Joseph-Maurice Ravel, (7 Mart 1875, Fransa – 28 Aralık 1937, Fransa), Fransız besteci ve piyanist. 20. yüzyılın önemli bestecilerindendir. Özellikle orkestrasyon konusunda çok başarılı olan Ravel’in en tanınmış eseri "Bolero"dur. "Bolero" kadar ünlü bir diğer çalışması, 1922’de Rus besteci Modest Musorgski’nin eseri "Bir Sergiden Resimler" adlı piyano eserinin orkestrasyonudur.
Uluslararası Telif Hakları Hukuku'na göre, Ravel'in eserleri 1 Ocak 2008 tarihinde birçok ülkede kamu malı haline gelmiştir.
Hayatı
Ravel, Fransa’nın Bask bölgesinde, İspanya sınırında bir küçük köy olan Ciboure’da dünyaya geldi, Paris’te büyüdü. Annesi Bask, babası ise İsviçreli bir sanayiciydi. Müzik yeteneğini ve detaylara düşkünlüğünü babasından aldı. Detaycılığı nedeniyle besteci Stravinsky onu müziğin İsviçre saati yapımcısı diye nitelemiştir. Bestelerinde, bir saatin parçaları gibi küçük müzik blokları yaratıp, onları birleştirerek daha karmaşık yapılar oluşturmaktaydı.
7 yaşında piyano dersleri almaya ve 5-6 yıl sonra beste yapmaya başladı. Paris Konservatuvarı’nda piyano eğitimi aldı. Konservatuvar yıllarında kendilerini Apaches diye adlandıran ve düzenledikleri içkili eğlencelerle tanınan genç sanatçılar grubuna katıldı. Konservatuvarda 14 yıl boyunca dönemin en ünlü müzik eğitimcilerinden Gabriel Faur
ile çalıştı. Okulun verdiği prestijli Roma Ödülü’nü almayı defalarca denedi ama başaramadı. Ödülün favorisi olarak gösterildiği yıl ilk aşamada elenmesi bir skandala dönüştü ve okulu bıraktı. Olay, konservatuvar müdürünün de istifasına yol açmıştı.
Ravel ve Claude Debussy karşılıklı olarak birbirlerinden etkilenmişlerdir. Bu nedenle müzik tarihinde adları genellikle birlikte anılır. İkisi de empresyonist ressam Claude Monet’nin resimlerinden ilham almaktaydı. Ravel, Amerikan Cazı, Asya müziği, Avrupa halk şarkıları gibi dünya müziklerinden de etkileniyordu. Şehrazat (1898) adlı eseri Doğu müziklerine ilgisini gösterir ancak en çok İspanyol müziğine yönelmiştir. İspanyol müziği tadındaki eserlerinden en tanınmışları İspanyol Rapsodisi (1908) ve Bolero (1928)’dur.
1910-1920 yıllarında Paris’te bulunan Rus besteci Stravinski ve Rus Balesi Topluluğu bestelerini etkiledi. Daha geleneksel bir tarza yöneldi ve neo-klasik eserler verdi.
I. Dünya Savaşı'nda yaşı ve sağlık sorunları nedeniyle orduya alınmadı, ancak ambulans şoförlüğü yaptı. Savaştan sonra orkestra şefi olarak seyahat etti. Özellikle ABD’de ilgi gördü, burada tanıştığı Amerikan caz müziğinin etkileri daha sonraki eserlerinde hissedilir.
Ravel 1921’de Fransız hükümetinin L
gion d'Honneur ödülünü reddetti, 1931’de Oxford Üniversitesi’nin verdiği onursal doktorayı ise kabul etti.
Az sayıda öğrenci yetiştirdi. Belli başlı öğrencileri Vaughan Williams ve Maurice Delage idi.
Ravel, 1927’de bazı nörolojik problemler yaşamaya başladı. Birkaç yıl sonra kas problemleri ve afazi (söz yitimi) problemi ile karşılaştı. Zamanla bunama belirtileri oluştu ve 1932’de geçirdiği trafik kazası ile durumu ağırlaştı. Bu rahatsızlıklar nedeniyle eser veremez oldu. 1937’de geçirdiği başarısız beyin ameliyatı sonucu hayatını kaybetti.
Eserleri
Ravel’in müzikal-komedi niteliğinde iki operası vardır: L'heure espagnole ve L'enfant et les sortilèges.
Birincisi, 18. yüzyıl İspanya’sında bir saat üreticisinin sadakatsiz eşinin bir gününü anlatır; ilk defa 1911’de Paris’te sahnelenmiştir. İkincisinin librettosunu romancı Collette yazmıştır. Yaramaz bir çocuğun çevresindeki hayvanlar ve mobilyalar tarafından cezalandırılması anlatılır. İlk defa 1925’te Monte Carlo’da sahnelenmiştir.
Ravel, Daphnis et Chlo
balesini Rus opera yöneticisi Dyagilev’in siparişi üzerine bestelemiştir. Koreografik senfoni olarak tanımlanan eser Helenistik bir romana dayanır; "Ma mère l'oye, Valses nobles et sentimentales" ve koreografik şiir La Valse piyano düeti olarak bestelenmiş, bale müziği olarak uyarlanmıştır. Bestelediği son bale müziği ise Bolero’dur.
Ravel’in en bilinen orkestra eseri İspanyol Rapsodisi’dir. İki piyano konçertosundan ilkini savaşta sağ kolunu yitiren piyanist Paul Wittgenstein’ın isteği üzerine 1930’da sadece sol el için bestelemiştir. 1931’de tamamlanan ikinci piyano konçertosu ise iki el içindir.
