Günlük hayatımızı berbat eden, yaşam kalitemizi bozan sadece kendimize değil çevremizdekilere de huzursuzluk veren baş ağrıları sorununun bir kısmını kolay anlaşılır bir şekilde ele almayı en sık görülen 3 farklı baş ağrısı esas alınarak baş ağrıları konusunda bir genelleme yapmak istedik. Travma ya da tümörlere bağlı baş ağrılarını konu dışında tuttuk.
Migren, küme ve gerilim tipi baş ağrılarının genel özelliklerini kısaca belirtelim, bunlar;
1 -Migren genellikle şu özellikleri ile diğer baş ağrılarından farklıdır:
- başımızın tek tarafında olur (yarım baş ağrısı)
- ağrı, zonklama tarzındadır
- gece uykudan uyandırmaz fakat sabah baş ağrısı ile uyanabiliriz
- sakin ve dinlenilecek yerler tercih edilir
- gürültü, ışık, kokular rahatsız edebilir, bulantı yapabilir
2- Küme baş ağrısı özellikleri
- tek taraflı genellikle göz çevresinde olur
- ağrı bıçak saplanır yada elektrik çarpar tarzdadır
- Genellikle gece yarısı uykudan uyandırır
- hasta yerinde duramaz, çıldıracak gibi hareket eder
- gözde yaşarma, kızarma ve burunda tıkanma hissi olur
- alkol, yorgunluk, aşırı ilaç alımı tetikleyebilir
3- Gerilim tipi baş ağrısı özellikleri
- iki taraflı genellikle enseden başlar tüm başa yayılır
- ağrı mengene ile sıkıştırır gibidir
- sürekli her zaman olabilir
Bu genellemelerden sonra baş ağrılarında tetikleyici faktör olarak en fazla stres karşımıza çıkmaktadır. Stresi artıran her şey baş ağrısına neden olabilmektedir. Stres özellikle gerilim tipi baş ağrıları ve migreni tetikleyebilir. Stres beyinde sinirsel yolakların duyarlılığını artırarak ağrı oluştururken migren de ise beyin dokusu içersindeki damarsal genişlemeler bazı kimyasalların salınmasına yol açarak aktif inflamasyon oluşturmakta ve migren ağrıları tetiklenmektedir.
Baş ağrısı tetikleyicileri
-Sıcaklık artışı; havadaki sıcaklık artışının migren ve diğer baş ağrılarını tetiklediğine dair bilimsel çalışma sonuçları yayınlanmaya başlamıştır.
- Kokular; makyaj boyaları, parfüm, pudralar ve bazı çiçekler migreni tetikleyebilir. Bazı güçlü parfüm kokuları güzel bile olsa migreni tetikleyebilmektedir.
-Aksesuarlar: saç aksesuarları özellikle de atkuyruğu yapıldığında saçlı deride gerginliğe yol açmaktadır. Ağrı nedeni olan bu uygulama sıkı atkuyruğu yapma, sıkı saç bantları kullanmada da oluşmaktadır. Bunların çözülmesi yada çıkarılması süratle iyileşme sağlamaktadır.
- Egzersiz: aşırı yorucu ve zorlu egzersizler ve fiziki zorlanmalarda baş ağrısı nedeni olmaktadır.
-Yorucu sex: yorucu sex yapanlar ve at binicilerinde bu ağrılar daha fazla görülmekte ve migren ile karıştırılmaktadır.
- Konfor bozukluğu: ergonomik olmayan çalışma masa ve sandalyeleri, göz hizasından yüksek yada düşük bilgisayar monitör kullanımı sırt ve bel ağrılarının artmasına boyundan başlayan gerilim tipi baş ağrılarının hazırlanmasına neden olmaktadır.
- Peynir: eskimiş peynirler daha bir risk teşkil etmekte olup esas neden bu eski peynirlerde bulunan tiramin maddesidir.
-Kırmızı şarap; tiramin maddesi bu tip şarapta da bulunmakta, aynı zamanda şarapta bulunan alkol kan damarlarında genişleme yapmak sureti ile de baş ağrılarına yol açmaktadır.
-Dondurulmuş yiyecekler; yine bu yiyecek maddeleri de baş ağrısına yol açan tiramin bulunmakta koruyucu madde olarak kullanılan nitrit ve nitratlar da beyindeki kan damarlarında genişleme yaparak yaygın iki taraflı baş ağrılarına yol açmaktadırlar.
- Ayak üstü atıştırmak: kan şekerindeki dalgalanmalar baş ağrısı nedenidir. Özellikle atıştırma ve de şeker türü içeren yiyecekler aşırı insulin salınımına bağlı sonuçta dibe vuran kan şekeri yolu ile daha kötü baş ağrılarına yol açacaktır. Yani en tehlikeli şey açlık baş ağrısı oluştuğunda bunu ayaküstü tatlı bir şey ile geçiştirmeye çalışmaktır.
