Mevlananın eserleri hakkında bilgi
Mevlana'nın Eserleri
MESNEVİ
Mesnevi, klasik doğu edebiyatında, bir şiir tarzının adıdır Sozluk anlamıyla İkişer, ikişerlikdemektir Edebiyatta aynı vezinde ve her beyti kendi arasında ayrı ayrı kafiyeli nazım şekillerine Mesnevi adı verilmiştir
Her beytin aynı vezinde fakat ayrı ayrı kafiyeli olması nedeniyle Mesnevi'de buyuk bir yazma kolaylığı vardır Bu nedenle uzun surecek konular veya hikayeler şiir yoluyla soylenilecekse, kafiye kolaylığı nedeniyle mesnevi tarzı secilir Bu suretle şiir, beyit beyit surup gider
Mesnevi her ne kadar klasik doğu'şiirinin bir şiir tarzı ise de Mesnevidenildiği zaman akla Mevlana'nın Mesnevi'sigelir Mevlana Mesnevi'yi Celebi Husameddin'in isteği uzerine yazmıştır Katibi Husameddin Celebi'nin soylediğine gore Mevlana, Mesnevi beyitlerini Meram'da gezerken,otururken, yururken hatta sema ederken soylermiş, Celebi Husameddin de yazarmış
Mesnevi'nin dili Farsca'dır Halen Mevlana Muzesi'nde teşhirde bulunan 1278 tarihli, elde bulunan en eski Mesnevi nushasına gore, beyit sayısı 25618 dir
Mesnevi'nin vezni : Fa i la tun Fa i la tun Fa i lun'dur
Mevlana 6 buyuk cilt olan Mesnevi'sinde, tasavvufi fikir ve duşuncelerini, birbirine ulanmış hikayeler halinde anlatmaktadır
DİVANI KEBİR
Divan, şairlerin şiirlerini topladıkları deftere denir Divanı Kebir Buyuk Defterveya Buyuk Divanmanasına gelir Mevlana'nın ceşitli konularda soylediği şiirlerin tamamı bu andadır Divanı Kebir'in dili de Farsca olmakla beraber, Divanı Kebir icinde az sayıda Arapca, Turkce ve Rumca şiir de yar almaktadır Divanı Kebir 21 kucuk an (Bahir) ile Rubai Divanı'nın bir araya getirilmesiyle oluşmuştur Divanı Kebir'in beyit adedi 40000 i aşmaktadır Mevlana, Divanı Kebir'deki bazı şiirlerini Şems Mahlası ile yazdığı icin bu ana, Divanı Şems de denilmektedir Divanda yer alan şiirler vezin ve kafiyeler goz onune alınarak duzenlenmiştir
MEKTUBAT
Mevlana'nın başta Selcuklu Hukumdarlarına ve devrin ileri gelenlerine nasihat icin, kendisinden sorulan ve halli istenilen diıu ve ilmi konularda ise acıklayıcı bilgiler vermek icin yazdığı 147 adet mektuptur Mevlana bu mektuplarında, edebi mektup yazma kaidelerine uymamış, aynen konuştuğu gibi yazmıştır Mektuplarında kulunuz, bendenizgibi kelimelere hic yer vermemiştir Hitaplarında mevki ve memuriyet adları mustesna, mektup yazdığı kişinin aklına, inancına ve yaptığı iyi işlere gore kendisine hangi hitap tarzı yakışıyorsa o sozlerle ve o vasıflarla hitap etmiştir
Fİ Hİ MA Fİ H
Fihi Ma Fih Onun icindeki icindedirmanasına gelmektedir Bu eser Mevlana'nın ceşitli meclislerde yaptığı sohbetlerin, oğlu Sultan Veled tarafından toplanması ile meydana gelmiştir 61 bolumden oluşmaktadır Bu bolumlerden bir kısmı, Selcuklu Veziri Suleyman Pervane'ye hitaben kaleme alınmıştır Eserde bazı siyasi olaylara da temas edilmesi yonunden, bu eser aynı zamanda tarihi bir kaynak olarak da kabul edilmektedir Eserde cennet ve cehennem, dunya ve ahiret, murşit ve murid, aşk ve sema gibi konular işlenmiştir
MECALİSİ SEB'A
(Yedi Meclis) Mecalisi Seb'a, adından da anlaşılacağı uzere Mevlana'nın yedi meclisi'nin, yedi vaazı'nın not edilmesinden meydana gelmiştir Mevlana'nın vaazları, Celebi Husameddin veya oğlu Sultan Veled tarafından not edilmiş, ancak ozune dokunulmamak kaydı ile eklentiler yapılmıştır Eserin duzenlemesi yapıldıktan sonra Mevlana'nın tashihinden gecmiş olması kuvvetle muhtemeldir Şiiri amac değil, fikirlerini soylemede bir arac olarak kabul eden Mevlana, yedi meclisinde şerh ettiği Hadis'lerin konuları bakımından tasnifi şoyledir :
1 Doğru yoldan ayrılmış toplumların hangi yolla kurtulacağı
2 Suctan kurtuluş Akıl yolu ile gafletten uyanış
3 İnanc'daki kudret
4 Tovbe edip doğru yolu bulanlar Allah'ın sevgili kulları olurlar
5 Bilginin değeri
6 Gaflete dalış
7 Aklın onemi
Bu yedi meclis'de, asıl şerh edilen hadislerle beraber, 41 Hadis daha gecmektedir Mevlana tarafından secilen her Hadis ictimaidir Mevlana yedi meclisinde her bolume Hamd u senave Munacaatile başlamakta, acıklanacak konuları ve tasavvufi goruşlerini hikaye ve şiirlerle cazip hale getirmektedir Bu yol Mesnevi'nin yazılışında da aynen kullanılmıştır
