Şiddetli migren ağrısı ceken herkes icin, bu buyuk baş ağrısından kurtulmak en temel ihtiyaclardan biri Uzmanlar migrene neyin neden olduğunu tam olarak bilemeseler de, migreni onleyen ilac tedavileri belirleyebiliyorlar Bu yazımızda migreni anlamanın ve onlemenin yollarını inceleyeğiz Migrenin kesin bir tedavisi yoktur fakat migren ağrıları belli bir seviyeye kadar azaltılabilir
Migrenin tipik belirtileri şunlardır:
Baş bolgesinde ağrı ve zonklama (genellikle başın bir bolgesinde)Mide bulantısıIşığa ve sese karşı hassasiyetBu semptomlar saatler, hatta gunlerce surebilir ve kişinin fonksiyonelliğini azalttıktan sonra birden ortadan kaybolabilir
Amerikan Noroloji Akademisi’nin ve Amerikan Baş ağrısı Derneği’nin son araştırmaları migren hastalarının yaklaşık %40’ının onleyici bir tedaviye ihtiyac duyduklarını gostermektedir Ancak hastaların sadece 3’te biri bu tedaviyi alma şansına sahip
Migren atakları yaşayan kişiler, yapabilecekleri bazı şeylerle migreni onleyebilirler:
Yaşam stilinde yapılacak değişikliklerMigreni tetikleyen şeylerden kacınmakOnleyici ilaclar kullanmakMigren icin Kullanılan İlac TedavileriMigren tedavisinde kullanılan iki tip ilacla tedavi yontemi vardır: Akut ve onleyici tedavi
Akut migren tedavisi: Bu tedavide ilaclar, migren belirtileri ortaya cıktıktan sonra kullanılır Hatta bu tedaviye bu sebeple ‘’abortif ’’ de denmektedir Cunku ilac atak oluştuğu anda kullanılır Bu tedavi yaklaşımı (onleyici ilac tedavisi kullanılmadan yapılan) hafif duzeyde migreni olan ve ara ara atak geciren kişiler icin uygun bir tedavi şeklidir
Onleyici migren tedavisi: Bunlar; atak sıklığını, baş ağrısının şiddetini ve ağrının uzun surmesini azaltmak amacıyla gunluk olarak alınan ilaclardır Bu tedavi yaklaşımı, orta ya da şiddetli migrene sahip kişiler icin faydalı olmakta ve migrenin ortaya cıkmasını yarı yarıya azaltmaktadır
Aşağıdaki durumlarla karşılaşıyorsanız onleyici ilac tedavisi sizin icin uygun olabilir:
Akut ilac tedavileri sizin icin faydalı olmuyorsa ya da bu ilaclar yan etki gosteriyorsa;Orta şiddette migreniniz varsa (haftada en az bir kez ağrı yaşıyorsanız)Migreni Onlemede Etkili Olan İlaclarSon donemlerdeki araştırmalar aşağıdaki ilacların migreni onlemede etkili olduklarını ortaya koymaktadır:
Topamax Tabletler
Antiepileptik İlaclar: Epilepsi nobetlerinde kullanılan ilaclar migreni de onleyebilmektedir Bu ilacların beyindeki noronları yavaşlatma ozelliği vardır ‘’Hipereksitabilite’’ isimli noron, migren ve epilepsinin oluşmasında rol oynayan bir norondur ve epilepsili kişilerin % 20’ye yakınında migren hastalığı da gorulmektedir
Antiepileptik grubu ilaclar şunlardır:
Depacon (valproate)Depakote (alproex)Topiragen,Topamax (topiramat)Beta blokerlar: Bu ilaclar genellikle yuksek kan basıncını ve kalp rahatsızlıklarını tedavi etmede kullanılır Bu ilacların migreni nasıl onlediği henuz acıklığa kavuşmamıştır Fakat, kan akışındaki duzelmenin migren uzerinde etki yaratabileceği tahmin edilmektedir Migreni onlemede etkili olan bazı beta blokerlar şunlardır:
Blocadren (timolol)Inderal, Innopran XL (Propranolol)Lopressor, Toprol XL (metoprolol)Antidepresanlar: Bu ilaclar beyindeki serotonin miktarını etkileyen ilaclardır Elavil (amitiriptilin) ve Effexor (venlafaksin) gibi ilacların migreni onlediği yonunde bulgular bulunmaktadır Ayrıca, diğer antidepresanların da migren icin fayda sağlayabileceğini soylemek mumkun
