Kuranı Kerimde Evlat Hakkı nedir
Kuranda Evlad Hakkı
EVLAD HAKKI
(Bir mu'min vefat edince butun amelleri kesilir Yalnız uc amelinin sevabı amel defterine yazılmaya devam eder Bu uc amel, sadakai cariye, faydalı kitapları ve kendisine hayırlı dua eden salih cocuklarıdır)
Evladın, anababa uzerinde hakları vardır Bazıları şoyledir:
1 İleride, cocuk annesiyle kotulenmemesi icin, evladına anne olacak kızı, iyi yerden secmelidir Saliha olmasına dikkat etmelidir! Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:
(Kadın, malı, guzelliği, asaleti ve dindarlığı icin nikah edilir Sen dindar olanı sec ki, maddi ve ma'nevi ni'mete kavuşasın!) Buhari
(Kadını guzelliği icin alma, guzelliği onu helake surukleyebilir Sırf malı icin de alma, malı onu zarara sokabilir Dindar olanla evlen!) İbni Mace
2 Cocuğa iyi isim koymalıdır! Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:
(Siz kıyamette, kendinizin ve babanızın ismiyle cağrılırsınız Bu bakımdan cocuklara guzel isim koyunuz!) EbU Davud
(Cocuğu guzel terbiye etmek ve ona guzel bir isim koymak, evladın babası uzerindeki haklarındandır) Beyheki
(ALLAHu tealanın indinde isimlerin en sevgili olanı Abdullah ve Abdurrahman'dır) Muslim
(Uc oğlu olup da, birine benim ismimi vermiyen, cahillik etmiş olur) Taberani
(MUHAMMED ismi verdiğiniz cocuğa karşı hurmetli olun, toplantılarda ona yer verin ve hic bir şekilde onu azarlamayın!) Hatib
(MUHAMMED isimli kimseyi hakir gormeyin, onu mahrUm etmeyin! MUHAMMED isimli kimsenin bulunduğu bir evde veya bir yerde bereket vardır) Deylemi
(ALLAHu teala buyurur ki: İsmi, Ahmed, MUHAMMED, MahmUd gibi habibimin isminden olan mu'mine azab etmekten haya ederim) RNasihin
Ecdadımız, MUHAMMED ismine hurmetsizlik olmasın diye Mehmed ismi koymuşlardır
Cocuğa Reşid, Emin gibi ovucu isimler koymak caiz ise de koymamak iyi olur Cunku boyle isimleri soyliyerek, o isim sahibine hakaret etmek, isme de hakaret olur Mesela Tembel Emin yerine, bu cocuk tembeldir demelidir (Şir'a)
Kıyamet gunu gunahları, sevablarından daha cok olan bir kimse, Cehenneme goturulur ALLAHu teala, Cebrail aleyhisselama buyurur:
Ya Cebrail, bu kimseye sor ki, hayatında hicbir alimin sohbetinde bulundu mu?
Cebrail aleyhisselam, o kimseye sorar O da, (Ne yazık ki, hic bir alimle bir arada bulunmadım) der ALLAHu teala, tekrar buyurur
Ya Cebrail, bu kula sor ki, hicbir alimi ilminden dolayı sevdi mi?
Cebrail aleyhisselam, ona sorar O da, (Hayır sevdiğim bir alim yoktu) der
ALLAHu teala buyurur ki:
Ya Cebrail, bu kimse, tesadufen de olsa bir alimle yemek yemiş midir?
Cebrail aleyhisselam sorar O kimse de (Hayır hic bir alimle bir sofrada bulunmadım) der ALLAHu teala buyurur ki:
Ya Cebrail, bu kulun ismi, bir alimin ismine benziyor mu?
Cebrail aleyhisselam sorar O kimse de (Hayır ismim hicbir alimin ismine benzemiyor) der ALLAHu etala buyurur ki:
Bu kulumu Cennete goturun Cunku o, alimi seven bir kimseyi severdi (ElEnvar)
Gurulduğu gibi, ismi bir alimin ismine benzemek, hatta alimi seven kimseyi sevmek bile insanın kurtuluşuna sebep olmaktadır Tabii her şeyden once mu'min olmak şartı vardır Mu'min olmadıktan sonra guzel ismin ve hic bir ibadetin kıymeti olmaz
Eğer bir kimsenin ismi kotu ise, bunu değiştirmelidir! Hadisi şerifte (Kotu ismi olan bunu guzel isme cevirsin) buyuruldu (Berika)
Avrupa'da ba'zı gencler kendilerine kafir ismi takıyorlarmış İmamı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: (Bir muslumanın, bir kafir ismini almaktan, korkunc arslanlardan kacmaktan daha cok kacması lazımdır Bu isimlerin sahibleri, ALLAHu tealanın duşmanlarıdır Hadisi şerifte (Kotu zan altında kalınacak yerlerden kacınız) buyuruldu Dinsizlik alameti olan ve bu zannı uyandıran isimleri koymaktan, sozleri soylemekten ve alametleri kullanmaktan ve işleri yapmaktan kacınmak her muslumanın vazifesidir) Muj MektUblar
Cocuk doğar doğmaz, hemen isim konabilir, bir hafta kadar geciktirmekte de mahzUr yoktur Muhim olan cocuğa guzel isim koymalıdır! Bir ismin guzel olması icin mutlaka Kur'anı kerimde bulunması lazım değildir Yuz binden fazla Eshabı kiramdan Hz Zeyd haric, hic birinin ismi Kur'anı kerimde yoktur Guzel isimler coktur Değişik isim olsun diye, Kur'an kerimde gecen her kelimeyi, sırf Kur'anı kerimde gectiği icin cocuğa isim olarak koymak, cok yanlış olur Cunku Kur'anı kerimde guzel isimlerin yanında cirkin isimler de vardır En başta şeytan var, iblis var, Hannas vardır Kafirlerden KarUn, Haman vardır Peygamber efendimizin duşmanı EbU Leheb'in ismi vardır Kuranı kerimde geciyor diye yıldırım, şimşek, gelmek, gitmek gibi kelimelerin arabisini isim olarak koyanlar oluyor Bu kelimelerden en meşhUrlarından biri Esra'dır Esra, gece yurumek ma'nasına gelir Unzile, indirildi, indirilmiş demektir Boyle isimleri koymak caiz ve guzel ise de, enbiyanın, ulemanın, evliyanın ismini tercih etmek elbette iyi olur
