Kurtuluş Savaşı Cepheleri
DOĞU CEPHESİ
Ermeni Devleti, Rusya'da Carlık sisteminin yıkılıp yerine Sosyalist bir devlet kurulması uzerine 1918'de ortaya cıktı Taşnak Partisi tarafından idare ediliyordu Ermeniler, sınırlarımıza saldırıyor, Musluman halka aşırı zulum, haksızlık ve katliam yapıyordu Bunun uzerine, TBMM Ermenilere karşı askeri harekete gecilmesine karar verdi
Turkiye Buyuk Millet Meclisi, İcra Heyeti'ne (Bakanlar Kuruluna) mutareke hukumlerine uyularak boşaltılan, Elviyei Selase(doğuda bulunan 3 ilimiz) Kars, Artvin ve Ardahan'ın tekrar geri alınması icin gereğinin yapılması yolunda ayrıca yetki vermişti Doğu Cephesi Komutanı Kazım Karabekir Paşa 30 Mayıs ve 4 Haziran 1920 tarihinde Doğu'daki durum hakkında hukumete rapor verdi Bu raporda; Ermenilerin ilk fırsatta Erzurum'u dahi ellerine gecirmek icin teşebbuslerde bulunacakları, Ermeni ordusuna karşı hakim ve musait bir vaziyet almanın zorunluluğu, Brest Litovsk ve Batum Antlaşması ile Turkiye'ye bırakılan Elviyei Selase'yi işgal etmek uzere harekete gecmenin gerekliliğiacıklanmış ve hukumetce de bu durum uygun gorulmuştu
Taarruz icin 7 Haziran'da emir verildi Ancak, Sovyet Dışişleri Bakanının Ermenistan, İran ve Turkiye sınırlarının belirlenmesinde, Rus Sovyet Hukumeti'nin arabuluculuğu ile meselenin siyasi yollardan halledilmesinin mumkun olduğunu bildirmesi uzerine, ordunun taarruzu geciktirilmişti
Bu arada Ermenilerin, Turk topraklarına ve halkına karşı tecavuzu, Oltu'yu işgal etmeleri ve Gurculerin de 25 Temmuz'da Artvin'i almaları uzerine, 28 Eylul 1920'de ordumuz taarruza gecti 29 Eylul'de Sarıkamış, 30 Ekim'de Kars (15 Kolordu Kafkas Tumeni Komutanı Albay Halit Bey (Karsıalan) yonetiminde), 7 Kasım'da Gumru geri alındı Kesin barış antlaşması 23 Aralık gecesi imzalandı Gumru Barış Antlaşması, TBMM Hukumetinin imzaladığı ilk antlaşmaydı ve Misakı Milli'nin Doğu sınırlarını da kısmen belirliyordu
TRAKYA CEPHESİ
Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra; Edirneİstanbul demiryolunu kontrol etmek uzere bir Fransız alayı Trakya'ya yerleşmiş bulunuyordu Fransız Generali Franchet D'Esperey ile Yunanistan Başbakanı Venizelos arasında imzalanan antlaşma ile KuleliburgazHadımkoy hattı Yunan Ordusunun işgaline terk edilmişti
Bu gelişmeler karşısında, I Kolordu Komutanı Cafer Tayyar Eğilmez Paşa, Mustafa Kemal Paşa'nın 9 Ocak 1920 tarih ve 55 sayılı emrine uyarak butun Edirne vilayetinde sıkıyonetim ve seferberlik ilan etti Diğer taraftan TrakyaPaşaeli Mudafaa Heyeti Osmaniyesi, 31 Mart 1920'de Luleburgaz'da yaptığı ilk kongresinde dış tecavuzler ve ic ayaklanmalar karşısında her turlu tedbir alma yetkisini kolordu komutanına ve merkez heyetine vermeyi kararlaştırdı