Menstruel donemle ilişkili olarak oluşan migren icin triptan: Triptan genellikle akut migren tedavisinde kullanılır Fakat triptan grubu ilaclardan bir tanesi – Frova (frovatriptan)— menstruel donemle birlikte ortaya cıkan migren ağrılarında yardımcı olmaktadır Bu ilac serotonin duzeyini etkilemekte ve ağrıyı farklı bir şekilde azaltmaktadır Bunun yanı sıra, diğer triptanların bircoğu uzerinde araştırma yapılmış ve ilacların menstruel migrende etkili olabileceği saptanmıştır
Botoks: Botoks (botulinum toksini) ‘’clostridum botulinum’’ bakterisi tarafından uretilen kasları zayıflatan ya da gucsuzleştiren bir toksin tipidir Botoks genellikle kırışıklık tedavisinde kullanılır Ancak kronik migrene sahip kişilerde de fayda sağladığı saptanmıştır FDA 2024 yılında botoksun kronik migren tedavisinde onleyici bir ilac olarak kullanılmasını onaylamıştır Botoks ayda en az 15 gun boyunca gunde 4 ya da daha fazla saat ağrı cekmekte olan, uzun sureli migrene sahip kişilerde kullanılır Botoksun migren uzerindeki bu etkisinin, ağrı sinyallerinin iletilmesini engellemesinden kaynaklandığı duşunulmektedir
Migren onleyici ilaclar kullandığınız zaman, bilmeniz gereken bazı noktalar vardır:
Doktorunuz buyuk ihtimalle ilaca duşuk dozda başlayacak ve gitgide dozu artıracaktır Sizin icin yan etki yaratmayan, en uygun dozu bulmak belki birkac ayınızı alacaktır
Onleyici ilacları almayı bir anda kesmeyin Bu durum şiddetli baş ağrısının yeniden ortaya cıkmasına yol acabilir İlacınızı doktorunuzun kontrolu altında aşama aşama kesmeniz daha cok fayda sağlayacaktır
Migren onleyici ilaclar sizi baş ağrısından tamamen kurtarmayabilir Bazen akut migren atakları yaşadığınız zamanlarda, akut ilaclar almanız gerekebilir
Migren ve Yaşam TarzıYaşam tarzınızdaki alışkanlıklarınız migreninizin şiddetini ve ataklarınızın sayısını azaltabilir Var olan uyku duzeniniz, beslenme alışkanlıklarınız ve duzenli yapılan egzersizler bu acıdan oldukca onemli bir yere sahip Aşağıda size bu konuda yardımcı olacak bazı puf noktalar yer almaktadır:
Uyku: Uyku duzeninizi değiştirmek ya da daha sağlıklı hale getirmek migreninizin azalmasında yardımcı olabilir Her gun aynı saatte yatağa girmeye ve hafta ici ya da sonu hep aynı saatte uyumaya ozen gosterin Uyku duzeninizin bozulması, cok az ya da cok fazla uyumanız baş ağrılarınızı tetikleyecektir
Duzenli Egzersiz: Migreniniz varsa, egzersizden kacınabilir, hatta egzersizin migreninizi tetikleyebileceğini duşunebilirsiniz Evet, belki bazı insanlarda bir anda hızla yapılan egzersiz baş ağrısına neden olabilir ancak, araştırmalar bize; duzenli yapılan egzersizin migrenin suresini, şiddetini ve migren ataklarının sıklığını azalttığını gosteriyor Egzersiz aynı zamanda bir başka migren faktoru olan stresi de kontrol etmeye yardımcı olmaktadır
Duzenli Yemek Yemek: Duzenli yemek, kandaki şeker seviyesini kontrol altında tutmaktadır Kan şekeri duzeyindeki değişiklikler migren ataklarının oluşmasına neden olabilmektedir Biraz su icmek migreni tetikleyen su kaybını (dehidrasyon) engellemektedir
Stresten Uzaklaşmak: Migreni olan bir cok kişi, stresin bu hastalık icin onemli olduğu konusunda hem fikir Bu soruna cozum bulmak icin; her gun kendinize rahatlamak icin bir aralık yaratabilirsiniz Sizi rahatlatan ya da keyif aldığınız aktivitelerle ilgilenin Orneğin; aşağıdaki migren onleyici stresle baş etme yontemlerine başvurabilirsiniz:
