Mersin'in Fransız işgalinden kurtuluşu3 ocak
20 Ekim 1921 tarihinde imzalanan Ankara Antlaşmasından sonra oluşturulan Tahliye Komisyonunun kararına gore Fransızlar, Adana ve havalisindeki yerleşim merkezlerinden Yeniceyi 19 Aralık 1921, Adanayı 20 Aralık, Tarsus ve Hacıtalipi 27 Aralık 1921de, Mersini de 4 Ocak 1922de tamamen tahliye etmiş olacaklardıBu tahliye planı hemen hemen uygulandı 19 Aralık 1921de Yenice İstasyonu ile Sarıibrahimli koyu, 30 Alayın 2 Taburu tarafından işgal edildi21 Aralık 1921 Salı gunu saat 1300de Adana Muhafız Taburundan alınan Bando Takımı ve bir boluk askerle birlikte ozel bir trene binen Adana Mebusları Rifat ve Sabit Beylerle Kars Mebusu Cavit Bey ve Muhittin Paşa trene binerek Tarsusa hareket ettiler Yenicede halk ve mucahitler tarafından bayraklarla karşılandılar Muhittin Paşa, halka: Şimdi Tarsusa şanlı bayrağımızı cekmeye gidiyorum dedi Bu heyet Tarsusa geldi Tarsus halkı, kadın, erkek, yaşlı, genc ve cocuklar elleri bayraklı halde, sevinc ve coşku ile, muftunun ve herkesin duaları ile heyeti karşıladı Cok sayıda kurban kesildi Tarsus halkının bu sevinc gosterileri arasında, esnaf temsilcilerinin yaptığı gecit resmini takiben, Muhittin Paşa, bir subayın elindeki sancağı alarak, uc kez saygıyla optu ve bu şanlı bayrak gondere cekildi
Mersinin Tahliyesi
Mersinin Fransızlar tarafından tahliye edileceği gun yaklaşınca, şehirde bir Toren Komitesi kurulmuş ve bu komite uc gunluk bir program hazırlamıştı 4 Ocak 1338 ( 1922 )de kuvvetlerimiz tarafından işgal edilecek olan Mersin, Fransız Tahliye Komisyonunun teklifi uzerine, 3 Ocak 1338 ( 1922 ) Salı gunu işgal olundu Mersin Grup Komutanı Binbaşı Ethem hazırlıklarını tamamlamış, şehrin doğu kapısına yaklaşmıştı Grup Karargahı ile 1 ve 2 Bolukler Bekirde koyune, 3 Boluk Yalınayak koyune, Solcenah Mıntıkası ve Grup suvarileri Karacailyas koyune gelmişlerdi Daha sonra bu birliklere, Adananın kurtuluşuna katılan Ankara Muhafız Alayı Bandosu ile Muhafız Alayı 3 Taburundan Yuzbaşı Fasih ( Kayabalı ) komutasındaki 9 Boluk de katılacaktı3 Ocak 1922 gunu Sabah saat 0700de, Bekirde, Yalınayak ve Karacailyasdaki birliklerimiz yerlerinden ayrılarak, saat 0930da İstasyon civarına geldiler Saat 1000dan once savaş duzeninde yerini alan bu birlikler Adanadan trenle gelecek olan heyet ile askeri bandoyu ve birliği beklemeye başlamışlardı Mersin Mutasarrıfı Fahrettin, Merkez Komutanı Demir Ali, Biga Mebusu Hamdi, Mersin Mebusu Yusuf Ziya ve Milli Kuvvetler Komutanı Hacı Omer Beylerle, Muftu Efendi de gelecek olan heyeti bekleyenler arasındaydı Mersin halkı da gun doğarken yola duşmuş, ellerinde bayraklarla gruplar halinde İstasyona gelerek sabırsızlık icinde trenin gelmesini beklemeye başlamıştı Nihayet saat 1030da tren geldi Trende bulunan 3 Tabur 9 Boluk , Mızıka Takımı ile beraber kolun başına alındı Muhittin Paşa ile birlikte, kendisine