San Remo Konferansı'nda, İtilaf Devletleri Edirne ile birlikte Doğu Trakya'yı da Yunanistan'a bırakmayı kararlaştırdılar
9 Mayıs 1920'de Edirne'de toplanan Trakya Paşaeli Mudafaa Heyeti Osmaniyesi, 2'nci kongresinde Edirne ve Doğu Trakya'nın Yunanistan'a bırakılmasını kesinlikle reddetti ve ulke topraklarının savunulmasını kararlaştırdı Bu amacla, yerli halktan asker toplamayı ve silahlı savunma tedbirleri almayı kararlaştırdı Ayrıca, Cemiyet programını değiştirmekle birlikte ismini de TrakyaPaşaeli Mudafaai Hukuk Cemiyeti haline getirerek, Anadolu ve Rumeli Mudafaai Hukuk Cemiyeti'nin şubesi olmuştu
Sevr Antlaşması'nın imzalanmasını kolaylaştırmak, Osmanlı İmparatorluğu'na fiilen olduğu kadar hukuken de son vermek amacı ile İtilaf Devletlerinin de teşviki ile Yunan Ordusu bir taraftan Anadolu'da bir taraftan da Trakya'da harekete gecti 20 Temmuz 1920'de başlayan Yunan Taarruzu sonunda Edirne 24 Temmuz 1920'de duştu Sevr Antlaşmasının imzalanmasını takip eden gunlerde Yunan Hukumeti kendi meclislerinden gecirdikleri bir kanunla Doğu ve Batı Trakya'yı bir genel valilik halinde Yunanistan'a kattığını ilan etti Yunanlılar tarafından Edirne ve Doğu Trakya'nın ilhakına rağmen, Trakya'da işgale karşı silahlı mucadele devam etmiştir
Anadolu'da kazanılan buyuk zafer ve orduların Boğazları gecerek Trakya'yı kurtarmak icin harekete gecmeleri kararı karşısında, Boğazlarda bulunan İtilaf Devletleri ateşkes anlayışı icinde olmuşlardır 15 Ekim 1922'de yururluğe giren Mudanya Ateşkes Antlaşması ile Doğu Trakya, Yunan kuvvetleri tarafından boşaltıldı 25 Kasım 1922'de Edirne Valiliğine tayin edilen Şakir Bey (Kesebir), Turk yonetimini yeniden kurmuştur Lozan Konferansı sonunda, Yunanlıların Anadolu'da yakıp yıktıklarına karşılık, savaş tazimanatı olarak Karaağac ve Bosnakoy Koprubaşlarının da Anavatana katılması kararlaştırılmıştır
GUNEY CEPHESİ
Mondros Ateşkes Antlaşması'nın, İtilaf Devletleri tarafından tek taraflı, haksız ve yanlış bir şekilde uygulanışı cercevesinde Guney Anadolu'nun işgali, bu bolgede milli mucadele cephelerinin kurulmasına ve duşman saldırısına karşı direnmeye sebep olmuştu
Fransızların Adana'yı, İngilizlerin ve Fransızların beraberce Urfa, Maraş ve Antep'i işgal etmeleri halk arasında korku, nefret ve endişe oluşturmuştu Fransızların, Ermenilerle işbirliği yaparak somurge yonetimi usullerini burada uygulamaları, yer yer bolgesel savunma tertiplerinin alınmasına ve milli kuvvetlerin kurulup teşkilatlanmasına etken oldu
KURTULUŞ SAVAŞI CEPHELERİ
A) DOĞU CEPHESİ
a) Ermeni Meselesi
• Fatih zamanında İstanbul’da Ermeni Patrikliği kurulmuştur
• Osmanlı’da Ermeniler, Milleti Sadıka diye anılmıştır
• Ermeni Meselesi ilk kez Berlin Antlaşması’nda ortaya cıkmıştır (1878)
