Kurtuluş Savaşı'nda Oğrencilerin Katkısı Ne Oldu
kurtuluş savaşı sırasında oğrencilerin rolu ne olmuştur
kurtuluş savaşında oğrencilerin rolu
II Meşrutiyet ilanının ardından genclik hareketi ve orgutleri uzerinde İttihat Terakki ’nin etkisi yayıldı ve İstanbul ’da ceşitli fakulteleri kapsayarak Darulfunun (Universite) Talebe Cemiyeti ’nin kurulmasının (1910) ardından, 1912 Mart ’ında panTurkculuğun gelişmesine paralel olarak –aralarında M Emin Yurdakul ve Yusuf Akcura ’nın da bulunduğu– ağırlıklı olarak askeri tıbbiyeden 200 ’den fazla oğrenci tarafından Turk Ocağı kuruldu
Osmanlı ’nın Almanya ’nın muttefiki olarak katıldığı I Emperyalist Savaş, yenilgiyi kayda geciren 1918 Mondros Mutarekesi ve işgalle sonuclanınca, gencler ve orgutlerinin de katılımıyla Kurtuluş Savaşı başladı Henuz savaş başlamadan İstanbul ’da 52 orgutun bir araya gelmesiyle kurulan Milli Kongre ’de oğrenci orgutleri de vardı; sonradan bu orgutlerin coğunluğu Mudafaai Hukuk Cemiyetleri ’ne katıldılar
Gencler, gencliklerinin hakkını vererek, yalnızca Kurtuluş Savaşı ’na yoğun bir katılım gostermekle kalmadılar, koylu gencler de duşunulduğunde, bu savaşın asıl yukunu omuzladılar Bunda şaşılacak şey yoktur Ozellikle butun tarihsel donum noktalarında, genclerin bir yandan kendi sorun ve taleplerini, diğer yandan da ulke sorunları ve geleceğini sorumlulukla sahiplendikleri, fazla zorlanmadan birleşip orgutler kurdukları ve ilk elde mucadeleye atılanların başında geldikleri inkar edilemeyecek bir gercektir Genclik, duzen yanlısı akımlardan hic etkilenmemiş değildir; ancak her şeye rağmen yuzunun kendisi ve ulkesinin geleceğine, ileriye donuk olduğu ve her kritik donemde sorumluluk ustlenmekten kacınmadığı kesindir
İşgale Karşı Oğrenci Gosterileri
İzmir ’in Yunanlılar tarafından işgali uzerine İstanbul Universite ’sinde toplantı yapan oğrenci genclik, işgali protesto etmek uzere okulları tatil kararı alarak, işgalin ertesi gunu Fatih ’te miting duzenlediler “Bu ulke bizim icerikli manifestolarını Padişah ’a goturmek uzere Halide Edip ’i gorevlendirdiler 20 Mayıs ’ta Uskudar ’da ve 23 Mayıs ’ta ise Sultanahmet ’te mitingler tekrarlandı Bir hafta sonra yine Sultanahmet ’te “Hak ve Adalet, Osmanlı Toprağı Yunanistan Olamaz pankartı taşıyan oğrencilerin ağırlıklı katılımıyla bu kez daha buyuk bir gosteri duzenlendi
Sadece mitingler duzenlemekle kalınmadı Gencler, Sivas Kongresi ’ne, aralarında Askeri Tıbbiye oğrencisi Hikmet Kıvılcımlı ’nın da olduğu delegeler yollayarak, Kongre ’de o zaman moda olan Amerikan mandasına karşı tutum aldı, bu doğrultuda konuşmalar yaptılar İstanbul ’dan Anadolu ’ya silah kacırılmasında ve katıldıkları cephelerde Kurtuluş Savaşı ’nın orgutlenmesi ve surdurulmesinde etkin rol oynadılar
İşgal altındaki İstanbul ’da da genclerin işgal karşıtı calışma ve eylemleri devam etti Bunların en onemlilerinden biri ‘Darulfunun Grevi ’dir
İlk Boykot Eylemi