Peygamber efendimiz de, Hz Hasan doğduğu zaman kulağına ezan okumuştur (Tirmizi)
Bir hadisi şerifte de buyuruldu ki:
(Yeni doğan cocucunun sağ kulağına ezan, sol kulağına da ikamet okunursa, ummu sıbyandenilen hastalıktan korunmuş olur) Beyheki
Ezan okuyacak kimse, cocuğu yastık gibi yumuşak bir şey ustune koyarak kucağına alyr, yavaşca sağ kulağına ezan, sol kulağına da ikamet okur Sonra kulağına ismini soyler Cocuğu birisi kucağına alıp, ezanı bir başkası da okuyabilir Hadisi şeriflerde de buyuruldu ki:
(Cocuğa guzel isim vermek, dinini oğretmek ve vakti gelince evlendirmek, evladın babası uzerindeki haklarındandır) EbU Nuaym
Fakir baba cocuğunu evlendirmeye mecbur değildir
3 Cocuğu guzel terbiye etmelidir! Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Cocuğu guzel terbiye, evladın babasındaki haklarındandır) Beyheki
4 Cocuğa karşı şefkatli davranmalıdır! Peygamber aleyhisselam, torunu HzHasan'ı operken birisi gorup, (Ya ResUlallah, benim on cocuğum var, hic birini opmem) dedi ResUlullah efendimiz, (Merhamet etmiyen merhamet bulamaz) buyurdu (Buhari)
5 Cocuklara beddua etmemelidir Abdullah bin Mubarek hazretleri, cocuğunu şikayet eden birisine, (Cocuğuna hic beddua ettin mi?) diye sordu O kimse, evet diye cevap verince, (Cocuğun ahlakını sen bozmuşsun) buyurdu
6 Cocuklara iyilik etmelidir! Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Evladınıza ikram edin, anababanın sizde hakkı olduğu gibi, evladınızın da sizde hakkı vardır) Taberani
a) Bir kimse, malının hepsini cocuğunun birine verip diğerlerine vermese, caiz olur Bu mal, cocuğun mulku olur Diğer cocukların, bundan birşey istemeye hakları olmaz Fakat babası, salih cocukları arasında ayırım yaptığı icin gunaha girer (Hindiyye)
b) Salih ve ilim tahsilinde olan cocuklarına, diğerlerinden daha cok mal vermek caizdir Salahları eşit ise, eşit vermelidir! Cocukları fasık olanın, miras bırakmayıp, salihlere, hayrata vermesi efdaldir Cunku, gunaha yardım etmemiş olur (Fetavayı Bezzaziyye)
c) Fasık cocuğa nafakadan fazla yardım yapmamalıdır!
7 Cocukları helal lokma ile beslemelidir! Boyle yapılmazsa, haram gıdaların, yemeklerin te'siri, cocuğun ozune işler cocukta uygunsuz işlerin meydana gelmesine sebep olur Hadisi şerifte, (Yiyip ictikleriniz helal, temiz olsun! Cocuklarınız, bunlardan hasıl olmaktadır) buyuruldu (RNasıhin)
8 Cocuğa Kur'anı kerim oğretmeli, yedi yaşından i'tibaren de namaz kılmaya alıştırmalıdır! Cocuğa ilim oğretmelidir Cunku dunya ve ahirette kurtuluş ilimledir
9 Cocuk akıl balig olup evlendikten sonra hadisi şerifte bildirildiği gibi boyle demelidir:
(Evladım, seni terbiye ettim Okuttup evlendirdim Dunyada bir felakete, ahirette azaba uğramaktan ALLAHu tealaya sığınırım Aklını başına topla, buna gore calış!) İ Hibban
Babanın, cocuklarına ilim, edeb ve san'at oğretmesi farzdır Once, Kur'anı kerim okumasını oğretmelidir Sonra imanın ve islamın şartlarını oğretmelidir Yedi yaşından i'tibaren namaz kılmaya alıştırmalıdır! Dunya ve ahirette kurtuluş ilimledir Cocuğu, din bilgilerini oğrendikten sonra, okula gondermeli, lise ve universite tahsili yaptırmalıdır Dinini oğrenmeden mektebe gonderilirse, artık bunlary oğrenecek vakit bulamaz Din duşmanlarının tuzaklarına duşup, onların yalanlarına aldanır Dinsiz ve islam ahlakından mahrUm olarak yetişir Dunya ve ahirette felaketlere suruklenir Millete zararlı olur Kendine ve başkasına yapacağı kotuluklerin gunahları, anababasına da yazılır Cocuğunu, din bilgilerini oğretmeden once, kafir ve hıristiyanların mekteplerine gondermenin buyuk zararları, (İrşadulhiyara) kitabında yazılıdır
10 Ahnef bin Kays hazretleri buyurdu ki:
(Evlad icin zorluklara katlanmalıyız Onların ayakları altında yumuşak yer, bağları ustunde golge olmalıyız! Onlara sert davranmıyalım ki bizden uzaklaşmasınlar Bizden usanıp olumumuzu beklemesinler Uygun isteklerini yerine getirmeliyiz! Ofkelenirlerse teskine calışmalıyız!)
