Metabolizmayı Hızlandıran ve Yağ Yakan Yiyecekler Hangileridir?

SoruCevap

Yeni Üye
Çözümler
1
Tepkime
57
Yaş
36
Coin
256,936
‘Metabolizma..’ Husus bedenimiz ve kilo alıp-verme olunca tahminen de en sık duyduğumuz sözlerden. Kimilerimiz çok kolay kilo verirken metabolizmasının süratli olduğundan bahsetmekte; kimilerimiz ise kilosundan yakınırken metabolizmasının yavaş olduğundan şikayetçi. Pekala nedir bu metabolizma gerçeği? Kilo denetiminde hakikaten tesirli mi? Hızlandırmanın yolları var mı, varsa bunlar nelerdir? Sizler için tüm ayrıntılarıyla yazdım.

Metabolizma suratı nedir?


Metabolizma; bilimsel manada ‘hücrelerin işleyişini sürdürmesi için gereken tüm kimyasal süreçler’ olarak tanımlanır. Anabolizma ve katabolizma kavramlarını içerir. Anabolizma, imal manasına gelir ve güç harcanarak kolay moleküllerden karmaşık moleküller elde edilmesi demektir. Katabolizma ise, anabolizmanın bilakis yıkım manasına gelir ve büyük moleküllerden küçük moleküller elde edilirken güç açığa çıkması demektir. Metabolizma tüm bu güç dönüşümlerini içeren, karmaşık bir sistemdir.

Metabolik sürat; bazal metabolizma suratı da denilen, besin tüketimimizden yaklaşık 12 saat sonra, beden dinlenme durumdayken, rastgele bir fizikî aktive yapılmasa dahi sadece hayati işlevler için bedenin harcadığı güç olarak tanımlanır. Yani kolay bir deyişle; gün içerisinde hiçbir fizikî aktivite yapmasak dahi organizmanın fonksiyonunu sürdürmesi için gerekli olan, bedenin kendi kendine harcadığı güçtür.

Birtakım beşerler başkalarından daha süratli bir metabolizmaya sahip mi?

Her insanın bedeninin işleyişi, tıpkı parmak izlerimiz üzere kendine hastır. Hasebiyle metabolizma suratlarımız da farklılık gösterir. Metabolizmanın süratli olup olmamasını temelde bazal metabolik sürat (BMH) belirler.

Bazal metabolizma suratı; bedenin enerjiyi kullanma kapasitesidir ve bu kapasitenin sonucu olarak kimi insanların, başkalarından daha süratli yahut daha yavaş metabolizmaya sahip olduğunu söyleyebiliriz. Metabolizmanın süratli olması kilo denetiminde avantaj sağlar. BMH; bireyden bireye nazaran, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişmektedir.

Metabolizmaya Tesir Eden Faktörler Nelerdir?

Yaş: Yaş, metabolizma suratını etkileyen değerli bir faktördür. Bilhassa ergenlik periyodu üzere doku imalinin süratli olduğu büyüme ve gelişme periyotlarında bazal metabolizma suratı en yüksek düzeydedir. Yaş ilerledikçe bu sürat %2 oranında düşmektedir.

Cinsiyet: Bayanlarda bazal metabolizma suratı erkeklerden daha düşüktür. Bunun sebebi kas kütlesinin bayanlarda, erkeklerden daha az olmasıdır. Yaşla birlikte bayanlarda menapoz üzere faktörlerin de tesiriyle metabolizma suratı azalmaktadır. Çoklukla bayanların daha kolay kilo alması yahut daha sıkıntı kilo vermesi; erkeklerin bu hususta daha avantajlı olması, bu temele dayanmaktadır.

Kas Kütlesi:
Kas kütlesi bedende ne kadar fazla olursa bazal metabolik sürat o kadar yüksek olur. Bunun sebebi; beden dinlenir durumdayken kas dokusunun, yağ dokusuna nazaran daha aktif çalışması ve daha fazla güç harcamasıdır. Bir öteki deyişle, kas oranımız ne kadar yüksekse bedene aldığımız besinleri çok daha süratli halde güce çevirebiliriz. Bu durum da bizlere kilo denetimi açısından avantaj sağlar.