“Darulfunun Grevi olarak bilinen bu boykot, 1922 Nisan ’ı başında, Edebiyat Fakultesi ’nde oğretim uyeliği de yapan, İngiliz işbirlikcisi ve vatan haini Padişah Vahdeddin yanlısı yayın yapan Peyamı Sabah ve Alemdar gazeteleri yazarlarından Ali Kemal ve Cenap Şehabettin gibi kişileri ve Kurtuluşu Savaşı ’nı karalayan propagandalarını hedef alarak başladı Oğrenciler bağımsızlık ruhuyla doluydular ve “Ya İstiklal Ya Olum parolasıyla davranıyorlardı Edebiyat Fakultesi Kongresi ’nde kabul ettikleri bir bildiriyi dekana verip tramvay direklerine astılar Ali Kemal gibi kişileri fakultelerinde gormekten utanc duyduklarını acıklayan gencler, bu işbirlikcilere karşı duydukları “nefret ve tiksintilerini bildiriyor, istifalarını istiyor ve “bir vatandaş sıfatıyla dahi kendileriyle ilişkide bulunmayacaklarını duyuruyorlardı
Fakulte profesorler kurulunun beş oğretim uyesi hakkındaki suclamaları yersiz bulduğunu acıklaması uzerine gencler, bu kez hazırladıkları suclama yazısını Universite Senatosu ’na verdiler Yazıları sansurlenerek basında yer aldı İşbirlikci gazetelerde yayınlanan karşı yazılar ise, genclerin ofkelerini biliyordu
Suclamalarına yanıt alamayan Edebiyat Fakultesi oğrencileri, yanlarına Fen, Tıp ve Hukuk fakultesi oğrencilerini de alarak, Turkiye universiteleri tarihinin ilk boykotunu gercekleştirdiler 4 oğrenci derneğinin aldığı boykot kararının yurutulmesi icin dort fakulteden birer temsilcinin oluşturduğu bir boykot komitesi kuruldu
Başlayan boykota, İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, Orman, Siyasal Bilgiler, Veteriner fakulteleriyle, Ziraat, Eczacılık ve Dişcilik ve Deniz Ticaret yuksek okulları da katıldı 12 Nisan 1922 ’de, bu eylemli birliğe dayanan Universite ve Yuksek Okullar Oğrenci Birliği kuruldu
Boykot genelleşmişti ve Eğitim Bakanlığı, yapacak başka şey bulamayarak universiteyi kapatmak zorunda kaldı Eğitim bir aydan fazla bir sure durdu Bakanlığın kararıyla universite 20 Mayıs ’ta acıldığında, gencler Sultanahmet ’te toplanıp, mudahale ederek talepleri karşılanıncaya kadar boykotun devamına karar aldılar
Sonradan, ozellikle ’60 ’lı yıllarda, oğrencilerin sık sık karşılaşacakları, boykot, işgal ve hemen her tur eylemlerine gerici, işbirlikci besleme grupların saldırısının ilk orneğine de, bu boykot sırasında tanık oldular Eczacılık ve Dişcilik oğrencileri Kadırga ’da saldırıya uğradılar Hukuk ’ta da bir grup boykotu kırmaya calıştı Haydarpaşa ’dan yardıma gelen Tıbbiyelilerin katılımıyla once Kadırga ’daki saldırı puskurtuldu ve ardından Universite ’ye yuruyuş duzenlendi Hukuk ’ta boykot kırıcıları da puskurtulerek derse giren iki hocanın kendiliklerinden derse ara vermeleri sağlandı Universite ’de oğrencilerin mudahalesiyle boykot surduruldu Ali Kemal ve arkadaşları curuk yumurta yağmuruna tutuldu Boykot, Haziran ayında da devam etti ve sonunda, Universite ’nin yonetmelikte değişiklik yapmaya zorlanmasının ardından, Universite Senatosu, işbirlikci hainlere suresiz izin verilmesi kararını acıkladı ve ilk universite boykotu başarıyla sona erdi Oğrenciler, birkac ay sonra, once 30 Ağustos Zaferi ’ni, sonra da Yunanlıların İzmir ’i boşaltmak zorunda kalmalarını, kendi katkılarının da gururuyla sevincle izlediler
Bu donemde, ilk kez, gencler sosyalist orgutler icinde birleşmeye de yoneldiler Mustafa Suphi onderliğinde orgutlenen TKP ’nin yol gostericiliğinde kurulan Turkiye Komunist Gencler Birliği, ozellikle Askeri Tıbbiye ve Sanayi Mektebi ’nde ve genc işciler arasında, gencliğin ileri kesimleri icinde orgutlenme calışması yuruttu