AkupunkturMasajKognitif davranışcı terapi
Migrenin tipik belirtileri şunlardır:
Baş bolgesinde ağrı ve zonklama (genellikle başın bir bolgesinde)Mide bulantısıIşığa ve sese karşı hassasiyetBu semptomlar saatler, hatta gunlerce surebilir ve kişinin fonksiyonelliğini azalttıktan sonra birden ortadan kaybolabilir
Amerikan Noroloji Akademisi’nin ve Amerikan Baş ağrısı Derneği’nin son araştırmaları migren hastalarının yaklaşık %40’ının onleyici bir tedaviye ihtiyac duyduklarını gostermektedir Ancak hastaların sadece 3’te biri bu tedaviyi alma şansına sahip
Migren atakları yaşayan kişiler, yapabilecekleri bazı şeylerle migreni onleyebilirler:
Yaşam stilinde yapılacak değişikliklerMigreni tetikleyen şeylerden kacınmakOnleyici ilaclar kullanmakMigren icin Kullanılan İlac TedavileriMigren tedavisinde kullanılan iki tip ilacla tedavi yontemi vardır: Akut ve onleyici tedavi
Akut migren tedavisi: Bu tedavide ilaclar, migren belirtileri ortaya cıktıktan sonra kullanılır Hatta bu tedaviye bu sebeple ‘’abortif ’’ de denmektedir Cunku ilac atak oluştuğu anda kullanılır Bu tedavi yaklaşımı (onleyici ilac tedavisi kullanılmadan yapılan) hafif duzeyde migreni olan ve ara ara atak geciren kişiler icin uygun bir tedavi şeklidir
Onleyici migren tedavisi: Bunlar; atak sıklığını, baş ağrısının şiddetini ve ağrının uzun surmesini azaltmak amacıyla gunluk olarak alınan ilaclardır Bu tedavi yaklaşımı, orta ya da şiddetli migrene sahip kişiler icin faydalı olmakta ve migrenin ortaya cıkmasını yarı yarıya azaltmaktadır
Aşağıdaki durumlarla karşılaşıyorsanız onleyici ilac tedavisi sizin icin uygun olabilir:
Akut ilac tedavileri sizin icin faydalı olmuyorsa ya da bu ilaclar yan etki gosteriyorsa;Orta şiddette migreniniz varsa (haftada en az bir kez ağrı yaşıyorsanız)Migreni Onlemede Etkili Olan İlaclarSon donemlerdeki araştırmalar aşağıdaki ilacların migreni onlemede etkili olduklarını ortaya koymaktadır:
Topamax Tabletler
Antiepileptik İlaclar: Epilepsi nobetlerinde kullanılan ilaclar migreni de onleyebilmektedir Bu ilacların beyindeki noronları yavaşlatma ozelliği vardır ‘’Hipereksitabilite’’ isimli noron, migren ve epilepsinin oluşmasında rol oynayan bir norondur ve epilepsili kişilerin % 20’ye yakınında migren hastalığı da gorulmektedir
Antiepileptik grubu ilaclar şunlardır:
Depacon (valproate)Depakote (alproex)Topiragen,Topamax (topiramat)Beta blokerlar: Bu ilaclar genellikle yuksek kan basıncını ve kalp rahatsızlıklarını tedavi etmede kullanılır Bu ilacların migreni nasıl onlediği henuz acıklığa kavuşmamıştır Fakat, kan akışındaki duzelmenin migren uzerinde etki yaratabileceği tahmin edilmektedir Migreni onlemede etkili olan bazı beta blokerlar şunlardır:
Blocadren (timolol)Inderal, Innopran XL (Propranolol)Lopressor, Toprol XL (metoprolol)Antidepresanlar: Bu ilaclar beyindeki serotonin miktarını etkileyen ilaclardır Elavil (amitiriptilin) ve Effexor (venlafaksin) gibi ilacların migreni onlediği yonunde bulgular bulunmaktadır Ayrıca, diğer antidepresanların da migren icin fayda sağlayabileceğini soylemek mumkun
