Mayalar
Orta Amerika'nın Kızılderili halkı Kelimenin tam anlamıyla maya, Yucatan yarımadası yerlilerine ve onların anadillerine verilen addır Bununla birlikte, eski maya medeniyeti Mayaların kultur bolgesi veya mayakişe dil gruplarını belirtmek gibi ceşitli ve geniş anlamlar da taşır
Modern Yucatan MayalarıGunumuzde, Mayalar etnik yonden, Yucatan yarımadasındaki nufusun en buyuk kısmını meydana getirirler Fizik olarak kısa boylu (boy ortalaması: erkeklerde, 1,55 m; kadınlarda, 1,42 m'dir), kuvvetli yapılı, son derece yuvarlak kafalı, derileri bakır renginde veya siyahla koyu kahverengi arası, duz, kalın saclı insanlardır Bircoğunun gozlerinde epikantus vardır
Kultur yonunden, yerli hayat seviyesi koklu değişimlere uğramıştır: bu değişim, ilkin İspanyol fetih ve somurgeleştirmesiyle, daha sonra da, batı sanayi medeniyetinin etkisiyle oldu Bu etkenler yarımadanın doğu kısmında (Quintana Roo) cok daha az duyuldu
Bolge halkı somurgeleştirme sırasında İspanyollara karşı ayaklandı ve buyuk bir inatla geleneklerini korudu 1847'de, Meksika'nın bağımsızlığını kazanmasından sonra, Yucatan'ın, İspanyolların uc yuzyıldan beri somurgeler kurdukları bolgelerde yaşayan yerliler, beyaz şeflerine karşı ayaklandılar (Kastlar savaşı)
Ayaklanma 1850'de bastırıldığı zaman bir kısım halk Quintana Roo cengellerine kactılar ve burada 1901'e kadar silahlı direnmeye devam ettiler Hatta bu tarihten sonra bile, Quintana Roo'nun ic kısımlarında yaşayan yerli topluluklar ayrı yaşama siyasetini surdurduler ve Federal hukumetin herhangi bir mudahalesine karşı koydular ve siyasi bakımdan geleneksel kabile teşkilatına donduler, fakat 1935'ten itibaren Meksika milletinin bir parcası olma eğilimini gosterdiler
Eski Mayalar
Bolge, İspanyoloncesi maya medeniyetinin yayıldığı alan şu bolgeleri kapsar: bugunku Guatemala ve İngiliz Hondurası'nın tumu; Batı Honduras; El Salvador ve Meksika'da, Chiapas ve Tabasco'nun doğu kısımları; Campeche ve Yucatan devletleri ve Quintana Roo bolgesi Bu coğrafi alan, Avrupalıların keşfi sırasında mayakişe dili konuşulan alanla hemen hemen aynıdır Yalnız Huaxtec'ler (Huastec'ler) mayakişe dil grubuna ait bir dil konuşmakla birlikte, ispanyoloncesi maya sahasının dışında kalırlar
Arkeologlar, Huaxtec'lerin dil yonunden akraba sayıldıkları Mayalardan, cok eski bir tarihte (belki MO 1000 yılında veya daha da once) ayrıldıklarını ve huaxtec kulturunun diğer maya kulturlerinden geniş olcude farklı olduğunu ortaya koydular Buna karşılık fetih sırasında, Guatemala'nın pasifik kıyılarında ve Lempa ırmağının guneydoğusunda El Salvador'da oturan Pipil'leri de eski maya alanına sokmak gerekir Pipil'ler Orta Meksika'nın nahuatl dilinin değişik bir şekli olan nahuat dilini konuşurlardı
Bununla birlikte arkeologlar Pipil'lerin oturduğu bolgenin, Guatemala dağlık bolgelerinin ve Batı Honduras'ın tarihiyle yakından bağlantılı olduğunu ispatladılar Hem coğrafya, hem tarih acısından Maya'yı uc kısma ayırmak mumkundur:
1 Kuzey Maya, 18 derece 30' kuzey enlemini gecen Yucatan yarımadasını kapsar
2 Merkezi Maya, bu cizginin guneyindeki ovalar ve dağ etekleriyle ChiapasGuatemala dağlık bolgelerinin kuzeyini kapsar
3 Guney Maya, Chiapas Guatemala dağlık bolgelerini, Guatemala'nın pasifik kıyılarının batısına duşen kısmını icine alır
Kultur yonunden Maya, etnologların MesoAmerika adını verdikleri geniş kultur alanının guney kısmını teşkil eder MesoAmerika, Merkezi ve Guney Meksika'yı, İngiliz Hondurası'nı, Guatemala'yı, Batı Honduras'ı ve El Salvador'u kapsar Bolgesel ayrılıklara rağmen, İspanyoloncesi devirlerde Maya'da gelişen medeniyetler temel olarak yerleşik tarımın koklerini de kapsayan ortak bir kulturu paylaşır Bu kulturun başlangıcı MO 1000 yılından oncesine kadar cıkar