kurtuluş savaşı sırasında oğrencilerin rolu ne olmuştur
kurtuluş savaşında oğrencilerin rolu
II Meşrutiyet ilanının ardından genclik hareketi ve orgutleri uzerinde İttihat Terakki ’nin etkisi yayıldı ve İstanbul ’da ceşitli fakulteleri kapsayarak Darulfunun (Universite) Talebe Cemiyeti ’nin kurulmasının (1910) ardından, 1912 Mart ’ında panTurkculuğun gelişmesine paralel olarak –aralarında M Emin Yurdakul ve Yusuf Akcura ’nın da bulunduğu– ağırlıklı olarak askeri tıbbiyeden 200 ’den fazla oğrenci tarafından Turk Ocağı kuruldu
Osmanlı ’nın Almanya ’nın muttefiki olarak katıldığı I Emperyalist Savaş, yenilgiyi kayda geciren 1918 Mondros Mutarekesi ve işgalle sonuclanınca, gencler ve orgutlerinin de katılımıyla Kurtuluş Savaşı başladı Henuz savaş başlamadan İstanbul ’da 52 orgutun bir araya gelmesiyle kurulan Milli Kongre ’de oğrenci orgutleri de vardı; sonradan bu orgutlerin coğunluğu Mudafaai Hukuk Cemiyetleri ’ne katıldılar
Gencler, gencliklerinin hakkını vererek, yalnızca Kurtuluş Savaşı ’na yoğun bir katılım gostermekle kalmadılar, koylu gencler de duşunulduğunde, bu savaşın asıl yukunu omuzladılar Bunda şaşılacak şey yoktur Ozellikle butun tarihsel donum noktalarında, genclerin bir yandan kendi sorun ve taleplerini, diğer yandan da ulke sorunları ve geleceğini sorumlulukla sahiplendikleri, fazla zorlanmadan birleşip orgutler kurdukları ve ilk elde mucadeleye atılanların başında geldikleri inkar edilemeyecek bir gercektir Genclik, duzen yanlısı akımlardan hic etkilenmemiş değildir; ancak her şeye rağmen yuzunun kendisi ve ulkesinin geleceğine, ileriye donuk olduğu ve her kritik donemde sorumluluk ustlenmekten kacınmadığı kesindir
İşgale Karşı Oğrenci Gosterileri
İzmir ’in Yunanlılar tarafından işgali uzerine İstanbul Universite ’sinde toplantı yapan oğrenci genclik, işgali protesto etmek uzere okulları tatil kararı alarak, işgalin ertesi gunu Fatih ’te miting duzenlediler “Bu ulke bizim icerikli manifestolarını Padişah ’a goturmek uzere Halide Edip ’i gorevlendirdiler 20 Mayıs ’ta Uskudar ’da ve 23 Mayıs ’ta ise Sultanahmet ’te mitingler tekrarlandı Bir hafta sonra yine Sultanahmet ’te “Hak ve Adalet, Osmanlı Toprağı Yunanistan Olamaz pankartı taşıyan oğrencilerin ağırlıklı katılımıyla bu kez daha buyuk bir gosteri duzenlendi
Sadece mitingler duzenlemekle kalınmadı Gencler, Sivas Kongresi ’ne, aralarında Askeri Tıbbiye oğrencisi Hikmet Kıvılcımlı ’nın da olduğu delegeler yollayarak, Kongre ’de o zaman moda olan Amerikan mandasına karşı tutum aldı, bu doğrultuda konuşmalar yaptılar İstanbul ’dan Anadolu ’ya silah kacırılmasında ve katıldıkları cephelerde Kurtuluş Savaşı ’nın orgutlenmesi ve surdurulmesinde etkin rol oynadılar
İşgal altındaki İstanbul ’da da genclerin işgal karşıtı calışma ve eylemleri devam etti Bunların en onemlilerinden biri ‘Darulfunun Grevi ’dir
İlk Boykot Eylemi