- Sigara: özellikle küme baş ağrısı olanlarda pasif içiciler ise bile tek taraflı baş ağrılarına neden olabilmektedir. Bilindiği gibi nikotin beyne giden kan damarlarında daralmaya ve buna bağlı baş ağrılarına neden olmaktadır.
- Kafein: bir çok ağrı kesicide bulunmasına rağmen ironik bir şekilde baş ağrısına neden olmaktadır. Özellikle tiryakiler dikkatli olmalı ani kesilen kahve alımı yoksunluk belirtileri göstermekte bunlardan en güçlüsü de baş ağrısı olarak karşımıza çıkmaktadır.
Baş ağrılarında tetikleyici olarak rol oynayan stres kontrol altına alınmaya çalışılmalı , alternatif yaklaşımlarla örneğin masaj, meditasyon, gevşeme teknikleri. Yüzeyel LASER ler, akupressör ve akupunktur gibi uygulamalar denenmelidir.
-Ilımlı egzersizler, yorucu olmayan doğa yürüyüşleri stresin dolayısı ile gerilim tipi baş ağrısının kontrolünde elimize güçlü fırsatlar verir.
-Düzenli yemek; tıka basa olmayan kalori ve şeker içeriği düşük yiyecekler tercih edilmeli, ve bol sıvı alınmalıdır. Hem dehidrotasyon (vucudun susuz kalması) hem de açlık baş ağrısı nedeni olmaktan çıkarılmalı aç ve susuz kalmamağa dikkat edilmelidir.
Baş ağrınız, aldığınız tedbirlerle geçmiyorsa doktorunuzdan profesyonel yardım almaktan çekinmemelisiniz.
Baş ağrısı tedavisinde girişimsel ağrı tedavi yöntemleri hemen baş vurulacak yöntemler olmamalıdır. Zorlayıcı olmayan fakat gelişigüzel de olmayan yöntemlere öncelik verilmelidir. Eğer kullanılacaksa ağrı kesici ilaçlar dikkatle ve yeterince kullanılmalıdır. Ağrı merkezlerinde her tür ağrınız için çözüm aranırken migren hastaları içinde yeni teknikler uygulanmaktadır. Migren için Botox uygulamalarından gereken sonuçlar elde edilemediğinden vazgeçilmiştir.
Migren için önerilen ameliyatları hiç tavsiye etmeyiz.
Kalıcı sinir blokları ve ozon tedavisi bu gün için en tercih edilen tedaviler arasındadır.
Migren, küme ve gerilim tipi baş ağrılarının genel özelliklerini kısaca belirtelim, bunlar;
1 -Migren genellikle şu özellikleri ile diğer baş ağrılarından farklıdır:
- başımızın tek tarafında olur (yarım baş ağrısı)
- ağrı, zonklama tarzındadır
- gece uykudan uyandırmaz fakat sabah baş ağrısı ile uyanabiliriz
- sakin ve dinlenilecek yerler tercih edilir
- gürültü, ışık, kokular rahatsız edebilir, bulantı yapabilir
2- Küme baş ağrısı özellikleri
- tek taraflı genellikle göz çevresinde olur
- ağrı bıçak saplanır yada elektrik çarpar tarzdadır
- Genellikle gece yarısı uykudan uyandırır
- hasta yerinde duramaz, çıldıracak gibi hareket eder
- gözde yaşarma, kızarma ve burunda tıkanma hissi olur
- alkol, yorgunluk, aşırı ilaç alımı tetikleyebilir
3- Gerilim tipi baş ağrısı özellikleri
- iki taraflı genellikle enseden başlar tüm başa yayılır
- ağrı mengene ile sıkıştırır gibidir
- sürekli her zaman olabilir
Bu genellemelerden sonra baş ağrılarında tetikleyici faktör olarak en fazla stres karşımıza çıkmaktadır. Stresi artıran her şey baş ağrısına neden olabilmektedir. Stres özellikle gerilim tipi baş ağrıları ve migreni tetikleyebilir. Stres beyinde sinirsel yolakların duyarlılığını artırarak ağrı oluştururken migren de ise beyin dokusu içersindeki damarsal genişlemeler bazı kimyasalların salınmasına yol açarak aktif inflamasyon oluşturmakta ve migren ağrıları tetiklenmektedir.
Baş ağrısı tetikleyicileri
-Sıcaklık artışı; havadaki sıcaklık artışının migren ve diğer baş ağrılarını tetiklediğine dair bilimsel çalışma sonuçları yayınlanmaya başlamıştır.
