Meme Kanseri Nedir? Meme kanseri, kötü huylu ( kanser) hücrelerinin , meme dokularında olması anlamına gelen bir hastalıktır . Meme loblar ve oluklardan oluşur. Her memede lobul denilen birçok küçük bölümlerin 15-20 tanesinin biraraya gelerek oluşturduğu loblar vardır . Lobuller süt üretebilen küçücük düzinelerce ampuller yapılarda sonlanırlar. Loblar , lobuller ve ampuller, kanallar (duktuslar) denilen ince tüpler ile birbirlerine bağlanmıştır. Ayrıca her memenin kan damarları ve lenf damarları vardır . Lenf damarları, lenf adı verilen neredeyse renksiz bir sıvı taşırlar . Lenf düğümleri vücutta bulunan küçük fasulye şeklinde yapılardır . Bunlar lenf adı verilen bir sıvı içinde bazı maddeleri filtre ederler, enfeksiyon ve hastalıklara karşı savaşırlar . Lenf düğümlerinden köprücük kemiği üstünde , göğüste , kol altında bulunanlar memeye yakın olanlardır . Meme kanserinin en yaygın tipi kanallardaki hücrelerde başlar ve duktal karsinom olarak adlandırılır. Ya da loblar ve lobüllerden başlar ve lobüler karsinom olarak adlandırılır. Bu tür meme kanserinin diğer türlere göre her iki her memede olma olasılığı daha fazladır. İnflamatuar meme kanserinde meme sıcak, kırmızı ve şişmiştir; meme kanserinin nadir bir türüdür . Meme Kanseri İçin Riski Arttıran Faktörler Nelerdir? Bir hastalığa yakalanma şansınızı arttiran şeyler risk faktörü olarak adlandırılır. Risk faktörlerinizin olması, kanser olacaksınız anlamına gelmez ; bunun tersine risk faktörlerine sahip olmamak da kanser olmassınız anlamına gelmez . Eğer risk altında olabileceğinizi düşünüyorsanız doktorunuzla konuşun . Meme kanseri için risk faktörleri şunları içerir:
Erken yaşta adet görmek .
İlk doğumu ileri yaşta yapmış olmak veya hiç doğurmamış olmak.
Invaziv meme kanseri ,
duktal karsinoma in situ ( DCIS ) ,
in situ lobüler karsinom ( LCIS ) ,
İyi huylu ( kanser dışı ) meme hastalığı teşhisi almış olmak,
Aile öyküsünde ( birinci derece akrabalarda anne , kızı , ya da kardeşi ) meme kanseri olması,
BRCA1 veya BRCA2 genlerinde kalıtsal değişiklikler olması,
Meme / göğüs bölgesine radyasyon tedavisi,
Meme dokusunun mamografide yoğun olması,
Menopoz belirtileri için östrojen ve progesteron gibi hormonların alınması,
Hamile iken dietilstilbestrol ( DES ) alan bir annenin kızı olmak,
Obezite ,
Yeterli egzersiz yapmıyor olmak,
Alkol kullanımının önerilenden fazla olması,
Beyaz ırktan olmak olmak,
Meme kanserine bazen kalıtsal gen değişiklikleri (mutasyon) neden olur . Hücrelerdeki genler kişinin anne ve babasından alınan kalıtsal bilgiyi taşır. Kalıtsal meme kanserleri , tüm meme kanserlerinin yaklaşık % 5-10 kadarından sorumludur . Meme kanseri ile ilgili bazı mutasyona uğramış genler, bazı etnik gruplarda daha sık görülür . BRCA1 veya BRCA2 mutasyonu gibi belirli gen mutasyonları olan kadınların meme kanseri riski çok yüksektir . Ayrıca, bir memesinde meme kanseri olan kadınların diğer memede meme kanseri gelişme riski artmıştır . Bu kadınlarda yumurtalık kanseri riski de vardır ve başka organlarda kanser gelişme riskleri de olabilir . Meme kanseri ile ilgili bir mutasyona uğramış gene sahip erkeklerde de meme ve prostat kanseri riskleri artmıştır. Mutasyona uğramış genleri tespit edebilen bazı testler bulunmaktadır . Bu genetik testler gerekli görüldüğünde kanser riski yüksek olan ailelerin üyeleri için yapılır.
MEME KANSERİNİN EVRELERİ VE TEDAVİ SÜRECİ
Evre 1: Tümör 20 mm. ve daha küçüktür. Bu durumda kanser lenf bezlerine sıçramamıştır. Tedavide meme koruyucu yöntemle lenf bezlerinin alınmasından sonra radyasyon tedavisi uygulanır. Desteklemek için kemoterapi ve/veya hormonoterapi eklenir. Bir diğer uygulama da mastektomi yönetmidir. Bu yöntemde kanserli göğüs alınarak koltuk altı lenf bezleri çıkarılır.
Evre 2-A: Tümörün 20 - 50 mm. arasında olup, lenf bezlerine sıçramamış halidir.
Evre 2-B: Tümörün 2-A evresindeki gibi bir boyut aralığında olup (50 mm. den büyük olabilir), koltuk altı lenf bezleriine sıçramamış halidir. Evre 2: Evre 1 ile aynı tedavi yöntemi uygulanmakla birlikte, eğer tümör aşırı büyümüş ya da lenf bezlerine sıçramışsa kemoterapi, hormonoterapi ve radyasyon tedavisi tamamlayıcı olarak önerilir.
Evre 3-A: Tümör koltuk altı lenf bezlerine ve göğüs dışı dokulara sıçramış durumdadır ve bu halde mastektomi yöntemiyle tedavi youna gidilir. Cerrahi müdahaleden sonra kemoterapi ve hormon tedavisi uygulanır.