• Ermeniler amaclarına ulaşabilmek icin Taşnak ve Hıncak cemiyetlerini kurmuşlardır
• Ermeniler 19yy sonlarında Van, Erzurum, Bitlis ve Sason civarında ayaklanmışlardır
• Ermeniler, IIAbdulhamid’e suikast duzenlemişler, fakat başarılı olamamışlardır (1905)
• 1915’te Ermeniler Van ve Sivas’ta katliam yapmışlardır
• 1915’te Tehcir Kanunu cıkarılmış ve Ermeniler Suriye’ye goc ettirilmiştir
• General Harbord, Doğu Anadolu ile ilgili bir rapor hazırlamış, raporda Ermeniler’in yaşadıkları Osmanlı topraklarında Turk nufusundan fazla olmadığı acıklanmıştır
• 24 Eylul 1920’de Ermeniler saldırıya gecmiş, Turk Ordusu Misakı Milli sınırlarına kadar ilerlemiş ve Kars Zaferi kazanılmıştır
Gumru Antlaşması (3 Aralık 1920)
Ermeniler’in isteği uzerine Gumru Antlaşması imzalanmıştır Antlaşmaya gore:
1 Kars, Sarıkamış, Iğdır, Kağızman Turk Devleti’ne verilecek
2 Doğu sınırı, Aras Nehri ve Cıldır Golu’ne kadar uzanacak
3 Ermenistan Hukumeti, Sevr Barış Antlaşması’nı tanımayacak
4 Ermenistan, TBMM’nin aleyhine calışmayacak
5 Turkler’e saldırıda bulunan Ermeniler dışındakiler isterlerse 6 ay icinde Turkiye’ye donebilecekler
Onemi:
• Ermenistan TBMM’yi tanıyan ilk devlettir
• Turk Devleti’nin ilk siyasi başarısıdır
• Turk ordusu ilk başarısını Doğu’da Ermeniler’e karşı kazanmıştır
• Kurtuluş Savaşı’nda kurtarılan ilk yer Kars’tır
• Mondros’taki sınırlar ilk kez aşılmıştır
• Batı ve Guney Cephesi guc kazanmıştır
• Rusya’nın 5 Aralık 1920’de Ermenistan’ı işgal etmesiyle Gumru Antlaşması uygulanamamıştır
b) Gurcistan'la İlişkiler
• Gurcistan’la Batum Antlaşması imzalanmıştır (23 Şubat 1921) Buna gore;
• Batum, Artvin, Ardahan Turk Devleti’ne bırakılmıştır
B) GUNEY CEPHESİ
a) İtalya İle İlişkiler
• İtalyanlar İzmir’in Yunanistan’a verilmesi nedeniyle kırgındı, bundan dolayı Kuvayı Milliye’yi desteklemişler ve bolge halkına iyi davranmışlardır IIİnonu Savaşı’ndan sonra işgal ettikleri yerleri boşaltmışlardır (5 Temmuz 1921)
b) Fransa İle İlişkiler
• Fransızlar Mondros’tan sonra Adana, Osmaniye ve Mersin’i işgal etmiştir (Ocak 1919)
• Paris Barış Konferansı’nda Suriye, Lubnan, Antep ve Maraş Fransızlar’a bırakılmıştır
• Antep, Maraş ve Urfa Fransızlar tarafından işgal edilmiş ve Ermeniler Turkler uzerine kışkırtılmıştır
• Sivas Kongresi’nde, Guneydoğu’da da Kuvayı Milliye birlikleri kurulmasına karar verilmiştir
• Kuvayı Milliye’nin kurulmasıyla birlikte Fransızlar’a karşı mucadele başlamıştır
Fransızlar’la şu savunmalar yapılmıştır:
Maraş Savunması : 20 Ocak11 Şubat 1920
Urfa Savunması : 9 Şubat10 Nisan 1920
Antep Savunması : 1 Nisan 19209 Şubat 1921
Adana Savunması : 21 Ocak 192020 Ekim 1921
• Fransızlar’la 30 Mayıs 1920’de ateşkes yapılmıştır
