mevlananın insanlıkla ilgili temel goruşu
mevlananın insanlıkla ilgili goruşu hakkında bilgi
HZ MEVLANA’YA GORE İNSAN
imagesmevlananininsanliklailgilitemelgorusunedir5ad2998a7e34b
Hz Mevlana’da insan, olumlu ile olumsuzu, iyi ile kotuyu, ilahi ile beşeri benliğinde toplayan bir birleştiricidir İnsan olumsuzluğun, olumlu beden icinde tekamul seyrini yaşamak icin bu alemdeki gorunumudur İnsan varlık ağacının meyvesidir Bir rubaisinde şoyle seslenir:
“Suret suretsizlikten meydana geldi Varlık peteğini oren arıdır Arıyı vucuda getiren, mum ve petek değildir Arı biziz, şekil ve cokluk sadece bizim imal ettiğimiz mumdur Şekil ve cisim bizden vucuda geldi Biz onlardan değil; şarap bizden sarhoş oldu, biz şaraptan değil
Hz Mevlana varlığın ozu, yani yaratıcı kudretle insanın ozunu birleştirmiştir İnsanın şeref ve yukumluluğu, zevki ve cilesi işte bu birlikten kaynaklanmaktadır Bu birlik insanı varlığın gayesi yapmıştır Varlık, anlamını insanla kazanır Yaratıcı eserini insanla seyreder, zira insan hakkın gozu ve aynasıdır
Hz Mevlana şoyle seslenir:
“Sen cihanın hazinesisin, cihan bir yarım arpaya değmez Sen cihanın temelisin, cihan senin yuzunden taptazedir Diyelim ki alemi meşale ve ışık kaplamış; cakmaksız ve taşsız olduktan sonra o, iğreti bir ruzgardan başka nedir?
Yuce Hudavendigar “Mumin muminin aynasıdır hadisini acıklarken şoyle konuşur:
“Tanrı’nın adlarından biri de elmumin’dir İman eden kula da mumin denir Mumin muminin aynasıdır demek, Tanrı onda, o aynada tecelli etti demektir O halde Hakk’ı insanda gormek gerekir Bunu yapmayan, gormesini bilmiyor demektir
Yine Mevlana şoyle seslenir:
“Murat sensin Neden oraya buraya koşuyorsun? O, sen demektir Ama sen, sakın ben deme, hep sen diye soyle Goz durust gorurse, sen O olursun O da sen olur
“Ey Tanrı kitabının orneği insanoğlu! Ey şahlık guzelliğinin aynası mutlu varlık Her şey sensin Alemde ne varsa senden dışarı değil Sen ne ararsan kendinde ara, cunku her varlık sende
İnsanın bu şerefi bedava değildir Bu şerefin beraberinde getirdiği sorumluluk ve ıstırap da buyuktur İnsanın şerefi gibi, sorumluluğu ve ıstırabı da varlığın en buyuk sorumluluk ve ıstırabıdır Mevlana’nın kavgası eşyaya boyun eğen insanı, eşyayı boyun eğdiren bir yaratıcı benlik haline getirmek icindir
İnsan, ne olduğunu anlamak icin nereden geldiğini anlamak zorundadır Mevlana’ya gore boyle bir anlayış Yaratıcı kudretten koptuğunun bilincinde olan insanın nasibidir
“Tanrı, ululuk sırlarını insanda belirtmiştir İnsanın onunde canla, gonulle, bedenle gercekten bir secde ettin mi ne yana donersen orası gonlune Kabe olur
Mevlana yine bir beytinde:
“Bedenin her zerresinden bir feryat duy, bir inilti işit; cunku sen buyuk bir şehirsin; belki de bir şehir değil, binlerce şehirsin sen Her şey sensin; her şeyden ote ne varsa o da sensin; O da senden ibaret
