Sessizce ilerleyen bobrek rahatsızlıkları son aşamaya gelene kadar hicbir belirti vermeyebiliyor Diyabet, hipertansiyon, nefrit ve ailesel yatkınlığı olan kişiler, kronik bobrek yetmezliği bakımından risk altında bulunuyor Erken teşhis icin belli aralıklarla kan ve idrar tahlili yaptırmak, alınması gereken onlemlerin başında yer alıyor Memorial Hizmet Hastanesi Nefroloji Bolumu'nden Uz Dr Funda Yalcın, kronik bobrek yetmezliğine neden olan rahatsızlıklar ve alınması gereken onlemler hakkında bilgi verdi
h 4Kan ve idrar tahlillerinizi ihmal etmeyin Bobreklerin gorevini yerine getiremediği durumlar bobrek yetmezliği olarak tanımlanmaktadır Kronik bobrek yetmezliğinden bahsedebilmek icin hastanın 3 aylık bobrek fonksiyonlarının bozuk olması gerekir Sinsi ilerleyen bobrek yetmezliği hicbir belirti vermeden son aşamaya kadar gelebilmektedir İlerleyen aşamalarda halsizlik, eforda bitkin duşme, bulantı, kusma, bacaklarda şişlik ve tansiyon duzensizliği gibi belirtiler veren bobrek yetmezliğinin erken teşhisi icin belirli aralıklarla kan ve idrar tahlili ihmal edilmemelidir
Yapılan son calışmalara gore bobrek yetmezliğine neden olan hastalıklar arasında ilk 5 sırada; diyabet, hipertansiyon, nefritler, genetik yatkınlık ve Amiloidoz hastalığı bulunmaktadır
h 4Diyabet hastalığı bobreklerin en buyuk duşmanı Dunyada olduğu gibi ulkemizde de bobrek yetmezliğine neden olan hastalıkların başında %41 gibi yuksek bir oranla şeker hastalığı yani diyabet gelmektedir Kontrol altına alınmayan diyabet, vucuttaki butun organlarla birlikte damarları da olumsuz anlamda etkilemektedir Kontrol edilemeyen kan şekeri bobreklerdeki kucuk damarlarının hasar gormesine yol acarak, diyabetik nefropati yani bobrek fonksiyonlarının azalmasına neden olmaktadır
imageskronikbobrekyetmezliginenedenolanrahatsizliklar5aecf9ea8bf55
h 4Bobrekleriniz icin tansiyonunuzu kontrol altında tutun Yuksek tansiyon, bobrek yetmezliğine neden olan rahatsızlarda yuzde 25 gibi oldukca fazla sayılabilecek bir oranla ikinci sırada bulunmaktadır Kalp ve beyin gibi bobrek damarlarını da etkileyen yuksek tansiyon, kılcal damarların hasar gormesine ve bobreklerin kuculmesine neden olabilmektedir Yuksek tansiyon sonucu bobrek yetmezliği gelişebildiği gibi tersine bir ilişki de mevcuttur Bobrek taşları, iltihap ya da bobrek damarlarının darlığı yuksek tansiyona zemin hazırlayabilmektedir
h 4Bobreklerinizi iltihaba karşı koruyun Alerjik reaksiyon, virus, ilac kullanımı ya da bobrek taşları gibi cok farklı nedenlere bağlı olarak gelişebilen nefrit yani bobrek iltihabı bobrek yetmezliğine neden olan rahatsızlıklar arasında %8'lik bir paya sahiptir Pembe veya kopuklu idrar, yuz, el ve ayaklarda şişlik, mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler veren bobrek iltihabı zamanında ve doğru tedavi edilmezse bobrek yetmezliği kacınılmazdır
h 4Genetik yatkınlığınız varsa daha dikkatli olun Polikistik bobrek hastalıkları başta olmak uzere, genetik etkiler bobrek yetmezliğinde % 5 oranında etkilidir Kalıtımsal bir rahatsızlık olan polikistik bobrek hastalığı, sıvı dolu kistlerin oluşmasına neden olarak bobrek fonksiyonlarının bozulmasına neden olabilir Bazen hicbir belirti vermeden ilerleyen polikistik bobrek hastalığı, kist sayısının cokluğuna gore ağrı, kanlı idrar yapma, bobrek taşı oluşumu, hipertansiyon gibi farklı belirtiler verebilmektedir
imageskronikbobrekyetmezliginenedenolanrahatsizliklar5aecf9eaa4b1a