11 Cocuklar arasında adalete riayet etmeli,ayrım yapmamalıdır Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Hediyede, ihsanda cocuklarınız arasında eşitliğe riayet ediniz! Eğer onlardan birini tercih etseydim, kız evlada onculuk tanırdım) Taberani
12 Fudayl bin İyad hazretleri buyurdu ki:
(Şunları yapan muruvvet ehlidir Anasına, babasına iyilik eden, akrabasını ziyaret eden, din kardeşine ikramda bulunan, coluğu, cocuğu ve hizmetcisi ile iyi gecinen, dinini koruyan, malını iyi yerlerde harcıyan, dilini tutan, gozunu haramlardan koruyan, fuzUli işlerden uzak duran ve Rabbine ibadet eden kimse)
13 Baba, yapmıyacağını zannettiği emri cocuğuna soylememelidir Soyleyip de onu ita'atsizliğe suruklememelidir Salih zatın birisi, oğlundan hic bir şey istemezdi Sebebi sual edilince, (Bir şey istediğim zaman, oğlumun bana karşı gelmesinden korkarım Bana karşı gelince Cehennem ateşine mustehak olur Ben de cocuğumun ateşte yanmasına razı olamam) buyurdu Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Şunlar, insanın saadetinin alametidir: Saliha hanım, ita'at eden cocuklar, salih arkadaş) Hakim
14 Cocuğun akikasını kesmelidir Akika, cocuk ni'metine karşılık, ALLAHu tealaya şukur etmek niyyeti ile hayvan kesmektir Hadisi şerifte, (Akika, erkek cocuk icin iki, kız cocuğu icin bir koyun kesmektir) buyuruldu (Taberani)
Cocuğa nafaka vermesi vacib olan kimsenin, yedinci gunu isim koyması ve bağını tıraş ettirip, sacının ağırlığı kadar, erkek icin altın veya gumuş, kız icin gumuş sadaka vermesi ve kendi malından, erkek icin iki, kız icin bir akika hayvanı kesmesi mustehabdır
15 Cocuğu doğuran kadının emzirmesi faydalıdır Hadisi şerifte, (Cocuğa, annesinin sutunden iyisi yoktur) buyuruldu (Şir'a)
Annenin sutu yoksa cocuğu saliha, soylu olan bir kadın emzirmelidir Cunku kadınların sutu, cocukta te'sirini gosterir ve eserleri bir gun ortaya cıkar Bugun modern tıb da yaptığı araştırmalarda, anne sutu yerini alacak bir gıdanın olmadığını bildirmektedir
16 Cocuğun ağlamasından sıkılmamalıdır Cunku cocuğun ağlaması, zikir, tehlil ve ALLAHu teala icin hamddir Anababası icin ise dua ve istigfardır Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Mu'minin cocuğu 4 ay la ilahe illallah, 4 ay MUHAMMEDun ResUlullah, 4 ay da, ALLAHummagfir li ve livalideyye ya rabbi, beni ve anababamı magfiret eyle der) RNasıhin
17 Cocuk konuşmaya başlayınca, en once La ilahe illallah kelimesini ona oğretmelidir Bunu yedi defa ona telkin etmelidir Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Cocuklarınız konuşmaya başlayınca onlara La ilahe illallah'ı oğretin) İSunni
Mu'minUn sUresinin 116 ayetini, Ayetelkursi'yi ve Haşr sUresinin sonu olan Huvallahullezi'yi okuyup oğretmelidir Boyle yapana, ALLAHu teala, kıyamette hesap sormaz Cocuk sağını solundan ayırdığı zaman, ona iyi işler yaptırmalıdır Yaptığı iyi işlerin sevabı, onu yetiştiren, terbiye eden babasına da verilir, kotulukleri ise verilmez
18 Coluk cocuğu terbiye etmek icin dovmek doğru değildir Ancak yanlış bir iş yapınca, cezalanabileceği hissini vermek lazımdır Peygamberimiz, ev halkının dovulmemesini emrettiği halde, terbiye edilmeleri icin cezalanacakları, dovulecekleri hissini taşımaları gerektiğini bildirmiştir Bu husustaki hadisi şeriflerden biri şoyle:
(Ev halkınızı terbiye icin bastonunuzu onların goreceği yere asın!) Taberani
Cocuk, ana baba elinde bir emanettir Cocukların temiz kalbleri kıymetli bir cevher olup, mum gibi, her şekli alabilir Kucuk iken, hicbir şekle girmemiştir Temiz bir toprak gibidir Temiz toprağa hangi tohum ekilirse, onun mahsUlu alınır Bunun gibi cocuk da neye meylettirilirse, oraya yonelir Eğer hayrı adet eder, oğrenirse hayır uzerine buyur Cocuklara iman, Kur'an ve ALLAHu tealanın emirleri oğretilir ve yapmaya alıştırılırsa, din ve dunya saadetine ererler Bu saadete anababa ve hocaları da ortak olur Eğer bunlar oğretilmez ve alıştırılmaz ise, bedbaht olurlar Yapacakları her fenalığın gunahı, anababa ve hocalarına da verilir Her musluman, emri altInda bulunanlardan mes'Uldur Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:
(Hepiniz, bir surunun cobanı gibisiniz Coban, surusunu koruduğu gibi, siz de evinizde ve emriniz altında olanları Cehennemden korumalısınız! Onlara muslumanlığı oğretmezseniz, mes'Ul olursunuz) Muslim