Fizikî Aktivite Düzeyi: Tertipli fizikî aktivite yapılması durumunda, kas dokusunun da gelişmesiyle birlikte metabolizma suratı artar. Fizikî aktivitelerden sonra, kas dokusu çabucak dinlenme haline geçemez ve güç harcamaya devam eder. Örneğin kas antrenmanları, beden ısısını yaklaşık 20-50 katına çıkarır. Oluşan bu ısı farkı ile birlikte metabolizmanın daha aktif çalışması sağlanır. Ayrıyeten antrenman yapıldığı anda harcanan güçle birlikte de kilo kaybında avantaj sağlanmaktadır.

Diyetin Bileşimi: Gün içerisinde tüketilen besinlerin içeriğindeki makro ve mikro bileşenlerin bazal metabolizma suratını etkilediği bilinmektedir. Araştırmalara nazaran bilhassa proteinden güçlü beslenmek metabolik suratın artmasında epey tesirlidir. Karbonhidratlar ve yağlar bedende sindirilirken bazal metabolizma suratında yaklaşık %6 oranında artış meydana gelirken proteinler sindirilirken bu oran %30 civarına ulaşmaktadır. Bu sebeple anne sütünden sonra en bedelli protein kaynağı olan yumurtaya, beyaz et ve kırmızı ete, protein ve kalsiyumdan varlıklı olan süt, yoğurt, peynir kümesine beslenmemizde sıklıkla yer vermeliyiz. Ayrıyeten vegan beslenenler için kurubaklagiller, protein gereksiniminin karşılanmasında kıymetli bir besin kümesidir. Yağlı tohumlar kümesinden kabak çekirdeği ve badem; en yüksek protein oranına sahip besinlerdir. Proteinden güçlü beslenmeyle birlikte; bütün besin öğelerinin istikrarlı bir diyet kompozisyonu oluşturması metabolizmanın faal halde çalışması için gereklidir.

Diyet Geçmişi: Sık sık diyet yapmak, şok diyetler, rastgele bir besin öğesinden yoksul yahut büsbütün sonlandırılmış diyetler, süratli kilo vermek üzere pek çok diyet faktörü metabolizmanın zayıflamasına ve faal çalışmamasına sebep olur. Bu sebeple doğruluğundan emin olmadığımız diyetleri uygulamak yerine kesinlikle bir beslenme uzmanına danışılmalıdır.

Gebelik ve Emziklilik: Gebelik ve emziklilik devirlerinde kan hacminin artması, fetüs için yeni doku gelişimi, kalp atımının hızlanması üzere fizyolojik faktörlerin tesiriyle bazal metabolizma suratı artış gösterir. Bu artış bilhassa gebeliğin birinci aylarından sonra başlar ve son devirlerine kadar devam eder. Araştırmalar sonucu bu devirdeki bazal metabolik sürat artışının %22-33 oranında olduğu belirlenmiştir.

Menstrüasyon Devirleri: Bayanlarda görülen aylık dönemler bazal metabolizma suratında artış yahut azalışa neden olur. Bazal metabolizma suratının yumurtlama anından 1 hafta evvel en düşük, 1 hafta sonra en yüksek seviyede olduğu belirlenmiştir.

Hormonal Durumlar: Endokrin sistem dediğimiz hormonal istikrarımız bedenimizin işleyişinde tesirlidir. Birtakım hormon seviyelerimizin seviyesi bazal metabolizma süratimizi belirlemekte rol oynar. ‘Hipertiroidizm’ denilen tiroid bezinden salgılanan tiroksin hormonunun fazlalığı bazal metabolizma suratını değerli ölçüde arttırmaktadır. Metabolizmanın süratli olması durumundan ötürü hipertiroidi bireyler çarçabuk kilo almazlar. Tam zıddı durum olan tiroksin hormonunun az salgılanması metabolizma suratını düşürmektedir. Hipotiroidi denilen bu durumda da kilo verme zorlaşır. Ayrıyeten böbreküstü bezinden salgılanan ‘kortizol’ hormonunun ve pankreastan salgılanan insülin hormonunun fazlalılığı bazal metabolizma suratını düşürür.

