Meslek kavramı, bir kimsenin kendine temel çalışma alanı edindiği, geçimini sağlamak için yaptığı sürekli iş olarak tanımlanmaktadır. Öyleyse meslek yaşamımız boyunca çalışmamızı sağladığımız aynı zamanda da maddi açıdan geçim kaynağı sağlayabileceğimiz bir uğraş olmalıdır. Çocukken başlayan meslek sevgisi büyüdüğümüzde daha farklılaşabiliyor. Polis, asker, doktor olmak istiyorum diyenler şu an kulaklarımda çınlamamaktadır. Tabi ilerleyen süreçlerde hem yeteneklerimize hem de hevesimizin olması gerektiğini düşünmekteyim. Yoğun iş temposu, nöbet, hastane ortamı vs gibi durumları sevmiyorsan eğer bu mesleği icra etme noktasında sıkıntılar yaşayacaksındır. Kişi için meslek seçiminin belirli bir aşaması olması gerekmektedir.
1. Kişinin Kendini Tanıması (Yetenekler, İlgiler, Yaşam Beklentileri belirlenmesi)
2. Kişinin Meslekleri Tanıması (Mesleklerin özellikleri, gereken nitelikler, geçirilmesi gereken eğitim süreci vb.)
3. Kişilik özellikleri ile meslek özelliklerinin eşleştirilmesi.
Mevcut seçeneklerin incelenip, başka seçenekler olup olmadığının araştırılması gerekir. Bireyin belirlediği seçeneklerin her birinin isteklerine ve koşullarına ne derece uygun olduğunu değerlendirerek; istenilir yönleri en fazla, istenmeyen yönleri en az ve erişme olasılığı en yüksek olana yönelmesi sürecidir.
Meslek seçimi de yaşlara göre değişkenli gösterebilmektedir.
Fark etme Dönemi (5–12 Yaş):
Bu dönem, çocukta meslek bilincinin oluşmaya başladığı dönemdir. Çocuk, bu dönemde, çevresindeki insanların farklı uğraşları olduğunu, çeşitli mesleklerin varlığını görmeye ve anlamaya başlar.
Meslekleri Keşfetme ve Araştırma Dönemi (12-15 Yaş):
Çocuk, bu dönemde kişilerin ve mesleklerin ortak olan yönlerini ve farklı nitelikleri üzerinde bilgi sahibi olmaya, yeni yönleri anlamaya ve keşfetmeye başlar.
Karar Verme Dönemi (15-18 Yaş):
Bu dönemde birey artık kendisi ve meslekler hakkında oluşturduğu algılara dayanarak, bilgileri değerlendirerek eşleştirmeye, birbirine uydurmaya ve geleceğine ilişkin idealler oluşturmaya başlar. Bu ideal ve düşünceler başlangıçta geçici olabilir ancak giderek daha açık ve temel bir plan yapmaya başlar ve genç mesleki kararını oluşturur.
İşe Yerleşme Dönemi:
Bireyin iş dünyasında yerini alarak çalışmaya başladığı dönemdir. Bu dönemde birey kazandığı bilgi ve becerileri uygulama alanına koyar. Mesleği icra ederken bir yandan da mesleki gelişimi sürdürür.
Şunu da belirtmeliyiz her mesleğin getirisi icra edildiği zaman diliminde, sonrasında, yıllar sonrasında olmayabilir veya hiç olmayabilir. Örneğin bir psikolog düşünelim; mesleğe başladığında maddi kazancı yeterli gelmeyebilir, istediği şartlar gerçekleşmeyebilir. Bundan dolayı psikologluğu meslek olarak görmemezlik yapamayız. Sonuç olarak mesleğin kişiye maddi anlamda getirisinin olması şart değildir. Kişi o mesleği o mesleği icra ettiği zaman aldığı hazdan, mutluluktan dolayı yapıyor olabilir. O yüzden meslek para kazanma arzusuyla edinilen bir nitelik olarak değerlendirilmemelidir.
1. Kişinin Kendini Tanıması (Yetenekler, İlgiler, Yaşam Beklentileri belirlenmesi)
2. Kişinin Meslekleri Tanıması (Mesleklerin özellikleri, gereken nitelikler, geçirilmesi gereken eğitim süreci vb.)
3. Kişilik özellikleri ile meslek özelliklerinin eşleştirilmesi.
Mevcut seçeneklerin incelenip, başka seçenekler olup olmadığının araştırılması gerekir. Bireyin belirlediği seçeneklerin her birinin isteklerine ve koşullarına ne derece uygun olduğunu değerlendirerek; istenilir yönleri en fazla, istenmeyen yönleri en az ve erişme olasılığı en yüksek olana yönelmesi sürecidir.
Meslek seçimi de yaşlara göre değişkenli gösterebilmektedir.
Fark etme Dönemi (5–12 Yaş):
Bu dönem, çocukta meslek bilincinin oluşmaya başladığı dönemdir. Çocuk, bu dönemde, çevresindeki insanların farklı uğraşları olduğunu, çeşitli mesleklerin varlığını görmeye ve anlamaya başlar.
Meslekleri Keşfetme ve Araştırma Dönemi (12-15 Yaş):
Çocuk, bu dönemde kişilerin ve mesleklerin ortak olan yönlerini ve farklı nitelikleri üzerinde bilgi sahibi olmaya, yeni yönleri anlamaya ve keşfetmeye başlar.
Karar Verme Dönemi (15-18 Yaş):
Bu dönemde birey artık kendisi ve meslekler hakkında oluşturduğu algılara dayanarak, bilgileri değerlendirerek eşleştirmeye, birbirine uydurmaya ve geleceğine ilişkin idealler oluşturmaya başlar. Bu ideal ve düşünceler başlangıçta geçici olabilir ancak giderek daha açık ve temel bir plan yapmaya başlar ve genç mesleki kararını oluşturur.
İşe Yerleşme Dönemi:
Bireyin iş dünyasında yerini alarak çalışmaya başladığı dönemdir. Bu dönemde birey kazandığı bilgi ve becerileri uygulama alanına koyar. Mesleği icra ederken bir yandan da mesleki gelişimi sürdürür.
Şunu da belirtmeliyiz her mesleğin getirisi icra edildiği zaman diliminde, sonrasında, yıllar sonrasında olmayabilir veya hiç olmayabilir. Örneğin bir psikolog düşünelim; mesleğe başladığında maddi kazancı yeterli gelmeyebilir, istediği şartlar gerçekleşmeyebilir. Bundan dolayı psikologluğu meslek olarak görmemezlik yapamayız. Sonuç olarak mesleğin kişiye maddi anlamda getirisinin olması şart değildir. Kişi o mesleği o mesleği icra ettiği zaman aldığı hazdan, mutluluktan dolayı yapıyor olabilir. O yüzden meslek para kazanma arzusuyla edinilen bir nitelik olarak değerlendirilmemelidir.