Tarsusta katılan Suphi Paşa ve damadı Hakkı Bey, trenden indiler Başkomiser Fevzi Bey nezaretinde Tarsus Caddesinde duzenlenen torende, halkın bayraklarla yaptığı coşkulu gosteri ve kesilen kurbanlar arasında, birliklerimiz karargah binasına kadar yuruduler Burada yapılan konuşmaları takiben Fransız Bayrağı indirildi ve yerine Turk Bayrağı torenle cekildi Bunu Muhittin Paşanın konuşması ve Muftu Efendinin konuşması izledi 34 Ocak 1922 gecesi, belediye tarafından Ziya Paşa Gazinosunda, Fransız subayları, ordumuz subayları ve eşraf onuruna verilen bir ziyafette Muhittin Paşa, Mersin Mebusu İsmail Hakkı ve Biga Mebusu Hamit Beyler birer konuşma yaptılar 4 Ocak 1922de, Mersinin ve butun Cukurovanın, Fransız kuvvetleri tarafından işgali fiilen sona ermiş, Cossard adını taşıyan yolcu gemisi ve limanda bulunan diğer iki gemiye binen Fransız unsurları, 4 Ocak akşam uzeri saat 1600da, deniz yoluyla hareket ederek yorede işgal altındaki butun toprakları ve Mersini tamamen tahliye etmişlerdir Adana Havalisi Kumandanı Muhittin Paşa da maiyetindeki heyetle birlikte 4 Ocak 1922de Adanayauğurlanmıştır 1970 yılına kadar 5 Ocak gunleri yapılan Mersinin kurtuluş gunu torenleri, yukarıda verilen bilgiler doğrultusunda, ATASE Arşivindeki kurtuluş gunuyle ilgili kaydın ortaya cıkmasını sağlayan bir başvuru ve Genel Kurmay Başkanlığının, İcel Valiliğine yazılı bilgi ve belgeleri ulaştırması uzerine 1970 yılından itibaren 3 Ocak 1922 gunune alınmıştır
20 Ekim 1921 tarihinde imzalanan Ankara Antlaşmasından sonra oluşturulan Tahliye Komisyonunun kararına gore Fransızlar, Adana ve havalisindeki yerleşim merkezlerinden Yeniceyi 19 Aralık 1921, Adanayı 20 Aralık, Tarsus ve Hacıtalipi 27 Aralık 1921de, Mersini de 4 Ocak 1922de tamamen tahliye etmiş olacaklardıBu tahliye planı hemen hemen uygulandı 19 Aralık 1921de Yenice İstasyonu ile Sarıibrahimli koyu, 30 Alayın 2 Taburu tarafından işgal edildi21 Aralık 1921 Salı gunu saat 1300de Adana Muhafız Taburundan alınan Bando Takımı ve bir boluk askerle birlikte ozel bir trene binen Adana Mebusları Rifat ve Sabit Beylerle Kars Mebusu Cavit Bey ve Muhittin Paşa trene binerek Tarsusa hareket ettiler Yenicede halk ve mucahitler tarafından bayraklarla karşılandılar Muhittin Paşa, halka: Şimdi Tarsusa şanlı bayrağımızı cekmeye gidiyorum dedi Bu heyet Tarsusa geldi Tarsus halkı, kadın, erkek, yaşlı, genc ve cocuklar elleri bayraklı halde, sevinc ve coşku ile, muftunun ve herkesin duaları ile heyeti karşıladı Cok sayıda kurban kesildi Tarsus halkının bu sevinc gosterileri arasında, esnaf temsilcilerinin yaptığı gecit resmini takiben, Muhittin Paşa, bir subayın elindeki sancağı alarak, uc kez saygıyla optu ve bu şanlı bayrak gondere cekildi
Mersinin Tahliyesi