“Darulfunun Grevi olarak bilinen bu boykot, 1922 Nisan ’ı başında, Edebiyat Fakultesi ’nde oğretim uyeliği de yapan, İngiliz işbirlikcisi ve vatan haini Padişah Vahdeddin yanlısı yayın yapan Peyamı Sabah ve Alemdar gazeteleri yazarlarından Ali Kemal ve Cenap Şehabettin gibi kişileri ve Kurtuluşu Savaşı ’nı karalayan propagandalarını hedef alarak başladı Oğrenciler bağımsızlık ruhuyla doluydular ve “Ya İstiklal Ya Olum parolasıyla davranıyorlardı Edebiyat Fakultesi Kongresi ’nde kabul ettikleri bir bildiriyi dekana verip tramvay direklerine astılar Ali Kemal gibi kişileri fakultelerinde gormekten utanc duyduklarını acıklayan gencler, bu işbirlikcilere karşı duydukları “nefret ve tiksintilerini bildiriyor, istifalarını istiyor ve “bir vatandaş sıfatıyla dahi kendileriyle ilişkide bulunmayacaklarını duyuruyorlardı
Fakulte profesorler kurulunun beş oğretim uyesi hakkındaki suclamaları yersiz bulduğunu acıklaması uzerine gencler, bu kez hazırladıkları suclama yazısını Universite Senatosu ’na verdiler Yazıları sansurlenerek basında yer aldı İşbirlikci gazetelerde yayınlanan karşı yazılar ise, genclerin ofkelerini biliyordu
Suclamalarına yanıt alamayan Edebiyat Fakultesi oğrencileri, yanlarına Fen, Tıp ve Hukuk fakultesi oğrencilerini de alarak, Turkiye universiteleri tarihinin ilk boykotunu gercekleştirdiler 4 oğrenci derneğinin aldığı boykot kararının yurutulmesi icin dort fakulteden birer temsilcinin oluşturduğu bir boykot komitesi kuruldu
Başlayan boykota, İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, Orman, Siyasal Bilgiler, Veteriner fakulteleriyle, Ziraat, Eczacılık ve Dişcilik ve Deniz Ticaret yuksek okulları da katıldı 12 Nisan 1922 ’de, bu eylemli birliğe dayanan Universite ve Yuksek Okullar Oğrenci Birliği kuruldu
Boykot genelleşmişti ve Eğitim Bakanlığı, yapacak başka şey bulamayarak universiteyi kapatmak zorunda kaldı Eğitim bir aydan fazla bir sure durdu Bakanlığın kararıyla universite 20 Mayıs ’ta acıldığında, gencler Sultanahmet ’te toplanıp, mudahale ederek talepleri karşılanıncaya kadar boykotun devamına karar aldılar
Sonradan, ozellikle ’60 ’lı yıllarda, oğrencilerin sık sık karşılaşacakları, boykot, işgal ve hemen her tur eylemlerine gerici, işbirlikci besleme grupların saldırısının ilk orneğine de, bu boykot sırasında tanık oldular Eczacılık ve Dişcilik oğrencileri Kadırga ’da saldırıya uğradılar Hukuk ’ta da bir grup boykotu kırmaya calıştı Haydarpaşa ’dan yardıma gelen Tıbbiyelilerin katılımıyla once Kadırga ’daki saldırı puskurtuldu ve ardından Universite ’ye yuruyuş duzenlendi Hukuk ’ta boykot kırıcıları da puskurtulerek derse giren iki hocanın kendiliklerinden derse ara vermeleri sağlandı Universite ’de oğrencilerin mudahalesiyle boykot surduruldu Ali Kemal ve arkadaşları curuk yumurta yağmuruna tutuldu Boykot, Haziran ayında da devam etti ve sonunda, Universite ’nin yonetmelikte değişiklik yapmaya zorlanmasının ardından, Universite Senatosu, işbirlikci hainlere suresiz izin verilmesi kararını acıkladı ve ilk universite boykotu başarıyla sona erdi Oğrenciler, birkac ay sonra, once 30 Ağustos Zaferi ’ni, sonra da Yunanlıların İzmir ’i boşaltmak zorunda kalmalarını, kendi katkılarının da gururuyla sevincle izlediler
Bu donemde, ilk kez, gencler sosyalist orgutler icinde birleşmeye de yoneldiler Mustafa Suphi onderliğinde orgutlenen TKP ’nin yol gostericiliğinde kurulan Turkiye Komunist Gencler Birliği, ozellikle Askeri Tıbbiye ve Sanayi Mektebi ’nde ve genc işciler arasında, gencliğin ileri kesimleri icinde orgutlenme calışması yuruttu