Evre 3-B: Bu aşamada tümörün boyutu dikkate alınmaz; tümör göğüs duvarına bağlıdrı ve lenf bezlerine sıçramıştır. "Neoadjuvant" adı verilen tümörün boyunun küçültülmesi amaçlı kemoterapi uygulanmasının ardından tümörün boyunun küçülmesinden sonra lampektomi veya mastektomi yapılır.
Evre 4: Bu aşamada kanser göğüs dışındaki vücut bölümlerine yayılmıştır. Bu evre tedavisinde hastanın yaşam süresini artırmak ve yaşam kalitesini yüksek düzeyde tutmak hedeflenir. Kemoterapi ve hormonoterapi yapılır. Hasta şikayetlerine bağlı olarak mastektomi de uygulanabilir. Mastektomi uygulamaları sonrasında alınan memenin yerine, plastik cerrahi teknikler ile yeniden meme rekonstrüksiyonu yapılması ameliyatları söz konusu olabilmektedir.
Erken yaşta adet görmek .
İlk doğumu ileri yaşta yapmış olmak veya hiç doğurmamış olmak.
Invaziv meme kanseri ,
duktal karsinoma in situ ( DCIS ) ,
in situ lobüler karsinom ( LCIS ) ,
İyi huylu ( kanser dışı ) meme hastalığı teşhisi almış olmak,
Aile öyküsünde ( birinci derece akrabalarda anne , kızı , ya da kardeşi ) meme kanseri olması,
BRCA1 veya BRCA2 genlerinde kalıtsal değişiklikler olması,
Meme / göğüs bölgesine radyasyon tedavisi,
Meme dokusunun mamografide yoğun olması,
Menopoz belirtileri için östrojen ve progesteron gibi hormonların alınması,
Hamile iken dietilstilbestrol ( DES ) alan bir annenin kızı olmak,
Obezite ,
Yeterli egzersiz yapmıyor olmak,
Alkol kullanımının önerilenden fazla olması,
Beyaz ırktan olmak olmak,
Meme kanserine bazen kalıtsal gen değişiklikleri (mutasyon) neden olur . Hücrelerdeki genler kişinin anne ve babasından alınan kalıtsal bilgiyi taşır. Kalıtsal meme kanserleri , tüm meme kanserlerinin yaklaşık % 5-10 kadarından sorumludur . Meme kanseri ile ilgili bazı mutasyona uğramış genler, bazı etnik gruplarda daha sık görülür . BRCA1 veya BRCA2 mutasyonu gibi belirli gen mutasyonları olan kadınların meme kanseri riski çok yüksektir . Ayrıca, bir memesinde meme kanseri olan kadınların diğer memede meme kanseri gelişme riski artmıştır . Bu kadınlarda yumurtalık kanseri riski de vardır ve başka organlarda kanser gelişme riskleri de olabilir . Meme kanseri ile ilgili bir mutasyona uğramış gene sahip erkeklerde de meme ve prostat kanseri riskleri artmıştır. Mutasyona uğramış genleri tespit edebilen bazı testler bulunmaktadır . Bu genetik testler gerekli görüldüğünde kanser riski yüksek olan ailelerin üyeleri için yapılır.
MEME KANSERİNİN EVRELERİ VE TEDAVİ SÜRECİ
Evre 1: Tümör 20 mm. ve daha küçüktür. Bu durumda kanser lenf bezlerine sıçramamıştır. Tedavide meme koruyucu yöntemle lenf bezlerinin alınmasından sonra radyasyon tedavisi uygulanır. Desteklemek için kemoterapi ve/veya hormonoterapi eklenir. Bir diğer uygulama da mastektomi yönetmidir. Bu yöntemde kanserli göğüs alınarak koltuk altı lenf bezleri çıkarılır.
Evre 2-A: Tümörün 20 - 50 mm. arasında olup, lenf bezlerine sıçramamış halidir.
Evre 2-B: Tümörün 2-A evresindeki gibi bir boyut aralığında olup (50 mm. den büyük olabilir), koltuk altı lenf bezleriine sıçramamış halidir. Evre 2: Evre 1 ile aynı tedavi yöntemi uygulanmakla birlikte, eğer tümör aşırı büyümüş ya da lenf bezlerine sıçramışsa kemoterapi, hormonoterapi ve radyasyon tedavisi tamamlayıcı olarak önerilir.
Evre 3-A: Tümör koltuk altı lenf bezlerine ve göğüs dışı dokulara sıçramış durumdadır ve bu halde mastektomi yöntemiyle tedavi youna gidilir. Cerrahi müdahaleden sonra kemoterapi ve hormon tedavisi uygulanır.
Evre 3-B: Bu aşamada tümörün boyutu dikkate alınmaz; tümör göğüs duvarına bağlıdrı ve lenf bezlerine sıçramıştır. "Neoadjuvant" adı verilen tümörün boyunun küçültülmesi amaçlı kemoterapi uygulanmasının ardından tümörün boyunun küçülmesinden sonra lampektomi veya mastektomi yapılır.
Evre 4: Bu aşamada kanser göğüs dışındaki vücut bölümlerine yayılmıştır. Bu evre tedavisinde hastanın yaşam süresini artırmak ve yaşam kalitesini yüksek düzeyde tutmak hedeflenir. Kemoterapi ve hormonoterapi yapılır. Hasta şikayetlerine bağlı olarak mastektomi de uygulanabilir. Mastektomi uygulamaları sonrasında alınan memenin yerine, plastik cerrahi teknikler ile yeniden meme rekonstrüksiyonu yapılması ameliyatları söz konusu olabilmektedir.