(Cocuklarına Kur'anı kerim oğretenlere veya Kur'anı kerim hocasına gonderenlere, oğretilen Kur'an'ın her harfi icin, on kere Ka'bei mu'azzama ziyareti sevabı verilir ve kıyamette, başına devlet tacı konur Butun insanlar gorup imrenir) SEbediyye
(Cok musluman evladı, babaları yuzunden Veyl ismindeki Cehenneme gidecektir Cunku bunların babaları, yalnız para kazanmak ve keyf surmek hırsına duşup ve yalnız dunya işleri arkasında koşup, evladlarına muslumanlığı ve Kur'anı kerimi oğretmediler Ben boyle babalardan uzağım Onlar da benden uzaktır Cocuklarına dinlerini oğretmiyenler Cehenneme gidecektir) SEbediyye
Kendinin yapması haram olan şeyi cocuğa yaptıran kimse, haram işlemiş olur Cocuklarına icki iciren, kumara alıştıran, mustehcen neşriyatı okumasına sebep olan, yalancılık, hırsızlık gibi kotu huylara alıştıran, kıbleye karşı ayak uzatmasına sebep olan kimse, gunah işlemiş olur
Dinimizin temeli, imanı, farzları ve haramları oğrenmek ve oğretmektir ALLAHu teala, Peygamberleri bunun icin gondermiştir Genclere bunlar oğretilmediği zaman, İslamiyet yıkılır, yok olur ALLAHu teala, muslumanlara (Emri ma'rUf) yapmayı emrediyor Ya'ni, benim emirlerimi, bildiriniz, oğretiniz buyuruyor (Nehyi munker) yapmayı da emrederek, yasak ettiğini bildirdiği haramların yapılmasına razı olmamamızı istiyor Kur'anı kerimde buyuruluyor ki:
(Kendinizi ve aile efradınızı Cehennem ateşinden koruyun!) Tahrim 6
Kur'anı kerimde, nefslerimizi ve aile efradımızı, yakıtı insan ve taş olan Cehennem ateşinden korumamız emredilmektedir Elliyuz senelik kısa bir hayat icin evladımızı dunya felaketlerinden korumaya calıştığımız gibi, ebedi felakete ducar olmaması icin ahıretini de korumamız lazımdır Bir babanın, evladını Cehennem ateşinden koruması, dunya ateşinden korumasından daha muhimdir Cehennem ateşinden korumak da, imanı ve farzları ve haramları oğretmekle ve ibadete alıştırmakla ve kotu arkadaşlardan ve zararlı neşriyattan korumakla olur Butun fenalıkların bağı, kotu arkadaştır Kotu arkadaşları, onun, kustah, yalancı, hırsız, saygısız ve korkusuz olmasına sebep olabilir Senelerce de bu kotu huylardan kurtulamaz
Ne zaman cocukta iyi bir hareket gorulurse, onu takdir etmeli, mukafatlandırmalıdır! İnsanların yanında ba'zan onu ovmelidir (Amcası benim cocuğum boyle yaptı) diyerek iyiye teşvik etmelidir Bir kabahat işler veya kotu bir soz soylerse birkac defa gormezlikten gelmeli, (onu yapma) dememeli, azarlamamalıdır Sık sık azarlanan cocuk, cesaretlenir, gizli yaptıklarını acıktan yapmaya başlar Yaptığı kotu işlerin zararı, kendisine tatlı dil ile anlatılmalı, ikaz edilmelidir! Yapılan iş, dine aykırı ise işin zararı, fenalığı ve neticesi anlatılarak, o kotu işe mani olmalıdır Baba, baba olduğunu, buyuk olduğunu hissettirmelidir! Anne, cocuğu babası ile korkutmalıdır!
Her gun bir muddet oynamasına izin vermelidir ki, cocuk sıkılmasın Sıkılmak ve uzulmekten kotu huy hasıl olur ve kalbi korleşir Hic kimseden para istemesine musaade etmemeli, fazla konuşmamasını, buyuklere saygıyı oğretmelidir İyi insanların guzel hallerini anlatıp, onlar gibi olmaya, kotu insanların kotuluklerini anlatıp, onlar gibi olmamaya dikkat etmesi oğretilmelidir
Cocuğa her istediğini almak ve luks icinde yaşatmak uygun değildir Buyuyunce de her istedişini ele gecirmeye calışır; fakat bunda muvaffak olamayınca sukutu hayale uşrar, isyankar olur Kendimiz helal yediğimiz gibi cocuklarımıza da helal yedirmeliyiz Haramla beslenen cocuğun bedeni, necasetle yoğrulmuş camur gibi olur Boyle cocuklar da pisliğe, kotuluğe meylederler
Cocuğa, israf etmemesini, kanaatkar olmasını oğetmelidir Ba'zan da yavan ekmek yemeğe alıştırmalıdır Cocuğun kotu yerlere gitmesine mani olmalıdır Cocuk kotulerin yanında ahlaksız, yalancı, hırsız ve hayasız olur
Baba, ne devamlı asık suratlı durmalı, ne de cocukla fazla yuz goz olmalı, konuşmasının heybetini korumalıdır Cocuğa babasının malı ile, rutbesi ile ovunmemesi tenbih edilmelidir! Tevazu sahibi ve kibar olması oğretilmelidir! Başkalarından birşey almanın zillet olduğu, veren elin alan elden ustunluğu bildirilmelidir! Cimriliğin cirkinliği oğretilmelidir! Başkalarının yanında edebli oturması, ayak ayak ustune atmaması, laubali hareketlerden uzak durması telkin edilmelidir!
