Kıllanma basit bir kozmetik sorun olmaktan çok psikolojik ve sosyal yönleri olan bir hastalıktır. Özellikle ergenlik dönemde anormal kıllanma acilen araştırılmalı, nedeni bulunup, tedavi edilmelidir. Kadının hayatı boyunca dinamik seyreden hormon değişiklikleri kılların çıkış sürecini etkiler. Ergenlik evresinden önce yüzdeki kıllar açık sarı renkli ve incedir (vellus tüyleri). Ergenlik sonunda hormonlar ince tüyleri kalınlaştırır ve koyu renkli terminal kıl haline sokar. Terminal kılların koltuk altı ve genital bölgede çıkması normaldir. Erkek ve kadınlarda farklı kıllanma olmasının sebebi her iki sistemde farklı hormon aktivitesinin olmasıdır. Normal şartlar altında kadınlarda testosteron, erkeklerde de östrojen az oranda bulunur. İşte bu testosteron seviyesinin artması kadınlarda kıllanmaya neden olur. Tıp dilinde bu durum hirsutizm olarak adlandırılır. Yani artan erkeklik hormonu testosteronun etkisiyle terminal kılların öncelikle yüzde, iki göğüs arasında, meme uçlarında, bel, göbek ve bacak üstlerinde belirmesine tıp dilinde hirsutizm yani erkek tipi kıllanma adı verilir. Ön kol, baldır ve bacağın diz altı kısmında her iki cinste görülen tüylenmenin hormonlarla ilişkisi pek yoktur. Buralardaki tüyler hormon tedavisiyle eksilmezler.
Tüylenme bazen önemli bir hastalığın belirtisi de olabilir. Adetin 3 ve 5 inci günü arasında alınan kanda estradiol, LH, FSH, testosteron, prolaktin, TSH, DHEAS, 17 hidroksiprogesteron testlerinin yapılması tüylenmenin nedenini aydınlatır. Bu tetkikler uygun bir araştırma laboratuvarında yapılmalı ve alanında uzmanlaşmış endokrinoloji uzmanlarınca değerlendirilmelidir.Tüylenmenin en sık nedeni genetiktir. Ailesinde tüylü kişiler bulunan gençler daha fazla kıllıdırlar. Bu anne veya baba tarafında olabilir. Bu şekilde başvuran kişilerin adetleri düzenlidir, doğurganlıkları normaldir. Kıllanmanın ikinci büyük sebebi polikistik over hastalığıdır. Bu hastalıkta yumurtalıklarda çok sayıda milimetrik boyutta kistler bulunur. Kistlerin oluşmasının sebebi doğuganlık çağındaki her kadında normal olarak görülen yumurtlama işleminin olmamasıdır. Kıllanmanın daha nadir görülen bir sebebi böbrek üstü bezinden kaynaklanan hormon dengesizliğidir. Bu dengesizlik doğuştan gelir ancak ergenlik çağında açığa çıkar. Kıllanmanın tedavisinde epilasyon önemli yer tutar.
LAZERİN ETKİ MEKANİZMASI
Kılların içerdiği melanin (kıl ve deriye rengini veren madde) lazer ışını tarafından seçilir ve bu ışığı emen kıl iletken görevi görerek, ısıya dönüşen ışık enerjisini boylu boyunca ilerleterek kıl köküne ulaştırır (seçici termoliz). Amaç kılları ve bunları besleyen hücreleri tahrip etmek, bu şekilde kıl üretimini en aza indirmek ya da tamamen yok etmektir. Dalga boylarına göre lazer cihazları çeşitlilik göstermektedirler. Ruby (694 nm), alexandrite (755 nm), diode (808 nm), NdYag (1064 nm) epilasyon kullanılan lazerlerdendir. Sık olarak tercih edilen alexandrite ve diode lazerlerdir. Işığın dalga boyu azaldıkça kıla rengini veren melanin maddesine duyarlılığı artar. Bu yüzden düşük dalga boylu lazerler siyah renkli kıllarda çok etkili sonuçlar verir. Cilt için zarar vermeyecek, bu arada kıl üzerine etkisi fazla olabilecek bir lazer kullanmak tedavinin etkinliği ve kalıcılığı açısından çok önemlidir. Gereken nokta hormon dengesizliği olan kişilerin tam dengeye ulaşmadan epilasyon yaptırtmamalarıdır. Bu durumda epilasyonla alınan kıllar bir kaç ay içinde geri gelir. Hormon dengesi ancak bir hormon uzmanının (endokrinoloji) denetiminde ayarlanmalıdır.
LAZERDEN ÖNCE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
1-Lazer epilasyon uygulanacak bölgelerin cild rengi güneş ve solaryumda bronzlaşmamış olup seans sırasında kişinin gerçek ten rengine yakın olmalıdır.