• Fransa Moskova Antlaşması ile endişeye duşmuş, Eskişehir ve Kutahya Savaşları ile beklemeye gecen Fransa’nın, Sakarya Zaferi ile endişesi sona ermiş ve TBMM ile Ankara Antlaşması’nı imzalanmıştır
Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921)
• İki taraf arasında savaş sona erecek
• İki ay icinde Turk ordusu belirlenen hattın kuzeyine, Fransızlar ise guneyine cekilecek
• İki taraf da kendilerine kalan topraklarda genel af ilan edecek
• Hatay ve İskenderun icin ozel idare rejimi uygulanacak
Onemi:
• İlk kez İtilaf Devletleri’nden biri, TBMM ile bir antlaşma yapmıştır
• Fransa TBMM'yi ve Misakı Milli'yi tanıyan ilk İtilaf Devleti olmuştur
• Hatay haric Suriye sınırımız belli olmuştur Hatay'da ozel bir yonetim kurulmuş ve burada yaşayan Turkler'e geniş haklar tanınmıştır
• Doğu Cephesi’nden sonra Guney Cephesi de Batı’ya kaydırılmıştır
• Fransa, ozel idare rejimi olmasına rağmen Hatay ve İskenderun’un Turk Devleti’nin bir parcası olduğunu kabul etti
• İtilaf Devletleri bloğu parcalanmıştır
• Dunya kamuoyu Milli Mucadele’nin Turkler’in başarısı ile sonuclanacağını anlamıştır
Not 1: Kurtuluş Savaşı'nda ilk silahlı mucadele Guney Cephesi'nde başlamıştır
Not 2: Guney Cephesi’nde yalnız Kuvayı Milliye Birlikleri mucadele etmiştir Duzenli Ordu mucadele etmemiştir
Not 3: TBMM 1973'te Maraş'a Kahraman, Antep'e Gazi, 1984'te ise Urfa'ya Şanlıunvanını vermiştir
DOĞU CEPHESİ
Ermeni Devleti, Rusya'da Carlık sisteminin yıkılıp yerine Sosyalist bir devlet kurulması uzerine 1918'de ortaya cıktı Taşnak Partisi tarafından idare ediliyordu Ermeniler, sınırlarımıza saldırıyor, Musluman halka aşırı zulum, haksızlık ve katliam yapıyordu Bunun uzerine, TBMM Ermenilere karşı askeri harekete gecilmesine karar verdi
Turkiye Buyuk Millet Meclisi, İcra Heyeti'ne (Bakanlar Kuruluna) mutareke hukumlerine uyularak boşaltılan, Elviyei Selase(doğuda bulunan 3 ilimiz) Kars, Artvin ve Ardahan'ın tekrar geri alınması icin gereğinin yapılması yolunda ayrıca yetki vermişti Doğu Cephesi Komutanı Kazım Karabekir Paşa 30 Mayıs ve 4 Haziran 1920 tarihinde Doğu'daki durum hakkında hukumete rapor verdi Bu raporda; Ermenilerin ilk fırsatta Erzurum'u dahi ellerine gecirmek icin teşebbuslerde bulunacakları, Ermeni ordusuna karşı hakim ve musait bir vaziyet almanın zorunluluğu, Brest Litovsk ve Batum Antlaşması ile Turkiye'ye bırakılan Elviyei Selase'yi işgal etmek uzere harekete gecmenin gerekliliğiacıklanmış ve hukumetce de bu durum uygun gorulmuştu
Taarruz icin 7 Haziran'da emir verildi Ancak, Sovyet Dışişleri Bakanının Ermenistan, İran ve Turkiye sınırlarının belirlenmesinde, Rus Sovyet Hukumeti'nin arabuluculuğu ile meselenin siyasi yollardan halledilmesinin mumkun olduğunu bildirmesi uzerine, ordunun taarruzu geciktirilmişti