Vokal eserleri arasında en göze çarpanı Şehrazat’tır. Bu eser, mezzo-soprano ve orkestra için yazılmıştır. Don Quichotte à Dulcin
e ise film müziği olarak bestelenmiştir.
Kendisi de iyi bir piyanist olan Ravel çok sayıda piyono eseri ve birkaç oda müziği eseri bestelemiştir.
Uluslararası Telif Hakları Hukuku'na göre, Ravel'in eserleri 1 Ocak 2008 tarihinde birçok ülkede kamu malı haline gelmiştir.
Hayatı
Ravel, Fransa’nın Bask bölgesinde, İspanya sınırında bir küçük köy olan Ciboure’da dünyaya geldi, Paris’te büyüdü. Annesi Bask, babası ise İsviçreli bir sanayiciydi. Müzik yeteneğini ve detaylara düşkünlüğünü babasından aldı. Detaycılığı nedeniyle besteci Stravinsky onu müziğin İsviçre saati yapımcısı diye nitelemiştir. Bestelerinde, bir saatin parçaları gibi küçük müzik blokları yaratıp, onları birleştirerek daha karmaşık yapılar oluşturmaktaydı.
7 yaşında piyano dersleri almaya ve 5-6 yıl sonra beste yapmaya başladı. Paris Konservatuvarı’nda piyano eğitimi aldı. Konservatuvar yıllarında kendilerini Apaches diye adlandıran ve düzenledikleri içkili eğlencelerle tanınan genç sanatçılar grubuna katıldı. Konservatuvarda 14 yıl boyunca dönemin en ünlü müzik eğitimcilerinden Gabriel Faur
ile çalıştı. Okulun verdiği prestijli Roma Ödülü’nü almayı defalarca denedi ama başaramadı. Ödülün favorisi olarak gösterildiği yıl ilk aşamada elenmesi bir skandala dönüştü ve okulu bıraktı. Olay, konservatuvar müdürünün de istifasına yol açmıştı.
Ravel ve Claude Debussy karşılıklı olarak birbirlerinden etkilenmişlerdir. Bu nedenle müzik tarihinde adları genellikle birlikte anılır. İkisi de empresyonist ressam Claude Monet’nin resimlerinden ilham almaktaydı. Ravel, Amerikan Cazı, Asya müziği, Avrupa halk şarkıları gibi dünya müziklerinden de etkileniyordu. Şehrazat (1898) adlı eseri Doğu müziklerine ilgisini gösterir ancak en çok İspanyol müziğine yönelmiştir. İspanyol müziği tadındaki eserlerinden en tanınmışları İspanyol Rapsodisi (1908) ve Bolero (1928)’dur.
1910-1920 yıllarında Paris’te bulunan Rus besteci Stravinski ve Rus Balesi Topluluğu bestelerini etkiledi. Daha geleneksel bir tarza yöneldi ve neo-klasik eserler verdi.
I. Dünya Savaşı'nda yaşı ve sağlık sorunları nedeniyle orduya alınmadı, ancak ambulans şoförlüğü yaptı. Savaştan sonra orkestra şefi olarak seyahat etti. Özellikle ABD’de ilgi gördü, burada tanıştığı Amerikan caz müziğinin etkileri daha sonraki eserlerinde hissedilir.
Ravel 1921’de Fransız hükümetinin L
gion d'Honneur ödülünü reddetti, 1931’de Oxford Üniversitesi’nin verdiği onursal doktorayı ise kabul etti.
Az sayıda öğrenci yetiştirdi. Belli başlı öğrencileri Vaughan Williams ve Maurice Delage idi.
Ravel, 1927’de bazı nörolojik problemler yaşamaya başladı. Birkaç yıl sonra kas problemleri ve afazi (söz yitimi) problemi ile karşılaştı. Zamanla bunama belirtileri oluştu ve 1932’de geçirdiği trafik kazası ile durumu ağırlaştı. Bu rahatsızlıklar nedeniyle eser veremez oldu. 1937’de geçirdiği başarısız beyin ameliyatı sonucu hayatını kaybetti.
Eserleri
Ravel’in müzikal-komedi niteliğinde iki operası vardır: L'heure espagnole ve L'enfant et les sortilèges.
Birincisi, 18. yüzyıl İspanya’sında bir saat üreticisinin sadakatsiz eşinin bir gününü anlatır; ilk defa 1911’de Paris’te sahnelenmiştir. İkincisinin librettosunu romancı Collette yazmıştır. Yaramaz bir çocuğun çevresindeki hayvanlar ve mobilyalar tarafından cezalandırılması anlatılır. İlk defa 1925’te Monte Carlo’da sahnelenmiştir.
Ravel, Daphnis et Chlo
balesini Rus opera yöneticisi Dyagilev’in siparişi üzerine bestelemiştir. Koreografik senfoni olarak tanımlanan eser Helenistik bir romana dayanır; "Ma mère l'oye, Valses nobles et sentimentales" ve koreografik şiir La Valse piyano düeti olarak bestelenmiş, bale müziği olarak uyarlanmıştır. Bestelediği son bale müziği ise Bolero’dur.
Ravel’in en bilinen orkestra eseri İspanyol Rapsodisi’dir. İki piyano konçertosundan ilkini savaşta sağ kolunu yitiren piyanist Paul Wittgenstein’ın isteği üzerine 1930’da sadece sol el için bestelemiştir. 1931’de tamamlanan ikinci piyano konçertosu ise iki el içindir.
Vokal eserleri arasında en göze çarpanı Şehrazat’tır. Bu eser, mezzo-soprano ve orkestra için yazılmıştır. Don Quichotte à Dulcin
e ise film müziği olarak bestelenmiştir.
Kendisi de iyi bir piyanist olan Ravel çok sayıda piyono eseri ve birkaç oda müziği eseri bestelemiştir.