İnsan gecirdiği bu kadar maceraya rağmen kendi değerinin henuz farkında değildir Kendisini kuşatan dunyanın nice tufanına tanık olmasına rağmen kendi icinde sakladığı tufanların henuz idrakine varamamıştır
“Ademoğlu dediğin, dunya sandığına konmuş bir aslandır Sandık kapanmış, kilitlenmiştir O da kendisini yorgun ve bitkin gostermektedir Ama gunun birinde bir coştu, bir kukredi de sandığı kırıp parcaladı mı nelere gucu yettiğini, ne işler edeceğini o vakit gorursun
“İnsanların taş yureklerinde oylesine bir ateş vardır ki perdeyi kokunden yakar Perde yandı mı, insan Hızır hikayelerini de tamamen anlar O eski aşktan gonlun icinde yeniden şekiller meydana gelir Ve yine şoyle seslenir yuce Mevlana:
“Sen ya Tanrı nurusun ya da Tanrısın; onun mazharısın Şu donen goğu Tanrı’ya layık gorme, yıldızlarla ayda irade, bir ozgurluk var sanma Guneşlerin guneşi sensin Şu gok kubbede donup duran guneş başı bağlı bir topal eşek gibidir
Din, dil, ırk ayırmayan, her şeyi ve herkesi Tanrı’nın bir parcası olarak goren yuce Mevlana’nın kadını bu duşuncenin dışında tutmadığını anlatmaya herhalde gerek yoktur Her zerrenin Tanrı’nın birer parcası olduğunu belirten bu buyuk insanın cinsiyet ayrımı yapabileceğini duşunmek ancak cahilliktir O’na gore Tanrı katında cinsiyet yoktur Dolayısıyla maddi alemde de cinsiyet ayrımının getirdiği davranış farklılıkları olmamalıdır
Hz Mevlana aşkla, muzikle, sema ve şiirle beslenip gelişen bu dinler ustu yolda kadına da buyuk bir onem vermiş, her konuda olduğu gibi bu konuda da cağın otesinde duşunmuş ve uygulamıştır Kadını hayatın diğer parcaları gibi, belki de daha fazla onemsemiştir Onları hayatın icine cekmeye calışmış ve devrin şartlarına aldırmadan, hic cekinmeden insanlığın kadınla birlikte var olduğu mesajını tum aleme vermiştir
mevlananın insanlıkla ilgili goruşu hakkında bilgi
HZ MEVLANA’YA GORE İNSAN
imagesmevlananininsanliklailgilitemelgorusunedir5ad2998a7e34b
Hz Mevlana’da insan, olumlu ile olumsuzu, iyi ile kotuyu, ilahi ile beşeri benliğinde toplayan bir birleştiricidir İnsan olumsuzluğun, olumlu beden icinde tekamul seyrini yaşamak icin bu alemdeki gorunumudur İnsan varlık ağacının meyvesidir Bir rubaisinde şoyle seslenir:
“Suret suretsizlikten meydana geldi Varlık peteğini oren arıdır Arıyı vucuda getiren, mum ve petek değildir Arı biziz, şekil ve cokluk sadece bizim imal ettiğimiz mumdur Şekil ve cisim bizden vucuda geldi Biz onlardan değil; şarap bizden sarhoş oldu, biz şaraptan değil
Hz Mevlana varlığın ozu, yani yaratıcı kudretle insanın ozunu birleştirmiştir İnsanın şeref ve yukumluluğu, zevki ve cilesi işte bu birlikten kaynaklanmaktadır Bu birlik insanı varlığın gayesi yapmıştır Varlık, anlamını insanla kazanır Yaratıcı eserini insanla seyreder, zira insan hakkın gozu ve aynasıdır
Hz Mevlana şoyle seslenir:
“Sen cihanın hazinesisin, cihan bir yarım arpaya değmez Sen cihanın temelisin, cihan senin yuzunden taptazedir Diyelim ki alemi meşale ve ışık kaplamış; cakmaksız ve taşsız olduktan sonra o, iğreti bir ruzgardan başka nedir?