2-Lazer epilasyon uygulanacak bölgelerdeki kılların 20 gün içinde kökten alma işlemi ( ağda cımbız, epilatör) yapılmamış olmalıdır.
3-Lazer epilasyon uygulanacak kıllara sarartma, işlemi yapılmaz.
4-Cildi soyan ürün ( peeling) kullanılıyorsa retiniok asit, glikonik asit gibi. 15 gün önceden bırakılmış olmak gerekir.
5-Lazer epilasyon yapılırken yüz bölgesinde makyaj malzemesi bulunmamalıdır.
6-Hamileliğin ilk 3 ayında roaccutane kullananlarda sedef hastalığı olanlarda lazer epilasyon uygulanamaz.
Tüylenme bazen önemli bir hastalığın belirtisi de olabilir. Adetin 3 ve 5 inci günü arasında alınan kanda estradiol, LH, FSH, testosteron, prolaktin, TSH, DHEAS, 17 hidroksiprogesteron testlerinin yapılması tüylenmenin nedenini aydınlatır. Bu tetkikler uygun bir araştırma laboratuvarında yapılmalı ve alanında uzmanlaşmış endokrinoloji uzmanlarınca değerlendirilmelidir.Tüylenmenin en sık nedeni genetiktir. Ailesinde tüylü kişiler bulunan gençler daha fazla kıllıdırlar. Bu anne veya baba tarafında olabilir. Bu şekilde başvuran kişilerin adetleri düzenlidir, doğurganlıkları normaldir. Kıllanmanın ikinci büyük sebebi polikistik over hastalığıdır. Bu hastalıkta yumurtalıklarda çok sayıda milimetrik boyutta kistler bulunur. Kistlerin oluşmasının sebebi doğuganlık çağındaki her kadında normal olarak görülen yumurtlama işleminin olmamasıdır. Kıllanmanın daha nadir görülen bir sebebi böbrek üstü bezinden kaynaklanan hormon dengesizliğidir. Bu dengesizlik doğuştan gelir ancak ergenlik çağında açığa çıkar. Kıllanmanın tedavisinde epilasyon önemli yer tutar.
LAZERİN ETKİ MEKANİZMASI
Kılların içerdiği melanin (kıl ve deriye rengini veren madde) lazer ışını tarafından seçilir ve bu ışığı emen kıl iletken görevi görerek, ısıya dönüşen ışık enerjisini boylu boyunca ilerleterek kıl köküne ulaştırır (seçici termoliz). Amaç kılları ve bunları besleyen hücreleri tahrip etmek, bu şekilde kıl üretimini en aza indirmek ya da tamamen yok etmektir. Dalga boylarına göre lazer cihazları çeşitlilik göstermektedirler. Ruby (694 nm), alexandrite (755 nm), diode (808 nm), NdYag (1064 nm) epilasyon kullanılan lazerlerdendir. Sık olarak tercih edilen alexandrite ve diode lazerlerdir. Işığın dalga boyu azaldıkça kıla rengini veren melanin maddesine duyarlılığı artar. Bu yüzden düşük dalga boylu lazerler siyah renkli kıllarda çok etkili sonuçlar verir. Cilt için zarar vermeyecek, bu arada kıl üzerine etkisi fazla olabilecek bir lazer kullanmak tedavinin etkinliği ve kalıcılığı açısından çok önemlidir. Gereken nokta hormon dengesizliği olan kişilerin tam dengeye ulaşmadan epilasyon yaptırtmamalarıdır. Bu durumda epilasyonla alınan kıllar bir kaç ay içinde geri gelir. Hormon dengesi ancak bir hormon uzmanının (endokrinoloji) denetiminde ayarlanmalıdır.
LAZERDEN ÖNCE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
1-Lazer epilasyon uygulanacak bölgelerin cild rengi güneş ve solaryumda bronzlaşmamış olup seans sırasında kişinin gerçek ten rengine yakın olmalıdır.
2-Lazer epilasyon uygulanacak bölgelerdeki kılların 20 gün içinde kökten alma işlemi ( ağda cımbız, epilatör) yapılmamış olmalıdır.
3-Lazer epilasyon uygulanacak kıllara sarartma, işlemi yapılmaz.
4-Cildi soyan ürün ( peeling) kullanılıyorsa retiniok asit, glikonik asit gibi. 15 gün önceden bırakılmış olmak gerekir.
5-Lazer epilasyon yapılırken yüz bölgesinde makyaj malzemesi bulunmamalıdır.
6-Hamileliğin ilk 3 ayında roaccutane kullananlarda sedef hastalığı olanlarda lazer epilasyon uygulanamaz.