Mevlana'nın Eserleri
MESNEVİ
Mesnevi, klasik doğu edebiyatında, bir şiir tarzının adıdır Sozluk anlamıyla İkişer, ikişerlikdemektir Edebiyatta aynı vezinde ve her beyti kendi arasında ayrı ayrı kafiyeli nazım şekillerine Mesnevi adı verilmiştir
Her beytin aynı vezinde fakat ayrı ayrı kafiyeli olması nedeniyle Mesnevi'de buyuk bir yazma kolaylığı vardır Bu nedenle uzun surecek konular veya hikayeler şiir yoluyla soylenilecekse, kafiye kolaylığı nedeniyle mesnevi tarzı secilir Bu suretle şiir, beyit beyit surup gider
Mesnevi her ne kadar klasik doğu'şiirinin bir şiir tarzı ise de Mesnevidenildiği zaman akla Mevlana'nın Mesnevi'sigelir Mevlana Mesnevi'yi Celebi Husameddin'in isteği uzerine yazmıştır Katibi Husameddin Celebi'nin soylediğine gore Mevlana, Mesnevi beyitlerini Meram'da gezerken,otururken, yururken hatta sema ederken soylermiş, Celebi Husameddin de yazarmış
Mesnevi'nin dili Farsca'dır Halen Mevlana Muzesi'nde teşhirde bulunan 1278 tarihli, elde bulunan en eski Mesnevi nushasına gore, beyit sayısı 25618 dir
Mesnevi'nin vezni : Fa i la tun Fa i la tun Fa i lun'dur
Mevlana 6 buyuk cilt olan Mesnevi'sinde, tasavvufi fikir ve duşuncelerini, birbirine ulanmış hikayeler halinde anlatmaktadır
DİVANI KEBİR
Divan, şairlerin şiirlerini topladıkları deftere denir Divanı Kebir Buyuk Defterveya Buyuk Divanmanasına gelir Mevlana'nın ceşitli konularda soylediği şiirlerin tamamı bu andadır Divanı Kebir'in dili de Farsca olmakla beraber, Divanı Kebir icinde az sayıda Arapca, Turkce ve Rumca şiir de yar almaktadır Divanı Kebir 21 kucuk an (Bahir) ile Rubai Divanı'nın bir araya getirilmesiyle oluşmuştur Divanı Kebir'in beyit adedi 40000 i aşmaktadır Mevlana, Divanı Kebir'deki bazı şiirlerini Şems Mahlası ile yazdığı icin bu ana, Divanı Şems de denilmektedir Divanda yer alan şiirler vezin ve kafiyeler goz onune alınarak duzenlenmiştir
MEKTUBAT
Mevlana'nın başta Selcuklu Hukumdarlarına ve devrin ileri gelenlerine nasihat icin, kendisinden sorulan ve halli istenilen diıu ve ilmi konularda ise acıklayıcı bilgiler vermek icin yazdığı 147 adet mektuptur Mevlana bu mektuplarında, edebi mektup yazma kaidelerine uymamış, aynen konuştuğu gibi yazmıştır Mektuplarında kulunuz, bendenizgibi kelimelere hic yer vermemiştir Hitaplarında mevki ve memuriyet adları mustesna, mektup yazdığı kişinin aklına, inancına ve yaptığı iyi işlere gore kendisine hangi hitap tarzı yakışıyorsa o sozlerle ve o vasıflarla hitap etmiştir
Fİ Hİ MA Fİ H
Fihi Ma Fih Onun icindeki icindedirmanasına gelmektedir Bu eser Mevlana'nın ceşitli meclislerde yaptığı sohbetlerin, oğlu Sultan Veled tarafından toplanması ile meydana gelmiştir 61 bolumden oluşmaktadır Bu bolumlerden bir kısmı, Selcuklu Veziri Suleyman Pervane'ye hitaben kaleme alınmıştır Eserde bazı siyasi olaylara da temas edilmesi yonunden, bu eser aynı zamanda tarihi bir kaynak olarak da kabul edilmektedir Eserde cennet ve cehennem, dunya ve ahiret, murşit ve murid, aşk ve sema gibi konular işlenmiştir
MECALİSİ SEB'A
(Yedi Meclis) Mecalisi Seb'a, adından da anlaşılacağı uzere Mevlana'nın yedi meclisi'nin, yedi vaazı'nın not edilmesinden meydana gelmiştir Mevlana'nın vaazları, Celebi Husameddin veya oğlu Sultan Veled tarafından not edilmiş, ancak ozune dokunulmamak kaydı ile eklentiler yapılmıştır Eserin duzenlemesi yapıldıktan sonra Mevlana'nın tashihinden gecmiş olması kuvvetle muhtemeldir Şiiri amac değil, fikirlerini soylemede bir arac olarak kabul eden Mevlana, yedi meclisinde şerh ettiği Hadis'lerin konuları bakımından tasnifi şoyledir :
1 Doğru yoldan ayrılmış toplumların hangi yolla kurtulacağı
2 Suctan kurtuluş Akıl yolu ile gafletten uyanış
3 İnanc'daki kudret
4 Tovbe edip doğru yolu bulanlar Allah'ın sevgili kulları olurlar
5 Bilginin değeri
6 Gaflete dalış
7 Aklın onemi
Bu yedi meclis'de, asıl şerh edilen hadislerle beraber, 41 Hadis daha gecmektedir Mevlana tarafından secilen her Hadis ictimaidir Mevlana yedi meclisinde her bolume Hamd u senave Munacaatile başlamakta, acıklanacak konuları ve tasavvufi goruşlerini hikaye ve şiirlerle cazip hale getirmektedir Bu yol Mesnevi'nin yazılışında da aynen kullanılmıştır
