Migren, biz kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülmekle birlikte, çoğunlukla ataklar halinde gelişip şiddetli baş ağrısına neden olan nörolojik bir hastalıktır. En yaygın olduğu dönem 25-34 yaş aralığıdır, kadınların %15'i, erkeklerin ise %6'sı ataklar yaşamaktadır. Ataklar, değişen uzunluklarda olabilir. Yapılan araştırmalar, yetişkin bireylerin %70'inin zaman zaman da olsa baş ağrısı şikâyeti yaşadığını göstermektedir. Bazı baş ağrıları; tansiyon veya nezle-grip gibi geçici durumlarda ortaya çıkmakla birlikte ciddi- kronikleşmiş migren atakları yaşayan bir kesimde bulunmaktadır.
Diyet faktörleri, hormonsal değişiklikler, duygusal durum, uyku düzeni, iklimsel değişiklikler, kişisel bazı alışkanlıklar migreni tetikleyen başlıca faktörler arasında sayılabilir.
Bazı besinler, katkı maddeleri ve diyetteki diğer bileşenler, migrene yol açabilir fakat bireyden bireye etkisi değişiklik gösterebilir.
Ne Yediğiniz Önemli!!!
Birçok besin özellikle tiramin içerenler, bireylerde migren ataklarını tetikleyebilir. Magnezyumdan zengin olan besinler ise önleyici etki göstermektedir.
Günlük beslenme düzenimizde fark etmeden tükettiğimiz hangi besinlerin atakları arttırabileceğine göz atalım;
MİGREN ATAKLARINI TETİKLEYEBİLECEK EN YAYGIN BESİNLER
· Peynir olgunlaşmış peynirler (özellikle çedar, camembert gibi)
· Alkollü içecekler (bira, şarap, viski, şampanya)
· Sakatatlar (karaciğer, beyin, böbrek, işkembe)
· Sucuk, salam, sosis, pastırma, jambon gibi şarküteri ürünleri (nitrit-nitrat içerirler)
· Hazır et ve tavuk suyu tabletleri (monosodyum glutamat -MSG- içerir)
· Deniz ürünleri (kalamar, karides, midye)
· Konserve besinler
· Turunçgiller (portakal, mandalina, greyfurt, limon)
· Yağlı ve baharatlı yiyecekler
· Kafeinli içecekler (çay, kahve, asitli içecekler)
· İncir, kuru üzüm, papaya, avokado, muz ve kırmızı erik
· Çikolata ve kakao
· Sardalye, hamsi, ringa balığı
· Bakla
· Maya
· Ekşi krema
· Fıstık ezmesi
· Marine veya salamura veya fermente edilmiş besinler
· Kuru meyve içeren ekmekler
· Bazı baklagiller özelikle kuru fasulye, mercimek ve soya ürünleri
ÖNERİLER
· Yapılan son çalışmalar, şişman bayanların (Beden Kitle İndeksi (BKI)) 30'un üzerinde olan), BKI'leri düşük olanlara göre baş ağrısı çekme oranı %35 daha yüksektir. Aşırı şişman olarak sınıflananlarda ise bu risk %80'e kadar çıkmaktadır. Bu nedenle kadın-erkek fark etmez, tüm bireylerin sağlıklı olan kilolarda bulunmaları önem taşımaktadır.
· Hayatta kesin ve katı kurallarla sahip olmak, çekingenlik ve obsesiflik, baş ağrısını tetikleyenler arasındadır. Bu durumlarda kendinize sakinleşmek için zaman tanımalısınız. Meditasyon yöntemlerini deneyebilirsiniz. Yoğun ışık, yüksek sesten uzak durup, loş ışık ve hafif müzik ile dinlenmeyi deneyebilirsiniz.
· Biliyoruz oldukça meşgulsünüz!!! Ancak öğün atlamak baş ağrınızı tetikleyecektir. Açlık ve kan şekerinin düşüş gösterdiği durumlarda baş ağrısı artar. Bu nedenle özellikle öğünler atlamamaya özen gösterilmelidir. Yeterli olacak şekilde sıvı alımı da gereklidir.
· Aktif olmak, günde 20-30 dakikalık cardio tarzı egzersiz yapmak, baş ağrılarının kontrolünde önem taşır. Her sabah 10- 15 dakika rahatlama egzersizleri yapmayı alışkanlık haline getirebilirsiniz.
· Uyku saatlerinizin düzenli olmasına özen göstermelisiniz. Gece geç saatlere kadar uyanık kalmamaya özen gösterin. Sürekli olarak tv veya bilgisayara bakmak da baş ağrılarını arttırmaktadır.
· Kafein, baş ağrılarında iki türlü etki gösterebilmektedir. Birincisi tetikleyici olarak (aşırı tüketimi) diğeri ise (ılımlı tüketimi) ağrı azaltıcı olarak etki gösterebilir. Uzmanlar, ağrıyı hissetmeye başladığınızda, 1 fincan koyu kahve içip, karanlık ve sessiz bir odada uzanmanın, -kronik migreniniz yoksa- yaklaşık bir saat içinde ağrıyı hafifleyeceğini ya da tamamen geçeceğini belirtmektedirler.