Fazla konuşmaktan cocuğu men etmelidir! Fazla konuşmanın hayasızlığa yol actığı, cenesi duşukluğun kotuluğu belirtilmelidir! Cocuk nasıl olsa konuşmasını oğrenecektir Maksat, ona icab edince susmasını ve buyuklerin sozunu dinlemesini oğretmektir
Doğru da olsa, cokca yemin etmesine izin vermemelidir! Vara yoğa yemin, kotu bir alışkanlıktır Buyuklere hurmetin, yerini onlara vermenin ve herkesle iyi gecinmenin onemi anlatılmalıdırı
Alıntı
Kuranda Evlad Hakkı
EVLAD HAKKI
(Bir mu'min vefat edince butun amelleri kesilir Yalnız uc amelinin sevabı amel defterine yazılmaya devam eder Bu uc amel, sadakai cariye, faydalı kitapları ve kendisine hayırlı dua eden salih cocuklarıdır)
Evladın, anababa uzerinde hakları vardır Bazıları şoyledir:
1 İleride, cocuk annesiyle kotulenmemesi icin, evladına anne olacak kızı, iyi yerden secmelidir Saliha olmasına dikkat etmelidir! Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:
(Kadın, malı, guzelliği, asaleti ve dindarlığı icin nikah edilir Sen dindar olanı sec ki, maddi ve ma'nevi ni'mete kavuşasın!) Buhari
(Kadını guzelliği icin alma, guzelliği onu helake surukleyebilir Sırf malı icin de alma, malı onu zarara sokabilir Dindar olanla evlen!) İbni Mace
2 Cocuğa iyi isim koymalıdır! Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:
(Siz kıyamette, kendinizin ve babanızın ismiyle cağrılırsınız Bu bakımdan cocuklara guzel isim koyunuz!) EbU Davud
(Cocuğu guzel terbiye etmek ve ona guzel bir isim koymak, evladın babası uzerindeki haklarındandır) Beyheki
(ALLAHu tealanın indinde isimlerin en sevgili olanı Abdullah ve Abdurrahman'dır) Muslim
(Uc oğlu olup da, birine benim ismimi vermiyen, cahillik etmiş olur) Taberani
(MUHAMMED ismi verdiğiniz cocuğa karşı hurmetli olun, toplantılarda ona yer verin ve hic bir şekilde onu azarlamayın!) Hatib
(MUHAMMED isimli kimseyi hakir gormeyin, onu mahrUm etmeyin! MUHAMMED isimli kimsenin bulunduğu bir evde veya bir yerde bereket vardır) Deylemi
(ALLAHu teala buyurur ki: İsmi, Ahmed, MUHAMMED, MahmUd gibi habibimin isminden olan mu'mine azab etmekten haya ederim) RNasihin
Ecdadımız, MUHAMMED ismine hurmetsizlik olmasın diye Mehmed ismi koymuşlardır
Cocuğa Reşid, Emin gibi ovucu isimler koymak caiz ise de koymamak iyi olur Cunku boyle isimleri soyliyerek, o isim sahibine hakaret etmek, isme de hakaret olur Mesela Tembel Emin yerine, bu cocuk tembeldir demelidir (Şir'a)
Kıyamet gunu gunahları, sevablarından daha cok olan bir kimse, Cehenneme goturulur ALLAHu teala, Cebrail aleyhisselama buyurur:
Ya Cebrail, bu kimseye sor ki, hayatında hicbir alimin sohbetinde bulundu mu?
Cebrail aleyhisselam, o kimseye sorar O da, (Ne yazık ki, hic bir alimle bir arada bulunmadım) der ALLAHu teala, tekrar buyurur
Ya Cebrail, bu kula sor ki, hicbir alimi ilminden dolayı sevdi mi?
Cebrail aleyhisselam, ona sorar O da, (Hayır sevdiğim bir alim yoktu) der
ALLAHu teala buyurur ki:
Ya Cebrail, bu kimse, tesadufen de olsa bir alimle yemek yemiş midir?
Cebrail aleyhisselam sorar O kimse de (Hayır hic bir alimle bir sofrada bulunmadım) der ALLAHu teala buyurur ki:
Ya Cebrail, bu kulun ismi, bir alimin ismine benziyor mu?
Cebrail aleyhisselam sorar O kimse de (Hayır ismim hicbir alimin ismine benzemiyor) der ALLAHu etala buyurur ki:
Bu kulumu Cennete goturun Cunku o, alimi seven bir kimseyi severdi (ElEnvar)
Gurulduğu gibi, ismi bir alimin ismine benzemek, hatta alimi seven kimseyi sevmek bile insanın kurtuluşuna sebep olmaktadır Tabii her şeyden once mu'min olmak şartı vardır Mu'min olmadıktan sonra guzel ismin ve hic bir ibadetin kıymeti olmaz
Eğer bir kimsenin ismi kotu ise, bunu değiştirmelidir! Hadisi şerifte (Kotu ismi olan bunu guzel isme cevirsin) buyuruldu (Berika)
Avrupa'da ba'zı gencler kendilerine kafir ismi takıyorlarmış İmamı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: (Bir muslumanın, bir kafir ismini almaktan, korkunc arslanlardan kacmaktan daha cok kacması lazımdır Bu isimlerin sahibleri, ALLAHu tealanın duşmanlarıdır Hadisi şerifte (Kotu zan altında kalınacak yerlerden kacınız) buyuruldu Dinsizlik alameti olan ve bu zannı uyandıran isimleri koymaktan, sozleri soylemekten ve alametleri kullanmaktan ve işleri yapmaktan kacınmak her muslumanın vazifesidir) Muj MektUblar
