek kırılmasıdır 75 yaş ustu kadınlarda ise kalca kemiği kırılmaya oldukca elverişlidir
Fraktur tedavisiVucuttaki kemikler zarar gormediklerinde bile surekli olarak yenilenmektedir İnsan bunyesi kemiklerimizi oluşturan hucreleri surekli olarak emer ve bunların yerine yenisini uretir Bu devir daim surecinin bir sonucu olarak kemik iyileşmeleri kendiliğinden gercekleşir
Fakat kırık bir kemiğin duzgun bir şekilde iyileşmesi icin doğru kaynaması ve duzgun beslenmesi gereklidir
Doktorların kemikler icin sıklıkla “reduksiyon terimini kullandığı bilinmektedir; burada reduksiyondan kasıt, kemiğin kırık uclarının duzgun bir doğrultuda sabitlenmesi ve duzgun bir şekilde kaynamasıdır
Bircok durumda reduksiyonu sağlamak icin kemiği once eksenine oturtup sonra da alcıya almak gerekecektir Eğer reduksiyon duzgun bir şekilde gercekleştirilemezse, yani kemik yerine duzgun oturtulamaz ya da kaynama surecinde sabit tutulamazsa cerrahi mudahale gerekebilir Bahsi gecen cerrahi mudahale genellikle kemiğin platin civi veya vidalar yardımıyla tutturulmasıdır
Kırık tedavilerinde sıklıkla karşılaşılan sorunlardan biri de kemiğin yanlış kaynaması ya da hic kaynamamasıdır Bu durum genellikle yaşlı insanlarda ya da ciddi kırıklarda gorulur Bazı kırıklarda kırığın yer aldığı bolgedeki kemik ve eklem yapıları cok oynak olduğundan (orneğin yaşlılarda gorulen kalca kırıkları) kemiği iyileştirmek yerine kemikteki hasarlı parcayı değiştirmek (kalca protezi) daha etkili olacaktır
İskelet sisteminin karmaşık yapısı ve kemik kırıklarının ceşitleri sebebiyle kırık tedavisini tek bir başlık altında incelemek ve genel bir bakışla değerlendirmek cok doğru olmayacaktır Fakat aşağıdaki başlıkların kırık tedavisine olumlu ya da olumsuz etkileri olduğunu soylemek daha doğru olacaktır
• Kırığın yer aldığı bolge
• Kemikteki sapma ve bozulmanın derecesi
• Hastanın iyileşme potansiyeli
• Mevcut kırığı etkileyebilecek diğer sakatlık ya da hastalıklar
• Hastanın yaşı ve hareketlilik durumu
• Vb gibi bircok farklı faktor
Tedavi yonteminin ya da tedavi seceneklerinin doğru anlaşılması icin kırığınızı doktorunuzla birlikte incelemeniz ve bu konuda etraflıca konuşmanız faydalı olacaktır Kırık tedavileri kırığın rontgen goruntusune, hastanın fiziki ozelliklerine ve yukarıda bahsi gecen diğer bircok faktore bağlı olduğundan her hasta farklı şekilde tedavi edilmektedir
Kemik kırıkları hangi durumlarda gorulur?Kemik kırıklarının en sık karşılaşılan sebebi travmadır Fakat ozellikle yaşlı insanlarda kemik zayıflamasına bağlı kırıklar gorulmektedir Buna “patolojik fraktur adı verilir Patolojik fraktur kemiğin zayıflamasına yol acan bir hastalığın (patolojik) kemikteki kırıklara (frakturlere) neden olması anlamına gelmektedir Kemik erimesi (osteoporoz) ve tumorler patolojik kırıkların genel sebepleri arasında yer almaktadır
Fraktur ne demek?
Fraktur, bilinen adıyla kemik kırıkları, ortopedi dalında en sık gorulen sorunların arasında yer alır ABD’de her yıl ortalama 7 milyon insan hastanelerin ortopedi bolumlerine başvurmaktadır Gelişmiş ulkelerin vatandaşları hayatları boyunca ortalama 2 defa kemik kırığı yaşamaktadır
Fraktur ve kırık arasında fark var mıdır?