Mersinin Fransızlar tarafından tahliye edileceği gun yaklaşınca, şehirde bir Toren Komitesi kurulmuş ve bu komite uc gunluk bir program hazırlamıştı 4 Ocak 1338 ( 1922 )de kuvvetlerimiz tarafından işgal edilecek olan Mersin, Fransız Tahliye Komisyonunun teklifi uzerine, 3 Ocak 1338 ( 1922 ) Salı gunu işgal olundu Mersin Grup Komutanı Binbaşı Ethem hazırlıklarını tamamlamış, şehrin doğu kapısına yaklaşmıştı Grup Karargahı ile 1 ve 2 Bolukler Bekirde koyune, 3 Boluk Yalınayak koyune, Solcenah Mıntıkası ve Grup suvarileri Karacailyas koyune gelmişlerdi Daha sonra bu birliklere, Adananın kurtuluşuna katılan Ankara Muhafız Alayı Bandosu ile Muhafız Alayı 3 Taburundan Yuzbaşı Fasih ( Kayabalı ) komutasındaki 9 Boluk de katılacaktı3 Ocak 1922 gunu Sabah saat 0700de, Bekirde, Yalınayak ve Karacailyasdaki birliklerimiz yerlerinden ayrılarak, saat 0930da İstasyon civarına geldiler Saat 1000dan once savaş duzeninde yerini alan bu birlikler Adanadan trenle gelecek olan heyet ile askeri bandoyu ve birliği beklemeye başlamışlardı Mersin Mutasarrıfı Fahrettin, Merkez Komutanı Demir Ali, Biga Mebusu Hamdi, Mersin Mebusu Yusuf Ziya ve Milli Kuvvetler Komutanı Hacı Omer Beylerle, Muftu Efendi de gelecek olan heyeti bekleyenler arasındaydı Mersin halkı da gun doğarken yola duşmuş, ellerinde bayraklarla gruplar halinde İstasyona gelerek sabırsızlık icinde trenin gelmesini beklemeye başlamıştı Nihayet saat 1030da tren geldi Trende bulunan 3 Tabur 9 Boluk , Mızıka Takımı ile beraber kolun başına alındı Muhittin Paşa ile birlikte, kendisine Tarsusta katılan Suphi Paşa ve damadı Hakkı Bey, trenden indiler Başkomiser Fevzi Bey nezaretinde Tarsus Caddesinde duzenlenen torende, halkın bayraklarla yaptığı coşkulu gosteri ve kesilen kurbanlar arasında, birliklerimiz karargah binasına kadar yuruduler Burada yapılan konuşmaları takiben Fransız Bayrağı indirildi ve yerine Turk Bayrağı torenle cekildi Bunu Muhittin Paşanın konuşması ve Muftu Efendinin konuşması izledi 34 Ocak 1922 gecesi, belediye tarafından Ziya Paşa Gazinosunda, Fransız subayları, ordumuz subayları ve eşraf onuruna verilen bir ziyafette Muhittin Paşa, Mersin Mebusu İsmail Hakkı ve Biga Mebusu Hamit Beyler birer konuşma yaptılar 4 Ocak 1922de, Mersinin ve butun Cukurovanın, Fransız kuvvetleri tarafından işgali fiilen sona ermiş, Cossard adını taşıyan yolcu gemisi ve limanda bulunan diğer iki gemiye binen Fransız unsurları, 4 Ocak akşam uzeri saat 1600da, deniz yoluyla hareket ederek yorede işgal altındaki butun toprakları ve Mersini tamamen tahliye etmişlerdir Adana Havalisi Kumandanı Muhittin Paşa da maiyetindeki heyetle birlikte 4 Ocak 1922de Adanayauğurlanmıştır 1970 yılına kadar 5 Ocak gunleri yapılan Mersinin kurtuluş gunu torenleri, yukarıda verilen bilgiler doğrultusunda, ATASE Arşivindeki kurtuluş gunuyle ilgili kaydın ortaya cıkmasını sağlayan bir başvuru ve Genel Kurmay Başkanlığının, İcel Valiliğine yazılı bilgi ve belgeleri ulaştırması uzerine 1970 yılından itibaren 3 Ocak 1922 gunune alınmıştır