Cocuk doğar doğmaz, hemen isim konabilir, bir hafta kadar geciktirmekte de mahzUr yoktur Muhim olan cocuğa guzel isim koymalıdır! Bir ismin guzel olması icin mutlaka Kur'anı kerimde bulunması lazım değildir Yuz binden fazla Eshabı kiramdan Hz Zeyd haric, hic birinin ismi Kur'anı kerimde yoktur Guzel isimler coktur Değişik isim olsun diye, Kur'an kerimde gecen her kelimeyi, sırf Kur'anı kerimde gectiği icin cocuğa isim olarak koymak, cok yanlış olur Cunku Kur'anı kerimde guzel isimlerin yanında cirkin isimler de vardır En başta şeytan var, iblis var, Hannas vardır Kafirlerden KarUn, Haman vardır Peygamber efendimizin duşmanı EbU Leheb'in ismi vardır Kuranı kerimde geciyor diye yıldırım, şimşek, gelmek, gitmek gibi kelimelerin arabisini isim olarak koyanlar oluyor Bu kelimelerden en meşhUrlarından biri Esra'dır Esra, gece yurumek ma'nasına gelir Unzile, indirildi, indirilmiş demektir Boyle isimleri koymak caiz ve guzel ise de, enbiyanın, ulemanın, evliyanın ismini tercih etmek elbette iyi olur
Peygamber efendimiz de, Hz Hasan doğduğu zaman kulağına ezan okumuştur (Tirmizi)
Bir hadisi şerifte de buyuruldu ki:
(Yeni doğan cocucunun sağ kulağına ezan, sol kulağına da ikamet okunursa, ummu sıbyandenilen hastalıktan korunmuş olur) Beyheki
Ezan okuyacak kimse, cocuğu yastık gibi yumuşak bir şey ustune koyarak kucağına alyr, yavaşca sağ kulağına ezan, sol kulağına da ikamet okur Sonra kulağına ismini soyler Cocuğu birisi kucağına alıp, ezanı bir başkası da okuyabilir Hadisi şeriflerde de buyuruldu ki:
(Cocuğa guzel isim vermek, dinini oğretmek ve vakti gelince evlendirmek, evladın babası uzerindeki haklarındandır) EbU Nuaym
Fakir baba cocuğunu evlendirmeye mecbur değildir
3 Cocuğu guzel terbiye etmelidir! Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Cocuğu guzel terbiye, evladın babasındaki haklarındandır) Beyheki
4 Cocuğa karşı şefkatli davranmalıdır! Peygamber aleyhisselam, torunu HzHasan'ı operken birisi gorup, (Ya ResUlallah, benim on cocuğum var, hic birini opmem) dedi ResUlullah efendimiz, (Merhamet etmiyen merhamet bulamaz) buyurdu (Buhari)
5 Cocuklara beddua etmemelidir Abdullah bin Mubarek hazretleri, cocuğunu şikayet eden birisine, (Cocuğuna hic beddua ettin mi?) diye sordu O kimse, evet diye cevap verince, (Cocuğun ahlakını sen bozmuşsun) buyurdu
6 Cocuklara iyilik etmelidir! Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Evladınıza ikram edin, anababanın sizde hakkı olduğu gibi, evladınızın da sizde hakkı vardır) Taberani
a) Bir kimse, malının hepsini cocuğunun birine verip diğerlerine vermese, caiz olur Bu mal, cocuğun mulku olur Diğer cocukların, bundan birşey istemeye hakları olmaz Fakat babası, salih cocukları arasında ayırım yaptığı icin gunaha girer (Hindiyye)
b) Salih ve ilim tahsilinde olan cocuklarına, diğerlerinden daha cok mal vermek caizdir Salahları eşit ise, eşit vermelidir! Cocukları fasık olanın, miras bırakmayıp, salihlere, hayrata vermesi efdaldir Cunku, gunaha yardım etmemiş olur (Fetavayı Bezzaziyye)
c) Fasık cocuğa nafakadan fazla yardım yapmamalıdır!
7 Cocukları helal lokma ile beslemelidir! Boyle yapılmazsa, haram gıdaların, yemeklerin te'siri, cocuğun ozune işler cocukta uygunsuz işlerin meydana gelmesine sebep olur Hadisi şerifte, (Yiyip ictikleriniz helal, temiz olsun! Cocuklarınız, bunlardan hasıl olmaktadır) buyuruldu (RNasıhin)
8 Cocuğa Kur'anı kerim oğretmeli, yedi yaşından i'tibaren de namaz kılmaya alıştırmalıdır! Cocuğa ilim oğretmelidir Cunku dunya ve ahirette kurtuluş ilimledir
9 Cocuk akıl balig olup evlendikten sonra hadisi şerifte bildirildiği gibi boyle demelidir:
(Evladım, seni terbiye ettim Okuttup evlendirdim Dunyada bir felakete, ahirette azaba uğramaktan ALLAHu tealaya sığınırım Aklını başına topla, buna gore calış!) İ Hibban
Babanın, cocuklarına ilim, edeb ve san'at oğretmesi farzdır Once, Kur'anı kerim okumasını oğretmelidir Sonra imanın ve islamın şartlarını oğretmelidir Yedi yaşından i'tibaren namaz kılmaya alıştırmalıdır! Dunya ve ahirette kurtuluş ilimledir Cocuğu, din bilgilerini oğrendikten sonra, okula gondermeli, lise ve universite tahsili yaptırmalıdır Dinini oğrenmeden mektebe gonderilirse, artık bunlary oğrenecek vakit bulamaz Din duşmanlarının tuzaklarına duşup, onların yalanlarına aldanır Dinsiz ve islam ahlakından mahrUm olarak yetişir Dunya ve ahirette felaketlere suruklenir Millete zararlı olur Kendine ve başkasına yapacağı kotuluklerin gunahları, anababasına da yazılır Cocuğunu, din bilgilerini oğretmeden once, kafir ve hıristiyanların mekteplerine gondermenin buyuk zararları, (İrşadulhiyara) kitabında yazılıdır
10 Ahnef bin Kays hazretleri buyurdu ki:
(Evlad icin zorluklara katlanmalıyız Onların ayakları altında yumuşak yer, bağları ustunde golge olmalıyız! Onlara sert davranmıyalım ki bizden uzaklaşmasınlar Bizden usanıp olumumuzu beklemesinler Uygun isteklerini yerine getirmeliyiz! Ofkelenirlerse teskine calışmalıyız!)