Ateşli Hastalıklar: Beden sıcaklığının 37 derecenin üzerindeki her 1 derece artışı metabolizma suratını %7 oranında arttırır.

Kas Tonusu ve Gerilim: Gerilim başta olmak üzere; coşku, öfke, düşünme üzere anlarda metabolik sürat daha yüksektir. Örneğin huzursuz kişiliğe sahip olan bireyler; daha sakin bireylere nazaran daha süratli bir metabolizmaya sahiptir.

Beden Hacmi:
Beden hacmi, genel olarak beden kompozisyonu ile ilişkilendirilmektedir. Bedendeki kas – yağ oranının istikrarıyla birlikte cüsse olarak büyük bireylerin bazal metabolizma suratı daha yüksektir.

Ortam sıcaklığı: Ortam sıcaklığının bazal metabolizma suratına tesiri tartışılmakla birlikte soğuk havaya maruz kalmanın bazal metabolizma suratını arttırdığı bilinmektedir.

Aç kalmak metabolizmayı yavaşlatır mı?


Uzun müddetli açlık ve yarı açlık durumu; uzun müddet boyunca olağan ihtiyacımızdan az besin alımı gerilime neden olacağı için beden aldığı besinleri yakmak istemez ve depolama eğilimine girer. Bu durumda metabolizma daha yavaş çalışmaya başlar. Bu sebeple saatlerce aç kalmak yahut uzun devirde çok az besin alımı metabolizmayı yavaşlatacağı üzere kilo alma riskini de arttırır.

Metabolizmamı hızlandırmak için ne yapabilirim?

Metabolizmayı hızlandırmanın en kıymetli ve sağlıklı yolu istikrarlı bir beslenme tertibinin sürdürülmesidir. Proteinden güçlü, makro ve mikro besin öğelerinin kâfi ölçülerde olduğu, antioksidan ve lif üzere kıymetli diyet bileşenlerini içeren bir diyet planı metabolizmanın aktif çalışması ve sağlıklı bir ömür sürdürülmesi açısından elzemdir.

Uzun müddet aç kalmamaya dikkat edilmelidir. Sabah uyanıldığında birinci iş su içilmeli, en geç 2 saat içerisinde kahvaltı yapılmalıdır. Orta öğün tüketimi önerilmektedir.

Gün içerisinde tüketilen su ölçüsü metabolizma suratı açısından değer taşımaktadır. Kesinlikle en az 2-2,5 litre su tüketilmeye ihtimam gösterilmelidir.

Diyetisyeninizin denetiminde tüketilen bitki çayları, bilhassa yeşil çay, içeriğindeki kateşinlerden ötürü metabolizma suratını arttırmaktadır.

Baharatlar ve acı besinler tüketmek metabolizma suratını arttırır. Pulbiber, zerdeçal, zencefil, tarçın üzere baharatları, midenizde hassasiyet oluşturmadığı takdirde, besinlerinize ekleyebilirsiniz.

Rafine şekerin, hamur işlerinin, paketli besinlerin, içeriği bilinmeyen besinlerin, fast food’ların tüketimi azaltılmalıdır. Ayrıyeten tuz en az ölçüde tüketilmelidir.

Karbonhidrat ve yağ kaynakları gerçek seçilmelidir. -Özel durumlar haricinde- kompleks karbonhidratlar olan yulaf, çavdar, tam tahıllar, bulgur üzere besinler; bitkisel kaynaklı zeytinyağı, ayçiçek yağı üzere yağlar tercih edilmelidir.

Fizikî olarak faal olmak, metabolizma suratını değerli ölçüde arttırır. Kas dokusunun üretimi, yağ kütlesinin azaltılması sağlanacağından metabolizma daha faal çalışmaya başlamaktadır.

Tertipli ve kaliteli bir uyku da zinde bir beden ve sağlıklı bir metabolizma için gereklidir.
Aerobik Aktiviteler metabolizmayı hızlandırır mı?