- Kokular; makyaj boyaları, parfüm, pudralar ve bazı çiçekler migreni tetikleyebilir. Bazı güçlü parfüm kokuları güzel bile olsa migreni tetikleyebilmektedir.
-Aksesuarlar: saç aksesuarları özellikle de atkuyruğu yapıldığında saçlı deride gerginliğe yol açmaktadır. Ağrı nedeni olan bu uygulama sıkı atkuyruğu yapma, sıkı saç bantları kullanmada da oluşmaktadır. Bunların çözülmesi yada çıkarılması süratle iyileşme sağlamaktadır.
- Egzersiz: aşırı yorucu ve zorlu egzersizler ve fiziki zorlanmalarda baş ağrısı nedeni olmaktadır.
-Yorucu sex: yorucu sex yapanlar ve at binicilerinde bu ağrılar daha fazla görülmekte ve migren ile karıştırılmaktadır.
- Konfor bozukluğu: ergonomik olmayan çalışma masa ve sandalyeleri, göz hizasından yüksek yada düşük bilgisayar monitör kullanımı sırt ve bel ağrılarının artmasına boyundan başlayan gerilim tipi baş ağrılarının hazırlanmasına neden olmaktadır.
- Peynir: eskimiş peynirler daha bir risk teşkil etmekte olup esas neden bu eski peynirlerde bulunan tiramin maddesidir.
-Kırmızı şarap; tiramin maddesi bu tip şarapta da bulunmakta, aynı zamanda şarapta bulunan alkol kan damarlarında genişleme yapmak sureti ile de baş ağrılarına yol açmaktadır.
-Dondurulmuş yiyecekler; yine bu yiyecek maddeleri de baş ağrısına yol açan tiramin bulunmakta koruyucu madde olarak kullanılan nitrit ve nitratlar da beyindeki kan damarlarında genişleme yaparak yaygın iki taraflı baş ağrılarına yol açmaktadırlar.
- Ayak üstü atıştırmak: kan şekerindeki dalgalanmalar baş ağrısı nedenidir. Özellikle atıştırma ve de şeker türü içeren yiyecekler aşırı insulin salınımına bağlı sonuçta dibe vuran kan şekeri yolu ile daha kötü baş ağrılarına yol açacaktır. Yani en tehlikeli şey açlık baş ağrısı oluştuğunda bunu ayaküstü tatlı bir şey ile geçiştirmeye çalışmaktır.
- Sigara: özellikle küme baş ağrısı olanlarda pasif içiciler ise bile tek taraflı baş ağrılarına neden olabilmektedir. Bilindiği gibi nikotin beyne giden kan damarlarında daralmaya ve buna bağlı baş ağrılarına neden olmaktadır.
- Kafein: bir çok ağrı kesicide bulunmasına rağmen ironik bir şekilde baş ağrısına neden olmaktadır. Özellikle tiryakiler dikkatli olmalı ani kesilen kahve alımı yoksunluk belirtileri göstermekte bunlardan en güçlüsü de baş ağrısı olarak karşımıza çıkmaktadır.
Baş ağrılarında tetikleyici olarak rol oynayan stres kontrol altına alınmaya çalışılmalı , alternatif yaklaşımlarla örneğin masaj, meditasyon, gevşeme teknikleri. Yüzeyel LASER ler, akupressör ve akupunktur gibi uygulamalar denenmelidir.
-Ilımlı egzersizler, yorucu olmayan doğa yürüyüşleri stresin dolayısı ile gerilim tipi baş ağrısının kontrolünde elimize güçlü fırsatlar verir.
-Düzenli yemek; tıka basa olmayan kalori ve şeker içeriği düşük yiyecekler tercih edilmeli, ve bol sıvı alınmalıdır. Hem dehidrotasyon (vucudun susuz kalması) hem de açlık baş ağrısı nedeni olmaktan çıkarılmalı aç ve susuz kalmamağa dikkat edilmelidir.
Baş ağrınız, aldığınız tedbirlerle geçmiyorsa doktorunuzdan profesyonel yardım almaktan çekinmemelisiniz.
Baş ağrısı tedavisinde girişimsel ağrı tedavi yöntemleri hemen baş vurulacak yöntemler olmamalıdır. Zorlayıcı olmayan fakat gelişigüzel de olmayan yöntemlere öncelik verilmelidir. Eğer kullanılacaksa ağrı kesici ilaçlar dikkatle ve yeterince kullanılmalıdır. Ağrı merkezlerinde her tür ağrınız için çözüm aranırken migren hastaları içinde yeni teknikler uygulanmaktadır. Migren için Botox uygulamalarından gereken sonuçlar elde edilemediğinden vazgeçilmiştir.
Migren için önerilen ameliyatları hiç tavsiye etmeyiz.
Kalıcı sinir blokları ve ozon tedavisi bu gün için en tercih edilen tedaviler arasındadır.