Bu arada Ermenilerin, Turk topraklarına ve halkına karşı tecavuzu, Oltu'yu işgal etmeleri ve Gurculerin de 25 Temmuz'da Artvin'i almaları uzerine, 28 Eylul 1920'de ordumuz taarruza gecti 29 Eylul'de Sarıkamış, 30 Ekim'de Kars (15 Kolordu Kafkas Tumeni Komutanı Albay Halit Bey (Karsıalan) yonetiminde), 7 Kasım'da Gumru geri alındı Kesin barış antlaşması 23 Aralık gecesi imzalandı Gumru Barış Antlaşması, TBMM Hukumetinin imzaladığı ilk antlaşmaydı ve Misakı Milli'nin Doğu sınırlarını da kısmen belirliyordu
TRAKYA CEPHESİ
Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra; Edirneİstanbul demiryolunu kontrol etmek uzere bir Fransız alayı Trakya'ya yerleşmiş bulunuyordu Fransız Generali Franchet D'Esperey ile Yunanistan Başbakanı Venizelos arasında imzalanan antlaşma ile KuleliburgazHadımkoy hattı Yunan Ordusunun işgaline terk edilmişti
Bu gelişmeler karşısında, I Kolordu Komutanı Cafer Tayyar Eğilmez Paşa, Mustafa Kemal Paşa'nın 9 Ocak 1920 tarih ve 55 sayılı emrine uyarak butun Edirne vilayetinde sıkıyonetim ve seferberlik ilan etti Diğer taraftan TrakyaPaşaeli Mudafaa Heyeti Osmaniyesi, 31 Mart 1920'de Luleburgaz'da yaptığı ilk kongresinde dış tecavuzler ve ic ayaklanmalar karşısında her turlu tedbir alma yetkisini kolordu komutanına ve merkez heyetine vermeyi kararlaştırdı
San Remo Konferansı'nda, İtilaf Devletleri Edirne ile birlikte Doğu Trakya'yı da Yunanistan'a bırakmayı kararlaştırdılar
9 Mayıs 1920'de Edirne'de toplanan Trakya Paşaeli Mudafaa Heyeti Osmaniyesi, 2'nci kongresinde Edirne ve Doğu Trakya'nın Yunanistan'a bırakılmasını kesinlikle reddetti ve ulke topraklarının savunulmasını kararlaştırdı Bu amacla, yerli halktan asker toplamayı ve silahlı savunma tedbirleri almayı kararlaştırdı Ayrıca, Cemiyet programını değiştirmekle birlikte ismini de TrakyaPaşaeli Mudafaai Hukuk Cemiyeti haline getirerek, Anadolu ve Rumeli Mudafaai Hukuk Cemiyeti'nin şubesi olmuştu
Sevr Antlaşması'nın imzalanmasını kolaylaştırmak, Osmanlı İmparatorluğu'na fiilen olduğu kadar hukuken de son vermek amacı ile İtilaf Devletlerinin de teşviki ile Yunan Ordusu bir taraftan Anadolu'da bir taraftan da Trakya'da harekete gecti 20 Temmuz 1920'de başlayan Yunan Taarruzu sonunda Edirne 24 Temmuz 1920'de duştu Sevr Antlaşmasının imzalanmasını takip eden gunlerde Yunan Hukumeti kendi meclislerinden gecirdikleri bir kanunla Doğu ve Batı Trakya'yı bir genel valilik halinde Yunanistan'a kattığını ilan etti Yunanlılar tarafından Edirne ve Doğu Trakya'nın ilhakına rağmen, Trakya'da işgale karşı silahlı mucadele devam etmiştir