Menstruel donemle ilişkili olarak oluşan migren icin triptan: Triptan genellikle akut migren tedavisinde kullanılır Fakat triptan grubu ilaclardan bir tanesi – Frova (frovatriptan)— menstruel donemle birlikte ortaya cıkan migren ağrılarında yardımcı olmaktadır Bu ilac serotonin duzeyini etkilemekte ve ağrıyı farklı bir şekilde azaltmaktadır Bunun yanı sıra, diğer triptanların bircoğu uzerinde araştırma yapılmış ve ilacların menstruel migrende etkili olabileceği saptanmıştır
Botoks: Botoks (botulinum toksini) ‘’clostridum botulinum’’ bakterisi tarafından uretilen kasları zayıflatan ya da gucsuzleştiren bir toksin tipidir Botoks genellikle kırışıklık tedavisinde kullanılır Ancak kronik migrene sahip kişilerde de fayda sağladığı saptanmıştır FDA 2024 yılında botoksun kronik migren tedavisinde onleyici bir ilac olarak kullanılmasını onaylamıştır Botoks ayda en az 15 gun boyunca gunde 4 ya da daha fazla saat ağrı cekmekte olan, uzun sureli migrene sahip kişilerde kullanılır Botoksun migren uzerindeki bu etkisinin, ağrı sinyallerinin iletilmesini engellemesinden kaynaklandığı duşunulmektedir
Migren onleyici ilaclar kullandığınız zaman, bilmeniz gereken bazı noktalar vardır:
Doktorunuz buyuk ihtimalle ilaca duşuk dozda başlayacak ve gitgide dozu artıracaktır Sizin icin yan etki yaratmayan, en uygun dozu bulmak belki birkac ayınızı alacaktır
Onleyici ilacları almayı bir anda kesmeyin Bu durum şiddetli baş ağrısının yeniden ortaya cıkmasına yol acabilir İlacınızı doktorunuzun kontrolu altında aşama aşama kesmeniz daha cok fayda sağlayacaktır
Migren onleyici ilaclar sizi baş ağrısından tamamen kurtarmayabilir Bazen akut migren atakları yaşadığınız zamanlarda, akut ilaclar almanız gerekebilir
Migren ve Yaşam TarzıYaşam tarzınızdaki alışkanlıklarınız migreninizin şiddetini ve ataklarınızın sayısını azaltabilir Var olan uyku duzeniniz, beslenme alışkanlıklarınız ve duzenli yapılan egzersizler bu acıdan oldukca onemli bir yere sahip Aşağıda size bu konuda yardımcı olacak bazı puf noktalar yer almaktadır:
Uyku: Uyku duzeninizi değiştirmek ya da daha sağlıklı hale getirmek migreninizin azalmasında yardımcı olabilir Her gun aynı saatte yatağa girmeye ve hafta ici ya da sonu hep aynı saatte uyumaya ozen gosterin Uyku duzeninizin bozulması, cok az ya da cok fazla uyumanız baş ağrılarınızı tetikleyecektir
Duzenli Egzersiz: Migreniniz varsa, egzersizden kacınabilir, hatta egzersizin migreninizi tetikleyebileceğini duşunebilirsiniz Evet, belki bazı insanlarda bir anda hızla yapılan egzersiz baş ağrısına neden olabilir ancak, araştırmalar bize; duzenli yapılan egzersizin migrenin suresini, şiddetini ve migren ataklarının sıklığını azalttığını gosteriyor Egzersiz aynı zamanda bir başka migren faktoru olan stresi de kontrol etmeye yardımcı olmaktadır
Duzenli Yemek Yemek: Duzenli yemek, kandaki şeker seviyesini kontrol altında tutmaktadır Kan şekeri duzeyindeki değişiklikler migren ataklarının oluşmasına neden olabilmektedir Biraz su icmek migreni tetikleyen su kaybını (dehidrasyon) engellemektedir
Stresten Uzaklaşmak: Migreni olan bir cok kişi, stresin bu hastalık icin onemli olduğu konusunda hem fikir Bu soruna cozum bulmak icin; her gun kendinize rahatlamak icin bir aralık yaratabilirsiniz Sizi rahatlatan ya da keyif aldığınız aktivitelerle ilgilenin Orneğin; aşağıdaki migren onleyici stresle baş etme yontemlerine başvurabilirsiniz:
AkupunkturMasajKognitif davranışcı terapi