Orta Amerika'nın Kızılderili halkı Kelimenin tam anlamıyla maya, Yucatan yarımadası yerlilerine ve onların anadillerine verilen addır Bununla birlikte, eski maya medeniyeti Mayaların kultur bolgesi veya mayakişe dil gruplarını belirtmek gibi ceşitli ve geniş anlamlar da taşır
Modern Yucatan MayalarıGunumuzde, Mayalar etnik yonden, Yucatan yarımadasındaki nufusun en buyuk kısmını meydana getirirler Fizik olarak kısa boylu (boy ortalaması: erkeklerde, 1,55 m; kadınlarda, 1,42 m'dir), kuvvetli yapılı, son derece yuvarlak kafalı, derileri bakır renginde veya siyahla koyu kahverengi arası, duz, kalın saclı insanlardır Bircoğunun gozlerinde epikantus vardır
Kultur yonunden, yerli hayat seviyesi koklu değişimlere uğramıştır: bu değişim, ilkin İspanyol fetih ve somurgeleştirmesiyle, daha sonra da, batı sanayi medeniyetinin etkisiyle oldu Bu etkenler yarımadanın doğu kısmında (Quintana Roo) cok daha az duyuldu
Bolge halkı somurgeleştirme sırasında İspanyollara karşı ayaklandı ve buyuk bir inatla geleneklerini korudu 1847'de, Meksika'nın bağımsızlığını kazanmasından sonra, Yucatan'ın, İspanyolların uc yuzyıldan beri somurgeler kurdukları bolgelerde yaşayan yerliler, beyaz şeflerine karşı ayaklandılar (Kastlar savaşı)
Ayaklanma 1850'de bastırıldığı zaman bir kısım halk Quintana Roo cengellerine kactılar ve burada 1901'e kadar silahlı direnmeye devam ettiler Hatta bu tarihten sonra bile, Quintana Roo'nun ic kısımlarında yaşayan yerli topluluklar ayrı yaşama siyasetini surdurduler ve Federal hukumetin herhangi bir mudahalesine karşı koydular ve siyasi bakımdan geleneksel kabile teşkilatına donduler, fakat 1935'ten itibaren Meksika milletinin bir parcası olma eğilimini gosterdiler
Eski Mayalar
Bolge, İspanyoloncesi maya medeniyetinin yayıldığı alan şu bolgeleri kapsar: bugunku Guatemala ve İngiliz Hondurası'nın tumu; Batı Honduras; El Salvador ve Meksika'da, Chiapas ve Tabasco'nun doğu kısımları; Campeche ve Yucatan devletleri ve Quintana Roo bolgesi Bu coğrafi alan, Avrupalıların keşfi sırasında mayakişe dili konuşulan alanla hemen hemen aynıdır Yalnız Huaxtec'ler (Huastec'ler) mayakişe dil grubuna ait bir dil konuşmakla birlikte, ispanyoloncesi maya sahasının dışında kalırlar
Arkeologlar, Huaxtec'lerin dil yonunden akraba sayıldıkları Mayalardan, cok eski bir tarihte (belki MO 1000 yılında veya daha da once) ayrıldıklarını ve huaxtec kulturunun diğer maya kulturlerinden geniş olcude farklı olduğunu ortaya koydular Buna karşılık fetih sırasında, Guatemala'nın pasifik kıyılarında ve Lempa ırmağının guneydoğusunda El Salvador'da oturan Pipil'leri de eski maya alanına sokmak gerekir Pipil'ler Orta Meksika'nın nahuatl dilinin değişik bir şekli olan nahuat dilini konuşurlardı
Bununla birlikte arkeologlar Pipil'lerin oturduğu bolgenin, Guatemala dağlık bolgelerinin ve Batı Honduras'ın tarihiyle yakından bağlantılı olduğunu ispatladılar Hem coğrafya, hem tarih acısından Maya'yı uc kısma ayırmak mumkundur:
1 Kuzey Maya, 18 derece 30' kuzey enlemini gecen Yucatan yarımadasını kapsar
2 Merkezi Maya, bu cizginin guneyindeki ovalar ve dağ etekleriyle ChiapasGuatemala dağlık bolgelerinin kuzeyini kapsar
3 Guney Maya, Chiapas Guatemala dağlık bolgelerini, Guatemala'nın pasifik kıyılarının batısına duşen kısmını icine alır
Kultur yonunden Maya, etnologların MesoAmerika adını verdikleri geniş kultur alanının guney kısmını teşkil eder MesoAmerika, Merkezi ve Guney Meksika'yı, İngiliz Hondurası'nı, Guatemala'yı, Batı Honduras'ı ve El Salvador'u kapsar Bolgesel ayrılıklara rağmen, İspanyoloncesi devirlerde Maya'da gelişen medeniyetler temel olarak yerleşik tarımın koklerini de kapsayan ortak bir kulturu paylaşır Bu kulturun başlangıcı MO 1000 yılından oncesine kadar cıkar