11 Cocuklar arasında adalete riayet etmeli,ayrım yapmamalıdır Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Hediyede, ihsanda cocuklarınız arasında eşitliğe riayet ediniz! Eğer onlardan birini tercih etseydim, kız evlada onculuk tanırdım) Taberani
12 Fudayl bin İyad hazretleri buyurdu ki:
(Şunları yapan muruvvet ehlidir Anasına, babasına iyilik eden, akrabasını ziyaret eden, din kardeşine ikramda bulunan, coluğu, cocuğu ve hizmetcisi ile iyi gecinen, dinini koruyan, malını iyi yerlerde harcıyan, dilini tutan, gozunu haramlardan koruyan, fuzUli işlerden uzak duran ve Rabbine ibadet eden kimse)
13 Baba, yapmıyacağını zannettiği emri cocuğuna soylememelidir Soyleyip de onu ita'atsizliğe suruklememelidir Salih zatın birisi, oğlundan hic bir şey istemezdi Sebebi sual edilince, (Bir şey istediğim zaman, oğlumun bana karşı gelmesinden korkarım Bana karşı gelince Cehennem ateşine mustehak olur Ben de cocuğumun ateşte yanmasına razı olamam) buyurdu Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Şunlar, insanın saadetinin alametidir: Saliha hanım, ita'at eden cocuklar, salih arkadaş) Hakim
14 Cocuğun akikasını kesmelidir Akika, cocuk ni'metine karşılık, ALLAHu tealaya şukur etmek niyyeti ile hayvan kesmektir Hadisi şerifte, (Akika, erkek cocuk icin iki, kız cocuğu icin bir koyun kesmektir) buyuruldu (Taberani)
Cocuğa nafaka vermesi vacib olan kimsenin, yedinci gunu isim koyması ve bağını tıraş ettirip, sacının ağırlığı kadar, erkek icin altın veya gumuş, kız icin gumuş sadaka vermesi ve kendi malından, erkek icin iki, kız icin bir akika hayvanı kesmesi mustehabdır
15 Cocuğu doğuran kadının emzirmesi faydalıdır Hadisi şerifte, (Cocuğa, annesinin sutunden iyisi yoktur) buyuruldu (Şir'a)
Annenin sutu yoksa cocuğu saliha, soylu olan bir kadın emzirmelidir Cunku kadınların sutu, cocukta te'sirini gosterir ve eserleri bir gun ortaya cıkar Bugun modern tıb da yaptığı araştırmalarda, anne sutu yerini alacak bir gıdanın olmadığını bildirmektedir
16 Cocuğun ağlamasından sıkılmamalıdır Cunku cocuğun ağlaması, zikir, tehlil ve ALLAHu teala icin hamddir Anababası icin ise dua ve istigfardır Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Mu'minin cocuğu 4 ay la ilahe illallah, 4 ay MUHAMMEDun ResUlullah, 4 ay da, ALLAHummagfir li ve livalideyye ya rabbi, beni ve anababamı magfiret eyle der) RNasıhin
17 Cocuk konuşmaya başlayınca, en once La ilahe illallah kelimesini ona oğretmelidir Bunu yedi defa ona telkin etmelidir Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Cocuklarınız konuşmaya başlayınca onlara La ilahe illallah'ı oğretin) İSunni
Mu'minUn sUresinin 116 ayetini, Ayetelkursi'yi ve Haşr sUresinin sonu olan Huvallahullezi'yi okuyup oğretmelidir Boyle yapana, ALLAHu teala, kıyamette hesap sormaz Cocuk sağını solundan ayırdığı zaman, ona iyi işler yaptırmalıdır Yaptığı iyi işlerin sevabı, onu yetiştiren, terbiye eden babasına da verilir, kotulukleri ise verilmez
18 Coluk cocuğu terbiye etmek icin dovmek doğru değildir Ancak yanlış bir iş yapınca, cezalanabileceği hissini vermek lazımdır Peygamberimiz, ev halkının dovulmemesini emrettiği halde, terbiye edilmeleri icin cezalanacakları, dovulecekleri hissini taşımaları gerektiğini bildirmiştir Bu husustaki hadisi şeriflerden biri şoyle:
(Ev halkınızı terbiye icin bastonunuzu onların goreceği yere asın!) Taberani
Cocuk, ana baba elinde bir emanettir Cocukların temiz kalbleri kıymetli bir cevher olup, mum gibi, her şekli alabilir Kucuk iken, hicbir şekle girmemiştir Temiz bir toprak gibidir Temiz toprağa hangi tohum ekilirse, onun mahsUlu alınır Bunun gibi cocuk da neye meylettirilirse, oraya yonelir Eğer hayrı adet eder, oğrenirse hayır uzerine buyur Cocuklara iman, Kur'an ve ALLAHu tealanın emirleri oğretilir ve yapmaya alıştırılırsa, din ve dunya saadetine ererler Bu saadete anababa ve hocaları da ortak olur Eğer bunlar oğretilmez ve alıştırılmaz ise, bedbaht olurlar Yapacakları her fenalığın gunahı, anababa ve hocalarına da verilir Her musluman, emri altInda bulunanlardan mes'Uldur Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:
(Hepiniz, bir surunun cobanı gibisiniz Coban, surusunu koruduğu gibi, siz de evinizde ve emriniz altında olanları Cehennemden korumalısınız! Onlara muslumanlığı oğretmezseniz, mes'Ul olursunuz) Muslim
(Cocuklarına Kur'anı kerim oğretenlere veya Kur'anı kerim hocasına gonderenlere, oğretilen Kur'an'ın her harfi icin, on kere Ka'bei mu'azzama ziyareti sevabı verilir ve kıyamette, başına devlet tacı konur Butun insanlar gorup imrenir) SEbediyye