Yuce Hudavendigar “Mumin muminin aynasıdır hadisini acıklarken şoyle konuşur:
“Tanrı’nın adlarından biri de elmumin’dir İman eden kula da mumin denir Mumin muminin aynasıdır demek, Tanrı onda, o aynada tecelli etti demektir O halde Hakk’ı insanda gormek gerekir Bunu yapmayan, gormesini bilmiyor demektir
Yine Mevlana şoyle seslenir:
“Murat sensin Neden oraya buraya koşuyorsun? O, sen demektir Ama sen, sakın ben deme, hep sen diye soyle Goz durust gorurse, sen O olursun O da sen olur
“Ey Tanrı kitabının orneği insanoğlu! Ey şahlık guzelliğinin aynası mutlu varlık Her şey sensin Alemde ne varsa senden dışarı değil Sen ne ararsan kendinde ara, cunku her varlık sende
İnsanın bu şerefi bedava değildir Bu şerefin beraberinde getirdiği sorumluluk ve ıstırap da buyuktur İnsanın şerefi gibi, sorumluluğu ve ıstırabı da varlığın en buyuk sorumluluk ve ıstırabıdır Mevlana’nın kavgası eşyaya boyun eğen insanı, eşyayı boyun eğdiren bir yaratıcı benlik haline getirmek icindir
İnsan, ne olduğunu anlamak icin nereden geldiğini anlamak zorundadır Mevlana’ya gore boyle bir anlayış Yaratıcı kudretten koptuğunun bilincinde olan insanın nasibidir
“Tanrı, ululuk sırlarını insanda belirtmiştir İnsanın onunde canla, gonulle, bedenle gercekten bir secde ettin mi ne yana donersen orası gonlune Kabe olur
Mevlana yine bir beytinde:
“Bedenin her zerresinden bir feryat duy, bir inilti işit; cunku sen buyuk bir şehirsin; belki de bir şehir değil, binlerce şehirsin sen Her şey sensin; her şeyden ote ne varsa o da sensin; O da senden ibaret
İnsan gecirdiği bu kadar maceraya rağmen kendi değerinin henuz farkında değildir Kendisini kuşatan dunyanın nice tufanına tanık olmasına rağmen kendi icinde sakladığı tufanların henuz idrakine varamamıştır
“Ademoğlu dediğin, dunya sandığına konmuş bir aslandır Sandık kapanmış, kilitlenmiştir O da kendisini yorgun ve bitkin gostermektedir Ama gunun birinde bir coştu, bir kukredi de sandığı kırıp parcaladı mı nelere gucu yettiğini, ne işler edeceğini o vakit gorursun
“İnsanların taş yureklerinde oylesine bir ateş vardır ki perdeyi kokunden yakar Perde yandı mı, insan Hızır hikayelerini de tamamen anlar O eski aşktan gonlun icinde yeniden şekiller meydana gelir Ve yine şoyle seslenir yuce Mevlana:
“Sen ya Tanrı nurusun ya da Tanrısın; onun mazharısın Şu donen goğu Tanrı’ya layık gorme, yıldızlarla ayda irade, bir ozgurluk var sanma Guneşlerin guneşi sensin Şu gok kubbede donup duran guneş başı bağlı bir topal eşek gibidir
Din, dil, ırk ayırmayan, her şeyi ve herkesi Tanrı’nın bir parcası olarak goren yuce Mevlana’nın kadını bu duşuncenin dışında tutmadığını anlatmaya herhalde gerek yoktur Her zerrenin Tanrı’nın birer parcası olduğunu belirten bu buyuk insanın cinsiyet ayrımı yapabileceğini duşunmek ancak cahilliktir O’na gore Tanrı katında cinsiyet yoktur Dolayısıyla maddi alemde de cinsiyet ayrımının getirdiği davranış farklılıkları olmamalıdır
Hz Mevlana aşkla, muzikle, sema ve şiirle beslenip gelişen bu dinler ustu yolda kadına da buyuk bir onem vermiş, her konuda olduğu gibi bu konuda da cağın otesinde duşunmuş ve uygulamıştır Kadını hayatın diğer parcaları gibi, belki de daha fazla onemsemiştir Onları hayatın icine cekmeye calışmış ve devrin şartlarına aldırmadan, hic cekinmeden insanlığın kadınla birlikte var olduğu mesajını tum aleme vermiştir