h 4Akdeniz ateşi bobrek yetmezliğine neden olabilir Amiloid isimli proteinin organlarda fazla birikmesiyle ortaya cıkan Amiloidoz hastalığı kalp, karaciğer, sinir sistemi, mide ve bağırsağı etkilediği gibi bobrek yetmezliğine de yol acabilmektedir Bir sebebe bağlı olmadan gelişebilen Amiloidoz, Ailevi Akdeniz Ateşi gibi uzun sureli enfeksiyonlardan sonra da ortaya cıkabilmektedir Bobrek yetmezliğinde %2 orana sahip olan Amiloidoz hastalığında, altta yatan rahatsızlığa yonelik tedaviler uygulanmaktadır
h 4Beslenmenize ve yaşam tarzınıza ozen gosterin Beslenme ve yaşam tarzı, hem bobrek yetmezliğine goturen surecte hem de bobrek yetmezliği teşhisi konulduktan sonra dikkat edilmesi gereken bir adımdır Sebebi bilinmeyen bobrek yetmezliği rahatsızlığı oranının %11 olduğu duşunulurse, beslenme ve yaşam tarzının onemi bir kez daha on plana cıkmaktadır Diyabet hastalarının bobrek yetmezliği yaşamasının altındaki birinci etken, diyabetin kontrol altına alınmamasıdır Tuzsuz beslenme, ozellikle diyabet ve hipertansiyon hastaları icin hayati onem taşımaktadır Bobrek yetmezliğinin ilerleyen aşamalarında ise proteinli besinler ile potasyum ve fosfor iceren bakliyat, kuruyemiş gibi gıdaların dikkatli tuketilmesi gerekmektedir Gunluk egzersizler, cok yorucu olmamak şartıyla duzenli olarak yapılmalıdır
h 4Bobrek nakli hayat kurtarıyor Bobrek yetmezliği 5 evreye ayrılmaktadır Son donem bobrek yetmezliği teşhisi konulabilmesi icin yapılan testlerde hastanın bobreğinin %15 calıştığının belirlenmesi gerekir Calışmayan bobreğin gorevini makine yani diyaliz ya da yeni bir organ yapacaktır Son donem bobrek yetmezliği tedavisinde altın standart yaşam standartlarının artıran bobrek naklidir Bobrek yetmezliği ceken hastanın organ nakli yapılıp yapılamayacağının iyi değerlendirilmesi gerekmektedir
Hastada kalp ve damar sağlığı ile ilgili sorunlar
Kanser hikayesi
Kanda ortaya cıkabilecek sıkıntılar bobrek nakline engel teşkil edebilmektedir
Ulkemizde kadavra bulunamaması nedeniyle, canlı vericilerden daha sık yapılan bobrek naklinde vericilerin de sağlık durumunun iyi bir değerlendirmeden gecmesi gerekmektedir Vericiler bu ameliyattan sonra hızla iyileşmekte ve ilerleyen yıllarda da bobrekle ilgili herhangi bir sorun yaşamamaktadır
h 4Kan ve idrar tahlillerinizi ihmal etmeyin Bobreklerin gorevini yerine getiremediği durumlar bobrek yetmezliği olarak tanımlanmaktadır Kronik bobrek yetmezliğinden bahsedebilmek icin hastanın 3 aylık bobrek fonksiyonlarının bozuk olması gerekir Sinsi ilerleyen bobrek yetmezliği hicbir belirti vermeden son aşamaya kadar gelebilmektedir İlerleyen aşamalarda halsizlik, eforda bitkin duşme, bulantı, kusma, bacaklarda şişlik ve tansiyon duzensizliği gibi belirtiler veren bobrek yetmezliğinin erken teşhisi icin belirli aralıklarla kan ve idrar tahlili ihmal edilmemelidir
Yapılan son calışmalara gore bobrek yetmezliğine neden olan hastalıklar arasında ilk 5 sırada; diyabet, hipertansiyon, nefritler, genetik yatkınlık ve Amiloidoz hastalığı bulunmaktadır
h 4Diyabet hastalığı bobreklerin en buyuk duşmanı Dunyada olduğu gibi ulkemizde de bobrek yetmezliğine neden olan hastalıkların başında %41 gibi yuksek bir oranla şeker hastalığı yani diyabet gelmektedir Kontrol altına alınmayan diyabet, vucuttaki butun organlarla birlikte damarları da olumsuz anlamda etkilemektedir Kontrol edilemeyen kan şekeri bobreklerdeki kucuk damarlarının hasar gormesine yol acarak, diyabetik nefropati yani bobrek fonksiyonlarının azalmasına neden olmaktadır
imageskronikbobrekyetmezliginenedenolanrahatsizliklar5aecf9ea8bf55