Fraktur ve kırık temelde aynı şeydir Fakat kemik kırığı halk arasında kemiğin ikiye ayrılması olarak bilinirken, fraktur tıp dilinde her turlu kırık ve catlaklara verilen genel isimdir Latince kokenli bir kelime olan “fraktur, İngilizce sozcukte de “kırılma eylemi gercekleşmiş bir nesne anlamına gelmektedir Fraktur ve kemik kırıklarının farklı ceşitleri bulunur fakat bu iki kelime aynı anlama gelmektedir
Frakturler kemiğin belirli bir noktasına uygulanan basıncın kaldıramaması durumudur (acıklaması oldukca kolay bir durum, fakat derinliğe inildiğinde daha karmaşık hale geliyor) Ek olarak kemik kırıklarının oluşmasında iki onemli faktor vardır:
• Basıncın kuvveti
• Kemiğin sağlamlığı
Kemiğe uygulanan basınclar akut yuksek basınc (carpma, duşme) ya da kronik duşuk basınc (stres kırıkları) olarak ikiye ayrılır Kemiğin sağlamlığıysa normal ya da zayıf olarak ikiye ayrılır Cok basit bir problem gibi gozuken frakturler giderek karmaşık bir hal almaktadır
İstatistiklerYuz (Kulak burun boğaz) ve kafatası (norocerrahi) kemiklerinde gercekleşen kırılmalar haricindeki tum kırılmalar ortopedik cerrahların uzmanlık alanı dahilindedir Kemik uclarındaki kırılmalar en sık gorulen fraktur ceşididir ve genelde 45 yaş altı erkeklerde ve 45 yaş ustu kadınlarda gorulur Kadın ve erkek arasındaki bu farkın sebebiyse kadınlarda menopoz doneminde ostrojen salgısının durmasının kemik kaybı oranının artmasına neden olmasıdır Bu yuzden kadınlarda menopoz sonrasında kemik erimesi ve kemik erimesine bağlı frakturler gorulmesi cok muhtemeldir 75 yaş altı kadınlarda en sık gorulen fraktur ceşidi bilek kırılmasıdır 75 yaş ustu kadınlarda ise kalca kemiği kırılmaya oldukca elverişlidir
Fraktur tedavisiVucuttaki kemikler zarar gormediklerinde bile surekli olarak yenilenmektedir İnsan bunyesi kemiklerimizi oluşturan hucreleri surekli olarak emer ve bunların yerine yenisini uretir Bu devir daim surecinin bir sonucu olarak kemik iyileşmeleri kendiliğinden gercekleşir
Fakat kırık bir kemiğin duzgun bir şekilde iyileşmesi icin doğru kaynaması ve duzgun beslenmesi gereklidir
Doktorların kemikler icin sıklıkla “reduksiyon terimini kullandığı bilinmektedir; burada reduksiyondan kasıt, kemiğin kırık uclarının duzgun bir doğrultuda sabitlenmesi ve duzgun bir şekilde kaynamasıdır
Bircok durumda reduksiyonu sağlamak icin kemiği once eksenine oturtup sonra da alcıya almak gerekecektir Eğer reduksiyon duzgun bir şekilde gercekleştirilemezse, yani kemik yerine duzgun oturtulamaz ya da kaynama surecinde sabit tutulamazsa cerrahi mudahale gerekebilir Bahsi gecen cerrahi mudahale genellikle kemiğin platin civi veya vidalar yardımıyla tutturulmasıdır
Kırık tedavilerinde sıklıkla karşılaşılan sorunlardan biri de kemiğin yanlış kaynaması ya da hic kaynamamasıdır Bu durum genellikle yaşlı insanlarda ya da ciddi kırıklarda gorulur Bazı kırıklarda kırığın yer aldığı bolgedeki kemik ve eklem yapıları cok oynak olduğundan (orneğin yaşlılarda gorulen kalca kırıkları) kemiği iyileştirmek yerine kemikteki hasarlı parcayı değiştirmek (kalca protezi) daha etkili olacaktır
İskelet sisteminin karmaşık yapısı ve kemik kırıklarının ceşitleri sebebiyle kırık tedavisini tek bir başlık altında incelemek ve genel bir bakışla değerlendirmek cok doğru olmayacaktır Fakat aşağıdaki başlıkların kırık tedavisine olumlu ya da olumsuz etkileri olduğunu soylemek daha doğru olacaktır
• Kırığın yer aldığı bolge
• Kemikteki sapma ve bozulmanın derecesi
• Hastanın iyileşme potansiyeli
• Mevcut kırığı etkileyebilecek diğer sakatlık ya da hastalıklar
• Hastanın yaşı ve hareketlilik durumu
• Vb gibi bircok farklı faktor
Tedavi yonteminin ya da tedavi seceneklerinin doğru anlaşılması icin kırığınızı doktorunuzla birlikte incelemeniz ve bu konuda etraflıca konuşmanız faydalı olacaktır Kırık tedavileri kırığın rontgen goruntusune, hastanın fiziki ozelliklerine ve yukarıda bahsi gecen diğer bircok faktore bağlı olduğundan her hasta farklı şekilde tedavi edilmektedir
Kemik kırıkları hangi durumlarda gorulur?Kemik kırıklarının en sık karşılaşılan sebebi travmadır Fakat ozellikle yaşlı insanlarda kemik zayıflamasına bağlı kırıklar gorulmektedir Buna “patolojik fraktur adı verilir Patolojik fraktur kemiğin zayıflamasına yol acan bir hastalığın (patolojik) kemikteki kırıklara (frakturlere) neden olması anlamına gelmektedir Kemik erimesi (osteoporoz) ve tumorler patolojik kırıkların genel sebepleri arasında yer almaktadır