Anadolu'da kazanılan buyuk zafer ve orduların Boğazları gecerek Trakya'yı kurtarmak icin harekete gecmeleri kararı karşısında, Boğazlarda bulunan İtilaf Devletleri ateşkes anlayışı icinde olmuşlardır 15 Ekim 1922'de yururluğe giren Mudanya Ateşkes Antlaşması ile Doğu Trakya, Yunan kuvvetleri tarafından boşaltıldı 25 Kasım 1922'de Edirne Valiliğine tayin edilen Şakir Bey (Kesebir), Turk yonetimini yeniden kurmuştur Lozan Konferansı sonunda, Yunanlıların Anadolu'da yakıp yıktıklarına karşılık, savaş tazimanatı olarak Karaağac ve Bosnakoy Koprubaşlarının da Anavatana katılması kararlaştırılmıştır
GUNEY CEPHESİ
Mondros Ateşkes Antlaşması'nın, İtilaf Devletleri tarafından tek taraflı, haksız ve yanlış bir şekilde uygulanışı cercevesinde Guney Anadolu'nun işgali, bu bolgede milli mucadele cephelerinin kurulmasına ve duşman saldırısına karşı direnmeye sebep olmuştu
Fransızların Adana'yı, İngilizlerin ve Fransızların beraberce Urfa, Maraş ve Antep'i işgal etmeleri halk arasında korku, nefret ve endişe oluşturmuştu Fransızların, Ermenilerle işbirliği yaparak somurge yonetimi usullerini burada uygulamaları, yer yer bolgesel savunma tertiplerinin alınmasına ve milli kuvvetlerin kurulup teşkilatlanmasına etken oldu
KURTULUŞ SAVAŞI CEPHELERİ
A) DOĞU CEPHESİ
a) Ermeni Meselesi
• Fatih zamanında İstanbul’da Ermeni Patrikliği kurulmuştur
• Osmanlı’da Ermeniler, Milleti Sadıka diye anılmıştır
• Ermeni Meselesi ilk kez Berlin Antlaşması’nda ortaya cıkmıştır (1878)
• Ermeniler amaclarına ulaşabilmek icin Taşnak ve Hıncak cemiyetlerini kurmuşlardır
• Ermeniler 19yy sonlarında Van, Erzurum, Bitlis ve Sason civarında ayaklanmışlardır
• Ermeniler, IIAbdulhamid’e suikast duzenlemişler, fakat başarılı olamamışlardır (1905)
• 1915’te Ermeniler Van ve Sivas’ta katliam yapmışlardır
• 1915’te Tehcir Kanunu cıkarılmış ve Ermeniler Suriye’ye goc ettirilmiştir
• General Harbord, Doğu Anadolu ile ilgili bir rapor hazırlamış, raporda Ermeniler’in yaşadıkları Osmanlı topraklarında Turk nufusundan fazla olmadığı acıklanmıştır
• 24 Eylul 1920’de Ermeniler saldırıya gecmiş, Turk Ordusu Misakı Milli sınırlarına kadar ilerlemiş ve Kars Zaferi kazanılmıştır
Gumru Antlaşması (3 Aralık 1920)
Ermeniler’in isteği uzerine Gumru Antlaşması imzalanmıştır Antlaşmaya gore:
1 Kars, Sarıkamış, Iğdır, Kağızman Turk Devleti’ne verilecek
2 Doğu sınırı, Aras Nehri ve Cıldır Golu’ne kadar uzanacak
3 Ermenistan Hukumeti, Sevr Barış Antlaşması’nı tanımayacak
4 Ermenistan, TBMM’nin aleyhine calışmayacak
5 Turkler’e saldırıda bulunan Ermeniler dışındakiler isterlerse 6 ay icinde Turkiye’ye donebilecekler
Onemi:
• Ermenistan TBMM’yi tanıyan ilk devlettir
• Turk Devleti’nin ilk siyasi başarısıdır
• Turk ordusu ilk başarısını Doğu’da Ermeniler’e karşı kazanmıştır
• Kurtuluş Savaşı’nda kurtarılan ilk yer Kars’tır
• Mondros’taki sınırlar ilk kez aşılmıştır