h 4Bobrekleriniz icin tansiyonunuzu kontrol altında tutun Yuksek tansiyon, bobrek yetmezliğine neden olan rahatsızlarda yuzde 25 gibi oldukca fazla sayılabilecek bir oranla ikinci sırada bulunmaktadır Kalp ve beyin gibi bobrek damarlarını da etkileyen yuksek tansiyon, kılcal damarların hasar gormesine ve bobreklerin kuculmesine neden olabilmektedir Yuksek tansiyon sonucu bobrek yetmezliği gelişebildiği gibi tersine bir ilişki de mevcuttur Bobrek taşları, iltihap ya da bobrek damarlarının darlığı yuksek tansiyona zemin hazırlayabilmektedir
h 4Bobreklerinizi iltihaba karşı koruyun Alerjik reaksiyon, virus, ilac kullanımı ya da bobrek taşları gibi cok farklı nedenlere bağlı olarak gelişebilen nefrit yani bobrek iltihabı bobrek yetmezliğine neden olan rahatsızlıklar arasında %8'lik bir paya sahiptir Pembe veya kopuklu idrar, yuz, el ve ayaklarda şişlik, mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler veren bobrek iltihabı zamanında ve doğru tedavi edilmezse bobrek yetmezliği kacınılmazdır
h 4Genetik yatkınlığınız varsa daha dikkatli olun Polikistik bobrek hastalıkları başta olmak uzere, genetik etkiler bobrek yetmezliğinde % 5 oranında etkilidir Kalıtımsal bir rahatsızlık olan polikistik bobrek hastalığı, sıvı dolu kistlerin oluşmasına neden olarak bobrek fonksiyonlarının bozulmasına neden olabilir Bazen hicbir belirti vermeden ilerleyen polikistik bobrek hastalığı, kist sayısının cokluğuna gore ağrı, kanlı idrar yapma, bobrek taşı oluşumu, hipertansiyon gibi farklı belirtiler verebilmektedir
imageskronikbobrekyetmezliginenedenolanrahatsizliklar5aecf9eaa4b1a
h 4Akdeniz ateşi bobrek yetmezliğine neden olabilir Amiloid isimli proteinin organlarda fazla birikmesiyle ortaya cıkan Amiloidoz hastalığı kalp, karaciğer, sinir sistemi, mide ve bağırsağı etkilediği gibi bobrek yetmezliğine de yol acabilmektedir Bir sebebe bağlı olmadan gelişebilen Amiloidoz, Ailevi Akdeniz Ateşi gibi uzun sureli enfeksiyonlardan sonra da ortaya cıkabilmektedir Bobrek yetmezliğinde %2 orana sahip olan Amiloidoz hastalığında, altta yatan rahatsızlığa yonelik tedaviler uygulanmaktadır
h 4Beslenmenize ve yaşam tarzınıza ozen gosterin Beslenme ve yaşam tarzı, hem bobrek yetmezliğine goturen surecte hem de bobrek yetmezliği teşhisi konulduktan sonra dikkat edilmesi gereken bir adımdır Sebebi bilinmeyen bobrek yetmezliği rahatsızlığı oranının %11 olduğu duşunulurse, beslenme ve yaşam tarzının onemi bir kez daha on plana cıkmaktadır Diyabet hastalarının bobrek yetmezliği yaşamasının altındaki birinci etken, diyabetin kontrol altına alınmamasıdır Tuzsuz beslenme, ozellikle diyabet ve hipertansiyon hastaları icin hayati onem taşımaktadır Bobrek yetmezliğinin ilerleyen aşamalarında ise proteinli besinler ile potasyum ve fosfor iceren bakliyat, kuruyemiş gibi gıdaların dikkatli tuketilmesi gerekmektedir Gunluk egzersizler, cok yorucu olmamak şartıyla duzenli olarak yapılmalıdır
h 4Bobrek nakli hayat kurtarıyor Bobrek yetmezliği 5 evreye ayrılmaktadır Son donem bobrek yetmezliği teşhisi konulabilmesi icin yapılan testlerde hastanın bobreğinin %15 calıştığının belirlenmesi gerekir Calışmayan bobreğin gorevini makine yani diyaliz ya da yeni bir organ yapacaktır Son donem bobrek yetmezliği tedavisinde altın standart yaşam standartlarının artıran bobrek naklidir Bobrek yetmezliği ceken hastanın organ nakli yapılıp yapılamayacağının iyi değerlendirilmesi gerekmektedir
Hastada kalp ve damar sağlığı ile ilgili sorunlar
Kanser hikayesi
Kanda ortaya cıkabilecek sıkıntılar bobrek nakline engel teşkil edebilmektedir
Ulkemizde kadavra bulunamaması nedeniyle, canlı vericilerden daha sık yapılan bobrek naklinde vericilerin de sağlık durumunun iyi bir değerlendirmeden gecmesi gerekmektedir Vericiler bu ameliyattan sonra hızla iyileşmekte ve ilerleyen yıllarda da bobrekle ilgili herhangi bir sorun yaşamamaktadır