Aerobik metabolizma; karbonhidratların, amino asitlerin ve yağ hücrelerinin yanması yoluyla bedenin güç açığa çıkarması olarak tanımlanır. Oksijen varlığında gerçekleşir. Aerobik aktiviteler; yürüyüş, koşu, bisiklete binme, yüzme, kürek çekme üzere egzersizlerdir. Orta şiddetli ve yüksek şiddetli aerobik antrenmanlar kalp atımını hızlandıracağından, yağ yakımını takviyeler ve kas aktivitesini arttıracağından metabolizma suratını arttırır.
Makûs uyku sistemi metabolizmayı yavaşlatır mı?

Sistemsiz uyku saatleri, günlük 6 saatten az 10 saatten fazla uyumak metabolizma üzerine olumsuz tesirlere sahiptir. Uyku düzensizliği ve kalitesizliğinin metabolik sendromlara sebep olduğu, hasebiyle bel etrafının yağlanması üzere aksiliklere yol açtığı belirlenmiştir.



Güç İdmanları hızlandırır mı?

Güç idmanları yağ yakımını hızlandırıp, kas üretimini desteklediğinden metabolizmayı hayli hızlandırır. Yanlışsız bir beslenme planının eşlik ettiği etkin güç idmanları kas-yağ istikrarının ülküye ulaşmasında yardımcıdır.
Faal Bir Ömür hızlandırır mı?

Fizikî olarak faal olmak ve nizamlı spor yapmak metabolizmayı hızlandırır.Yaşla birlikte oluşacak kas kayıplarını maniler, yağ dokusunu azaltır ve sağlıklı metabolizmayla birlikte zinde bir vücut sağlar.
Kahve metabolizmayı hızlandırır mı?

Kahve, içeriğindeki kafein ile uyarıcı tesir yaparak metabolizmayı hızlandırır. Bilhassa idman öncesi içilen sade kahve, yağ yakımını takviyeler ve idman randımanını arttırır. Metabolizmayı hızlandırması ve yağ yakımını desteklemesinin yanı sıra ölçülü seviyede kahve tüketiminin pek çok metabolik hastalığa da uygun geldiği belirlenmiştir. Yetişkinler için önerilen günlük kafein alımı günde 400 mg’dır. Bu ölçü da yaklaşık 2 fincan sade filtre kahveye eş kıymettir. Ayrıyeten içilen kahvenin şekersiz, şurupsuz, kremasız olması ehemmiyet taşımaktadır.
Limonlu su metabolizmayı hızlandırır mı?

Son devirlerde pek çok insan suyun içerisine limon ekleyerek içilmesinin metabolizmayı hızlandırıp yağ yakımını desteklediğini düşünmektedir. Ancak ne yazık ki ‘limonlu su’ tek başına metabolizmayı hızlandırmaz, yağ yaktırmaz, detoks tesiri yaratmaz. Suya limon katarak tadını güzelleştirebilir, limonun içeriğindeki vitamin mineral ve antioksidanları bedeninize alabilirsiniz ama mucizevi bir tesir beklemek yanlıştır. Bu noktada kıymetli olan; suyunuza hangi aromalar ekleyerek içtiğiniz değil, günlük kâfi ölçülerde içmenizdir. Unutmayın ki mevzu sağlıklı ve istikrarlı beslenme olduğunda hiçbir besin tek başına mucizevi tesirler yaratmaz.
Soğuk su metabolizmayı hızlandırır mı?

Limonlu su sıkıntısı ile birebir temel üzerinde durduğumuz ‘soğuk su’ konusu da halk tarafından bilinen yanılgılardan biridir. İçilen suyun ne kadar soğuk yahut sıcak olduğunun metabolik manada olumlu yahut olumsuz tesiri bilinmemektedir. Tavsiyem; suyunuzu nasıl daha fazla içebiliyorsanız (limonlu,tarçınlı,sıcak,soğuk vs.) o formda için ve kesinlikle günlük gereken ölçüsü tamamlayın.
 
Üst Alt