· Doğanın armağanları olarak karşımıza çıkan ısırgan otu, ıhlamur, melisa ve gümüş düğme (feverfew) çayı da rahatlamaya ve baş ağrılarını gidermeye yardımcı olabilmektedir.
Uzman Diyetisyen Gamze Şanlı Ak
Diyet faktörleri, hormonsal değişiklikler, duygusal durum, uyku düzeni, iklimsel değişiklikler, kişisel bazı alışkanlıklar migreni tetikleyen başlıca faktörler arasında sayılabilir.
Bazı besinler, katkı maddeleri ve diyetteki diğer bileşenler, migrene yol açabilir fakat bireyden bireye etkisi değişiklik gösterebilir.
Ne Yediğiniz Önemli!!!
Birçok besin özellikle tiramin içerenler, bireylerde migren ataklarını tetikleyebilir. Magnezyumdan zengin olan besinler ise önleyici etki göstermektedir.
Günlük beslenme düzenimizde fark etmeden tükettiğimiz hangi besinlerin atakları arttırabileceğine göz atalım;
MİGREN ATAKLARINI TETİKLEYEBİLECEK EN YAYGIN BESİNLER
· Peynir olgunlaşmış peynirler (özellikle çedar, camembert gibi)
· Alkollü içecekler (bira, şarap, viski, şampanya)
· Sakatatlar (karaciğer, beyin, böbrek, işkembe)
· Sucuk, salam, sosis, pastırma, jambon gibi şarküteri ürünleri (nitrit-nitrat içerirler)
· Hazır et ve tavuk suyu tabletleri (monosodyum glutamat -MSG- içerir)
· Deniz ürünleri (kalamar, karides, midye)
· Konserve besinler
· Turunçgiller (portakal, mandalina, greyfurt, limon)
· Yağlı ve baharatlı yiyecekler
· Kafeinli içecekler (çay, kahve, asitli içecekler)
· İncir, kuru üzüm, papaya, avokado, muz ve kırmızı erik
· Çikolata ve kakao
· Sardalye, hamsi, ringa balığı
· Bakla
· Maya
· Ekşi krema
· Fıstık ezmesi
· Marine veya salamura veya fermente edilmiş besinler
· Kuru meyve içeren ekmekler
· Bazı baklagiller özelikle kuru fasulye, mercimek ve soya ürünleri
ÖNERİLER
· Yapılan son çalışmalar, şişman bayanların (Beden Kitle İndeksi (BKI)) 30'un üzerinde olan), BKI'leri düşük olanlara göre baş ağrısı çekme oranı %35 daha yüksektir. Aşırı şişman olarak sınıflananlarda ise bu risk %80'e kadar çıkmaktadır. Bu nedenle kadın-erkek fark etmez, tüm bireylerin sağlıklı olan kilolarda bulunmaları önem taşımaktadır.
· Hayatta kesin ve katı kurallarla sahip olmak, çekingenlik ve obsesiflik, baş ağrısını tetikleyenler arasındadır. Bu durumlarda kendinize sakinleşmek için zaman tanımalısınız. Meditasyon yöntemlerini deneyebilirsiniz. Yoğun ışık, yüksek sesten uzak durup, loş ışık ve hafif müzik ile dinlenmeyi deneyebilirsiniz.
· Biliyoruz oldukça meşgulsünüz!!! Ancak öğün atlamak baş ağrınızı tetikleyecektir. Açlık ve kan şekerinin düşüş gösterdiği durumlarda baş ağrısı artar. Bu nedenle özellikle öğünler atlamamaya özen gösterilmelidir. Yeterli olacak şekilde sıvı alımı da gereklidir.
· Aktif olmak, günde 20-30 dakikalık cardio tarzı egzersiz yapmak, baş ağrılarının kontrolünde önem taşır. Her sabah 10- 15 dakika rahatlama egzersizleri yapmayı alışkanlık haline getirebilirsiniz.
· Uyku saatlerinizin düzenli olmasına özen göstermelisiniz. Gece geç saatlere kadar uyanık kalmamaya özen gösterin. Sürekli olarak tv veya bilgisayara bakmak da baş ağrılarını arttırmaktadır.
· Kafein, baş ağrılarında iki türlü etki gösterebilmektedir. Birincisi tetikleyici olarak (aşırı tüketimi) diğeri ise (ılımlı tüketimi) ağrı azaltıcı olarak etki gösterebilir. Uzmanlar, ağrıyı hissetmeye başladığınızda, 1 fincan koyu kahve içip, karanlık ve sessiz bir odada uzanmanın, -kronik migreniniz yoksa- yaklaşık bir saat içinde ağrıyı hafifleyeceğini ya da tamamen geçeceğini belirtmektedirler.
· Doğanın armağanları olarak karşımıza çıkan ısırgan otu, ıhlamur, melisa ve gümüş düğme (feverfew) çayı da rahatlamaya ve baş ağrılarını gidermeye yardımcı olabilmektedir.
Uzman Diyetisyen Gamze Şanlı Ak