• Batı ve Guney Cephesi guc kazanmıştır
• Rusya’nın 5 Aralık 1920’de Ermenistan’ı işgal etmesiyle Gumru Antlaşması uygulanamamıştır
b) Gurcistan'la İlişkiler
• Gurcistan’la Batum Antlaşması imzalanmıştır (23 Şubat 1921) Buna gore;
• Batum, Artvin, Ardahan Turk Devleti’ne bırakılmıştır
B) GUNEY CEPHESİ
a) İtalya İle İlişkiler
• İtalyanlar İzmir’in Yunanistan’a verilmesi nedeniyle kırgındı, bundan dolayı Kuvayı Milliye’yi desteklemişler ve bolge halkına iyi davranmışlardır IIİnonu Savaşı’ndan sonra işgal ettikleri yerleri boşaltmışlardır (5 Temmuz 1921)
b) Fransa İle İlişkiler
• Fransızlar Mondros’tan sonra Adana, Osmaniye ve Mersin’i işgal etmiştir (Ocak 1919)
• Paris Barış Konferansı’nda Suriye, Lubnan, Antep ve Maraş Fransızlar’a bırakılmıştır
• Antep, Maraş ve Urfa Fransızlar tarafından işgal edilmiş ve Ermeniler Turkler uzerine kışkırtılmıştır
• Sivas Kongresi’nde, Guneydoğu’da da Kuvayı Milliye birlikleri kurulmasına karar verilmiştir
• Kuvayı Milliye’nin kurulmasıyla birlikte Fransızlar’a karşı mucadele başlamıştır
Fransızlar’la şu savunmalar yapılmıştır:
Maraş Savunması : 20 Ocak11 Şubat 1920
Urfa Savunması : 9 Şubat10 Nisan 1920
Antep Savunması : 1 Nisan 19209 Şubat 1921
Adana Savunması : 21 Ocak 192020 Ekim 1921
• Fransızlar’la 30 Mayıs 1920’de ateşkes yapılmıştır
• Fransa Moskova Antlaşması ile endişeye duşmuş, Eskişehir ve Kutahya Savaşları ile beklemeye gecen Fransa’nın, Sakarya Zaferi ile endişesi sona ermiş ve TBMM ile Ankara Antlaşması’nı imzalanmıştır
Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921)
• İki taraf arasında savaş sona erecek
• İki ay icinde Turk ordusu belirlenen hattın kuzeyine, Fransızlar ise guneyine cekilecek
• İki taraf da kendilerine kalan topraklarda genel af ilan edecek
• Hatay ve İskenderun icin ozel idare rejimi uygulanacak
Onemi:
• İlk kez İtilaf Devletleri’nden biri, TBMM ile bir antlaşma yapmıştır
• Fransa TBMM'yi ve Misakı Milli'yi tanıyan ilk İtilaf Devleti olmuştur
• Hatay haric Suriye sınırımız belli olmuştur Hatay'da ozel bir yonetim kurulmuş ve burada yaşayan Turkler'e geniş haklar tanınmıştır
• Doğu Cephesi’nden sonra Guney Cephesi de Batı’ya kaydırılmıştır
• Fransa, ozel idare rejimi olmasına rağmen Hatay ve İskenderun’un Turk Devleti’nin bir parcası olduğunu kabul etti
• İtilaf Devletleri bloğu parcalanmıştır
• Dunya kamuoyu Milli Mucadele’nin Turkler’in başarısı ile sonuclanacağını anlamıştır
Not 1: Kurtuluş Savaşı'nda ilk silahlı mucadele Guney Cephesi'nde başlamıştır
Not 2: Guney Cephesi’nde yalnız Kuvayı Milliye Birlikleri mucadele etmiştir Duzenli Ordu mucadele etmemiştir
Not 3: TBMM 1973'te Maraş'a Kahraman, Antep'e Gazi, 1984'te ise Urfa'ya Şanlıunvanını vermiştir