Luigi Ferdinando MarsigliVikipedi, özgür ansiklopedi
Luigi Ferdinando Marsigli (d. 10 Temmuz 1658, Bologna - 1730) İtalyan asker ve araştırmacıdır.
Viyana’da kısa süre Tatarlara esir düşmüş, Habsburg ordusunda, Tua’da subaylık yapmış, Avrupa’nın ilk oşinografi araştırma merkezini Fransa’nın güneyinde Cassis’de kurmuştue. Ancak daha sonra yaptığı hiçbir iş Boğaz’ın alttan geçen akıntısını keşfetmesi kadar önemli değildir. Ayrıca Karadeniz araştırmalarının da ilk adımıdır.
Alttan geçen akıntı (Marsigli’nin verdiği adla Corrento Sottano), Marsigli’nin de mertçe itiraf ettiği gibi, boğazın sularında çalışıp yaşamını kazanan insanlar tarafından biliniyordu. Buluşuyla ilgili ilk açıklamasında;
“Bu tasavvurum yalnızca kendi kafamdan doğan düşüncelerin biçimlendirilişiyle canlanmadı, ama birçok Türk balıkçının anlattıklarıyla, hepsinden önemlisi Majesteleri İngiltere Kralı'nın Bâb-ı Âli elçisi ve doğa incelemeleri konusunda büyük bir alim olan Signor Cavalier Finch’in Sir John Finch teşvikleriyle de yönlendirildi.”
diye yazar.
“Bu düşünce ona ilk kez gemilerinden birinin kaptanı tarafından, belki de zamansızlık nedeniyle deney yapamadığı için kesin bir sonuca varamadan dile getirilmişti...”
Derinliği ölçtükten sonra farklı derinliklerden örnekler aldı ve alttan geçen akıntının suyunun, Karadeniz'den gelen akıntıdan daha yoğun ve tuzlu olduğunu kanıtlamayı da başardı. Sonra bunu gösterecek bir düzenek inşa etti:
Dikey olarak derecelendirilmiş bir su tankının bir yarısını tuzlu ve boyalı deniz suyuyla, öteki yarısını tuzu daha az suyla doldurdu. Tankı ayıran bölmede bir kapak açarak, iki suyun karışmasını gözlemledi; boyalı deniz suyu, gözle görünür biçimde tankın dibine akarak burada tabaka oluşturdu.
Marsigli, gerçekten ne yaptığının tam farkında olmadan, oşinografinin temel olgularından birini de keşfetmişti:
Akıntılar, ırmakların akması gibi, akışkanlar mekaniğinin ilkelerince belirlenen başka kuvvetlerle, bu durumda basınç etkisiyle hareket ederler, yerçekimiyle değil. Daha ağır Akdeniz suyunun Karadeniz’e doğru akması, daha hafif suyu ters yönde hareket etmeye zorluyordu.
Luigi Ferdinando Marsigli (d. 10 Temmuz 1658, Bologna - 1730) İtalyan asker ve araştırmacıdır.
Viyana’da kısa süre Tatarlara esir düşmüş, Habsburg ordusunda, Tua’da subaylık yapmış, Avrupa’nın ilk oşinografi araştırma merkezini Fransa’nın güneyinde Cassis’de kurmuştue. Ancak daha sonra yaptığı hiçbir iş Boğaz’ın alttan geçen akıntısını keşfetmesi kadar önemli değildir. Ayrıca Karadeniz araştırmalarının da ilk adımıdır.
Alttan geçen akıntı (Marsigli’nin verdiği adla Corrento Sottano), Marsigli’nin de mertçe itiraf ettiği gibi, boğazın sularında çalışıp yaşamını kazanan insanlar tarafından biliniyordu. Buluşuyla ilgili ilk açıklamasında;
“Bu tasavvurum yalnızca kendi kafamdan doğan düşüncelerin biçimlendirilişiyle canlanmadı, ama birçok Türk balıkçının anlattıklarıyla, hepsinden önemlisi Majesteleri İngiltere Kralı'nın Bâb-ı Âli elçisi ve doğa incelemeleri konusunda büyük bir alim olan Signor Cavalier Finch’in Sir John Finch teşvikleriyle de yönlendirildi.”
diye yazar.
“Bu düşünce ona ilk kez gemilerinden birinin kaptanı tarafından, belki de zamansızlık nedeniyle deney yapamadığı için kesin bir sonuca varamadan dile getirilmişti...”
Derinliği ölçtükten sonra farklı derinliklerden örnekler aldı ve alttan geçen akıntının suyunun, Karadeniz'den gelen akıntıdan daha yoğun ve tuzlu olduğunu kanıtlamayı da başardı. Sonra bunu gösterecek bir düzenek inşa etti:
Dikey olarak derecelendirilmiş bir su tankının bir yarısını tuzlu ve boyalı deniz suyuyla, öteki yarısını tuzu daha az suyla doldurdu. Tankı ayıran bölmede bir kapak açarak, iki suyun karışmasını gözlemledi; boyalı deniz suyu, gözle görünür biçimde tankın dibine akarak burada tabaka oluşturdu.
Marsigli, gerçekten ne yaptığının tam farkında olmadan, oşinografinin temel olgularından birini de keşfetmişti:
Akıntılar, ırmakların akması gibi, akışkanlar mekaniğinin ilkelerince belirlenen başka kuvvetlerle, bu durumda basınç etkisiyle hareket ederler, yerçekimiyle değil. Daha ağır Akdeniz suyunun Karadeniz’e doğru akması, daha hafif suyu ters yönde hareket etmeye zorluyordu.