(Cok musluman evladı, babaları yuzunden Veyl ismindeki Cehenneme gidecektir Cunku bunların babaları, yalnız para kazanmak ve keyf surmek hırsına duşup ve yalnız dunya işleri arkasında koşup, evladlarına muslumanlığı ve Kur'anı kerimi oğretmediler Ben boyle babalardan uzağım Onlar da benden uzaktır Cocuklarına dinlerini oğretmiyenler Cehenneme gidecektir) SEbediyye
Kendinin yapması haram olan şeyi cocuğa yaptıran kimse, haram işlemiş olur Cocuklarına icki iciren, kumara alıştıran, mustehcen neşriyatı okumasına sebep olan, yalancılık, hırsızlık gibi kotu huylara alıştıran, kıbleye karşı ayak uzatmasına sebep olan kimse, gunah işlemiş olur
Dinimizin temeli, imanı, farzları ve haramları oğrenmek ve oğretmektir ALLAHu teala, Peygamberleri bunun icin gondermiştir Genclere bunlar oğretilmediği zaman, İslamiyet yıkılır, yok olur ALLAHu teala, muslumanlara (Emri ma'rUf) yapmayı emrediyor Ya'ni, benim emirlerimi, bildiriniz, oğretiniz buyuruyor (Nehyi munker) yapmayı da emrederek, yasak ettiğini bildirdiği haramların yapılmasına razı olmamamızı istiyor Kur'anı kerimde buyuruluyor ki:
(Kendinizi ve aile efradınızı Cehennem ateşinden koruyun!) Tahrim 6
Kur'anı kerimde, nefslerimizi ve aile efradımızı, yakıtı insan ve taş olan Cehennem ateşinden korumamız emredilmektedir Elliyuz senelik kısa bir hayat icin evladımızı dunya felaketlerinden korumaya calıştığımız gibi, ebedi felakete ducar olmaması icin ahıretini de korumamız lazımdır Bir babanın, evladını Cehennem ateşinden koruması, dunya ateşinden korumasından daha muhimdir Cehennem ateşinden korumak da, imanı ve farzları ve haramları oğretmekle ve ibadete alıştırmakla ve kotu arkadaşlardan ve zararlı neşriyattan korumakla olur Butun fenalıkların bağı, kotu arkadaştır Kotu arkadaşları, onun, kustah, yalancı, hırsız, saygısız ve korkusuz olmasına sebep olabilir Senelerce de bu kotu huylardan kurtulamaz
Ne zaman cocukta iyi bir hareket gorulurse, onu takdir etmeli, mukafatlandırmalıdır! İnsanların yanında ba'zan onu ovmelidir (Amcası benim cocuğum boyle yaptı) diyerek iyiye teşvik etmelidir Bir kabahat işler veya kotu bir soz soylerse birkac defa gormezlikten gelmeli, (onu yapma) dememeli, azarlamamalıdır Sık sık azarlanan cocuk, cesaretlenir, gizli yaptıklarını acıktan yapmaya başlar Yaptığı kotu işlerin zararı, kendisine tatlı dil ile anlatılmalı, ikaz edilmelidir! Yapılan iş, dine aykırı ise işin zararı, fenalığı ve neticesi anlatılarak, o kotu işe mani olmalıdır Baba, baba olduğunu, buyuk olduğunu hissettirmelidir! Anne, cocuğu babası ile korkutmalıdır!
Her gun bir muddet oynamasına izin vermelidir ki, cocuk sıkılmasın Sıkılmak ve uzulmekten kotu huy hasıl olur ve kalbi korleşir Hic kimseden para istemesine musaade etmemeli, fazla konuşmamasını, buyuklere saygıyı oğretmelidir İyi insanların guzel hallerini anlatıp, onlar gibi olmaya, kotu insanların kotuluklerini anlatıp, onlar gibi olmamaya dikkat etmesi oğretilmelidir
Cocuğa her istediğini almak ve luks icinde yaşatmak uygun değildir Buyuyunce de her istedişini ele gecirmeye calışır; fakat bunda muvaffak olamayınca sukutu hayale uşrar, isyankar olur Kendimiz helal yediğimiz gibi cocuklarımıza da helal yedirmeliyiz Haramla beslenen cocuğun bedeni, necasetle yoğrulmuş camur gibi olur Boyle cocuklar da pisliğe, kotuluğe meylederler
Cocuğa, israf etmemesini, kanaatkar olmasını oğetmelidir Ba'zan da yavan ekmek yemeğe alıştırmalıdır Cocuğun kotu yerlere gitmesine mani olmalıdır Cocuk kotulerin yanında ahlaksız, yalancı, hırsız ve hayasız olur
Baba, ne devamlı asık suratlı durmalı, ne de cocukla fazla yuz goz olmalı, konuşmasının heybetini korumalıdır Cocuğa babasının malı ile, rutbesi ile ovunmemesi tenbih edilmelidir! Tevazu sahibi ve kibar olması oğretilmelidir! Başkalarından birşey almanın zillet olduğu, veren elin alan elden ustunluğu bildirilmelidir! Cimriliğin cirkinliği oğretilmelidir! Başkalarının yanında edebli oturması, ayak ayak ustune atmaması, laubali hareketlerden uzak durması telkin edilmelidir!
Fazla konuşmaktan cocuğu men etmelidir! Fazla konuşmanın hayasızlığa yol actığı, cenesi duşukluğun kotuluğu belirtilmelidir! Cocuk nasıl olsa konuşmasını oğrenecektir Maksat, ona icab edince susmasını ve buyuklerin sozunu dinlemesini oğretmektir
Doğru da olsa, cokca yemin etmesine izin vermemelidir! Vara yoğa yemin, kotu bir alışkanlıktır Buyuklere hurmetin, yerini onlara vermenin ve herkesle iyi gecinmenin onemi anlatılmalıdırı
Alıntı
